Ժամանակագրութիւն (1871)

Հեղինակ
ՄԻՔԱՅԷԼ ԱՍՈՐԻ  

Բաժին
Հայ դասական մատենագրութիւն  

Թեմա
Թարգմանական գրականութիւն  
Դիտել
Յաղագս քահանայութեան թէ ուստի ' սկսանի եւ ո'ւր կատարի, եւ թէ զի'նչ է քահանայութիւնն:
      
       ՍԿԻԶԲՆ քահանայութեապն Աստուած է, անսկզբնաբար եւ տիրապէս ունելով զնա եւ ոչ յումեքէ առեալ, եւ ոչ զոք ունելով վերագոյն, որում քահանայասցէ եւ փառաւորեսցէ. եւ վասն այնորիկ միայն բաշխելով եւ պարգեւելով է քահանայութիւն, եւ ոչ է ընդ հարկիւ: Իսկ արդ համարձակելի է մեզ ՚ի ծանօթութենէ գրոց իշխել եւ ասել զամենասուրբն Հայր քահանայել զանհասական ծնունդն Որդւոյ, եւ ՚ի բղխումն Հոգւոյն անթարգմաիաբար եւ անսկզբնապէս, անժամանակ, անմիջնորդ, անհատապէս եւ անախտաբար, յէութենէ եւ ՚ի բնութենէ իւրմէ. անձինք եւ դէմք կատարեալք, եւ ՚ի նոյն բնութեան եւ յաստուածութեան եւ ՚ի մի զօրութեան եւ ՚ի համագոյութեան եւ ՚ի համակամութեան կացեալ եւ մնացեալ, անբաժանապէս բաժանեալք եւ անխառնաբար միաւոերեալք: Այս է առաջին եւ անարարական եւ ՚ի բնութենէ քահանայութիւն, անվերագոյն եւ աննուաստական, հաւասարապէս եւ միափառ, որ ոչ ասի անդ գործ եւ սպասաւորութիւն ՚ի Հօրէ քահանայութիւն :
       Իսկ երկրորդ քահանայագործութիւն սկսանի ՚ի յՈրդւոյ եւ ՚ի Հոգւոյ առ զօրս հրանիւթս հրեշտակաց. զի նախ իմանայր զհրեշտակական զօրութիւնսն եւ զերկնայինսն, եւ իմաստքն գործ լինէին բանիւ կատարեալ եւ հոգւով լցեալ ըստ Դաւթայ. «Բանիւ Տեառն երկինք հաստատեցան, եւ հոգւով բերանոյ նորա ամենայն զօրութիւնք նոցա»։ Եւ թէ զի'նչ է աստիճանք նոցա, նոյն ՚ի Դաւթայ ուսանիմք. «Արար, ասէ, զհրեշտակս իւր հոգիս, եւ զսարկաւագունս իւր ՚ի հհուր կիզելոյ»։ Որք են հզօր զօրութեամբ, որք սարկաւագեն Աստուծոյ փառաւորելով զնա. եւ առաքին ՚ի սպասաւորութիւն այնոցիկ որ ժառանգելոց են զփրկութիւնն, եւ զնուաստագոյնսն դայեկաբար սնուցանեն իմանալի կերակրօք յԱստուծոյ քահանայացեալք եւ քահանայագործեալք, եւ միշտ ըստ կարգի իմաստից հաղորդեալք ՚ի նմանէ, յերիս երակս բաժանեալք, առաջին եւ երկրորդ եւ երրորդ, ՚ի փառս երեքերեւեան Աստուածութեանն: Առաջինքն ՚ի նմանէ հաղորդեալք, եւ երկրորդն յառաջնոյն, եւ երրորդն ՚ի միջնոյն. եւ ՚ի նոցունց առ մարդիկ իջեալ, եւ աստ կատարեալ եւ ընդ արձակեալ, զի այլ բանական ՚ի վայր քան զմեզ ոչ գոյ. եւ Ադամ զնոցա բարբառն լւաւ յԱստուծոյ առ նա բերեալ, եւ անուանեաց զնոսա հրեշտակս, որք են պատգամաւորք. այլ անուն բնութեան նոցա եւ թիւ համարոյ նոցա եւ ընդարձակութիւն իմաստից նոցա եւ փառք էութեան նոցա անգիտելի եւ անհաս մնաց ՚ի մէնջ վարագուրաւ ծածկեալք :
       Արդ քահանայութիւնն կարգ է բարձր եւ աստիճան սուրբ, որով բարձրանայ առ Աստուած ըստ կարի եւ լինի վերագոյն քան զայնոսիկ որոց քահանայէ. եւ միջնորդութիւն է ընդ վերնագոյնն եւ ընդ խոնարհականս: Եւ ոչ է կարելի քահանայութիւն ումեք արարածականի անձամբ առնուլ զնա ըստ Առաքելոյ, այլ պարգեւ եւ շնորհ է աստուածային եւ երկնաւոր, տալով եւ ոչ առնլով, բայց ՚ի յՈրդւոյ եւ ՚ի Հոգւոյ, որ անսկզբնաբար եւ բնաւորաբար ընդ ծնունդն անասական եւ ընդ ելումն անիմացական իմանամք զքահանայութիւն նոցա սեպհականապէս: Իսկ արարածականքս ՚ի պարգեւացն Աստուծոյ կոչին եւ առնուն. որ եւ միանայ ընդ արժանաւորսն շնորհն, կարգն եւ պարգեւն տէրունական, որպէս հուր յերկաթ եւ լոյս ընդ օդ, եւ ՚ի ներքուստ ՚ի ներքս խօսի զկամս Տեառն Աստուծոյ: Եւ քահանայութիւն ըստ Ասորւոց լեզուին հարստութիւն թարգմանի, որ է փարթամութիւն երկնաւոր եւ հոգեւոր բարեաց, բանալի եւ փակ երկնից արքայութեանն, ծնօղութիւն հոգեւոր եւ անախտ երկանց, դաստիարակութիւն եւ սնունդ աստուածային կենաց , նմանութիւն երջանիկ եւ բարեբաստիկ փառացն Աստուծոյ: Իսկ ըստ Հայոց լեզուիս` քաւիչ թարգմանի, զի քաւէ զանձն եւ զորս ընդ ձեռամբ ունի: Եւ նախ տուաւ յստակ եւ անախտ եւ կուսական բնութեան հրեշտակաց. եւ անտի ՚ի խոնարհ իջուցեալ զնա ետ պատկերի իւրոյ ձեռաստեղծի Ադամայ մարմնոյ եւ արեան վիճակելոյ, վասն որոյ եւ ցուցաւ մարդասէր երիս աստիճանօք բարձրագունիւք պատուելով զնա քահանայական եւ արքունական եւ մարգարէական փառաւորութեամբ. որ թէպէտ եւ ոչ զգուշացաւ ՚ի պահելն, այլ յանարատութեան էառ զնա. եւ զկորուստ նորա անդրէն դարձոյց Տէր նորա, որ ողորմութեամբ եղեւ որդի նորա ՚ի լրման աւուրց. եւ երկրորդ եղեալ Ադամ յուզեալ ՚ի խնամոց իւրոց. եւ զանձն պատարագալ նոր եւ հրաշափառ ընծայիւք զպարտս նորա վճարելով :
       Իսկ ÿի յԱդամայ ճանապարհորդեաց կարգս այս ընդ ամենայն դարս. որ եւ զկնի Ադամայ Հաբէլ քահանայական շնորհօք զարդարեալ մատուցանէր յանբանից պատարագ Աստութոյ հաճոյական, նշանակ արժանաւոր քահանայից, այլ եւ անձամբ մատեաւ պատարագ յօրինակ Տեառն մերոյ անարժան ձեռօքն Կայենի պեղծ քահանային . բայց զԿային եւ զզոհել ընծայս նորա ՚ի պտղոյ երկրին ոչ ընկալաւ Աստուած, անարժան քահանայութեան շնորհի զնա համարեալ: Եւ եբաց Կային լայն եւ մոլար եւ կորստեան ճանապարհ, եւ առանձնացաւ որդւովք իւրովք յԱստուծոյ եւ ՚ի զաւակաց Ադամայ :
       Իսկ զկնի Հաբելի երեւեցաւ շնորհն այն յԵնովս, որ յուսով կոչեաց զԱստուած յօգնութիւն տկարացեալ բնութեանն, եւ զյոյսն պատարագեաց Աստուծոյ: Եւ յետ նորա Ենովք ցուցաւ յաստիճանս յայս, որ քահանայագործեաց Աստուծոյ պահք եւ խոնարհութիւն եւ աղօթս. եւ փոխեալ յարժանաւոր տեղիս, մնայ քահանայ ՚ի Տէր: Եւ յատ նորա ծածկեցաւ յանարժանիցն եւ ծաղկեցաւ Նոյիւ, որ արդար եւ կատարեալ կոչեցաւ: Սա նախ զկուսութիւնն եւ զարդարութիւնն Աստուծոյ ընծայեաց, եւ յետ ջրհեղեղին մատոյց դարձեալ յանասնոց սրբոց զՀաբելի պատարագն , որ է ստուերականն. եւ հոտոտիլ ասի Աստուծոյ անուշահոտ վարուք եւ բարուքն Նոյի քան անբանիցն ճենճերօք: Եւ խոյս ետ դարձեալ եւ ամփոփեցաւ յանարժանիցն կռապաշտից` քահանայութիւնն, եւ բացափայլեաց առ Յովբ յորդւոց անտի Յեկտանայ, որ յաւուր աւուր քահանայագրծէր ըստ թուոյ որդւոցն. եւ մատոյց զանձն փորձութեամբն ՚ի փառս Աստուծոյ. եւ զկնի փորձանացն հրամանաւ Աստուծոյ մատոյց պատարագ ՚ի հաշտութիւն եւ ՚ի քաւութիւն բարեկամացն :
       Եւ յետ այնորիկ առաւել բացափայլեաց ՚ի Մելքիսեդեկ, զոր եւ գիրն քարոզէ զնա քահանայ Աստուծոյ բարձրելոյ: Եւ սա մատուցանէր պատարագ Աստուծոյ զճշմարտութեանն զտիպն, հաց եւ գինի. զոր եւ Աբրահամու ընծայեաց եւ օրհնեաց զնա Աստուծոյն երկնի եւ երկրի ՚ի բարձրելոյն. զոր ասեն զսա յորդւոցն Քանանու, որոյ ոչ պատմի ազգ եւ ոչ հայր եւ մայր, վասն օրինակի Տեառն մերոյ. եւ զի թէպէտ եւ ունէր հայր եւ մայր եւ ազգ, այլ ոչ գրեցաւ, եւ ոչ ոք գիտէ զստոյգն: Մելիքն թագաւոր ասի, եւ Սեդեկն արդար եւ կամ քահանայ` ՚ի խորհուրդ Տեառն մերոյ :
       Մեծացաւ շնորհս այս եւ առ Աբրահամ, որ զորդին քահանայագործէր Աստուծոյ եւ զմիածինն, նմանեալ Հօրն երկնաւոր: Եւ Իսահակ պատարագ Աստուծոյ անձամբ երղեւ ՚ի հօրէն, եւ զկեանս իւր երկիւղիւ միշտ ընծայէր Աստուծոյ զկնի հօրն: Եւ Յակոբ օծանէր արձան ՚ի խորհուրդ եկեղեցւոյ, եւ ՚ի դառնալն յԱսորւոց պատարագէր Աստուծոյ ըստ խոստմանն եւ ուխտին իւրոյ: Այլ եւ Յովսէփ ընկալաւ զշնորհս զայս տեսլեամբ խորհրդոյն. եւ զողջախոհութիւն մատոյց Տեառն Աստուծոյ իւրոյ ՚ի փառս անուան նորա: Եւ յայնմ հետէ ոչ երեւեցաւ շնորհս այս ՚ի մտանելն նոցա յԵգիպտոս, որ է մսր, որ ըստ մեզ թարգմանի մեղք: Եւ չէ գրեալ թէ մատուցին անդ պատարագ Աստուծոյ, առ ՚ի ցուցանելոյ թէ ոչ է արժան ՚ի մէջ մեղաց պատարագ մատուցանել: Բայց մերձ ՚ի յելս նոցա բազմացաւ շնորհս այս, եւ տուաւ յԱստուծոյ ամենայն ազգին առհասարակ. եւ մատուցին գառինս ՚ի մէջ Եգիպտոսի, ստուերագրելով զճշմարիտ գառնն Աստուծոյ զերկնաւորն` որ ՚ի մէջ մեղաւոր ժողովրդոց եւ ՚ի մէջ դժոխաց մատեաւ Հօր ՚ի հոտ անուշից: Եւ յելանելոյ անտի որդւոցն Իսրայելի եղեւ դառնազենութիւն այն ՚ի կրօնս Իսրայէլի առնել միշտ յազգս իւրեանց զստուերականն, որպէս նորս Իսրայէլ զճշմարտութիւնն զօրհանապազ :
       Իսկ յութսունեւեւթն ամին Մովսիսի ընկալաւ Ահարոն եղբայր նորա զպատիւ քահանայութեանն յԱստուծոյ կոչեցեալ. եւ Մովսէս ընկալաւ գիր եւ լեզու նորա ՚ի Տեառնէ, եւ ձեռամբ եւ միջնորդութեամբ նորա տուաւ ամենայն ժողովրդեանն Իսրայէլի: Եւ ՚ի նոցանէ առին դպրութիւն Փիւնիկեցիք. եւ ՚ի Փիւնիկեցւոցն առին Յոյնք ՚ի ձեռն Կադմոսի: Իսկ Ահարոն կեցեալ ՚Ի քահանայութեան ամս երեսունեւութ, եւ ապա առ զքահանայութիւնն Եղիազար. եւ Նաբաթ եւ Աբիութ այրեցան առաջի Տեառն հուր օտար մատուցանելով: Եւ դուստրն Ամինադաբայ տուաւ ՚ի տունն Ղեւեայ Եղիազարու. եւ պաշտելով զքահանայութիւնն Եղիազարու ամս քառասուն, փոխեաց զնա նախանձաւորն Աստուծոյ Փենեհէս, որ սպան զՔազբի եւ զԱմրի. եւ կեցեալ ՚ի քահանայութեանն երեսունեւութ ամ, եւ որդի նորա Եղիազար ամս յիսունեւվեց, եւ յետ նորա որդի իւր Փենեհէս ամս ութսուն : Եւ զկնի նորա ապա Յեսու նոյնպէս յորդւոցն Ահարոնի, ամս յիսունեւհինգ: Եւ յետ նորաԱւագին, ամս վաթսուն. եւ էր սա ՚ի ժամանակս Բարակայ եւ Դեբովրայ: Եւ յետ սորա Ազարի` ամս քառասունեւերկու: Եւ զկնի սորա Զարեհ` ամս յիսունեւերկու. եւ է սա եւթներորդ յԱհարոնէ: Եւ յետ սորա Մարու, զոր Մերովս կոչեն, ամս յիսուն: Եւ զկնի սորա Ամարիա, ամս երեսունեւերկու: Եւ յետ նորա Աքիտովփ ամս քսան: Եւ յետ նորա Փենեհէս եւ Ամարիա` ամս քառասուն եւ երկու: Զկնի սոցա Հեղի եւ որդիք իւր ամս քսան, իսկ այլք քառաասուն ասեն: Յետ նոցա Աքիտովփ եւ Աբիաթար եւ Յովհաննէս եւ Փենեհէս եւ Աբիսաւ եւ Բոգի եւ Ոզիէլ եւ Ազարիա եւ Ամրայիլ եւ Ամարիա, եւ զկնի սոցա ապա թէ Սամուէլ, զի յառաջ քան զՍամուէլ շփոթեցան այնք ամենայն: Եւ զԱքիմելեք գտաք յետ Սամուէլ, զոր եսպան Սաւուղ հարիւր յիսունիւք. ասեն թէ ՚ի բեթնաւաբայ կոտոպեցան: Զկնի նորա Աբիաթար հնգետասաներորդ. եւ զհետ սորա Ակիտոբ. եւ զհետ նորա Սադովկ երկոտասան ամ: Եւ զԱադովկ ասեն թէ չէ ՚ի տանէն Ահարոնի յԱմրամայ, այլ ՚ի ցեղէն Կահաադու, զի ըստ սպառնալեացն Աստուծոյ առ Հեղի` փոխեցաւ ՚ի տունն Կահաադու :
       Այլ եւ ՚ի Դաւիթ երեւեցաւ երրակի շնորհն Ադամայ քահանայութիւնն. զի եկեր զհացն քահանայական, եւ վերացոյց զեփուդն որ է ծածկոյթ սեղանոյն, եւ եհարց նովաւ ՚ի Տեառնէ. զի վասն կասկածի եւ երդմանն ոչ ետ քահանայիցն հարցանել, եւ մանաւանդ վասն Աստուածահայր լինելոյն ոչ մեղադրեցաւ, զի ընդ օրինօք ոչ եմուտ իբրեւ զծառայ: Եւ սա կարգեաց Սաղմոսացս քսան եւ չորս դասս. եւ երգել հրամայէր յերրորդ ժամուն եւ ՚ի վեցերորդ ժամուն եւ ՚ի յիններորդ. եւ այս եդաւ յեկեղեցի սուրբ: Եւ Սադովկ պաշտեաց զքահանայութիւնն ամս իննեւտասն: Զկնի նորա Ազարիա եւ Սողոմ եւ Մովսիա եւ Էլիկա եւ Սիւրիա եւ Ազարիա եւ Սադովկ. եւ ոչ գոյ ժամանակ սոցա արկեալ ընդ գրով :
       Եւ ՚ի ժամանակս Րոբովամու որդւոյ Նաբատայ Աբիմելէք էր քահանայապետ. եւ զկնի նորա Սադովկ` ամս քսան: Եւ յետ նորա Սադուկ եւ Ազարիա եւ Ահիմէէս եւ Աքիմելէք եւ Իոդա եւ Իսադաք եւ Յիսուդաք եւ Եղիշէ եւ Սողոմ եւ Յովիդա հայրն Զաքարիա մարգարէի: Եւ ապա Մանասէ եւ Ամովսիա եւ Ազարիա եւ Անանիա եւ Շմաւոն եւ Մերարի եւ Յովսադաք եւ Ազարիա զոր ասեն Զաքարիա որդի Բարեքեայ, որ յանդիմանեաց զՈզիա թագաւոր, եւ ՚ի տաճարին սպանաւ ՚ի ժողովրդենէն: Զկնի սորա Իաւդաւ , եւ զհետ սորա Ուրիա եւ Յովհանէս եւ Անդրովաքոս, եւ Ոնիա այր պատուական եւ գովելի, եւ Ելեկիա եւ Շմաւոն զոր ամենայն այր արդար եւ երկեղած. եւ զսա ասեն թէ զՔրիստոս եբարձ ՚ի գիրկն: Այսոքիկ որ կարգեցաք քահանայապետ վասն յաճախ շփոթմանն Հրէից ոչ գրեցաւ ՚ի պատմագրացս ստուգիւ, այլ մեք աշխատ եղեալ գտաք զկարգն, զի գիտասջիք թէ պարգեւքս այս ոչ շիջաւ յաշխարհէ իսպառ` մինչեւ ՚ի ճշմարիտն Քահանայապետ :
       Զհետ Շմաւոնի Ամարիա եւ Ազարիա: Այս Ազարիա եկեալ ՚ի գերութենէ հրամանաւ Սաղմանասարայ ՚ի Սամարիա, ետ նոցա զհինգ գիրքն Մովսիսի: Զհետ սորա Ամորիա եւ Աքիտովբ եւ Սադովկ եւ Սողոմ եւ Ելեկիա եւ ազարիա եւ Քեղկի հայրն Երեմիայ մարգարէի ՚ի ժամանակս Ովսիայ թագաւորի որ եգիտ զերկրորդ օրէնսն: Զհետ սորա Ուրիա որդի Սամիայ, որ եւ սպանաւ ՚ի Յովակիմայ ՚ի թագաւորէ Յուդայ: Եւ զհետ սորա Սարրի եւ Յովսեդեկ, որ գնաց ՚ի գերութիւն յաւուրս Սեդեկիայ: Եւ եղեւ գերութիւնն Հրէից չորս անգամ, եւ թագաւորութիւնն բարձաւ յԵրուսաղէմէ. բայց քահանայութիւնն ոչ բարձաւ, զի գնացին ոմանք ՚ի քահանայիցն զհետ ժողովրդեանն, եւ ոմանք ՚ի տեղն թողան :
       Եւ յերկրորդ ամին Նաբուգոդոնոսորայ ետես Դանիէլ զտեսիլն, եւ ՚ի հինգ ամի գերութեանն Յեքոնիայ ետես Եզեկիէլ զհրաշալի տեսիլն, եւ յայնժամ սպանին զերեւելի իշխաիսի Յուդայ, եւ ընդ նոսա սպանին զՈվրա եդին քահանայապետ զՅեսու որդի նորա յԵրուսաղէմ. եւ զկնի տարան եւ զնա ՚ի Բաբելոն. եւ ՚ի դառնալն Հրէից ել ընդ Զօրաբաբելի յԵրուսաղէմ: Զկնի Յեսուայ Յովակիմ. յաւուրս սորա շինեցաւ տաճարն յԵրուսաղէմ. եւ զկնի նորա Եղիշէ որդի նորա, եւ ապա Յովիդա որդի նորա. եւ յաւուրս սորա կատարեցաւ շինութիւն տաճարին. եւ յետ նորա Յովհաննէս եւ Յովիդա, եւ ապա Յովհաննէս որ ապրեցաւ մինչեւ ՚ի ժամանակս Արտաշէսի թագաւորին Պարսից. զկնի նորա Յովիդա: Եւ կայր քրմապետ մի Արտաշէսի Անդրոմաքոս անուն, յոյժ բարեկամ Հրէից: Զկնի նորա Մանասէ. սա շինեաց տաճար մի ՚ի լեառն Գարիզին: Զհետ սորա Անդրոմաքոս. սա էր յաւուրս Աղէքսանդրի Մակեդոնացւոյ, որ պատուեաց զԱղէքսանդր եւ սպանաւ ՚ի սամրացւոց, եւ ինքեանք կոտորեցան յԱղէքսանդրէ: Զհետ սորա Ոնիա, եւ զհետ նորա Շմաւոն որդի նորա, եւ զհետ սորա Եղիազարոս եղբայր նորա. առ սա առաքեաց Պտղոմէոս եւ խնդրեաց զգրեանն, եւ առաքեցին ոսկի գրով: Զհետ սորա Մանասէ. զկնի նորա Ոնիա. յետ նորա Յովսեպոս, եւ զհետ նորա Շմաւոն. սա է հայր Յեսու Սիրաքայ: Ասորիք զայս Շմաւոն ասեն բարձօղ Քրիստոսի, երկերիւր եւ վեշտասան ամ կեցեալ յետ կապելոյն: Եւ յետ սորա եղեն քահանայապետք Մենեղայոս, Յասոն, Ղազարոս: Եւ Մենեղայոս եղեւ չար կամօք ընդդէմ օրինաց. եւ չէր սա յազգէն Ղեւեայ. եւ վասն սմա Ոնիա որդի քահանայապետին Ոնիայ գնաց յԵգիպտոս, եւ շինեաց անդ տաճար նմա տաճարին որ յԵրուսաղէմ, եւ քաղաք: Եւ Յակիմոս քահանայապետ մարտեաւ ընդ Յուդայի եւ հարաւ բարկութեամբ ՚ի Տեառնէ եւ մեռաւ :
       Եւ առ Յուդա զքահանայապետութիւնն. եւ զհետ նորա Մատաթիա, եւ զկնի նորա Յուդա որդի նորա. եւ սա նորոգեաց զտաճարն եւ սպանաւ: Զհետ նորա Յովնաթան եղբայր նորա, եւ սպանաւ ՚ի Տրիփոնայ: Եւ զհետ նորա Շմաւոն եղբայր նորա եւ սպանաւ ՚ի Պտղոմեայ: Եւ զհետ նորա որդի նորա Յովհաննէս , որ է Հիւրականոս: Յետ նորա Արիստաբուլոս. սա թագ եդ ÿի վերայ քահանայութեանն զկնի չորեքհարիւր եւթանասունեւեւթն ամի բառնալոյն :
       Եւ ՚ի Յուդայէ մինչեւ ՚ի սա զօրապետք եւ քահանայապետք էին, եւ աստ սկսաւ դարձեալ թագաւորութիւն եւ քահանայութիւն յԱրիստաբուլոս , եւ կալաւ զթագաւորութիւնն նորա տարի մի, եւ սպանաւ ձեռամբ եղբօր իւրոյ Անտիգոնեայ, եւ առ զտեղի նոր ամիւս եղբայրն Յովհաննէս, որ կոչեցաւ Աղէքսանդրոս. եւ զկնի սորա կին նորա Աղէքսանդրա, եւ շփոթեցաւ կարգն քահանայութեան` կնոջ եղեալ քահանայապետ. բայց յետոյ զքահանայապետութիւնն ետ Հիւրկանեայ որդւոյ իւրոյ, եւ եղբօր նորա Արիստաբուլեայ ետ զթագաւորութիւնն, որ եւ յետոյ գնաց ՚ի գերութիւն ՚ի Հռոմ, եւ զՀիւրկանոս գերեցին ՚ի Հայս :
       Եւ Հերովդէս երթեալ ՚ի Հռոմ թագաւորեաց Հրէիցն , որ եւ եկեալ սպան զԱնտիգոնոս միւս եղբայրն Հիւրկանեայ. եւ յետոյ եւ զՀիւրկանոս եւս եսպան որ եկն ՚ի գերութենէն Հայոց, եւ եդ քահանայապետ զԱնանիէլ: Եւ զկնի Զաքարիա, եւ ապա զՇմաւոն, ամ ամի փոխոխելով զնոսա կաշառօք . եւ ապա զԱննա եւ զԿայիափա. եւ ապա փոխեցաւ հին քահանայութիւնն եւ ստուերականն ՚ի նորս եւ ՚ի ճշմարիտս Քրիստոսիւ :
       Քանզի ՚ի ծնանելն նորա թագաւորն այլազգի էր Հերովդէս, զի ըստ Յակովբայ նահապետին եկն որ իւր է թագաւորութիւնն. եւ յորժամ բաշխեաց զպաշտօն պատարագի նոր քահանայութեանս` զմարմին եւ զարիւն իւր, սկսաւ նորս եւ լռեաց հինն. որ թէեւ կային այլ քահանայք, այլ ոչ ըստ կամացն Աստուծոյ, եւ ոչ համարեալ է ՚ի կարգս լաւացն. վասն զի յանձնեաց Տէրն զթագաւորութիւնն ՚ի յարքայն հեթանոսաց` հաւատացեալն ՚ի նա մերձ ՚ի չարչարանսն կամաւոր: Զի յայնժամ եկին պատգամաւորքն թագաւորին Հայոց եւ Ասորւոց, եւ աղաչէին զՏէրն գնալ եւ թագաւորել ընդ նոսա, եւ լինել բաժանակից եւ կցորդ իշխանութեան աթոռոյ նոցա: Իսկ Տէրն երանեաց զնա, եւ նովաւ յանձնեաց զարքայութիւնն որ տուաւ Ադամայ ըստ կամացն Աստուծոյ` հաւատացելոյն ՚ի նա եւ ՚ի հայր նորա. եւ զաստիճան քահանայութեանն որ կարգեալ գայր ՚ի ծնունդս Ադամայ ազգի ազգին նիւթով պատարագաց , ետ զնա յԱռաքեալսն ՚ի վերնատանն, փոխեալ զնիւթ պատարագին յանձն իւր սոսկալի եւ քստմնելի եւ անճառելի իմանալեաց եւ զգալեաց, այն որ անսկզբնակաբար ՚ի ծոցոյ Հօր քահանայացաւ, եւ նստի յերկինս երկնից ընդ աջմէ Հօր, քահանայ մշտնջենաւոր: Եւ աստ կատարեցաւ խորհուրդն հայրենի եւ գլխաւորեցաւ, գագաթն էառ քահանայութիւնն, որ ոչ է այնուհետեւ այլ եւ այլ պատարագ եւ ոչ բազմութիւն քահանայից վասն մահու արգելման, եւ ոչ տաճար ձեռագործ եւ ապականացու, այլ նոյն եւ մի պատարագ եւ պատարագիչ եւ քահանայ. եւ տաճար է անձեռագործ վերինն Երուսաղէմ, որոյ գաւիթ է ձեռագործս այս եւ նիւթաւոր եկեղեցի եւ օրինակ ճշմարտին. եւ հաւատն է հանրականկաթողիկէ, որ ժողովէ զտիեզերս ՚ի մի յոյս կոչման եւ ՚ի մի դաւանութիւն եւ ՚ի մի հոգեւոր կերակուր: Եւ այս առաջնորդք եկեղեցւոյ անդամք են միոյ անմահական գլխոյն Յիսուսի, անմեկնելի, անմահ եւ յաւիտենական, հաւատով եւ յուսով պաշտեն զքահանայութիւնն կատարեալ, եւ կենաց ՚ի կեանս փոփոխեալք կատարելով զընթացսն, լնուն աշակերտեալքն նովին պատարագաւ եւ հաւատով եւ իմանալի տաճարով զտեղիս նոցա, եւ կատարելով Տեառն մերոյ եւ Աստուծոյ զքահանայութիւն տանն Ադամայ կենդանացուցիչ մահուամբն եւ փրկագործ յարութեամբն, համբարձեալ յերկինս կատարեաց եւ զերկնաւորացն քահանայութիւնն, որ սարկաւագունք էին մինչեւ ցայժմ. եւ արդ ետ նոցա Տէր զնոր պաշտօն տնօրէնութեան իւրոյ, եւ ձեռնադրեալ զնոսա ըստ կարգի ՚ի տեղիս եւ յաստիճանս իւրեանց մեզ անճառելի, եւ ըստ իմանալի բնութեան իւրեանց աննիւթապէս. եւ նոքա քահանայագործեն եւ անմարմնաբար հաղորդեալ Յիսուսի աստուածաստեղծութեանն եւ աստուածարար խորհրդոյն, որպէս ասէ մեծն Դիոնէսիոս ուսեալ յաստուածընկալ առաքելոյն Պաւղոսէ, որ ամբարձեալ մինչեւ յերրորդ յերկինս` տեսող եղեւ անճառելեացն եւ լսող: Իսկ զկնի համբարձման Տեառն մերոյ, հրամանաւ Հոգւոյն սրբոյ առաջին ձեռնադրեցաւ Երուսաղէմի եպիսկոպոս Յաակովբոս եղբայր Տեառն. եւ եպիսկոպոսն տեսող լսի, որ է աստուածայնոցն. եւ է երից կարգաց գլուխ, քահանայից, սարկաւագաց եւ դպրաց :
       Եւ յառաջին ամին վերացման Տեառն, աշակերտեցաւ եւ մկրտեցաւ ներքինին քուշայեցի Փոթանփոս անուն, ՚ի Փիլիպպոսէ առաքելոյ. եւ նա եղեւ սկիզն մկրտութեան հեթանոսաց: Եւ ՚ի գլուխ տարւոյն աշակերտեցաւ Պաւղոս, եւ յերկրորդ ամին սկիզբն արար քարոզութեանն: Եւ Ագրիպպաս արքայ յառաջին ամին իւրոյ սպան զՅոկովբոս եղբայրն Յովհաննու: Եւ Պետրոս ելեալ յԵրուսաղեմէ եկն յԱնտիոք աշակերտելով զհեթանոս ՚ի ճանապարհին, զերկուս ամս յամելով ՚ի գալն. եւ յԱնտիոք ետ հիմն եկեղեցւոյ, եւ ձեռնադրեաց եպիսկոպոս զԼուդիոս: Ասեն թէ զվարշամակ Տեառն ունէր, եւ զայն արկանէր ՚ի վերայ գլխոյ ձեռնադրելոցն. եւ անուանեաց զաշակերտեալսն քրիստոնեայս. եւ եդ անդ աթոռ , եւ գնաց ՚ի Հռոմ, եւ կատարեցաւ ՚ի Ներոնէ Պաւղոսիւ հանդերձ, յերեքտասան ամի թագաւորութեան նորա, ՚ի Մայիսի ԻԹ. եւ Անդրոնիկոս ասէ թէ ՚ի ԻԵ, ն քանուն : Եւ զկնի Պետրոսի եկաց եպիսկոպոս ՚ի Հռոմ Լինոս` առաջին եպիսկոպոս, մետասան ամ: Եւ յԵրուսաղէմ զկնի Յակովբայ Շմաւոն Կղէոպեանց` ամս քառասուն եւ երկու: Եւ յԱղէքսանդրիա Մարկոս աւետարանիչ քարոզեաց, շինեաց եկեղեցի. եւ յետ նորա եկաց Անանիա ամս քսան եւ երկու. եւ զկնի նորա Աբիլոս ՚ի չորրորդ ամին Դիոկղիտիանոսի: Եւ նախ քան զայլսն յետ համբարձմանն ըստ խոստման Տեառն առաքեցաւ Թադղոս ՚ի Հայս. նախ ՚ի Կեսարիա Հայոց եկեալ, արկ անդ հիմն եկեղեցւոյ, եւ ձեռնադրեաց եպիսկոպոս զԹէոփիլոս. եւ ապա եկն ՚ի յՈւրհա. անդ բժշկեաց զԱբգար, եւ շինեաց եկեղեցի, եւ ձեռնադրեաց անդ զԱդէ, եւ գնաց, եւ կատարեցաւ ՚ի Սանատրկոյ արքայէ Հայոց: Նմանապէս եւ Բարթողոմէոս եկեալ եւ շրջեալ ընդ Հայս` կատարեցաւ ՚ի նմին թագաւորէ: Եւ Յուդա Յակովբեն զհետ նոցա եկեալ ՚ի Հայս, կատարեցաւ յիշխանացն Հայոց ՚ի յՈրմի քաղաք նոցին Հայոց, եւ կայ անդէն: Եւ Սիմոն մի յորդւոցն Յովսեփու կատարեցաւ ՚ի Հայս :
       Եւ յԱսիա եւ ՚ի կողմանս Բիւթանացւոց եւ յերկիրն Շանագլխաց գնաց անդրէաս առաքեալ: Եւ ասեն զսմանէ` թէ յորժամ արկին վիճակս Առաքեալքն յետ առնլոյ զՀոգին սուրբ ՚ի վերնատունն, եւ բաժանեցին զաշխարհս ՚ի մէջ իւրեանց, եւ անկաւ վիճակն Անդրէի հրամանաւ Հոգւոյն սրբոյ երկիրն Շանագլխաց. եւ դժուարեցաւ Անդրէաս եւ փախեաւ, եւ հանդիպեցաւ Փրկչին որ իջեալ կայր վրանօք որպէս վաճառական, եւ խօսեցաւ ընդ նմա, եւ ասաց զինքն յերկրէ անտի, եւ թէ կամիցի գնալ` տանի զնա դիւրաւ, եւ հեշտիւ լսեն նմա: Եւ դարձաւ անդրէն ՚ի վերնատունն, եւ խնդրեաց աղօթս զի գնասցէ ՚ի վիճակն իւր զհետ վաճառականին. եւ յուղարկեցին զնա խնդութեամբ: Եւ գնաց Տէրն նովաւ հանդերձ ՚ի Յոպպէ. եւ դիպեցաւ նաւ պատրաստական, եւ մտին ՚ի նա եւ գնացին անդ. եւ վերացաւ ՚ի նմանէ Տէրն յերկինս, եւ իմացաւ Անդրէաս եւ փառաւորեաց զԱստուած: Եւ գնացեալ դարձոյց սքանչելեօք զաշխարհն, եւ դարձաւ քարոզեաց ՚ի Միւսիա եւ ՚ի Բիւթանիա, եւ յԱսիա քարոզեաց եւ շինեաց եկեղեցիս ՚ի մէջերկեայս , եւ սերմանեաց անդ զբան հաւատոյն: Եւ անց ՚ի յԵլլադա եւ կատարեցաւ ՚ի Սպարտա Ելլադացւոց յԵգիատայ խաչիւ. եւ նմա է համարեալ ասիական աթոռն, զի նա քարոզեաց զառաջինն մինչեւ եկն անդ զկնի երկոտասան ամաց Յովհաննէս յետ խոխման Տիրամօրն :
       Արդ ուր քարոզեցին Առաքեալքն երկոտասան եւ շինեցին եկեղեցիս, աթոռք են. եւ ՚ի կատարածի աշխարհիս նստելոց են յերկոտասան աթոռս. եւ այս ՚ի Քրիստոսէ տւաւ: Բայց յետոյ մարդիկ անուանեցին չորս աթոռ գլխաւոր զԱւետարանչացն: Մատթէոս, ասեն , ունի զԱնտիոք. եւ Ղուկաս որդի Կոստանդեայ Ասորւոյ եւ մօր Յունի, սա ունի զՀռոմ, որ էր անտիոքացի եւ արուեստիւ բժիշկ: Իսկ զԱղէքսանդրիա ունի Մարկոս. եւ զԵփեսոս Յովհաննէս, որ յետոյ Անդրէի եկն յԵփեսոս. եւ զԵրուսաղէմին Յակովբոս եղբայր Տեառն: Եւ մեք աղիւսակօք կարգեսցուք զհնգից Աթոռակալացս ըստ կարգի լուսաւորապէս, զի դիւրաւ կացցեն ՚ի վերայ ուսումնասէրքն. եւ վասն աշխատութեանս մերոյ ակնկալցուք հատուցման աղօթից` որոց օգտին աստուստ ՚ի փառս Աստուծոյ մերոյ, որ է օրհնեալ յաւիտեանս. ամէն :