Պատմութիւն Հայոց, Հատոր Բ.

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Գրէ Ստեփաննոս Ասողիկ. բ. 2. թէ Եղիա հրամանաւ Աբդլմելեքայ արար զժողով ՚ի Պարտաւ. եւ ետ տանել զՆերսէս Բակուր կաթողիկոս Աղուանից առ ամիրապետն: Զայս գրէ յաւելուածով իմն եւ Ստեփաննոս Ուռպելեանն. գլ. ծբ. եւ բանք նորա են այս. Դարձեալ` ժողով հայոց ՚ի Պարտաւ առ Աղուանս Եղիայիւ կաթողիկոսիւ հայոց` վասն նոյն քաղկեդոնականացն. յորում որոշեցին զՆերսէս ոմն Բակուր կոչեցեալ կաթողիկոս Աղուանից չար անարգանօք, եւ զթագուհին Սոփի, եւ զկտրեալ հօտն խառնեալ միացուցին ընդ հայս: Զայսմանէ գրէ եւ Տաթեւացին. թ. 8. երես. 545. այսպէս Եօթներորդ ժողովն Սիմէոնի Աղուանից կաթողիկոսի եւ հայոց կաթողիկոսի տէր Եղիայի, յորժամ անիծիւք աքսորեցին զՆերսէս եպիսկոպոս, որ եղեւ աղանդովն Ներսէսի (գուցէ կամի ասել` Նեստորի ) եւ այլայլեաց զկարգ եւ զուղղափառ ութիւն հաւատոյ, զոր յառաջին ամին` յորժամ նստաւ կաթողիկոս տէր Սիմէոն, ՚ի ձեռն Եղիայի մեծահանդէս ժողովմամբ պայծառացոյց զեկեղեցի կանոնական հաստատութեամբ: Զայս բան Տաթեւացւոյն օրինակեալ է եւ Ջահկեցին ՚ի գիրս իւր . երես. 324:
       Բայց գիտելի է, զի որպէս յայտնի տեսանի ՚ի կանոնագիրս եւ յայլ պատմութիւնս հայոց, այս ժողով` զոր արար Եղիա, ոչ եղեւ ընդդէմ Քաղկեդոնի. զի ոչինչ բանք եղեն անդ զայնմանէ, այլ վասն ընտրելոյ նոր կաթուղիկոս Աղուանից. բայց քանզի Եղիա կաթուղիկոս նախ ետ աքսորել զՆերսէս վասն ընդունելոյ նորա զժողովն Քաղկեդոնի, ընդ որում գրէ Յովհաննէս կաթողիկոս եւ այլ ամենայն պատմիչք հայոց, ՚ի գումարել նորա յետոյ զժողով ՚ի Պարտաւ յաղագս կարգելոյ ՚ի տեղի Ներսիսի զՍիմէոն, ուր եւ հաստատեցան քանի մի կանոնք բարեկարգ ութեան այնու իսկ գուցէ համարեալ եղեւ յոմանց, թէ այն ժողով իցէ լեալ ընդդէմ քաղկեդոնականաց: Եւ չէ ինչ զարմանք այսպէս համարիլ, զի գործք Եղիայի` զորս արար նա ընդդէմ քաղկեդոնականաց, յայսպիսի կարծիս ստիպեն զընթերցողն, եւ առաւել եւս: