Առաջ
կը
տանի
Հ.
Եղիա`
ժամանակակից
պատերազմական
խնդիրներու
շուրջ
ունեցած
իր
մանրամասնութիւնները:
Գերայարգեցելոյ
եւ
Վսեմագունի
տեառն
տեառն
Մխիթարայ
Աստուածաբանութեան
վարդապետի
եւ
Աբբայ
Հօրն
մերոյ
…
Ի
բանակն
Ֆրանսզու
կարի
թանկութիւն
է
եւ
վասն
այսորիկ
եւ
վասն
այլոց
պատճառաց
բազումք
ի
զինուորացն
նոցունց
դիմեն
առ
բանակս
սոցին,
սոքա
եւս
ոչ
թողուն
ի
բանակս
իւրեանց,
այլ
զոմանս
այսր
եւ
անդր
ցրուեն,
եւ
ոմանք
ի
նոցունց
աստ
եկեալ
են
զինւորութիւն
առնեն:
Բայց
բանակն
կայսերական
ամենուստ
կողմանց
առատութիւն
է,
նաեւ
են
յոյժ
առողջք
եւ
պատրաստք:
Կայսերական
կատանայքն,
այսինքն
մաճառք,
ռացք
եւ
խովատք,
կարի
յոյժ
աւերումն
տան
նոցունց
գիւղօրէիցն
եւ
զօրացն,
եւ
վասն
այսոցիկ
յոյժ
նեղեալք
եւ
խռովեալք
են
այժմ,
զի
ոչ
կարեն
զընդդէմ
ունիլ
կատանայից
սոցին,
պատճառաւ
սրնթացութեան
եւ
ուժգնութեան
նոցին:
Նախ
քան
զժամանելն
գրոյս
այսորիկ
լսելոց
ես
այդր
զլուր
յաղթութեան,
զի
զօրքն
կայսերական
յունիսի
17
անցեալ
են
զջուրն
եւ
են
այժմ
ի
հողս
նոցին,
եւ
սպասեն
զօրացն
պռանտէպուռքին,
թէպէտ
գոյ
այժմ
ընդ
էվճէնեօյին
12
անուանի
իշխանք
եւ
զինւորք
իննսուն
հազար
եւ
տակաւին
օրստօրէ
գնան
այլք
զինւորք
եւ
կատանայք:
Տանծկացիք
այժմ
յուսահատաբար
մարտնչին
գիտելով
զայս
թէ
յետ
առնման
քաղաքին
զմեծագոյն
վնաս
կրելոց
են
պատճառաւ
ստանիսլավին:
Վերջապէս
սոյն
քաղաքս
եւս
հանգոյն
Թէվրուզու
ի
խորին
պատժոյ
եւ
չքաւորութեան
ժամանելոց
է
պատճառաւ
Ֆրանսըզին:
…
Աստ
այսպէս
համբաւեն
թէ
կարմիր
գտակն
առեալ
է
զՊաղտատ,
շատ
չար
խորհուրդ
ունէր
թուրքի
թագաւորն,
բայց
չեղեւ
պատճառաւ
կարմիր
գտակին….
Գերայարգելութեան
ծառայ
Եղիա
վարդապետ
Յամի
տեառն
1734
Յուլիսի
3
[Պելկրատ]
