Յիշատակարան. Մասն II (1767-1776)

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Երիցունք Ախթարմայք` որք բերան աստ, (որպէս ասացաւ յօգոստոսի ԺԸ , ) յետ խրատուց բազմաց դարձան ի յուղղութիւն, եւ գիր եւս ետուն ի բերանոյ իւրեանց (որպէս եւ ի վերդ ի թղթոջ Զաքարիա վարդապետին եւս ասացաւ : ) Ապա` զերկուս ի նոցանէ այսինքն` զՏէր Խաչատուրն` որ էր ի Մօլլայ Սուլէյմանայ եւ զՏէր Գրիգորն` որ էր ի նաւկայ առեալ ընդ իւր դարձաւ յետս: Իսկ Գ քահանայքն, այսինքն` Տէր Ղազարն որ էր ի Գարսանայ, Տէր Պօղոսն ի Ղարուսայ, եւ Տէր Յարութիւն` ի Միրանգայ, Ա սարկաւագ եւս-- յանուն ի Գարսանայ, եւ Ա աշխարհական եւս` անունն Մաթօ, ի-գեղջէ, որ չարագոյն մոլորեցուցիչ էր քան զնոսա, մնացին աստ խորհրդով ինչ, զոր յետոյ ի կատարելն` ասելոց եմ: Այլ ի բերանոյ սարկաւագին եւ Մաթոյին, տաճկերէն գիր առաւ: Իսկ սրբազան վեհն վասն սոցա զթուղթ գրեաց առ Բայազիտու Աւտի փաշայն, կրկին անգամ շնորհակալութիւն վասն յղելոյն աստ զնոսա: Որպէս եւ ի յօգոստոսի ԺԸ: Եւ վերստին խնդիր, զի եւս մուղայէթ լիցի այսմ, եւ ով ոք յիշխանութեան իւրում արասցէ դարձեալ զախթարմայութիւն թամբեհ արասցէ նոցա, եւ մի թողցէ ընդ նոյն ճանապարհն գնալ: Եւ յամենայնի ձեռնտու լիցի Զաքարիա վարդապետին , ի յուղղելն նորա զնոսա, եւ ի վրէժխնդիր լինելն նորա ոչ հնազանդողացն: Թուղթ եւս` առ Իսաղ բէկն եւ առ Մօլլա Մուսայն, առ Թօփրախղալայու Աւդուլլա բէկն, եւ առ Խալիլ Աֆանտին, ի նոյն միտ: Աւդուլլայ բէկին եւ այս գրեցաւ աղերսանք, զի մի ' առցէ տուգանս յաստ եկեալ քահանայիցն, ըստ որում սպառնացեալ էր, զի ահա ասէ հնազանդեցան մեզ, եւ կրկին ի յուղղութիւն: Թուղթ մի եւս առ Տատա աղայն գրեաց ի նոյն միտ, եւ ըստ որում ի յօգոստոսի ԺԸ խոստացաւ, այժմ զվարձն վաստակոց նորին յղեաց, (ՀԵ ) ի ձեռն Զաքարիա վարդապետին: Թուղթ մի եւս առ Մանազկերտու իշխօղ Մահմատ բէկն գրեաց: Զի յախթարմայ քահանայիցն մի ոմն փախուցեալ էր անդ , եւ Զաքարիա վարդապետն գրեալ էր նմա յղել առ ինքն: Իսկ նա գրեալ էր երդմամբ, թէ աստ չգտանեցաւ: Վասնորոյ` եւ սրբազան վեհն գրեաց, զի յորժամ գտանիցի, յղեսցէ աստ առ ինքն: Նա եւ` թէ այլ ախթարմայ ի յիշխանութեան իւրում գտցի, եւ Զաքարիա վարդապետն ազդեսցէ ինքեան, կալեալ աստ յղեսցէ կապանօք. եւ անդ եւս թամբեհ արասցէ, յայնժամ ասէ` ոչ սակաւ լինելոց եմք, զքէն շնորհակալ: Գրեաց եւ զթուղթ առ Մարգար աղայն , եւ առ մահտեսի Էլօն, եւ յիւր որդի Ստեփանն, եւ ծանոյց զուղղիլն ախթարմայիցն, եւ խնդրեաց զի ձեռնտու լիցին Զաքարիա վարդապետին, յորժամ վասն նոցա, կամ միւս մնացեալ Ախթարմայիցն աղագաւ զբանս ինչ ասասցէ փաշային, եւ հոգասցեն ընդ նմա: Սոցա փոքր ինչ գինի յղեցաւ: Եւ այս եւս գրեցաւ Մարգար աղային թէ` (զոր ինչ խարճս արարեալ էր Զաքարիա վարդապետն ի դրունս դոցա, զամենն մեք տուաք, եւ ի վերայ մեր հաշուեցաք: Թէ դէպ լիցի , ծանուսցե'ս դոցա, զի գիտասցեն թէ ի մէնջ է ': Եւ զի զթաւթիչ ֆարմանի սօտ աթն 12) էր տարեալ Զաքարիա վարդապետն, որով զայսոսիկ արարեալ էր, իսկ ասլն նորին եւս երբեմն ի տեղիս պիտուանայր նմա, վասնորոյ զայն եւս տարաւ, զի փաշային եւ այլոց ցուցեալ` նա եւ ի մախկամայն ) եւս, յղեսցէ յետս առ մեզ: Ախլցխայու ֆարմանի սաւատն եւս տարաւ, ի ցուցանէլ անդ փաշային, զի տեսցէ եւ իմասցի զգրեանսն ի նմա եւ թէ փաշայն Ախլցխայու որպէս կատարեաց զհրամայեալսն ի նմա, եւ ինքն եւս ի նոյն նախանձ վառեսցի: Կամէր եւս սրբազան վեհն ի բերանու այսց քահանայիցս զտաճկերէն հուճէթ առնուլ տալ ի դատարանում, վասնորոյ` զօրինակն աստ գրեցուցեալ` ետ Զաքարիա վարդապետին, զի ըստ այնմ օրինակի անդ առցէ զհուճէթ. քահանայքն եւս գրեցին ժողովրդոցն իւրեանց, զի դարձցին ի յուղութիւն, մեք էաք ասեն ուսուցիչքն ձեր, ահա ի յուղղութիւն եկաք, զի ծանէաք զճշմարտութիւն, դուք եւս մեզ լերուք հետեւօղք, Տարաւ եւս Զաքարիա վարդապետն զխաղող` եւ զայլ մրգեղէնս, զի փաշային, եւ որոց եւ կամիցի ընծայեսցէ: Որ ել աստի ի սեպտեմբեր ԺԴ :