Մայր դիւան Մխիթարեանց Վենետկոյ ի Ս. Ղազար

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Նամակագիրս է Յարութիւն արքեպս. Լեւոնեան. Իր այս ներկայ գիրը կարելի է անուանել ինքնակենսագրւթեան մը հետաքրքրական մասը, ինչ որ պիտի ծառայէ մեզ քիչ մ'աւելի ծանօթանալու իր անձին շուրջ:
       Պատուելագունեղ եւ գերարգելի Տեառն Մխիթար Աբբայի եւ աստուածաբանութեան վարդապետի. բազմաւ սիրով ողջոյն ի Քրիստոս:
       Յայտարարութիւն լիցի վերոյ գրեցեալ տեառնդ, որ այժմ ԻԱ ամիս եղեւ որ ի տեղոյտ զատուեր եմ. բնաւ մին բան չի լուայ զոր կենութենէ ձերմէ եւ տեղոյտ. մին քանի անգամ Սարգսին գրեցի ոչ մին պատասխանի չի ընկալայ: Նաեւ Մատրիտ երկու ուխտաւոր պատահեցաւ մինն թօխաթցի եւ միւսն արզրումցի. թօխաթցուն մին գիր տուի ձեր հրամնուցն, չեմ գիտեր հասաւ թէ ոչ. յետ որոյ եկի Կատիս մին գիր եւս գրեցի եւ մին երեւանցի կու գնար ի Ճէնուայ ետու նր եւ ասացի թէ Վէնէտկու փօստն գցէ, չեմ գիտեր հասաւ թէ ոչ: Մին քանի օրէն ետոյ Սահակն եկաւ Ալիզպօնայէն եւ ի միւսում աւուրն ելայ մին ֆռանսզի նաւով դէպ Լիզպօնայ: Ը օրն գնացինք, քամի չունէինք, եւ յորժամ հասինք ի տեղն, ներս չի թողին վս ահի Մարսիլեաու մահին: Մնացի Ը օր ես նաւի միջումն. ետոյ հրաման եղեւ թէ ճանապարհորդքն ելանեն առանց քսրի: Նայեւ ելա'յ մին պարտքով գնացի ի քաղաքն. եւ ի միւսում օրն արզուհան տուի թագաւորին. հրաման տուաւ թէ եպիսկոպոսին պաւուլն միայն թող հանեն ի նազարէթն, եւ ի միւս կողմանէ նաւաւարին զօռ թէ ել գնայ : Մինչ մեք յորս ցամաքով եւ որ ծովով գնացինք, նաւն ելաւ գնաց. եւ ես մնացի միայն վերայիս չորերովն: Ետոյ մին մէմօռեայ տուի թագաւորին թէ ինձ մին տեղ տուր պառկելու. շուտով օղարկեց զիս Երուսաղէմայ. պատրոց Վանքն եւ կերակուր եւս թային արաւ. ետոյ Ծ ոսկի եւս ետուր չորեր շինելու եւ շինեցին լաթինացոց ձեւն. ըռուքէթիս մէռլին միայն ԾԵ տուղաթ է: Եւ յորժամ չորերն եղեւ, հագայ եւ գնացի առ թագաւոր, մին կէս ժամու չափ հետո խօսեցաւ ինձ համար. Ինձ համար աղօթք արայ. եւ մին պակասութիւն ունիս ինձ ծանոյ ասելով ուրախ դիմօք եւ եւս յունվարի առաջի օրն թատէօ լաւօտամօ կարդացին ճիզուիթի եկեղեցին պատրիարգն. թագաւորն եւ թագուհին մեծամեծ ալայով. ես վեց ձիով կառօցա եկաւ սարայէն. ելա գնացի. նայեւ եպիֆանի էին եւս գնացի թագաւորին զափէլն մեծ օֆիցիօն արարին. այս այսպէս…
      
       թուին յունվարի 10 Ալիզպօնայ քաղաքի
      
       Տէր Յարութիւն Եպիսկոպոսէ գրեցաւ