Յիշատակարան. Մասն II (1767-1776)

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Յայսմ միջոցի` ոմանք ի Կարնոյ տաճիկ Աղայիցն` զուղտս իւրեանց աստ բամբակի էին յղեալ: Եւ մինչեւ առեալ ուղտապանացն զբամբակն` կամէին ի վերայ Կարսայ վերադառնալով ի տեղիս իւրեանց: Եւ ի ճանապարհին Բամբակաձորցւոցն հանդիպեալ նոցա, զուղտսն հանդերձ բեռամբք եւ արամբքն քշեալ տարան ի Բամբակաձոր եւ զուղտսն տարեալ մատուցեալ էին Հերակլ Արքային: Եւ ի գիտելն զայս անցս մեծամեծ տաճկաց Կարնոյ, ամենեքեան աղերսիւ գրեալ էին առ սրբազան Վեհըն, առ խանն մեր, եւ առ հաճի Ախմատ խանն, իբրու յանգէտս գնելով զինքեանս թէ տանօղ ուղտուցն ո՞վ է, աղաչեալ էին, զի ո՞վ ոք տարեալ է զուղտս իւրեանց, գրեսցեն նոցա եւ յետս առեալ ինքեանս յղեսցեն ընդ արանցն իւրեանց: Եւ եկեալ արանցն նոցա աստ (որք էին այն գերեցեալք ուղտապանքն. զի յետոյ գրեալքն ի բաց էին թողեալ զնոսա ունայն ). ետուն զթուղթն սրբազան Վեհին. եւ սրբազան Վեհըն ասաց նոցա. զի զթուղթ խանին եւս տարեալ տացեն ինքեան, եւ ի նմանէ զպատասխանին առեալ եկեսցեն աստ, զի տեսցէ թէ` խանն որպիսի կերպիւ պատասխանի գրէ նոցա. ինքն եւս նոյնպէս գրեսցէ: Իսկ յետ քանեաց աւուրց` ուղտապանացն առեալ զպատասխանի թղթոյն ի խանէն, եկին աստ. եւ սակաւ ինչ մնացեալ` թարց առնլոյ ի սրբազան Վեհէն զպատասխանի բերել թղթոյն իւրեանց, փութով անցեալ աստի ի Կարս էին գնացեալ: Եւ սրբազան Վեհըն յետոյ իմացեալ զգնալն նոցա, փութով զթուղթ մի գրեաց առ մեծամեծ տաճիկ Աղայսն Կարնոյ ի պատասխանի թղթոյն իւրեանց: Ըստ այսմ թէ` այժմ կողմունքս այս վրդովեցեալ են եւ թշնամի եղեալք միմեանց, երեւանցիք ընդ թիֆլիզեցւոց, եւ թիֆլիզեցիք ընդ երեւանցւոց: Նոյնպէս կարսեցիք եւ ախլցխացիք ըադ Թիֆլիզու եւ Վրաստանու, եւ նոքա ընդ նոսա: Յորոց միջի ոչ գոյ ասէ այժմ խաղաղութիւն ինչ եւ սէր, բաց ի թշնամութենէ, զմիմեանս աւար առնլոյ: Եւ յայսմ պատճառէ հատեալ է ասէ ամենեւին երթ եւ եկն սոցա միմեանց: Արդ` եթէ այսպէս ոչ լինիցէր, գրէաք անյապաղ, զայդ իրիջայդ առ Հերակլն: Բայց այժմ մինչ այսպէս է որպէս ասացաք, մեր գիրն եւ խօսքն եւս է առ նա անընդունակ: Եւ ի հաստատութիւն բանիս` առ ի հաւատալ նոցա, գրեաց եւ զբան մի համանման ասացելոյս, որ եղեւ ի մօտակայ աւուրքս: Զի յանցեալ աւուրսն ասէ` Բամբակուձորցիք եկեալ ի գլուխ Սեւ ջրոյն, զԿողբեցիսն թալանեցին, եւ զապրանսն նոցա տարան: Լալով առ մեզ եկին նոքա, եւ մեք իրիջայ գրեցաք առ նա ետս տալ զապրանսն նոցա: Ընդ վայր եղեւ ասէ աղերսանքն մեր: Այսր աղագաւ զիարդ լսէ նա մեզ: Թուղթ մի եւս առ Կարնոյ Առաջնորդ Սարգիս վարդապետն, առ մահտեսի Գրիգորն, եւ առ մահտեսի Փիլիպպոսն գրեաց ի պատասխանի թղթոյն իւրեանց: Զի բանիւ վերոյիշեալ տաճկացն, սոքա եւս էին գրեալ առ սրբազան Վեհըն զթուղթ աղերսանաց այնր աղագաւ: Վասնորոյ` եւ սրբազան Վեհըն ծանոյց նոցա զմիտս տաճկաց թղթոյն զոր ինչ գրեաց առ նոսա: Զայս եւս գրելով նոցա թէ` եթէ թշնամութիւն ոչ լինէր ի մէջ սոցա, կարելի էր զայդ գրելն առ Հերակլ Արքայն: Որպէս յառաջ մինչեւ գոյր ի միջի խաղաղութիւն, գրեցաք նմա վասն ապրանացն ձերոց, եւ հանեալ տուաք անտի (Որպէս ասացեալ է ի պատմութեան ՌՄԺԹ - երորդ ամին, եւ ի դեկտեմբերի Ը, եւ ի վերոյս նորին ) Իսկ այժմ մինչ այսպէս է, մեր խօսքն անընդունակ է ասէ առ նա. քանզի գազանացեալք են ամենեքեան, եւ զմիմեանս կլանել ջանան, ով ում լսէ: Եւ պատուէր ասել Աղայիդ զի իմասցին, եւ թողութիւն արասցեն: Զայսոսիկ` ընդ մեր միրայի տղայոցն եւ միոյ թուանկչու` առ Կարնոյ ուղտապանսն յղեցաք ի Կարս: Որք ելին ի մարտ ԼԱ: