ՅԱՂԱԳՍ
ՊԱՏԿԵՐԱՄԱՐՏԻՑ
1
Ի
կենսաբեր
լուսոյն
զարդարին
ամենայն
արարածք,
եւ
ի
ճառագայթ
նորոգ
պայծառացեալ
բերկրին
երկինք
եւ
երկիր,
քանզի
լոյսն
ճշմարտութեան
ելից
լուսով
զամենայն
տիեզերս,
փարատեաց
զմէգ
խաւարային
ի
ստուերամած
եւ
թանձրացեալ
սրտից
եւ
լցաւ
աշխարհ
Աստուածածանաւթ
վարդապետութեամբ։
2
Իսկ
ուսմանն
խորհաւղք,
որք
շրջին
խաւար
ընդվայրածք
սասանեն,
զանհեթեթս
պատրեն
անմեղաց
եւ
մուծանեն
հերձուածս
յեկեղեցի։
3
Ոչ
է
արժան,
ասեն,
նկարս
եւ
պատկերս
յեկեղեցիս
առնել.
եւ
բերեն
վկայութիւն
ի
Հնոց
կտակարանաց,
զոր
վասն
հեթանոսաց
կռապաշտութեան
էր
ասացեալ,
վասնորոյ
եւ
ամբաստան
լինէին
մարգարէքն։
4
Բայց
մերս
ոչ
նմանի
նոցա,
որ
յաղագս
Քրիստոսի
եւ
ընտրելոց
իւրոց։
5
Եւ
ոչ
եթէ
ի
բանից
ճարտարութենէ,
այլ
Գրոց
վկայութեամբ
ասասցուք,
որպէս
եւ
պատմիչք
պատուիրանացն
մեզ
։
6
Քանզի
զպատկերացն
աւրինակ
նախ
Մովսէս
արար
ի
խորանին
հրամանաւն
Աստուծոյ։
7
բ’
ոսկիս,
ճախարակեայս,
թեւաւորս,
մարդակերպս
ի
վերայ
յորոյ
միջոյ
Տէրն
տերանց,
զոր
եւ
առաքեալ
ի
վկայութիւն
հաստատէ՝
քերովբէքն
փառաց,
որք
հովանի
ունէին
ի
վերայ
քաւութեանն,
որ
ի
խորհրդոյ
աւրինակ։
եւ
զվարագոյրն,
զոր
Տէրն
ասաց
առնել ,
ի
յաւրինուածեալ
զարդիւք,
որ
է
բեհէզ
եւ
ծիրանի,
եւ
կապուտակ.
ոչ
ապաքէն
դեղք
երանգք
նկարուց
վարագուրին,
եւ
նկարք
վարագուրին՝
քէրաւբէքս։
եւ
Սողոմոն
արար
ի
Տաճարին
քերովբէս
ի
փայտէ
եւ
պատեաց
ոսկով
եւ
ոչ
որ
ի
դաբիրն
էին
քէրաւբէք
այլ
յորմսն
եւ
ի
դրունս
եւ
ի
քէրաւբէքն
այլ
եւ
յորմսն.
շուրջանակի
գրեաց
քէրաւբէս
եւ
արմաւենիս
եւ
թռուցեալ
թիթեղունս,
եւ
ոչ
խստեաց
Աստուած
այլ
կոչեաց
Տաճար
անուան
իւրոյ։
10
Եւ
հոգեկիր
մարգարէն
Եզեկիէլ,
տեսիլն
զոր
ետես,
ոչ
իբրեւ
ոք
ի
մարգարէիցն
եւ
կամ
պատգամախաւսաւք,
այլ
աստուածատես
գուշակմամբ
ասէր.
11
Եդ
զիս
Տէր
ի
վերայ
լերին
յոյժ,
եւ
ի
վերայ
նորա
իբրեւ
քաղաքի,
եւ
տարաւ
զիս
ի
ներքս,
եւ
տեսի
ի
նմա
Տաճար
այր
մի
ի
նմա
ահեղ
եւ
զարմանալի,
եւ
փայլատակունք
ի
նմանէ
իբրեւ
ի
պղնձոյ,
եւ
կայր
ի
վերայ
դրանն
եւ
ի
ձեռին
իւրում
ունէր
լար
շինողաց
եւ
ձաւղ
չափոյ
եւ
ասէ
ցիս.
«Որդի
մարդոյ
տես
եւ
ի
միտ
առ
զամենայն ,
որ
ի
սմա
է,
զի
վասն
ցուցանելոյ
քեզ
եկի
այսր»։
12
Եւ
տեսի
զտաճարն
նկարեալ
շուրջանակի
ներքոյ
եւ
արտաքոյ
քերովբէք
եւ
արմաւենիք
ի
յատակէն
մինչեւ
ցվերնայարկն,
եւ
ոչ
միայն
Տաճարն
էր
նկարեալ,
այլեւ
պատշգամքն,
եւ
դրունք
եւ
սեղանն
Տեառն։
13
Եւ
էին
քերովբէքն
մարդակերպք
երկու
երկու
ամենեքին
եւ
արմաւենի
ի
մէջ
երկոցունց,
որ
է
մեծի
սքանչելեաց
նորա
։
14
Արդ,
զի՞նչ
յաղագս
ով
մարդ,
որ
հիւանդ
ես
մտաւք,
զի
վասն
Մովսէսի
եւ
Սողոմոնի
յաւրինուածոյն
եւ
քերաւբէիցն
ասացեր,
թէ
ձեռագործք ,
իսկ
զի՞նչ ,
զոր
Աստուծոյ
է
ցուցեալ։
15
Ահա
յայտ
եղեւ,
զի
որ
յառաջնոցն
պատկերք
էին,
ի
պատիւ
ի
սպասաւորութիւն
երկրպագութեան
փառաց
Աստուածութեան։
16
Այս
ի
Հնոց
ասացեալ։
17
Իսկ
ի
Նորոց
կտակարանաց
ասէ
Պաւղոսն
ցԱթենացիսն.
18
Շրջեալ
եւ
տեսեալ
զպաշտամունս
ձեր՝
գտի
բագին
յորում
գրեալ
էր.
«Անծանաւթի
Աստուծոյ».
զոր
դուք
յանծանաւթ
պաշտէք,
ես
զնոյն
պատմեմ
։
19
Մի՞թէ
Աստուած
էր
բագինն.
բայց
զի
Աստուծոյ
պատուէին,
զնոյն
եւ
Պաւղոս
վկայեաց։
20
Եւ
մեք
ոչ
ճշմարիտ
Աստուած
զպատկերս
եւ
զնկարս,
այլ
յանուն
Աստուծոյ
նկարեմք
որպէս
երեւեցաւն,
զոր
Եսայի
ասէ
զծնանելն,
Երեմիա՝
զընդ
մարդկան
շրջելն,
եւ
Դաւիթ՝
զչարչարանացն
եւ
զթաղման,
եւ
Եզեկիէլ
եւ
Ովսէէ՝
զՅարութենէն,
Դանիէլ
եւ
Զաքարիա՝
զերկրորդ
գալստենէն,
Նաւում
եւ
Մաղաքիա՝
զդատաստանէն,
քանզի
նոքա
նշանակաւ
եւ
է
որ
եւ
է
որ
լինելոց
է,
եւ
մեք
զնոյն
նկարեմք,
զոր
ի
Գիրսն
գրեալ
է,
զի
եւ
գիրն
դեղ
է
եւ
նիւթք
պատկերաց։
21
Նաեւ
վարդապետք
եկեղեցւոյ
յիշատակեն
պատկերաց,
որպէս
Կոստանդնուպոլսի
Եպիսկոպոս
յայն
ճառի,
որ
առ
լուսաւորեալսն,
մի
փոքր
յառաջ
մատուցեալ
ասէ.
«Զորաւրինակ
պատկերք
պղնձիք
անշունչք
են
եւ
անզգայք,
որ
փախչին
ի
նոսա
մարդիկ
ապրեցուցանեն
ոչ
զի
է,
այլ
վասն
զի
թագաւորաց
է»։
22
Եւ
դու
ըստ
այնմ
աւրինակի
իմացիր,
ով
հերետիկոսդ։
23
Եւ
դարձեալ
յայն
ճառի,
որ
ասէ.
«Ոչ
է
պարտ
անցանել
զաստուածային
գրով.
ապա,
ասէ,
ոչ
տեսանէք
ի
թագաւորական
պատկերսն,
զի
ի
վեր
անդ
պատկերն
եւ
ըզթագաւորին
ունի
գրեալ
եւ
ի
խոնարհ
խարսխին
գրեալ
են
թագաւորին
յաղթութիւնք,
իրաց
ուղղութիւնք.
նոյնպէս
ի
մաշկսն
է
տեսանել
թագաւորական
ի
վերայ
եւ
ի
ստորեւն
առաքինութիւնք,
յաղթութիւնքն
ամենայն»։
24
Կամ
զի՞նչ
արդեաւք
ասիցես
զպատկերն
Տեառն,
զոր
հաւատարիմ
թագաւորին
Աբգարու,
յանդիման
Քրիստոսի,
տեսութեամբ
իսկ.
զոր
եւ
այժմ
ասեն
գոլ
ի
մեծ
եկեղեցւոջն
Ուռհայի։
25
Եւ
Սեւերիանոս
եպիսկոպոս
ասէ.
«Զորաւրինակ
ի
բացեայ
եղելոյ
նորա
լնու
զտեղի
թագաւորին,
եւ
երկրպագանեն
իշխանք
եւ
զտաւնս
կատարեն.
եւ
ռամիկք
երկիրպագանեն
ոչ
ի
տախտակն
հայելով,
այլ
ի
պատկեր
թագաւորին,
ոչ
ի
բնութիւն ,
այլ
որ
ի
գրովն
տպաւորեալ
է.
եւ
եթէ
մահկանացու
թագաւորի
պատկեր
այնքան
զաւրանայ,
որչափ
եւս
առաւել
թագաւորին
կերպարան
եւ
պատկերն»։
26
Այդպէս
իմա
զոր
ասենս,
զի
եւ
սոքա
վարդապետք
էին
եկեղեցւոյ,
եւ
թէ
զսոցա
կամիս
զնոյն
պատմեն։
27
Այսպէս
սուրբն
Գրիգոր
Հայոց
Լուսաւորիչն
ասէ
յաղաւթսն
իւրում.
Փոխանակ
դրաւշելոցն
փայտից
զԽաչն
իւր
կանգնեաց
ի
մէջ
տիեզերաց,
եւ
զի
սովոր
էին
մարդիկ
երկրպագանել
պատկերացն
մեռելոց,
եղաւ
ինքն
մեռեալ
պատկեր
ի
վերայ
Խաչին,
մեռաւ
եւ
անշնչացաւ,
զի
խաչին
փայտի
երկիրպագանել
որ
ի
վերայ
նորա
պատկերն
եւ
մարդադէմն
իցէ,
զի
զպատկերագործսն
եւ
զպատկերասէրսն
եւ
զպատկերապաշտսն
յիւր
պատկեր
աստուածութեանն
հնազանդեսցուսցէ»։
28
եթէ
մերոցս
բանից
ոչ
հաւատայք,
զգիրս
պարտ
է
քննել
եւ
ի
վերայ
հասանել.
բայց
դուք
ի
գրոց
այնչափ
հեռի
էք,
որպէս
երկինք՝
յերկրէ։
29
Բազում
եւ
այլ
վկայութիւնք
են
ի
Գրոց
Սրբոց,
քանզի
ամենայն
ինչ
տեսանելի
է,
որ
միտս
ունին,
զի
լսեն,
եւ
միտք
իմանան,
եւ
առանց
մտաց
աչաց
մարմնոյ
աչք
կուրացեալ
գտանին։
30
Բայց
զարմանք
մի
այս
է,
որ
զպատգամսն
ընդունիք
եւ
զիշխանն
հալածէք,
նշանին
երկիրպագանէք
եւ
ի
թագաւորն
քարաձիգ
լինիք,
զխաչն
պատուէք
եւ
թշնամանէք։
31
Այսպէս
Մանիքեցիքն
եւ
Մարկիոնացիքն
առ
աչաւք
համարին
զճշմարտութեամբ
մարմնանալ
Փրկչին,
եւ
յորժամ
տեսանեն
զպատկերս՝
զայրագնեալք
եւ
մատուցեալք
թշնամանեն։
32
Զի
մեր
չիցէ
տեսեալ
զմարգարէսն,
է
եւ
քննեալ,
զի
նոքա
վասն
կռապաշտութեանն
աղաղակէին
ըստ
այնմ,
թէ
կուռք
հեթանոսաց
դեւք ,
բայց
ոչ
ուրեք
գտանեմք
գրեալ,
եթէ
պատկերք
կամ
քրիստոնէից
ասեն
դեւք,
այլ
զկռոցն
ամբաստան
լինին
։
33
Նաեւ
յեկեղեցական
պատմութեանն
ասէ,
զոր
Եւսեբի
ժամանակագրի
հաստատեալ
էի
եաւթերորդ
դպրութեանն
ի
եաւթն
եւ
տասներորդ
ճառին,
վասն
սքանչելի
նշանացն,
որ
եղեն,
ասէ,
ի
Պեննադայ
ի
մեծամեծ
գործոցն
վասն
Փրկչին
մերոյ։
34
«Այլ
քանզի
քաղաք
յիշեցաք
մեք,
ասէ,
ոչ
է
արժան
անցանել
պատմութեամբ,
զի
արժանի
է
սա
յիշատակաց
այնոցիկ,
որ
գայցեն
զկնի
մեր
վասն
կնոջն
տեռատեսի,
որոյ
բղխումն
արեան
խաղացեալ
ելանէր,
զոր
ուսաք
մեք
ի
սուրբ
Աւետարանէն,
որ
բժշկեցաւ
ի
ցաւոց
ի
Փրկչէն
յայնմ
քաղաքի,
որ
ասեն,
թէ
էր
նա,
եւ
տուն
նորա
յայտնի
է
անդէն
ի
քաղաքին
եւ
շնորհք
ողորմութեանն,
որ
եղեն
ի
նշան
սքանչելեացն
Աստուծոյ,
զի
առաջի
դրաց
նորա
կայ
վերայ
բարձր
վիմի
պատկեր
պղնձի
կնոջ
մարդոյ
իջեալ
ի
ծունգս
իւր
եւ
զձեռս
իւր
առաջի
իւր՝
աղաչէ
ըստ
նմանութեան,
եւ
ընդդէմ
նորուն
կայ
դարձեալ
պատկեր
պղնձի
առն
մարդոյ,
որ
կանգնեալ
է
եւ
արկեալ
զիւրեւ
եւ
կարկառեալ
ունի
զձեռն
իւր
առ
կինն,
եւ
ի
կողմանէ
ոտից
ի
վերոյ
քան
զհանդերձն
բուսեալ
է
արմատ
ինչ ,
որ
աւտար
է
յամենայն
տեսլեամբ
իւրով
եւ
ելանէ
մինչեւ
ի
դրաւշակ
հանդերձի
նորա
եւ
է
նա
դեղ
ամենայն
ցաւոց,
այս
անդրի
ի
նմանութիւն
Փրկչին
մերոյ
է,
որպէս
եւ
ասեն՝
կայ
մնայ
մինչեւ
յաւուրս
մեր,
եւ
տեսաք
մեք
զնա
աչաւք
մերովք
ի
ժամանակի
իբրեւ
չոգաք
մեք
ի
քաղաքն
յայն»։
35
ոչինչ
է
սա
մեծ
քան
զայն,
որ
հաւատացին
ի
Քրիստոս
յարանց
հեթանոսաց
եւ
նկարեցին
դեղով
զպատկերսն
Պաւղոսի
եւ
Պետրոսի
եւ
զնորուն
իսկ
զՔրիստոսի
եւ
մինչեւ
ցայսաւր
ժամանակի։
36
Եւ
արդ,
չիցէ
ձեր
տեսեալ
զգիրս
զայս,
ով
ընկեր,
որ
հակառակ
պատուիրանացն
Աստուծոյ։
Ընկեր
ասեմ,
ոչ
վասն
ուղղափառութեան
հաւատոյ
ասեմ
ընկեր,
այլ
ըստ
այնմ,
որ
լուաւն
ի
Տեառնէ
Յիսուսէ
Քրիստոսէ,
թէ՝
Ընկեր,
վասն
որոյ
։
38
Զի
թէ
ընթերցեալ
էք
եւ
ոչ
գիտէք,
ապա
առ
ձեզ
կատարի
բան ,
որ
ասէ.
39
Որոց
Աստուած
աշխարհիս
այսորիկ
կուրացոյց
անհաւատիցն,
զի
մի՛
ծագեսցի
նոսա
լուսաւորութիւն
Աւետարանի
փառացն .
այլովք
հանդերձ.
ապա
չէ
ընթերցեալ
ձեր,
խնդրել
արժան
է
եւ
քննել
եւ
գիտել
զբարին
եւ
զչարն
եւ
ընտրել
զաստուածայինսն
եւ
զդիւականսն։
40
Եւ
զիարդ
ոչ
գիտէք,
զի
ի
մեհեանս
կռոցն
է ,
որ
է
Արամազդ,
եւ
պոռնկութիւնք
իւր
եւ
կախարդութիւնք,
իսկ
յեկեղեցիս
Աստուծոյ
տեսանեմք
նկարեալ
զսուրբ
Կոյս
Աստուածածին
եւ
ի
գիրկս
իւր
ունելով
զՔրիստոս
իբրեւ
յայնժամ
զարարիչն
իւր
եւ
զՈրդի
եւ
զստեղծիչն
ամենայնի։
41
Իսկ
մեհեանս
կռոցն
Անահիտ
եւ
պղծութիւնք
իւր
եւ
պատիրք։
42
Իսկ
յեկեղեցիս
քրիստոնէից
եւ
ի
յարկս
վկայից
Աստուծոյ
տեսանեմք
նկարեալ
զսուրբն
Գրիգոր
եւ
աստուածահաճոյ
չարչարանք
իւր
եւ
սուրբ
առաքինութիւնք
եւ
Ստեփաննոս
Նախավկայն
ի
մէջ ,
զերանելի
զսուրբ
կանայսն
զԳայիանէ
եւ
զՀռիփսիմէ՝
հանդերձ
ամենայն
սուրբ
ընկերաւք
եւ
յաղթող
նոյնպէս,
եւ
զայլ
առաքինիս
եւ
զպատուականս
եւ
զհրեշտակակրաւնս,
զորս
ոչ
բաւեմք
ընդ
համար
։
43
Ի
մեհեանս
սնոտիցն
Աստղիկ
եւ ,
զոր
մայր
ցանկութեանց
կոչեն
հեթանոսք,
եւ
արբեցութիւնք
նոցա
եւ
անառակութիւնք,
իսկ
Աստուծոյ՝
Խաչն
տերունական
եւ
գունդք
առաքելոց
եւ
մարգարէից,
որք
բարձին
ի
միջոյ
ամենեցուն
եւ
ածին
զտիեզերս
յաստուածպաշտութիւն
եւ
յամաւթ
արարին
զսատանայ
եւ
զզաւրս
նորա։
44
Քանզի
յեկեղեցիս
Աստուծոյ
նկարեալ
զամենայն
սքանչելագործութիւնս ,
զոր
արար,
որպէս
եւ
ի
Գիրս
գրեալ
է,
որպէս
եւ
յառաջն
ասացաք,
զոր
մեզ
մարգարէքն.
զծնանելն
ասեմ
եւ
զմկրտելն,
զչարչարանսն,
զխաչելութիւնն,
զթաղումն,
զյարութիւն,
յերկինս.
զայդ
ամենայն
նկարեն
յեկեղեցիս,
զոր
Գիրք
Սուրբք
պատմեն,
ապաքէն
դեղով
գրեալ
է
զգիրս
եւ
զնոյն
բան
դեղովք
նկարեալ
է
յեկեղեցիս.
ի
գրոցն
ականջք
լսեն,
իսկ
զնկարսն
աչաւք
տեսանեն
եւ
ականջաւք
լսեն
սրտիւք
հաւատան։
45
Ահա
յայտ
է,
զի
չէ
արտաքոյ
Գրոց
պաշտել
զպատկերսն,
եւ
եթէ
խորհրդիւ
ոք
քննէ,
ճշմարիտ
գայ,
եւ
վրիպեալ
զտանին
հերետիկոսքն,
որ
հակառակաբանեն
եւ
ասեն.
«Վասն
այսորիկ
խոտան
համարիմք,
զի
անխաւսք
են
եւ
անբանք»։
46
Արդ,
մի՞թէ
Տապանակն
Աստուծոյ
խաւսէր,
յորժամ
բերանսեալ
կործանեաց
եւ
զԱզովտոս
եւ
զԳէթ
եւ
զքաղաք
այլազգեացն
հարուածովք,
մինչեւ
բողոք
բարձեալ
ասկողովնացիքն
ասէին.
47
Ընդէ՞ր
դարձաւ
տապանակդ
Աստուծոյ
իսրայէլի
առ
մեզ
զմեզ
եւ
զժողովուրդս
։
48
Մի՞թէ
Խաչն
Քրիստոսի
խաւսեցաւ,
որ
ի
քաղաքին
կենդանացոյց
եւ
հրաշագործութիւնս
բազումս
է
արարեալ
մինչեւ
մեր,
որ
է
պարծանք
հրեշտակաց
եւ
փրկութիւն
մարդկան
եւ
արհաւիրք
դիւաց։
49
Եւ
արդ
շարամանին
նոր
պատուիրանք
ըստ
հնոցն
եւ
մեզ
վկայեն
Քրիստոսի,
քանզի
եւ
Աւետարանին
տեսանեմք
նկարեալ,
ոչ
միայն
յոսկւոյ
եւ
յարծաթոյ
այլ
եւ
փղաց
եւ
կարմիր
մորթոց
կազմեալ
եւ
մեք
յորժամ
երկիրպագանեմք
սրբոյ
Աւետարանին
կամ
համբուրեմք,
ոչ
եթէ
փղին
ոսկերացն
մատուցանեմք
զերկրպագութիւն
լայքային,
որ
յաշխարհէ
բարբարոսացն
է
եկեալ
ի
վաճառ,
այլ
Բանի ,
որ
ի
գրեալ
է։
50
Այսպէս
եւ
Տէրն
Փառաց
նստեալ
ի
յաւանակի
եւ
ի
մերձենալ
ի
քաղաքն,
ելին
ընդ
ծերք
եւ
ոստաւք
ձիթենեաւք
եւ
ոստաւք
արմաւենեաւք
եւ
աւրհնէին
գովէին
եւ
երկիրպագանէին.
ոչ
եթէ
իշոյն
երկրպագանէին,
այլ
Քրիստոսի
Որդւոյն
Աստուծոյ,
որ
ի
վերայ
նստեալն
էր։
51
Այսպէս
եւ
պատկերացն
երկրպագանել
ոչ
վասն
դեղոցն
է,
այլ
վասն
Քրիստոսի,
յորոյ
անուն
նկարեցաւն։
արդ
զի՞նչ
նմանութիւն
է
աստուածային
հեթանոսաց
պղծութեանն.
վասն
որոյ
հերետիկոսք
բիծս
կարկատեն
եւ
հերձուածս
մուծանեն
ի
կորուստ
անձանց
եւ
բնաւ
լսողաց,
տալոց
եւ
հատուցանելոց
են
զանանցական
տանջանաց
գեհենին՝
հանդերձ
ամենայն
իւրեանց
եւ
գործակցաւք,
որում
յիրաւի
եւ
ի
դէպ
ասաց
երջանիկ
մարգարէն
Ովսէէ.
գայթակղութեան
ի
ճանապարհս
նոցա,
վասն
զի
մոլութիւն
ի
տան
Աստուծոյ .
եւ
միւս
եւս.
54
Վա՜յ
որ
արբուցանէ
ընկերին
իւրում
հրապոյրս
։
55
Եւ
արդարեւ
իսկ
հրապուրանաւք
եւ
մեղաց
շաղապատին,
ըստ
երերեալ
են
յուղիղ
հաւատոյ,
եւ
տապալեցան
յուղիղ
խորհրդոց։
56
Բայց
ասեմ
եւ
ոչ
լռեմ։
57
Զոր
եթէ
գիրս
ուրուք
խնդրեալ
յարկեղաց
եւ
զառաքեալդ
տուր,
կամ
թէ
զԵսայի,
կամ
զԵրեմիա,
մի՞թէ
Եսայի
ինքն
իցէ
եւ
կամ
առաքեալն
ինքնին,
ոչ
ապաքէն
պատգամք
աստուածայինք
ընդ
նմին
եւ
բանք
նոցա։
58
Եւ
մեք
պատկերաց
նկարուք
զնոսա
եւ
զառաքողսն
նոցա
եւ
ոչ
ասեմք,
թէ
սա
իցէ
Աստուածն,
այլ
յիշողութիւնն
Աստուծոյ
եւ
ծառայից
նորա։
59
Եւ
որ
գրեալն
է,
թէ
զպատկերս
յեկեղեցիս
Պապ
տարաւ,
այդ
ամենեցուն
յայտնի
է,
թէ
սուտ
խաւսիք.
ի
Հայս
պատկերս
ոք
չգիտէր
առնել
մինչեւ
ցայժմ,
բայց
ի
Հոռոմոց
բերէին,
եւ
մեր
ուսմունք
անտի
էին,
եթէ
նոքա
չէին
կորուսեալ.
եւ
քան
զՊապ
յառաջ
այլ
թագաւորք
էին
եւ
պատկերս
եւ
նկարս
տանէին
յեկեղեցիս
յանուն
Քրիստոսի,
եւ
դարձեալ
զկնի
Պապայ
եւ
այլք
թագաւորք
ի
Հայս
եւ
հայրապետք,
որպէս
երանելի
սուրբն
Սահակ
եւ
եւ
Եզնիկ
եւ
Արձան
եւ
Կորիւն
եւ
ընկերք ,
որ
եւ
ի
ձեռն
իսկ
նոցա
Հայոց
ի
Տեառնէ
Աստուծոյ,
եւ
ոչ
ոք
ի
նոցանէ
վասն
պատկերաց
եւ
նկարուց
եկեղեցւոյ
բանս
ինչ
ոք
արար.
բայց
միայն
եւ
Թադէոս
եւ
եւ
ընկերք
նոցա,
որ
եւ
զյոլովս
ընդ
ի
յետս
կացուցին,
որպէս
եւ
զձեզդ,
զի
առ
ժամանակ
փայլէ
կողմն
հերձուածողաց,
այլ
ստէպ
խամրի,
վասնզի
զստութիւն
խաւսին.
զի
եւ
մեղք
իսկ
առաջին
ի
ստութենէ
ծնան,
որպէս
Ադամաւն։
60
Քանզի
ոչ
եթէ
իմ
են
բանք,
այլ
Գրոց
Սրբոց,
Հնոց
եւ
Նորոց
կտակարանաց.
եթէ
կամիք
Քրիստոսի
Աստուծոյ
ծառայել
եւ
սիրել
զպատուիրանս
նորա,
զնոյն
գիրս,
զորոց
ի
սմա
գրեալ
է,
յուզեցէք
եւ
յորժամ ,
ցուցանեն
զճշմարիտ
ճանապարհն
Աստուծոյ։
61
Եւ
վասն
պատկերացն
այսչափ
եւեթ
բաւական
լիցի,
որ
միտս
ունի։
62
Իսկ
զդեղոցն,
որ
ասեն,
թէ
պիղծ
են,
որք
յանդիմանին
ի
յինքեանց
բերանոց,
քանզի
դեղ
Գրոցն
է
եւ
գխտոր
եւ
կռիզ,
զոր
եւ
ճաշակել
իսկ
մարթի,
եւ
նիւթն
պատկերաց
կաթն
ու
ձու,
զառիկ,
լաժուարդ,
բուռ,
կիր
եւ
այլ
ինչ
է,
զոր
ի
պէտս
կերակրոց
մարթի
ճաշակել
կամ
ի
պէտս
բժշկութեան։
63
Բայց
ոչ
ասեմք
պիղծ,
զոր
Աստուած
ի
վայելչութիւն
երկրի,
եւ
ոչ
անգոսնեմք
իբրեւ
զազիր
ինչ,
որ
ասէքդ,
թէ
հոտ
գայ
ի
դեղոցն։
64
Արդ
իբրեւ
այդպէս
էք
եւ
հոգեւորք,
պարտ
է
ի
ժամ
աղաւթիցն
հերձուլ
զորովայնս
ձեր
եւ
ջրով
լուանալ
զաղիս
ձեր
եւ
ապա
մտանել
յեկեղեցի,
ով
չարք
եւ
անհնարին
չարք,
որ
մերթ
դեղոցն
ահոկ
դնէք
եւ
մերթ
պատկերացն
եւ
նկարուց
եւ
ասէք,
թէ
ձեռագործք
են
եւ
մեզ
չեն
արժանի,
նա
եւ
եկեղեցիք
ձեռագործք
են
եւ
կոչին
Տաճար
Աստուծոյ։
65
Զոր
եւ
Պաւղոս
ասէր
առ
Տիմոթէոս.
Զի
գիտասցես,
ասէ,
որպէս
պարտ
իցէ
քեզ
ի
տան
Աստուծոյ
շրջել,
որ
է
եկեղեցի
Աստուծոյ
կենդանւոյ
սիւն
եւ
հաստատութիւն
։
66
Արդ,
առ
այս
զինչ
ասիցէք,
զի
եւ
սա
ձեռագործ
է,
քանզի
յայտնեաւք
զաներեւոյթն
ճանաչեմք,
եւ
դեղքն
եւ
նկարքն
յիշողութիւն
է
Աստուծոյ
եւ
ծառայից
նորա։
67
Բայց
քանզի
դուք
վիսացեալ
էք
սատանայիւ
եւ
սուրբ
կոչէք
զանձիս
եւ
նմանող
էք
գերեզմանաց
բռելոց,
ճշմարիտ
ասաց
առակողն.
Մի՛
կարի
արդար
լինիր
եւ
մի՛
ճարտարէր,
զի
մի՛
։
68
Եւ
դարձեալ
ասէ.
Ծնունդ
չար
առ
արդարս
զանձն ,
որպէս
եւ
բարձրացեալ
պանծայք
եւ
անդուռն
բերանով
խաւսիք,
զոր
ինչ
ոչ
է
պիտոյ։
69
Այլ
մեք
փութասցուք
յեկեղեցի
Քրիստոսի
մտանել
ի
տուէ
եւ
ի
գիշերի
հանապազաւր
յաղաւթս,
որպէսզի
կատարեսցուք
զպանդխտութեան
ժամանակս։
70
Եւ
արժանի
լիցուք
տեսանել
զԱստուած
զուարթագին
երեսաւք
յաւուրն
դատաստանի,
զի
յաւիտենից
բարութիւնս
հասանել
զի
նմա
փառք
յաւիտեանս ,
ամէն։