Կ.
Պոլսոյ
Հայ
Կաթողիկեայց
ուրոյն
կազմակերպութեան
փորձերը
կը
պատկերէ
Հ.
Յակ.
Չամչեանցի
հետեւեալ
կարեւոր
վաւերագիրը:
Գերամեծար
Գերյարգելի
Աբբայ
Հօր
մերոյ
եւ
րաբունապետի
Տեառն
Տեառն
Ստեփաննոս
վարդապետի,
ողջոյն
Թղթ .
ՃԼԳ.
Ի
մարտի
7,
Գերա.
Աթանաս
եպիսկոպոսն
ժողովեաց
զքահանայս,
եւ
զեպիսկոպոսս
եւ
զվարդապետս
ի
տուն
իւր,
եւ
հրամայեաց
դնել
ի
տունս
զղումպարայս ,
յորում
արկցեն
շաբաթէ
ի
շաբաթ,
զմի
փարայ
տանուտէրն
եւ
ընտանիք
նորա,
որք
կարօղքն
են:
Զայս
յառաջ
եւս
հրամայեալ
է
իմ
ձեզ,
ասէ,
եւ
այժմ
վերստին
հրամայեմ
ձեզ
առնել
այսպէս,
զի
ունիմ
զբարի
դիտաւորութիւն
իմ:
Իսկ
դիտաւորութիւն
նորա
է
առնել
զգումար
դրամոց
(իբր
ղատապելայ
սնտուկն
),
զի
եթէ
պիտոյ
լիցի
վասն
ուղղափառ
հաւատոյ
առնել
ծախս
ինչ,
առձեռն
պատրաստ
գտցի:
Եւ
զկնի
ետ
ստորագրել
քահանայից
զթուղթ
մի,
յորում
հաստատեալ
են
զԺԲ
եղբարս
լինել
իշխան
ուղղափառաց.
վասն
այսր,
զի
եթէ
հանդիպեսցի
տաւա
ինչ
վասն
ուղղափառաց,
եւ
մանաւանդ
վասն
ուղղափառ
կարգաւորաց,
սոքա
յարուցեալք
ջատագովեսցեն
զնոսա
աստ
եւ
անդ
ի
յատեանս:
Սոյնպէս
եւ
ի
լինել
դիպուածոյ
իրիք
վասն
ուղղափառաց ,
սոքա
հոգալոց
են:
Եւ
այս
ԺԲ
իշխանքն
ստորագրեալ
են
ի
միում
թղթի,
եւ
զայն
թուղթ
պահեալ
է
առ
իւր
Աթանաս
վարդապետն:
Յաւուրս
յայսոսիկ
կոչեաց
պատրիարգն
զոմանս
ի
վերոգրեալ
իշխանացն,
եւ
ասէ.
լուայ
թէ
ԺԲ
անձինք
ի
ձէնջ
միաբանեալ
են
եւ
ստորագրեալ,
զի
ծառայելով
ի
դրունս
մեծամեծաց,
կամին
զԱթանաս
վարդապետն
առնել
պատրիարգ
փոխանակ
իմ:
Արդ`
այս
այսպէս
է՞,
թէ
այլա՞պէս:
Պատասխանի
տուեալ
են,
հայր
վարդապետ,
այո
միաբանեալ
եմք
եւ
ստորագրեալք.
սակայն
ոչ
վասն
այդր
պատճառի,
այլ`
վասն
այս
ինչ
եւ
այն
ինչ
պատճառի.
մանաւանդ
եմք
ի
գրել
ի
Հռոմ,
եւ
տալ
նիզամ
այսմ
բանի,
այսինքն
թէ
հայոց
ժամ
մի
'
երթայք
(քանզի
ընդ
այս
բանի
եւ
պատրիարգն
յոյժ
դժուարացեալ
է):
…
Ապա
ոմանք
յԺԲ
իշխանացն
իբր
Ե
անձինք,
չոգան
առ
Աթանաս
եպիսկոպոսն,
եւ
խնդրեցին
զթուղթն
յորում
ինքեանք
ստորագրեալ
էին.
տեսանել
թէ
որպիսի
կերպիւ
գրեալ
է:
Իսկ
Աթան.
եպիսկոպոսն
ի
սկզբան
ոչ
կամեցաւ
տալ,
սակայն
ապա
ետ:
Զոր
ընթերցեալ,
ասեն.
այս
թուղթ
յորժամ
անկցի
ի
ձեռս
պատրիարգին,
կամ
գանգատեսցեն
զմէնջ
առ
եպարքոսն,
յայնժամ
մեզ
վնաս
լինի.
զի
գրեալ
կան
ի
սմա
բանք
ինչ
որոգայթաւորք:
Եւ
ապա
պատառեցին
զնոյն
թուղթն:
…
1768
ի
յունիսի
10
[Կ .
Պոլիս]
Ն.
Ծ.
Հ.
Յակոբոս
վրդպ.
Չամչեանց
Մխիթարեան
