Գրի
յայսմաւուրս,
օգոստ.
7.
թէ
Գարեգին
գնացեալ
ընդ
Վարդանայ
առ
Յազկերտ`
յանդիմանեաց
զնա,
եւ
արկաւ
՚ի
բանտ.
եւ
թէ`
յետ
այնորիկ
գլխաւորեցաւ:
Այս
բան
յայլ
միտս
առեալ
է
՚ի
բանէ
անտի
Եղիշէի,
զոր
գրէ
՚ի
գլ.
ի.
երես.
13.
թէ
Յազկերտ
ետ
հրաման
կապեալ
ոտիւք
եւ
կապեալ
ձեռօք
զերկեամ
մի
տուեալ
(զԳարեգին
)
՚ի
չարչարանս,
եւ
հանեալ
՚ի
բաց
զտէրութին
՚ի
նմանէ`
ընկալաւ
զվճիռ
մահու:
Բայց
գիտելի
է,
զի
Եղիշէ
այսու
ոչ
կամի
ցուցանել,
թէ
վճռաւ
մահու
գլխատեցաւ
Գարեգին,
այլ`
թէ
վճիռ
մահու
ընկալեալ`
ընդ
օրինի
մահապարտաց
եդաւ
՚ի
բանտի:
Ոպ
եւ
յասել
նորա
վասն
Վասակայ
՚ի
գլ.
է .
երես.
137.
թէ
հատաւ
վճիռ
մահու
՚ի
վերայ
նորա.
այսու
ոչ
ցուցանէ
թէ
նա
գլխատեցաւ,
կամ
այլով
իւիք
սպանաւ,
այլ`
որպէս
պատմէ
զկնի,
իբրեւ
մահապարտ
եդաւ
՚ի
բանտ.
եւ
անդ
ինքնին
մեռաւ:
Սոյնպէս
պարտ
է
իմանալ
եւ
վասն
վճռոյն
Գարեգնի.
զի
նա
յետ
կալոյ
՚ի
բանտի
զամս
իբր
երկու`
արձակեցաւ
ընդ
այլ
կապեալս,
եւ
նահատակեցաւ
՚ի
մեծի
պատերազմի
հանդերձ
երկու
հարազատօք
իւրովք
եւ
այլովք
նիզակակցօք.
ընդ
որում
յիշեն
Եղիշէ
եւ
Փարպեցին,
եւ
դասեն
զնա
՚ի
թիւս
նահատակելոց
՚ի
մարտի
անդ.
եւս
եւ
յայսմաւուրք
՚ի
նմին
տեղւոջ.
օգոստ.
7:
Եւ
թէ
յիրաւի
նոյն
սա
առաջին
Գարեգին
էր
այն`
յայտ
առնէ
Եղիշէ
՚ի
գլ.
ե.
յերես.
120.
ուր
յետ
ամենեցուն
դասէ
զնա,
եւ
կոչէ
յառաջնադէմ.
իբր
զի
նա
ինքն
էր`
որ
նախապէս
դիմագրաւ
յառաջեաց
՚ի
տանջանս
մարտիրոսութեան`
յորժամ
արկաւ
՚ի
բանտ:
Եւ
զի
՚ի
կարգս
անուանց
նահատակելոցն
`
՚ի
վերջոյ
դնի,
սովին
իսկ
կոչի
նա
առաջին
եւ
վերջին.
որպէս
մեկնաբանէ
եւ
շարականն
ասելով.
գլուխ
եւ
աւարտ
մարտիրոսաց.
եւ
թէ
յառաջեալ
յամենեցունց
եւ
նախաշաւիղ
եւն:
Որպէս
եւ
՚ի
գիրս
գանձուց
առաջին
վկայ
կոչի .
ո'չ
իբր
առանձինն
նահատակեալ,
այլ`
ընդ
նոսին
իսկ
ընդ
նահատակեալսն
՚ի
մարտի
՚ի
միասին
հանդերձ
Վարդանաւ.
զի
՚ի
կարգս
անդ
անկելոց
դասի.
ուրեմն
նոյն
առաջին
Գարեգին
էր
նահատակեալն
ընդ
Վարդանանսն
՚ի
պատերազմի:
Իսկ
վասն
Ատովմայ
Գնունւոյ
գրի
յայսմաւուրս.
օգոստ.
19.
թէ
գնացեալ
նորա
հանդերձ
զօրօք
եւ
Մանաճրհաւ
առ
Յազկերտ`
դարձաւ
յետս,
եւ
՚ի
ճանապարհի
նահատակեցաւ.
որպէս
եւ
եդաք
՚ի
պատմութեանն:
Այլ
Եղիշէ
՚ի
գլ.
գ.
երես.
70.
դնէ
թէ
յետ
բանի
սուտ
ուրաց
ութեան
նախարարացն
առաքեցաւ
Ատովմ
Գնունի
դեսպան
առ
փոքրն
Թէոդոս.
եւ
գլ.
ե.
երես.
98.
դնէ
սա
ինքն
Եղիշէ,
ընդ
նմին
եւ
Փարպեցին,
թէ
գնաց
՚ի
պատերազմն
յայն
մեծ`
յորում
նահատակեցաւ
Վարդան.
որպէս
դնի
եւ
յայսմաւ.
օգոստ.
7.
երես.
966:
եւ
դարձեալ
նոյն
Եղիշէ.
գլ.
ը.
երես.
196.
եւս
եւ
Փարպեցի`
դնեն,
թէ
ընդ
այլ
նախարարս
մատնեցաւ
՚ի
կապանս:
Յայսոսիկ
հայեցեալ`
յայտնի
երեւի,
թէ
երկու
Ատովմ
էին
յայնժամ
Գնունիք`
յայլեւայլ
տանց,
գուցէ
մերձաւոր
ազգականք.
որոյ
վասն
եւ
մեք
՚ի
պատմութեանն
երկու
եդաք.
իսկ
եթէ
մի
էր
Ատովմ
յաւուրս
Վարդանանց,
ժամանակ
նահատակութեանն
այսոցիկ
Ատովմայ
առաջնոց
անորոշ
մնայ,
եւ
դժուարին
է
գտանել,
թէ
ե'րբ
եւ
կամ
զիա'րդ
եւ
յորո'ւմ
առթի
նահատակեցան:
Գիտել
արժան
է
աստ
եւ
վասն
Վահանայ
Արծրունւոյ.
զորմէ
թէպէտ
ինչ
ոչ
յիշի
՚ի
գիրս
Եղիշէի
եւ
Փարպեցւոյն,
բայց
Թովմա
վարդապետ
Արծրունի`
որ
ասի
լինել
աշակերտ
Եղիշէի,
՚ի
մէջ
բերէ
զայն
իբրեւ
զգլխաւոր
նիզակակից
սրբոյն
Վարդանայ
՚ի
մեծի
պատերազմին.
Անդ
ասէ
Վահան
Արծրունի
ընդմիջեալ
զգունդն
պարսից`
դարձուցանէ
ընդդէմ
Վարդանայ.
եւ
անյապաղ
մինչ
այս
մինչ
այն`
նոցա
հարեալ
ընկեցեալ
՚ի
զօրացն
պարսից
գունդ
մի
հարուստ
արքայի`
իբրեւ.
ճխ:
Եւ
զկնի
յարէ`
եւ
ասէ.
մեռանին
՚ի
միասին
քաջքն
եւ
ընտիրքն`
Վարդան
եւ
Վահան:
Յետ
այսորիկ
առաջի
դնէ,
թէ
նախ
գոյր
անուն
նորա
՚ի
գիրս
Եղիշէի,
եւ
յետոյ
ջնջեցաւ
՚ի
Բարծումայէ.
զորմէ
խօսեցաք
՚ի
պատմութեան.
գլ.
ի.
երես.
154.
եւ
155:
