Յովնան
եպս.
կը
տեղեկագրէ
թէ
ի'նչպէս
եղած
է
իր
մուտքը
(Հ.
Մանուելի
հետ
միասին)
ի
Կեռլա`
քարոզչական
պաշտօնով:
Ակնարկուած
սահաթչի
Գրիգորը`
Մխիթարայ
վրայ
զմայլող,
բարեպաշտ
ու
կենդանի
հաւատքով
լի
անձ
մը
կը
թուի
իր
մէկ
նամակէն,
զոր
տառապանքի
մը
ժամուն
լալագին
աչօք
կը
գրէ
առ
Աբբահայր,
ըսելով
այսպէս.
«Ակն
ունիմ
ընդունիլ
ի
ձէնջ
օրհնութեան
գիրս
փոքրիկս
առ
ի
մխիթարութեան
ի
ժամ
ծերութեանս
սովացելոյս,
ըստ
ձայնի
մարգարէի
որ
ասէ.
Սո'վ
տամ,
ոչ
հացի,
այլ
լսելոյ
բանի
տեառն`
վա'յ
ինձ,
այս
ամենայն
եկն
ի
վերայ
իմ
վասն
մեղաց
իմոց»:
(գրեալ
1719.
Հոկտ.
3):
Գերայարգեցելւոյ
տեառն
Մխիթարայ
Աբբայի
Յայտ
լիցի
սիրով,
զի
նախախնամութեամբ
Աստուծոյ
ի
ԺԶ
օրն
հասաք
ի
Վե(ն)նա
խաղաղութեամբ,
եւ
օթեւանս
կալաք
ի
տան
սահաթչի
Գրիգորին.
եւ
գնացեալ
առ
նունցն,
մատուցաք
զգիր
սրբոյ
Ժողովոյն,
եւ
նա
յետ
երկուց
աւուրց
ետ
մեզ
զերիս
գիրս,
զմինն
ի
վերայ
Թրանսլիվանու
եպիսկոպոսին,
եւ
զմիւսն
դատաւորացն
Հայոց:
Իսկ
երրորդն
էր
փասափօռթ`
որ
գեղէ
ի
գեղ
եւ
քաղաքէ
ի
քաղաք
տացեն
մեզ
կառ,
մինչ
ի
ժամանել
ի
Կէրլա:
Եւ
պատճառն
է
զի
ոչ
գտանի
կալէս
ի
վարձու
որ
միանգամայն
գնայաք
ի
կէռայ:
Նաեւ
ոչ
իջեւանս
ի
ճանապարհի
որպէս
Իտալեայ,
զի
վաճառականքն
որք
գան
եւ
գնան
իւրեանք
ձիու
կառօքն
են
եւ
պաշարօքն.
զկնի
Զ
աւուրց
պարքայով
գնացաք
ի
պատիմու
դիմացն
Փէսո
անուն
ղասապա
մի,
եւ
անտի
առաք
ընդ
մեզ
թարքման
մի
թուրքէվար
գիտացօղ
որ
էր
Մաճար,
եւ
այնպէս
գեղէ
ի
գեղ
գնացեալ
ժամանեցաք
ի
Կէռլա.
բայց
ի
ճանապարհին
կրեցաք
զնեղութիւնս
ոչ
սակաւս
մինչ
ի
մերձենալ
հիւանդութեան,
զի
կառն
ոչ
ունէր
զծածկոցս…:
Երբ
հասաք
ի
Կէռլայ
մատուցաք
իշխանացն
զգիր
նունցին
եւ
զձերն,
զոր
առեալ
սիրով
ընկալան
եւ
պատուով:
Ապա
յետ
բազում
աւուրց
տէր
Մինասն
որ
այժմ
է
փիօվան
ընդ
միոյ
աղայի
ընկերացեալք
ընդ
մեզ
գնայաք
առ
ի
յարգել
զեպիսկոպոսն
եւ
մատուցաք
նմա
զգիր
նոնցին
որ
ըստ
դիտման
սրբոյ
ժողովոյն
գրեալ
էր
նմա,
զոր
ընթերցեալ
յոյժ
սիրով
ընկալաւ
զմեզ,
եւ
գրով
իւրով
կնքեցելով
արար
զմեզ
ինքեան
փոխանորդս
ի
վերայ
եկեղեցեացն
հայոց,
որք
են
ընդ
տէրութեամբ
իւրով,
եւ
ետ
հրաման
տալ
զդրոշմ
մանկանցն
հայոց
զկնի
մկրտութեան
այսուհետեւ,
որպէս
առնէ
սուրբ
եկեղեցին.
եւ
առնել
զձեռնադրութիւնս
յեկեղեցիս
հայոց
եւ
կառավարել
զնոսա
ուղղափառապէս,
եւ
այլն:
Յետ
այսորիկ
արձակեալք
ի
նմանէ
դարձաք
ի
Կէռլայ,
եւ
բնաւք
իշխանք
տեղւոյս
եւ
ամենայն
ժողովուրդք
հաճեալ
հաւաքեցան,
եւ
ընկալան
մեծաւ
պատուով
հանդերձ
ուրախութեամբ,
որ
եւ
այնուհետեւ
սկիզբն
արարեալ
քարոզութեան
ըստ
կարի
մերում,
եւ
բնաւք
ունկնդիր
լինին
սիրով…:
թուին
քրիստոսի
1720
յուլիսի
10
ի
Սամուշոյվար
Նուաստագունեղ
ծառայ
Յօնան
եպիսկոպոս
Սեբաստեան
որ
արդ
վերատեսուչ
Թրանսիլվանիոյ
եկեղեցոյն
Հայոց
