Մայր դիւան Մխիթարեանց Վենետկոյ ի Ս. Ղազար 1707-1773 ի ծագմանէ ուխտիս մինչեւ ցբաժանումն Թրեստեան հարց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Նորէն Սարաֆեանի մասին տեղեկութիւն մը: -
       Կը յիշուի նաեւ Նալեանի հրատարակելի մէկ գիրքը ընդդէմ Մխիթար Աբբահօր:
       Թէ ասոր եւ թէ առաջնոյն նկատմամբ Հ. Զաքարիա եւս տեղեկագրութիւններ ունի ապրիլ 18-ի գրով մը:
       Յարգոյապատիւ եւ գերապայծառ տեառն Ստեփաննոսի Վարդապետի եւ աբբայ հօր խոնարհութեամբ եւ սիրով ողջոյն
       Վասն հայր մաշտոցին բազմաց յանձնեցաք գտանել եւ բերել. սակայն անհնարին եղեւ ի ձեռս բերել, զի այն գտանի յարեւելս ի վանս եւ յանապատս, զոր ոչ տան արտաքս, նաեւ ի պատրիարգարանին թերեւս գտանիցի. եւ զիարդ մարթ է անտի առնուլ զայն, եւ կամ տալ գրել: Այժմ փոքր մի հանդարտեցաւ քաղաքս ի հրդեհէ… Դարձեալ աղմուկ անհնարին ի մէջ ազգիս եղեւ յարարից անահին սահակ վարդապետին, զի ամենեւին հակառակ եկաց Սարգիս վարդապետին, եւ յայս ամ ոչ երթայ նմա յատեան ելանել. եւ յետ լինելոյ իւր կաթողիկոս խօսեցաւ ընդ նմա խստութեամբ իբրեւ ընդ թշնամւոյ, ասէ, որպէս պատմեցին, կամիս երթալ նստիլ յիզմիւրին: Իսկ նա ասէ, կամք ձեր է: Ասէ կաթողիկոսն, երթիցես յիզմիւրին. բայց տացես նախ զձեռագիր մի ինձ, զմիւս յակոբայ վարդապետին, եւ զերրորդն գրեսցես ի Հռոմ առ պապն, եթէ եւս Սարգիս վարդապետս անարգեմ եւ նզովեմ զԼեոն եւ զպապն, որ այժմ կայ, ապա թէ ոչ չարձակեմ զքեզ անդր, զի մի միւսանգամ փախիցես ի ֆրանկստան: Իսկ նորա խոժոռեալ կնդ բանս նորա, ոչինչ ետ պատասխանի եւ ել մեկնեցաւ յերեսաց նորա ի Պէշիկտաշ: Եւ յակոբ վարդապետն լուռ եւեթ կայր ընդ բանս կաթողիկոսին: Սոյն Յակոբ վարդապետն արարեալ է զգիրք մի ընդդէմ բանից լուսահոգի աբբահօրն վասն երկուց տեսակաց հաղորդութեան. եթէ պարտ է հաղորդել զժողովուրդն յերկոցունց, եւ զայն տալոց է տպել ի չորեքշաբթի աւուր զատկին, որպէս ասեն բազումք: Եւ սափրիլ Յօհաննէսն ոչ դադարի ընդ համախոհից իւրոց պղտորել զմիտս բազմաց…:
      
       յամի տեառն 1756 ապրիլի 13 ի Կոստանդնուպոլիս
       Ծառայ անպիտան եւ անարժան Հ. Իգնատիոս Վարդապետ մխիթարեան