Վենետկոյ
Հայոց
Ս.
Խաչ
Եկեղեցւոյ
հոգաբարձութիւնը
Մխիթար
Աբբահօր
կենդանութեան
ատեն
ինչ
ինչ
պարագաներու
մէջ
միայն
ստիպուած
վարեր
էին
Միաբանութեանս
անձինք:
Մելգոնեանի
ժամանակն
է
որ
Ուխտս
կարոնաւորապէս
կը
ստանձնէ
անոր
հոգաբարձութիւնը,
որ
ցարդ
կը
շարունակուի:
Հոս
պիտի
ներկայացնենք
նոյն
ինքն
յիշեալ
Գերյ.
Նամակագրին
հեղինակաւոր
տեղեկութիւնները
այս
սկզբնաւորութեան
մասին.
ծանօթութիւններ`
որոնք
ստուգիւ
նորութիւններ
են
ի
նպաստ
անոր
պատմութեան:
Վերապատուելի
հօր
մերում
Զաքարիայ
վարդապետին
ողջոյն
բազում
յոյժ
…
մուտ
արարաք
ի
հայոց
ժամն
յաւուր
վերափոխման
սուրբ
Աստուածածնին:
Եւ
առաքեցի
նոցա
քարոզիչ
մասնաւոր
ի
մերոց.
եւ
ժողովեալ
գրեթէ
ամենայն
հայոց
յեկեղեցին`
տուաւ
նոցա
քարոզ
յաղագս
միաբանութեան`
յաւուրս
երկուս
ընդ
ժամս
ձիգս.
այնչափ,
մինչեւ
ժողովուրդն
լուծաւ,
մեղկացաւ,
միաբանեցաւ.
դարձեալ
կարկատեցաւ
բազմապառակ
հերձումն
նոցա.
եւ
անպատմելի
ցնծութեամբ
խայտային,
մինչեւ
չժուժեալ
յանձինս`
գրեթէ
ամենայն
հայք
մեծամեծք
եւ
փոքունք
միաբանեալ
եկին
ի
վասն
մեր`
եւ
արարին
միմեանց
զհասարակաց
խրախճան`
ի
գրքատան
մերում,
առ
չտանելոյ
սենեկաց
զբազմութիւնն.
կոչեալ
էին
ընդ
ինքեանս
եւ
զերկոսին
զեպիսկոպոսունս
մեր
զՄինաս
եւ
զՍարգիս,
որք
եւ
նոքա
պառակտեալք
էին
ի
միմեանց
եւ
ոխացեալք,
եւ
գտան
ըստ
տնօրինելոյ
տեառն
հասարակաց
քարոզութեանն
ներկայք,
եւ
տերամբ
շահեցան
յոյժ.
զի
եւ
նոքա
հաշտեցան:
Եւ
դարձեալ
առաքեցի
զքարոզիչ
մասնաւոր
ի
ծննդեան
սուրբ
Աստուածածնին,
որ
արար
նոցա
ներբողեան
մեծ`
զսուրբ
աստուածածէն`
ներկայութեամբ
Սարգիս
վարդապետին
եւ
բաղձանօք
Մինաս
վարդապետին,
զի
փափագէր
ներկայ
գտանիլ
եւ
ինքն.
բայց`
ի
նախընթաց
գիշերին
ախտացան
երեսք
նորա,
զի
եկն
պատահական
ուսոյց
ինչ
եւ
արգելաւ.
եւ
ժողովուրդն
խռնեցաւ
զեկեղեցեաւ.
եւ
տեառն
գործակցութեամբ
մեծապէս
շահեալ`
խայտային,
եւ
փոխեաց
զնոսա
տէր
գրեթէ
յայլ
մարդ.
եւ
ասեն,
այժմ
իմացաք,
թէ
ունինք
մեք
հայք
ի
Վէնէտիկ
զվանք:
…
Յամի
Տեառն
1751
Սեպտեմբերի
11
[Վենետիկ]
Նուաստ
ծառայ
Ստեփաննոս
Վրդ .
Աբբահայր
