Քմահաճոյ
իրաւարարութեան
դեր,
մը
զոր
կուզէ
ստանձնել
Գաղղիա,
այն
պարագային
մէջն
էր`
երբ
այլք
դադրած
ինքն
էր
որ
դեռ
կը
շարժէր
զէնքը:
Յիշատակուած
«Թէրէզիա»յն
Կարոլոս
Զ-ի
Մարիամ-
Թերեզա
դուստրն
է:
Օ.
Յ:
Ք :
Գերապայծառի
եւ
Գերյարգեցելոյ
Տեառն
Մխիթարայ
Հօրդ
մերում,
մեծաւ
խոնարհութեամբ,
եւ
ըղձատոչոր
բաղձանօք
մատուցանեմ
զորդիական
ողջոյն,
եւ
զսեր,
եւ
այլն :
…
Իսկ
ի
կողմանէ
ընտրութեան
Կայսեր`
ասի
թէ
Ֆրանձուզն
կամի
զթագաւորութիւնս
բաժանել
իւրաքանչիւրոցն
ըստ
արժանաւորութեան.
զի
Թէրէզիային
Թագուհւոյն
մնասցէ
Աւուստրիայն,
մասն
ինչ
ըՍլէժիային,
մասն
ինչ
ըՍլէժիային,
բովանդակ
մեծ
Մաճարք,
եւ
Դրանսիլվանիայն:
Պաւարին
զԻմբէրիումը:
Ստանիսլաւին:
Իսկ
Սաքսօնին,
այսինքն
Աւուկուսդուսին
զՊօհէմիայն
տրիլ
կամի,
մինչեւ
սակաւ
ինչ
խաղաղասցին:
Բայց
յետոյ,
ասի
թէ
ինքն
Ֆրանձուզն
պատերազմաւ
կամի
առնուլ
զԻմբէրիումն,
եւ
լինիլ
կայսր…:
Աստ
դեռեւս
թանկութիւն
է
ուտելեաց
եւ
ըմպելեաց,
զի
յերից
ամաց
հետէ
յոյժ
սակաւութիւն
եղեւ
յամենայն
կողմանէ,
մանաւանդ
յայսմիկ
ամի
աստ
ի
Դրանսիլվանիայ`
ամենեւին
ոչ
եղեւ
գինի,
զի
եղեամն
աւերեաց
զամենայն
ազգիս:
Եւ
կարծեմ
թէ
առաւել
թանկանալոց
է
ցորեանն,
վասն
զի
յայսմիկ
ձմեռան
ոչ
երբէք
գրեթէ
անկաւ
ձիւն
յերկնից,
այլ
այնպէս
պարզ
է
երկինքն,
եւ
օդն,
որպէս
յայնժամ
եղեւ
այդր
ի
Վէնէտիկ,
յորժամ
սկսան
մեռանիլ
ի
քաղաքից
յայդմիկ
ի
chatarէ
եւ
մեք
եւս
ամենեքեան
զգածեցաք
ի
նմանէ…
Ահա
յայսմիկ
տեղւոջ
եւս
այսպիսի
է
եղանակն
ձմեռան.
եւ
սակս
ոչ
ձիւնելւոյն`
մկունք
եւ
այլք
զեռունք
աւերեն
զարտորայս,
եւ
զցանեալ
ցորեանն
սպասեն:
Բայց
յայսմանէ
շատ
չորեքօրեայ
ջերմեռանդութիւն
գոյ
ի
Դրանսիլվանիայ,
եւ
մանաւանդ
յայսմիկ
քաղաքի,
մինչ
զի
այնքան
զգուշութեամբս`
ես
եւս
ջերմախտացայ
երեքօրեայ
ջերմախտութեամբ,
եւ
հազիւ
զերծայ
զկնի
երկուց
ամսոց.
բայց
այլք
նաեւ
զամ
մի
կրեն
զչորեքօրեայն:
Դարձեալ
լուաք
ի
մերձակայ
ժամանակիս,
թէ
աստ
ի
Դրանսիլվանիայ
զերկուս
տեղիս
զգածեցեալք
են
ժանտախտիւ
եւ
կարծեմք
վերստին
արգելեցին
ճանապարհքն:
Յամի
Տեառն
1741
Դեկտեմբերի
5
ի
Էլիզապէթապօլիս
Նուաստագունեղ
ծառայ
Հ.
Թէոդորոս
Յովաննիսեան
Կրօնաւոր
ի
կարգէ
Ս.
Ա.
Աբ .
