ԳԼՈՒԽ
ԺԳ.
Յաղագս
նշանք
որ
եղեն՝
ամիս
մի
օդդ
փոշի
տեղաց
եւ
թիզ
մի
կուտեցաւ։
Բայց
զկնի
այրմանն
ամիս
մի
օդդ
փոշի
տեղաց,
եւ
թիզ
մի
կուտեցաւ,
եւ
առաւել
ի
Կոստանդնուպօլիս,
եւ
զահի
հարաւ
աշխարհ.
զի
շարժէր
աշխարհ
եւ
հուր
ելանէր
ի
պատառմանէ
երկրի,
եւ
այրէր
զբազում
տեղիս.
եւ
ակն
ունէին
կորնչելոյ
երկրի։
Եւ
Կիզիկոն
քաղաք
ի
շարժմանէն
եւ
ի
կայծականց
անյայտ
եղեւ
շրջելով.
եւ
յոլով
մասն
Թրակիայ
ապականեցաւ։
Իսկ
զթագաւորն
կալաւ
աղէցաւութիւն
սաստիկ,
եւ
մեռաւ
թագաւորեալ
ամս
տասն
եւ
ութ,
ոչ
պարապեալ
ի
խռովութենէ.
եւ
գիտաց
ամենայն
այր
իմաստուն,
եթէ
ժողովն
Քաղկեդոնի
զայրացոյց
զՀոգին
սուրբ
Աստուծոյ
անաստուած
դաւանութեամբն։
Եւ
թագաւորեաց
Լեւոն
փոքր
թոռն
Լեւոնի
հրամանաւ
նորա՝
տղայ
վեցամեայ։
Եւ
յետ
ամի
միոյ
եկն
Զենոն
հայր
տղայոյն
հնազանդել
որդւոյն.
եւ
մայրն
խաբեաց
զտղայն
որպէս
մանուկ՝
եւ
ասաց.
յորժամ
տեսցես
զհայր
քո,
դիր
զթագդ
ի
գլուխ
նորա,
եւ
երկրպագեա
նմա.
եւ
արար
այնպէս,
եւ
թագաւորեաց
հայրն
միահեծան.
զի
զկնի
սակաւու
մեռաւ
տղայն։
Իսկ
Բերինայ
թագուհին
մեծ
Լեւոնի
աղաչէր
զԶենոն
վասն
աղանդոյ
Քաղկեդոնի
ընդունել
զնա։
Եւ
իբրեւ
ոչ
լուաւ
նմա՝
նենգեաց
նմա.
եւ
խորհրդակցօք
իւրովք
զեղբայր
իւր
զԲասիլիսկոս
թագաւոր
ետ
կարդալ.
եւ
զորդի
նորա
Մարկոս՝
Կեսար։
Եւ
իմացեալ
Զենոնի
փախեաւ
յԱսորիս
յազգն
իւր,
եւ
մտեալ
ի
բերդն
Սաղամէ
դադարեաց
անդ.
եւ
կին
նորա
Արկանիայ
չոգաւ
առ
նա։
Իսկ
Բասիլիսկոս
թագաւորեաց
որդւովն
ամս
երկու։
Եւ
էր
պիղծ
եւ
չարադեւ
եւ
հալածիչ
ուղղափառաց,
եւ
եդ
յաշտանակի
զՔաղկեդոնին
եւ
եղեւ
ատելի
բազմաց.
եւ
գային
առ
Զենոն,
եւ
եղեն
բազումք։
Եւ
առաքեաց
Բասիլն
զԱրտեմոս
զօրապետն
իւր
պատերազմել
ընդ
նմա,
եւ
խօսեցաւ
Զենոն
ըստ
սրտի
նորա,
եւ
խոստացաւ
կեսար
առնել
զնա,
եւ
առին
զօրքն
զԶենոն
եւ
գնացին
ի
Կոստանդնուպօլիս.
եւ
ընկալան
քաղաքն
խնդութեամբ։
Եւ
փախեաւ
Բասիլիսկոս
որդւովն
յեկեղեցին,
եւ
առաքեաց
Զենոն
մերկացոյց
զնոսա
ի
ծիրանեացն,
եւ
ետ
տանել
ի
Լամիսկաստրա
Կապպադովկացւոց.
եւ
ածին
ի
բուրգն
մի
եւ
փակեցին
յամենայն
կողմանց.
եւ
մեռան
անդէն
դառնապէս։
Իսկ
Զենոն
արար
զԱրտեմա
զօրապետ,
եւ
զորդին
նորա
Կեսար.
եւ
զկնի
այնորիկ
սպանաւ
Արտեմիս.
եւ
որդի
նորա
եղեւ
ընթերցող
եկեղեցւոյ։
Յայնմ
ժամանակի
Զենոն
ի
ձեռն
Ակակայ
պատրիարքի
Կոստանդնուպօլսի
հաստատեաց
զուղղափառութիւն։
Եւ
առաքեաց
առ
պատրիարքն
Աղեքսանդրի
եւ
առ
Պետրոս
պատրիարքն
Անտիոքու,
որ
կային
անդ
ի
բանտի
ի
Կոստանդնուպօլիս՝
հարցանել
ի
նոցանէ
զհաւատոյ
խոստովանութիւնն.
եւ
նոքա
ետուն
զՆիկիայն
եւ
զԿոստանդնուպօլսին
եւ
զԿիւրղին
եւ
զԴիոսկորոսին.
եւ
թագաւորն
առաքեաց
զդաւանութիւնն
ընդ
ամենայն
երկիր
եւ
ձեռնագրեցին
զայն
եւթն
հարիւր
եպիսկոպոսք.
եւ
գրեցին
ի
ձեռնարկն
թէ
նզովեմք
զտումարն
Լեւոնի,
եւ
նզովեմք
զՆեստոր.
նզովեալք
եղիցին
ոչ
նզովողք
նոցա։
Եւ
լուեալ
թագաւորն
զուարճացաւ.
եւ
առաքեաց
զՊետրոս
մեծ
պատուով
յԱնտիոք
յաթոռն
իւր՝
զոր
թափիչն
կոչեն։
Եւ
զՏիմոթէոս
յԱղեքսանդրիա,
զայն՝
զոր
ուղղափառքն
ձեռնադրեցին
զկնի
Կռոտերայ։
Եւ
աքսորեաց
Մարկիանէ։
Յայնմ
ժամանակի
ապստամբեցին
Սամարացիքն.
եւ
եդին
իւրեանց
թագաւոր
զոմն
Յոստոս
անուն.
որ
զբազումս
կոտորեաց
ի
Քրիստոնէից.
եւ
մտեալ
յեկեղեցին
ի
Կեսարիա
արար
արիւն.
եւ
քակեաց
զեկեղեցին
եւ
շինեցին
անդ
տաճար
իւրեանց.
եւ
լուան
զայն
զօրքն
Զենոնի.
եւ
գնացեալ
ի
վերայ
նոցա
կոտորեցին.
եւ
զգլուխ
անուանեալ
թագաւորին
կտրեցին.
եւ
առաքեցին
առ
թագաւորն
Զենոն,
եւ
զշինեալ
տաճարն
եկեղեցի
օրհնեցին
յանուն
սրբոյն
Մարիամայ.
եւ
զՀրեայսն
որ
յԱնտիոք
կոտորեցին։
Ի
նոյն
աւուրս
կործանեցաւ
Նիկոմիդայ
ի
շարժմանէ,
եւ
էր
նորա
վեցերրորդ
տապալումն։
Յետ
այսորիկ
մեռաւ
Զենոն
թագաւորն
վաթսուն
ամաց՝
թագաւորեալ
ամս
վեշտասան։
Իսկ
թագաւորն
Պարսից
չարամահ
եղեալ,
թագաւորեաց
Պալուշ
ամս
չորս.
եւ
արար
խաղաղութիւն
Եկեղեցւոյ։
Իսկ
Հռովմայեցւոց
թագաւորութիւնն
էառ
Անաստաս
այր
բարի
եւ
սրբասէր.
որ
զի
գտաւ
անօրէնութիւն
ի
դպրոցն
Կոստանդնուպօլսի,
զայրացեալ
կոտորեաց
զամենայն
դպրոցսն.
եւ
տրտմութիւն
կալաւ
զքաղաքն։
Սա
շինեաց
զՏարազ
աւերեալն
առ
սպանմանն
Դարեհի.
եւ
կոչեաց
Անաստասուպօլիս։
Իսկ
Պարսից
թագաւորեաց
Կուտն՝
զոր
հալածեաց
Համզա
եղբայր
իւր
ամս
երկու,
եւ
դարձեալ
զօրացաւ
Կուտն
եւ
սպան
զեղբայրն,
եւ
թագաւորեաց
ամս
երեսուն։
Զայսու
ժամանակօք
ելին
Հոնք.
եւ
աւերեցին
ի
Պարսից
աշխարհէն.
եւ
կարծեցին
Պարսիկք
թէ
բանիւ
Անաստասայ
եղեւ.
եւ
ելին
յերկիրն
Միջագետաց,
եւ
բազում
աւերս
արարին
եւ
գնացին։
Յորում
ժամանակի
եղեւ
Պատրիարք
ի
Կոստանդնուպօլիս
քսաներրորդ
Տիմոթն՝
այր
առաքինի
եւ
իմաստուն։
Սա
իմաստնացոյց
զԱնաստաս
եւ
գրեաց
կանոնս
եւ
առաքեաց
ընդ
ամենայն
երկիր
զսուրբ
Աստուածն
խաչեցար
ասել,
եւ
մի
բնութիւն
օրհնել
զՔրիստոս
Աստուած։
Իսկ
Նեստորականքն
որ
ի
Կոստանդնուպօլիս
խռովութիւնս
ոչ
սակաւս
արարին.
եթէ
զԵրրորդութիւնն
խաչեալ
ասեն.
եւ
ի
ժխորմանէ
անտի
մեռաւ
երէց
մի
Տիմոթէի.
ընդ
որ
զայրացեալ
Տիմոթեայ
գնաց
յանապատ։
Յայնմ
ժամանակի
երեւեցաւ
այրն
բանաւոր
Փիլիքսիանոս
եպիսկոպոսն
Յարապօլսի.
որ
արար
բազում
վարդապետութիւնս
եւ
գրեանս
վասն
ուղղափառութեան։
Զայս
կոչեաց
մեծարանօք
թագաւորն
ի
Կոստանդնուպօլիս,
կոչնականս
առաքեալ
նմա
զՍեւերոս
վարդապետն
եւ
երկերիւր
քահանայ
ընդ
նմա.
եւ
ժողովեալ
ի
Կոստանդնուպօլիս
բազմութիւն
յոյժ
յերկուց
կողմանց
Նիկիականաց
եւ
Քաղկեդոնացւոց,
արարին
քննութիւն
յոյժ։
Եւ
յաղթող
երեւեցան
ուղղափառքն.
եւ
առաքեաց
թագաւորն
եւ
ետ
հանել
ի
գերեզմանէն
Եւփեմեայ
զտոմարն
Լեւոնի,
եւ
զկանոն
ժողովոյն
Քաղկեդոնի
զսահմանեալն ,
եւ
այրեաց
առաջի
իւր.
եւ
կամէր
Պալաւիոս
պատրիարքն
Անտիոքայ
մեղադրել
թագաւորին
վասն
իրացն.
եւ
ասէ
ցնա
արքայն
երեւեցար
Նեստորիոս.
եւ
անարգեաց
զնա.
եւ
առաքեաց
յաքսորս
նզովիւք
ժողովոյն.
եւ
ձեռնադրեաց
Փիլիքսիանոս
զՍեւերոս
պատրիարք
ի
Կոստանդնուպօլիս
լի
հոգւով
սրբով
եւ
փարթամ
գրովք.
որ
եւ
յաւուր
ձեռնադրութեան
իւրոյ
խօսեցաւ
զճառն՝
որոյ
սկիզբնն
է
որք
բաժանեն
զմիաւորութիւն
բանին
Աստուծոյ.
յորում
կայր
արատ
ամենայն
աղանդաւորաց.
զոր
ունին
Յոյնք.
եւ
միշտ
ընթեռնուն
վասն
կորովութեան
իմաստիցն
ի
յանդիմանութիւնս
իւրեանց։
Զայս
Սեւերիոս
առաքեաց
թագաւորն
երեւելի
փառօք
յԱնտիոք
քաղաք։
Սա
էր
աշակերտեալ
Յակովբայ
սրբոյ
Սրճոյ
եպիսկոպոսին.
այն
որ
ոչն
էր
իմաստնացեալ
ի
մարդկանէ
այլ
ի
Հոգւոյն
սրբոյ.
քանզի
հինգ
ամաց
եղեալ
Հոգին
սուրբ
խօսէր
ի
բերանոյ
նորա։
Զոր
լուեալ
պատրիարքն
Աթանաս,
եկն
ի
փորձել
զնա
ի
տան
հօր
իւրոյ.
եւ
նստեալ
ի
ճաշ
առեալ
ի
սեղանոյն
ձու
մի
ասաց.
Յակովբ
որդեակ,
հա՞ւն
է
աւագ
թէ
այս
ձուն.
ետ
պատասխանի
մանուկն
եւ
ասէ .
մի՛
խաբեր
զիս,
ոչ
է
հայրն
աւագ
քան
զբանն
իւր
միածին։
Եւ
հիացեալ
պատրիարքն
յայլում
աւուր
մտեալ
յեկեղեցին
եհան
զտղայն
յամպիոնն.
եւ
ասաց.
որդեա՛կ,
ասա՛
մեզ
բան
ի
խորհուրդ
աթոռոյն
զոր
ետես
Եզեկիէլ.
եւ
սկսաւ
ասել,
որ
ի
բարձրդ
ես
յաթոռ
Բանդ
բարձրեալ.
եւ
ի
միջոցի
ճառին
ասաց
առաւ
Ամիթ
ի
Պարսից,
եւ
ընկղմեցաւ
արքունիքն
ի
Հալապ.
եւ
էր
այնպէս
յորժամ
իմացան։
Եւ
լուեալ
ի
սմանէ
պատրիարքին
զմեծամեծսն
Աստուծոյ
ասաց
ստուգապէս
Հոգին
սուրբ
խօսի
ի
բերանոյ
սորա.
եւ
համբուրեաց
զնա։
Սա
խօսեցաւ
ճառս
ութ
հարիւր.
ի
սորա
հոգւոյն
առեալ
Սեւերեայ
լուսաւորեաց
զբազումս.
ի
սոյն
ժամանակս
երեւեցաւ
Սիմէոն
բրուտն՝
որ
արար
ճառս
վասն
աստուածապաշտութեան,
եւ
շարականս
ուղղափառ
մտօք
լցեալ։
