Հայ
կաթողիկէ
Նուիրապետութեան
սկզբնական
շրջանին
վերաբերեալ
պատմական
ծանօթութիւններ
եւ
անցքեր
կը
լսենք
Աբրահամ-Պետրոսէ`
իր
անցած
վայրերէն:
Գերյարգելի
եղբօրդ
իմոյ
Մխիթար
աբբայ
հօրդ
Ողջուն
[Աղէքսանդրիա
]
1743
Սեպտեմբեր
25
Յայտ
լիցի
վերոյգրեցելւոյ
զի
ահա
ողորմութեամբն
Աստուծոյ
հասաք
եւ
աղօթիւք
հասարակութեան
ողջ
եւ
խաղաղ
ի
մեծ
քաղաքն
յաղէքսանդրիեա,
ի
սեպտեմբերի
13.
եւ
աստի
գամ
աստուծով
ի
վանքն
մեր.
բայց
ոչ
գիտացի
թէ
զինչ
պատասխան
գրեցեր
ինձ
զոր
գրեցի
ի
յԱլիկօռնայու,
զի
յանկարծակի
պատրաստեցաւ
նաւն
ի
մէջն
Ե
յաւուր
գնալ
դատարկ.
եւ
ես
իբր
ի
յաստուծոյ
պատրաստեցեալ
համարեցայ
եւ
չուեցի,
ասելով
թէ
գնամ
եւ
տեսանեմ
զորպիսութիւն
ամենից
իրաց
վանքին
եւ
քաղաքին.
եթէ
հարկն
պահանջէ
առնիցեմ
ըստ
պիտոյից
եւ
օգտի:
Բայց
լուայ
թագաւորն
Գալլիոյ
գրեաց
իւր
հրեշտակին
թէ
ի
հարկէ
պարտիս
դարձուցանել
զեկեղեցին
Բերիոյ
որպէս
էրն,
եւ
միտ
դնել
եւ
օգնել
Պետրոս
կաթողիկոսին
Հայոց
նոր
հաստատեցելւոյ
ի
սրբոյ
Գահէն.
զի
Սրբութիւնն
գրեաց
եւ
խնդրեաց.
եւ
լիցի
քեզ
այս
գործ
հարկաւոր
է
յատուկ.
բարի
է
յուսալի
ի
տէր,
զի
ի
վերայ
մեր
երկրին
Գ
Փաշայ
բազում
զօրք
յարեան .
յառաջ
քան
զպատերազմիլն
3
օր,
սատակեցաւ
փաշան
որ
էր
զօրագլուխ
ամենից
զօրաց,
եւ
կոչէր
Սլէյման
փաշա
իպն
ատմ,
եւ
բարձեալ
տարան
զգէշ
մարմինն
ի
Դամասկոս,
եւ
զօրքն
ամենայն
ցրուեցան
աստուծով
եւ
հանդարտեցաւ
լեառն
Աստուծոյ
զօրութեամբն
[,
]
ոչ
կարէ
ելանել
[.
]
բայց
բազում
նեղութիւն
եւ
վնաս
կրէր
երկիրն
եւ
ժողովուրդն,
եւ
այս
մին
զարմացման
գործ
եւ
նշան
եղեւ
օրհնութեամբ
եւ
աղօթիւք
սուրբ
փափին,
ի
լուր
եւ
ի
տես
ամենից
ի
լեառն
քէսըրվան…
ցուցանի,
զի
կոնտակն
եւ
ներողութիւնքն
Վեհին
թարքմանեցեալ
արապերէն
յառաջադէմ
յղեցի
ընդ
տիրացու
Սիմաւոնիւ
ի
վանքն,
եհաս
ի
օգոստոսի
1.
ն.
կային
անդ
ի
Բերիոյ
հալածականք,
Յակոբ
եպիսկոպոսն
բերիոյ,
քահանայք
եւ
ժողովուրդք
փախստականք.
լուր
եղեւ
բազմաց
թէ
օրհնութիւն
եւ
ներողութիւնք
հասին
ի
վանքն
Յիսուսի
փրկչին
ի
սրբոյ
յաթոռոյն:
Ժողովեցան
բազումք
ի
տօնի
այլակերպութեան
ի
վանքն
վասն
նոր
ներողութեան
եւ
օրհնութեան
կոնտակին
սուրբ
փափին,
եւ
երկիրն
պաշարեցեալ
ի
չար
զօրաց
եւ
իբրեւ
կատարեցին
զամենայն,
ասէ
քարոզատուն .
Որովհետեւ
այսքան
օրհնութեամբ
եւ
պարգեւօք
լցոյց
զմեզ
զսրբազան
փափն
ի
գանձուց
սրբոյ
եկեղեցւոյ,
պարտիմ
գոհանալ
զաստուծոյ
եւ
շնորհակալ
լինել
ի
սրբութենէն,
եւ
խնդրել
ի
յաստուծոյ,
յաճումն
սրբոյ
հաւատոյ,
ջնջումն
հերետիկոսութեանց,
բար[ձ]րացումն
եկեղեցւոյ,
միաբանութիւն
թագաւորաց,
եւ
սրբոյ
Վեհին
երկարութիւն
կենաց:
Եւս
աղօթիւք
սրբութեան
եւ
յաւուրս
շնորհիւ
խնդրեմք
ի
յաստուծոյ
ազատութիւն
երկրին
մերոյ
ի
չար
եւ
անօրէն
զօրաց,
եւ
ասեմք
զԼիթանիեայն
Յիսուսի
Փկրչին
մերոյ
ի
խորոց
սրտէ.
ջերմեռանդութեամբ
եւ
լայիւ
կատարեցին
եւ
արձակեցին.
եւ
յետ
երից
աւուրց
եկն
աւետիս
թէ
չարն
սատակեցաւ
յանկարծ
մահուամբ,
որպէս
Յուլիեանոս,
ցրուեցաւ
զօրքն
ամենայն
ի
խաղաղացաւ
երկիրն,
որպէս
էրէկն
եւ
եռանդն:
Դարձեալ
եւ
այս
թղտաբեր
քահանայն
է
ի
Սպահան
քաղաքէն,
նոր
յուղղափառ,
զնա
ի
յուխտ
ի
Հռօմ,
տեսի
զսա
շնորհաց…
եւ
հեզահոգի:
Խնդրեմ
Յիսուսէ
զի
հաստ[ատուն
]
մնասցէ
Սահակ
եպիսկոպոսն,
գինէոս
եպիսկոպոսն,
հայր
Անտօնն,
հայր
Յովսէփն,
հայր
Մատթէոսն
որք
ընդ
իս
են
յաղօթս
խնդրեն
եւ
ես
ընդ
նորա,
ողջ
ի
տէր
ամէն
Պետրոս
Ա.
Կաթողիկոս
հայոց
Հաստատեցեալ
ի
սրբոյ
Գահէն
