Այրարատ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

30. ԲՆՈՒԹՒՆ ԵՐԿՐԻՍ

Արեւելեանս այս մասն Ներքին Բասենոյ ընդարձակագոյն է քան զարեւմտեանն, ըստ լայնելոյ հովտին Երասխայ, յորոց յերկոսին եւս կողմանս ` գրեաթէ հաւասարաչափ տարածանի, եւ յայնմ կողմանէ ոչ քաջանիշ սահմանաւ զատանի ՚ի Խանի գետահովտէն. յարեւելից ` Սօղանլու լերամբք, եւ որ ըստ նոցանէ ` Գապաք թեփե Գափլու գայա, եւ այլն, լերամբք անջատի ՚ի Վանանդայ եւ ՚ի Գաբեղենից. զայս լերինքս որ ընդ մէջ վիճակիս եւ Կաղզուանայ ` Գուս կամ Գուզ տաղի կոչէ Քրդաց պատմիչն. ՚ի հարաւոյ ` լերամք անջրպետօք Արածանոյ ` յԱլաշկերտոյ: - Ի լերանց աստի երկուստեք իջանեն յԵրասխ վտակք ոչ սակաւք, այլ ոչ երկարագնացք եւ հզօրք, վասն որոյ եւ ոչ նշանակին անուանք նոցին: Իսկ գետինն ` թէ եւ ալէձեւեալ բարձամք ինչ ` այլ մարթի հարթածաւալ կոչիլ, քանզի ոչ յիշի եւ ոչ նշանակի ՚ի նմա լեառն. սակայն եզերակողմանքն բերեն զնմանութիւն արեւմտեան մասին, հրաբղխային բնութեամբ քարանցն, ժանգահար, փայլուն, թխորակ եւ թիթեղնակերպ, յորոց երեւին ցիր աստ անդ կոտորք գլխաչափ մեծութեամբ, որպէս եւ ՚ի Սօղանլու լերինս: - Երկարագոյն գետակացն է արեւմտագոյնն, իբրեւ զուգահեռական Խանի գետոյն, որոյ չյիշի անուն, այլ զի առ եզերբն ունի զշինագլուխ վիճակին զՄժնկերտ, ՚ի դէպ է յանուն նորա կոչել: