Պատմութիւն Հայոց, Հատոր Ա.

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Վասն յիշելոյ սուրբ գրոց զհսկայս իբրեւ զարս անուանիս, ծննդ. զ. 4. համարձակեցան ոմանք զանհիմն պատմութիւնս յօդել ՚ի վերայ նոցին, եւ անճոռնի աւանդութիւնս յեղուլ ՚ի լսելիս միամտաց, եւ պէսպէս առասպելս հնարել. եւ այս առաւել ՚ի գիրս հրէից. որք նաեւ զնոյն ինքն զԱդամ ՚ի կարգս հսկայից դասեալ` իբրեւ թէ առաջին իցէ ՚ի նոսա, եւ գլուխ նոցին, առասպելեն այսպէս. Յորժամ ասեն կամեցաւ աստուած ստեղծանել զմարդ, արար նախ գունտ մի հողեղէն` այնչափ մեծ, զոր թէ ը երկայնս ՚ի տարածանէր, մինչեւ յերկինս հասանէր: Զայսպիսի ահագին մեծամարմին գունտ ասեն ՚ի մարդ կերպարանեաց. եւ փչեաց ՚ի նա զոգի կենդանի` հրաման ետ յոտին կանգնիլ: Զայն ահարկու բարձրութիւն նորա տեսեալ հրեշտակաց` աղաղակեցին առ ահին. տէր աստուած ամի, են ուրեմն յերկրի այսպիսի զօրութիւնք: Յայնժամ ած եդեալ զձեռն իւր ՚ի վերայ գլխոյ այնր նորաստեղծ մարդոյն` ուժգին կոխեալ ճմլեաց զայն հսկայ, մինչեւ էջ ՚ի ցած ութիւն հազար կանգնոյ, կամ որպէս այլք ասեն` երեք հարիւր կանգնոյ. եւ յայնմ չափու մնաց բարձրութիւն հասակին Ադամայ: Եւ չէ'ր ասեն ցածագոյն լինել. ապա թէ ոչ` կարէր նա ձգել զձեռն իւր ՚ի ծառն գիտութեան բարւոյ եւ չարի . որոյ բարձրութիւն էր երկնաբարձ իմն եւ հրեշաւոր: Արդ` որպէս զԱդամայ, զոր համարին առաջին հսկայ, սոյնպէս եւ զայլոց հսկայից յիշատակելոց ՚ի սուրբ գիրս` պէսպէս առասպելս գրեն, յանչափս մեծացուցանելով զհասակ նոցա. եւ այսմ պատճառ առին զայն, զի գտան երբեմն ոսկերք ինչ մեռելոց մեծամեծք. յորոց իբր յեղնգանէ զառիւծ գուշակեն. զորս եւ ձանձրալի է առաջի առնել:
       Դարձեալ` եւ վասն այլոց առաջնոց մարդկան այլեւայլ բանս աւանդեն. որդիքն Կայենի ասեն եդին իւրեանց թագաւոր զՍամիրոս անուն ոմն. նոյնպէս եւ որդիքն Սեթայ զԱզորոս անուն ոմն. եւ այս զկնի հազար ամաց ելից Ադամայ ՚ի դրախտէն. եւ յաւելուն գրել զնցէ զպէսպէս գործս` իբր ականատես լինելով իրացն. եւ ասեն` թէ յԱզորոսէ եղեւ սկիզբն քաղդէու թեան եւ աստեղագիտութեան. յորոց ինչ ինչ ՚ի մէջ բերէ եւ Վարդան պատմիչ հայոց եւ առաւել եւս Սիւնկեղոս պատմիչ յունաց, առ ՚ի ցուցանել զանստուգութիւն արտաքին աւանդութեանց ՚ի վերայ սերնդոց Ադամայ մինչեւ ՚ի ջրհեղեղ: