Որ
ոք
պահէ
զնոսա,
կարէ
ապրել
'ի
գեհենէն,
եւ
հանգչի
ուր
եւ
կամի
բնակել՝
եթէ
'ի
վանս,
եթէ
յանապատի,
եթէ
'ի
մէջ
մարդկան։
Ասաց
ծերն՝
եթէ
պարտի
մարդ
մեռանել
յընկերէ
իւրմէ
առ
յոչ
դատել
զնա
յինչ
եւ
իցէ
իրս։
Որ
ոք
տեսանէ
զիւր
մեղս,
ոչ
տեսանէ
նա
զընկերին
իւրոյ.
եւ
եթէ
ոչ
կալցի
մարդ
զինքն
առ
մեղաւորս,
ոչ
լսէ
նմա
աստուած։
Եւ
եթէ
ոչ
բարի
գործն
միաբանեսցի
ընդ
աղօթիցն
նորա,
ընդունայն
վաստակի .
եւ
յորժամ
մարդն
թողցէ
զկամս
իւր,
յայնժամ
ապա
աստուած
ընդունի
զաղօթս
նորա։
Եւ
մեռանելն
յընկերէ
իւրմէ
այս
է.
յոչ
դատել
զնա
եւ
անհոգ
լինել
յամենայն
մարդոյ.
մի՛
ասել
թէ
սա
ազնիւ
է
եւ
միւսն
չար.
մի՛
առնել
չար
ընկերին.
մի՛
անգոսնել
զայն
որ
առնէ
չար
ընկերի
իւրում.
մի՛
հաւանեսցիս
երբէք
չարարարին
ընկերին
իւրում.
մի՛
անտես
առներ
զայն
որ
առնէ
չար
ընկերին
իւրոյ։
Մի՛
չարախօսեր
զումեքէ,
եւ
մի՛
հաւանիր
ընդ
նմա
որ
չարախօսին,
եւ
մի՛
խնդար
ընդ
նմա
որ
չարախօսէն
եւ
կամ
ընդ
չարախօս
ութիւն
նորա։
Մի
ատեր
զայն
որ
թշնամին
լինի
ընկերին
իւրոյ,
եւ
մի՛
հաւանեսցիս
թշնամ
ութեան
նորա.
մի՛
ուիր
թշնամ
ութիւն
ընդ
ումեք։
Եւ
կատարած
ամի
այս
է՝
ոչ
դատել
զոք.
եւ
այս
իսկ
ինքն
է
մեռանելն,
եւ
այս
է՝
թէ
մի՛
դատիք
զի
մի՛
դատիցիք.
եւ
այս
է
խաղաղ
ութիւն
ընդ
ամենեսին։
Յիշեա
զարքայութիւնն
երկնից,
զի
ցանկ
ութիւն
նորա
ձգեսցէ
զքեզ
առ
ինքն.
յիշեա
զգեհենն,
զի
ատեսցես
զգործս
չարս.
յիշեա
զի
բան
պարտիս
տալ
աստուծոյ,
եւ
ոչ
մեղանչես
աստուծոյ.
պատրաստեա
զքեզ
պատահել
աստուծոյ,
եւ
արասցես
զամենայն
կամս
նորա.
դատապարտեա
զքեզ
աստ,
եւ
ոչ
աշխատեսցիս
'ի
ժամ
մահու
դատաստանին.
վարձեա
զքեզ
ինքն
թէ
զո՛ր
ախտ
յաղթեցեր,
եւ
յայնժամ
ունիս
համարձակ
ութիւն
մեծ
առ
աստուած։
Մի՛
ունիր
զքեզ
առանց
ախտից,
քանզի
ամենեքեան
ընդ
ախտիւք
եմք.
մի՛
բարձրամտիր
որպէս
թէ
ուղղեցեր
զքեզ ,
քանզի
ոչ
կարես
հաւատալ
թշնամեացն
քոց
մինչեւ
ցժամ
վախճանին
քո.
մի
վստահանար
դու
յանձն
քո,
մինչ
անցցես
ընդ
իշխանութիւնս
խաւարի.
զուարթ
կաց
'ի
շունչսն
որ
բերեն
քեզ
տրտմութիւն,
զի
մի՛
արասցեն
քեզ
նեղ
ինչ
եւ
տրտնջել.
քանզի
տրտմ
ութիւն
որ
ոչ
է
ըստ
աստուծոյ՝
մահ
գործէ։
Քաջ
սիրտ
կալ
'ի
խորհուրդս
քո,
եւ
թեթեւ
ասցին
'ի
քէն
'ի
բաց,
զի
զերկնչոտս
'ինոցանէն
առնեն
խոտորել
'ի
ծանրութենէն
իւրեանց։
Որ
երկնչի
յազդմանց
նոցա,
յայտնի
զինքն
առնէ
թէ
անհաւատ
է
առ
աստուած.
իսկ
եթէ
ընկեսցէ
զինքն
առաջի
Քրիստոսի,
հզօրագոյն
եւս
քան
զնոսա
լինին։
Ո
հիւանդացաւ,
նա
ինքն
գիտէ
զզօրութիւնն
Քրիստոսի,
որ
ոք
խնդրէ
զանձն
իւր
կեցուցանել,
պարապէ
ինքն
կորուսանել
զամենայն
ախտ
իւր
զմարմնականս
յինքենէ
'ի
բաց.
պսակաւն
պսակի,
զի
յաղթեաց
զթշնամիս
թագաւորին.
եւ
եթէ
ոչ
էին
ախտք.
ապա
ոչ
իսկ
բնաւ
գոյին
առաքինութիւնք։
Իսկ
եթէ
եմք
ձանձրացկոտք
յոյժ,
յայտնի
եմք
իբրեւ
զմատնիչս.
քաջ
սիրտ
օգն
ութիւն
է
անձին
յետ
աստուծոյ,
որպէս
օգն
ութիւն
է
չար
ութեան
ձանձրութիւն։
Իսկ
զօր
ութիւն
անւելոցն
'ի
փորձ
ութիւն
այս
է,
չկարճմտել
եւ
չնեղել.
իսկ
զէնք
առաքին
ութեան
են
աշխատութիւնք
հանդերձ
գիտութեամբ.
իսկ
յուլութիւն
եւ
դանդաղումն
մեր
ծնանի
զախտս.
քանզի
ոչ
դատելն
զընկերն՝
պարիսպ
է
ամուր,
որ
գիտութեամբ
պատերազմին.
իսկ
պարսաւելն
զընկերն
իւր՝
աւերէ
զպարիսպն
հանդերձ
գիտութեամբ.
իսկ
պահելն
զլեզուն՝
յայտնի
առնէ
թէ
գործօնեայ
է,
քանզի
չժուժկալ
ութիւն
լեզուին
նշանակէ
թէ
միտքն
իւր
չեն
յառաքինութեան։
Գիտութեամբ
հանդերձ
ողորմածութիւնն
ծնանի
զյառաջատեսութիւն.
իսկ
ոչ
գթալն
նշանակէ
թէ
չէ
առ
նմա
սէր։
Բարեբան
ութիւն
ծնանի
զսրբութիւն.
իսկ
զբաղելն
ծնանի
զախտս
եւ
խստասրտութիւն
ծնանի
զբարկութիւն
եւ
զզուր
ցասումն։
Ճգն
ութիւն
անձին
այս
է,
զի
ոչ
ուրեք
յածեսցի
ընդ
վայր.
իսկ
ճգն
ութիւն
մարմնոյ
է
անձկ
ութիւն
նեղութեան։
Իսկ
յանցումն
անձին
է
զբազումն.
բայց
ուղղութիւն
նորա
է
դադարումն
'ի
տան
հանդերձ
գիտութեամբ։
Յագումն
քնոյ
է
զօր
ութիւն
ախտից,
բայց
փրկ
ութիւն
անձին
է
տքնութիւն.
քուն
հանդերձ
յագմամբ՝
բազմ
ութիւն
երազոց
է,
բայց
տքնութիւն
հանդերձ
գիտութեամբ
զուարթացուցանէ
զմիասին.
քուն
բազում
թանձր
առնէ
զմիտսն,
բայց
տքնութիւն
անօսրէ
զնա.
բարի
է
քուն
հանդերձ
լռութեամբ,
քան
տքն
ութիւն
ընդվայրաքննութեամբ։
Իսկ
սգալն
հալածէ
զչարութիւնն
հանդերձ
անխռովութեամբ։
Իսկ
ոչ
հարկանել
բասրանօք
ինչ
զխիղճ
ընկերին
ծնանի
զխոնարհ
ութիւն
յոգւոջ,
բայց
փառասիրութիւնն
ծնանի
զհպարտութիւն.
եւ
հայելով
՚ի
դատաստանս
աստուծոյ
ծնանի
զերկիւղն
աստուծոյ,
բայց
շշնջելն
հանդերձ
բասրանօք
զխիղճ
ընկերին՝
հալածէ
զառաքինութիւնս։
Սէր
մեծ
առ
աստուած
դարձուցանէ
զգերութիւն,
իսկ
աներկիւղածութիւնն
մեր
զարթուցանէ
զնա.
բայց
ուղղել
զխորհուրդսն
հանդերձ
լռութեամբ
ածէ
զգիտութիւն։
Իսկ
շատախօսութիւնն
մեր
ծնանի
ձանձրութիւն
եւ
մոլորութիւն.
եւ
ոչ
կատարել
զիւր
կամսն՝
նշանակէ
եթէ
են
միտք
յառաքինութեան,
եւ
առնել
զիւր
կամսն՝
նշանակ
է
անգիտութեան։
Բայց
խոկումն
յերկիւղն
աստուծոյ
պահէ
զանձն
յախտից.
իսկ
շաղփաղփութիւնք
եւ
խօսք
մարմնականք՝
գերեն
զնա
յառաքինութեանցն։
Սիրել
զհիւթս
խափանեն
զմիտսն
յառաքինութեանց,
բայց
հրաժարելն
'ի
հիւթոց
երկրաւորաց
նորոգէ
զմիտսն.
եւ
ոչ
ասել
զխորհուրդս
իւր՝
զարթուցանէ
զնոսա,
իսկ
որ
համարձակին
ասել
զխորհուրդս
իւր
առաջի
հարցն՝
հալածէ
զնոսա
յինքենէ։
Որ
խառնէ
զբանս
իւր
ընդ
աշխարհականս,
խռովէ
զնոսա
եւ
զսիրտ
իւր,
եւ
ամաչեսցէ
յաղօթելն
իւրում
առ
աստուած։
Մի՛
կապեր
զքեզ
'ի
բազում
պատճառս
կամ
յիրս
ինչ
երկրաւոր,
եւ
խորհուրդք
քո
ոչ
եւս
խռովեն
զքեզ։
Մի՛
ունիր
թշնամութիւն
ընդ
ումեք,
ապա
թէ
ոչ՝
եւս
անընդունելի
լինին
աղօթք
քո։
Խաղաղ
ութիւն
կալ
ընդ
ամենեսեան,
զի
համարձակութեամբ
հանդերձ
աղօթեսցես։
Մի՛
կամիր
լսել
զյանցանս
զայնր
որ
տրտմեցոյց
զքեզ,
զի
մի՛
եւ
դու
անկցիս.
եթէ
խորհուրդք
քո
խղճեն
ինչ
եթէ
եղբայրն
քո
տրտում
է
վասն
քո,
դու
մի՛
արհամարհեր
զնա,
այլ
անկիր
'ի
զեղջ
յոտս
նորա.
մինչեւ
հաւանեցուսցես
զնա
գալ
'ի
զղջումն։
Մի՛
լինիր
խստասիրտ
յեղբայրն
քո,
զի
մի՛
անընդունելի
լիցին
աղօթք
քո.
եւ
եթէ
բնակես
դու
ընդ
եղբարս,
մի
հրաման
տար
նոցա
յիրս
ինչ.
զի
մի
կորուսցես
զպտուղն
քո։
Գործեա
զձեռագործն
քո,
զի
հանգիցէ
եղբայրն
'ի
հացէն
քումմէ.
քանզի
դատարկութիւն
մահ
բերէ
եւ
յանցանս
մեծ
անձինն,
եւ
անընդունելի
են
աղօթք
նորա։
Որ
ոք
հայի
յիւր
մահն,
ոչ
մեղիցէ
շատ.
իսկ
որ
ոչն
յիշէ.
ընդ
բազում
մեղս
շաղապատի։
Բայց
որ
պատրաստէ
զինքն
տալ
բան
աստուծոյ,
հոգասցի
յաղագս
մեղաց
իւրոց
յամենայն
ժամ։
Եթէ
մտցէ
'ի
սիրտս
քո
խորհուրդն
հպարտութեան,
յիշեա
զի
այն
է
որ
կորուսանէ
զաշխատութիւնն
քո,
եւ
ոչ
գոյ
'ի
նմա
ապաշխարութիւն։
Իսկ
եթէ
արհամարհ
ութիւն
եթէ
յաղագս
յասորիկ
աստուած
մտանէ
զքեզ
'ի
ձեռս
թշնամեաց
քոց։
Եւ
եթէ
չարախօս
ութիւն
ընդ
քեզ
պատերազմեսցի
յիշեա
զի
եթէ
լսէ՝
ցաւ
է
նա
ընկերին
քու,
եւ
ապա
դու
ամօթ
համարեսցիս
պատահել
նմա։
Պահեա
զաչս
քո,
եւ
սիրտ
քո
ոչ
տեսցէ
բազում
չարիս
եւ
անօրէնութիւնս.
պահեա
զլսելիս
քո,
զի
մի
անձամբ
անձինդ
ժողովեսցես
քեզ
պատերազմ
եւ
մի
արհամարհեսցես
դու
զպաշտօնն
քո
զլուսաբեր
անձին
քո։
Արդ
այսր
ամենայնի
որոշող
ութիւն
խորհրդոյն
է
գլուխ
եւ
կատարած.
եւ
անհնար
է
լինել
որոշողութեանն,
եթէ
ոչ
նախ
զերկրագործութիւն
նորա
արասցես։
Յառաջ
դադարումն
'ի
տան.
իսկ
դադարումն
ծնանի
զճգն
ութիւն
իսկ
ճգն
ութիւն
ծնանի
զարտասունս.
իսկ
արտասուս
ծնանի
զերկիւղ,
երկիւղ
զխոնարհութիւն
եւ
խոնարհութիւն
ծնանի
զյառաջատեսութիւն,
իսկ
յառաջատես
ութիւն
ծնանի
զսէր,
եւ
սէրն
ծնանի
զանձն
անցաւ
եւ
անախտ։
Եւ
որ
ոք
կամի
գալ
յառաքինութիւնս
յայսոսիկ,
անհոգ
եղիցի
յամենայն
մարդոյ՝
եթէ
նա
ազնիւ
է
միւսն
չար.
եւ
պատրաստեցի
յամենայն
ժամ
զինքն
'ի
մահ.
եւ
քննեսցէ
թէ
զինչ
է
որ
մերժէ
զնա
յաստուծոյ,
եւ
խափանեսցէ
զայն
'ի
բաց
եւ
ատեսցէ
զաշխարհ
եւ
որ
ինչ
յերկրի
է,
եւ
յայնժամ
ապա
բարերարութիւնն
աստուծոյ
ընդունի
զնա։
Արդ
աղաչեմ
զամենեսեան
ոյք
սիրէք
զտէր,
պահել
զինքն
'ի
գինւոյ,
քանզի
նա
յարուցանէ
զամենայն
ախտս
եւ
հալածէ
զերկիւղն
աստուծոյ
յանձնէ.
եւ
ապա
թշնամիքն
մեր
վառին
'ի
զօրականութիւն՝
պատերազմի
եւ
մարտի
'ի
վերայ
տառապեալ
անձինն,
կամել
նոցա
մերժել
եւ
որոշել
զնա
յայ,
մինչեւ
ժառանգեսցեն
զնա։
Յաղագս
այնորիկ
առնուն
եւ
զսպեն
յինքեանս
'ի
բաց
զզօրութիւն
իւրեանց
զընդդէմ
ճակատեալք
մարդոյն։
Եւ
մի
հաւատար
դու
քեզ
եթէ
տեսցես
զքեզ
առ
ժամանակ
մի
հանգուցեալ
յախտիցն.
քանզի
'ի
բացեայ
զսպեն
զինքեանս,
առնլով
առ
վայր
մի
եւ
ժամանակ
մի
հանդերձ
խորամանկութեամբ,
զի
անձն
յուլասցի.
կարծելով
'ի
մտի
իւրում
այսպէս՝
եթէ
հանգեայ։
Եւ
յայնժամ
ապա
յանկարծակի
վազեն
'ի
տառապեալ
անձն
եւ
յափշտակեն
զնա
իբրեւ
զճնճղուկ
մի,
եւ
թերեւս
զօրագոյն
քան
զնա
լինին.
յամենայն
մեղս
մեծս
եւ
չարագոյս
խոնարհեցուցանեն
զմարդն
անողորմաբար
չարագոյն
եւ
դժնդակաբար
քան
զառաջինն։
Վասն
որոյ
աղաչելով
զաստուած
յաղագս
այսորիկ
տէր
մեր
պատուիրեաց
ասելով՝
եթէ
լիցուք
պատրաստք
յամենայն
ժամ,
քանզի
ոչ
գիտէք
զժամն
յորում
գողն
գայ.
մի՛
գուցէ
յանկարծակի
եկեսցէ
եւ
գտցէ
զձեզ
'ի
քուն։
Եւ
դարձեալ
ասէ.
ահա
առաքեմ
զձեզ
իբրեւ
զոչխարս
'ի
մէջ
գայլոց.
մի՛
ինչ
բառնայք
ընդ
ձեզ
'ի
ճանապարհս։
Արդ
յորմէհետէ
ոչ
ինչ
ունէին
նոքա
զգայլոցն,
ոչ
եւս
զօրէին
նոքա
զնոսա
ուտել
եւ
վատնել։
Եւ
դարձեալ
ասէ .
եթէ
որ
սիրէն
զիս,
զբանսն
իմ
պահեսցէ.
եւ
որ
պահէ
զբանս
նորա,
գայ
ընդ
նմա
'ի
խաչն.
քանզի
խաչն
Քրիստոսի
է
ժուժկալ
ութիւն
յամենայն
ախտս
մինչեւ
խափանեսցին։
Քանզի
սուրբ
առաքեալն
կարելով
յինքենէ
յախտս
իշխեաց
ասել՝
եթէ
ընդ
Քրիստոսի
'ի
խաչ
ելի,
եւ
կեամ
ոչ
եւս
ես,
այլ
կեայ
յիս
Քրիստոս։
Ապաքէն
յորժամ
խափանեալ
'ի
բաց
ընկեցին
յինքեանց
զախտսն,
կենդանի
է
'ի
նոսա
Քրիստոս։
Եւ
դարձեալ
ասէ.
եթէ
մեռաք
ընդ
նմա,
եւ
կեցցուք
ընդ
նմին.
եւ
եթէ
համբերեմք,
ընդ
նմին
եւ
թագաւորեսցուք.
եւ
եթէ
ուրանեմք,
եւ
նա
ուրասցի
զմեզ։
Արդ
ո՞վ
է
որ
ուրանայ
զնա,
եթէ
ոչ
որ
գործէն
եւ
կատարէն
զկամս
մարմնոյն,
եւ
թշնամանէ
զսուրբ
մկրտութիւնն
զոր
ընկալաւն
'ի
տեառնէ։
Ճգնեսցուք
այսուհետեւ,
եղբարք,
զի
մերձեցաւ
ժամանակն.
քանզի
պտուղն
հասուն
եղեւ,
եւ
ժամ
է
հնձոցն.
երանելի
է
որ
ապրեցուսցէ
զպտուղն
իւր,
քանզի
ժողովեն
զնա
հրեշտակք
յաւիտենական
շտեմարանսն։
Սիրելիք ,
արդ
յայսմհետէ
ժամանակ
կատարեալ
են,
եւ
ոչ
ոք
կարէ
հոգալ
իւրում
անձինն
որչափ
հոգայ
զաշխարհիս
իրս։
Եւ
որպէս
ոչ
ոք
կարէ
միով
ակամբ
նայել
յերկինս
եւ
միւսովն
յերկիր,
այսպէս
ոչ
կարեն
միտքն
հոգալ
զայ
եւ
զաշխարհիս.
եւ
որպէս
ոչ
կարէ
երկիր
պտուղ
բերել
առանց
սերման
եւ
ջրոյ,
այսպէս
ոչ
ոք
կարէ
ապաշխարել
առանց
նուաստախոհութեան
եւ
աշխատութեան
մարմնոյ։
Իսկ
պահել
զպատուիրանսն
այն
է՝
հաւատքն
յաստուած.
եւ
երկիւղ
աստուծոյ
է՝
զի
ոչ
տրտմեցուցանէ
զիւր
գիտակցութիւնն
եւ
զխիղճ
մտացն
որ
է
ըստ
աստուծոյ։
Որ
հաւատայն
եթէ
է
դատաստան,
ոչ
կարէ
դատել
զընկեր
իւր
յիրս
ինչ
երկրաւորս,
որպէս
եւ
գրեալ
է՝
թէ
մի՛
դատիք,
զի
մի՛
դատիցիք։
Որ
հաւատայն
թէ
արքայութիւնն
սրբոց
է,
փութայ
պահել
զպատուիրանս
աստուծոյ,
զի
ապրեցուսցե
զպտուղ
իւր
յարքայութիւնն
երկնից։
