Մայր դիւան Մխիթարեանց Վենետկոյ ի Ս. Ղազար

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Քանի մը շահագրգռական մասեր ունի վաւերաթուղթս. նախ Մծբնայ գրքին տպագրութեան իրագործման շուրջ. երկրորդ` Հռովմ գտնուող Լիբանանցիներուն մասին, եւ երրորդ` վրացի Կօրկի խանին արարքներուն վրայ:
       Տեառն տեառն Գերյարգելի Աբբայ հօրդ մերոյ ողջոյն սիրոյ եւ պատւոյ :
       Ընկալայ զպանծալի գիր ձերոյ Յարգելութեան ի մարտի 27, 1756 տեղակացեալ ըստ ամենայնի, եւ մխիթարեցայ ոչ սակաւ զորս ծանուցեալ էք: Նախ առ այն պատասխան զի յառաջ գրեալ էիք սակս թարգմանութեան էնջիքլիքային եւ պահել ինձ ի ներքոյ լռելեայն, զոր արարի նոյնպէս մինչ յայլոց լուայ, եւ ապա գրեցի առ Յարգելութիւնդ :
       Երկրորդ եմ պատրաստ առ ի ծանուցանել ձեզ զվերջանալն սրբազան Հայրապետիս մերոյ Յակոբայ վասն գրքին նորա , որ է վերջին յայսմ մարտի եզերի, եւ ապապ սկսանի էնջիքլիքան. թէպէտ վերջացաւ, բայց զբոլորն նախերգանաց տպեն այժմ, զի ոմն Եպիսկոպոս յազգէն յասորւոց գրեալ է վասն վարուց սրբազան Հայարեպտիս նոյն Յակոբայ, լադին եւ յունաց լեզուաւ զիմն գիրք ի նմանէ հանեալ շարակարգէ ի Բրօբականտան, բայց ոչ գիտեմ եթէ որպիսի գնայ: Երրորդ զԿոլոտ Պատրիարգի կոնտակն յայնժամ թարգմանեալ են ի Հայէ առ իդալի զորս զերկուսն օրինակեալ եմ, այժմ են ընդ յիս: Իսկ վասն լիբանանացւոց այս է, յայնժամ գրեցի առ Յարգելութիւնդ, որ էր ճշմարիտ, զի բնաւին ոչ մնացին եթէ ոչ մինն ի նոցանէ Գաբրէլ անուն կրօնաւոր եզակի մնաց ի Հռօմ, եւ ապա յովսէփ վարդապետ եւ այլք 4 անձինք գնացին, նաւեալ ի լիվօրնայէ ի Լիբանան, որք էին կրօնաւորք. իսկ յերեքն ի նոցանէ դարձեալ եկին ի Հռօմ որք բնակին ի Հայոց յեկեղեցին այժմ: Բայց յուսան որ է անհնարին աստ, բայց մակ զանուն ընկալան ի լադինացւոց կոչելով Պիկանթօնի եւ Կալուբբինի եւ այլն: Վերջապէս ինձ երեւի թէ իրք նոցա ի վասն գնայ կարի յոյժ եւ այլն, զի ոչ ինչ է ծածուք որ ոչ յայտնեսցի եւ այլն: Միւս եւս վրացի Կորկի խան կոչեցեալն այժմ ի Հռօմ մորանայ, զի պատճառն է վասն բարձր թրջմանն նորա, եւ արար զինքն խայտառակք ի Հռօմ: Վասն զի նախ գրեաց առ պապն իբրեւ ունիլ 3 եւ կէս միլեօն ըսկուտ մօնէթայ ռօմանս, եւ ոչ խնդրել գիր ինչ ի պապէն, եթէ ոչ զիմն յանձնարարական քարտեզ առ մօսկոֆ թագաւորն, պատասխանեցաւ ոչ կարեալ: Դարձեալ խնդրեաց նոյն Կորկին ի պապէն առ ի առաքել զիմն քարտեզ առ նոյն մօսկոֆ Թագաւորն զոր առաքեալ էր զնա ի յիմբրաթօռէն ի Վեննայ պատասխանեցաւ ոչ կարել. այսպէս 44 օր ձրի էկեր եւ էարբ ընդ իս. եւ ապա չամբեցաւ զնա, եւ ապա էնկիւրեցի տէր Յովսէփն իբրեւ ինբենեայ կարող յայնքան զի երկուքն եղեն խայտառակք վասն անխոհեմութեանն եւ այլն: Եւ այլ յոյժ փափագիմ իմանալ զի այժմ զի՞նչ տպէք եւ ի կատար ելաելն բառագրքին միւսոյ: Եւ դարձեալ աղադեմ զձեզ հանդերձ միաբանիւք ձերովք յիշել միով հայր մերիւ եւ ողջունիւ վասն դիտաւորութեան իմոյ զի տէրն զոր կամի զայն արասցէ ամէն. ողջ լերուք հանդերձ միաբանիւք ձերօք եւ օրհնեալք :
      
       Գերյարգելութեան ձերում 1756 ի մարտի 27 (Հռովմ )
       Յակոբոս Մեսրոպ քէհեա Սրապեան Արքեպիսկոպոս Լամբրօնի