Ստորագրութիւն հին Հայաստանեայց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

  Զանազան օրինակաւ գրի սորայս անուն, զի յերկուս ձեռագիր օրինակս աշխարհագրութեան Խորենացւոյն ՚ի ստորագրութեան Արցախայ եւ Աղուանից, որպէս եւ առ Թովմայի Կիլիկեցւոյ գրի Պածկանք. յերկուս ճառընտիրս ՚ի պատմութեան գիւտի նշխարաց Գրիգորիսի` Պարզկանք, ըստ այնմ յասելն. *Երանելոյն յոբայ ճգնաւորի հաւատացուցանելն զմեծագոյն Արցախոյ գաւառն Պարզկանց. Այլ ուղիղ գրութիւն երեւի Պարկանք. որպէս դնի ՚ի տպագրեալ օրինակն աշխարհագրութեան Խորենացւոյն ՚ի ստորագրութեան Աղուանից. որում եւ յարմարի գրեալն ՚ի ճառընտրի, զի տառս զ եւ ծ դիւրաւ փոփոխին:

Յայս գաւառ (զոր պատմութիւն ճառընտրին ակնարկէ լինել մեծագոյն գաւառ Արցախայ, ) մինչեւ ՚ի Ե. դար մնացեալ կայր աղանդն հեթանոսութեան, զոր եբարձ Յոբ միայնակեաց յելս այնր դարու. *Յոր ոմն այր ճգնաւոր (ասի ՚ի նմին պատմութեան) եւ յոյժ առաքինի վարուք կեցեալ յաշխարհի, ունէր եւ առաքելական շնորհս, որ բազմաջան աշխատութեամբն իւրով` հաւատով եւ սիրովն քսի` զմեծագոյն Արցախայ աշխարհ մի Պարզկանք կոչեցեալ` դարձուցանէր ՚ի մոլար ճանապարհէն, եւ ՚ի դիւանուէր սնոտի պաշտամանցն փոխարկեալ, առնէր ծանօթս Քրիստոսի աստուածութեանն, եւ անճառ խորհրդոյ սրբոյ Երրորդութեանն պաշտօնատարս: ՚Ի կողմանս Արցախայ գտանի մինչեւ ցայժմ գիւղ ինչ Պայիլգան, կամ Պէյլէգան ձայնեալ, ո'չ այնչափ հեռի յԵրասխայ եւ յորոտն վտակէ, որ թերեւս է սոյն այս անուն աղճատեալ: