Յիշատակարան. Մասն II (1767-1776)

Հեղինակ
ՍԻՄԷՕՆ ԿԱԹՈՒՂԻԿՈՍ ԵՐԵՒԱՆՑԻ  

Բաժին
Հայ դասական մատենագրութիւն  

Թեմա
Պատմագրութիւն  Թղթեր, նամակներ, կոնդակներ  
Դիտել
Ի Թօխաթ` Նախիջեւանցի Ղուլիջանի որդի պարոն Ծատուր մի գոյ (որոյ տունն այժմ ի Բայազիտ է : ) որ Դ ամաւ յառաջ ի Բայազիտ ի թիֆլիզեցի Զոհրապի որդի պարոն Սիմօնէն ԴՃ թուման դրամ առնու իբր սարմայայ 31) եւ թէմէսուկ տայ նմա այսու պայմանաւ, որ յերկիր, եւ ինչ խրիտ որ պարոն Սիմօնն կամեսցի, այնպէս արասցէ եւ ինչ վաստակ որ լինիցի, թող զսարմայէն, կիսեսցեն երկուքն: Ահա Դ ամն էանց, բայց Ծատուրն այն մինչեւ ցայժմ Ա դրամ է ցոյց տուեալ պարոն Սիմօնին, եւ ոչ յիւր պայմանեալ տեղն է եկեալ, եւ զհաշիւն իւր տուեալ նմա, եւ Սիմօնն եւս վասն վտանկաւորութեան ժամանակիս ոչ կարէր գնալ անդ, զի զհաշիւն իւր տեսցէ ընդ պարոն Ծատուրին եւ Ծատուրն եւս ոչ գայր աստ: Այլ այնքան դրամն առեալ ի նմանէ ըստ կամաց իւրոց զինչ կամէր, առնէր: Եւ Սիմօնն աստ խղճութեամբ մնացեալ էր: Ուստի եկեալ ծանոյց սրբազան վեհին զորպէսն իւր, յորմէ եւ խնդրեաց աղերսիւ գրեալ իշխանաց տեղւոյն, զի պարոն Ծադուրն կոչեալ առ ինքեանս, ըստ սորին վաճառականաց կամ զհաշիւն իւր ընդ նմա տեսցին, եւ կամ զնա աստ յղեսցեն: Եւ պարոն Սիմօնն զպարոն Ծատուրի թէմեսուկի զօրինակ առեալ եւ բազմաց կնքեցուցեալ, եւ զգիր մի վերայ տեղւոյ իշխանացն եւ Ծատուրին գրեալ, ետ սրբազան վեհին, զի յղեսցէ ընդ թղթոյն իւրոյ: Վասնորոյ եւ սրբազան վեհըն լսելով աղերսանաց նորին` զթուղթ մի գրեաց առ Թօխաթու հին նուիրակ Պետրոս վարդապետն, եւ տեղւոյ Առաջնորդ Սարգիս վարդապետն , եւ առ պարոն Թումաջան եւ Անտօն Աղայսն, եւ առ մահտեսի Ծատուր եւ պարոն Անանիայն: Ծանուցանելով նոցա զվերոյիշեալ զանցսն: Եւ զթուղթ պարոն Սիմօնին եւ զօրինակն թէմէսուկին ի թղթոջս եդեալ յղեաց առ նոսա: Որոց եւ պատուիրեաց` զի ի մի վայր եկեալ, զպարոն Ծատուրն կոչեսցեն առ ինքեանս, եւ զթուղթսն (զոր յղեաց առ նոսա ) ընթերցցին առաջի նորա, եւ զիւրն տացէ նմա: (Որպէս ասելոց եմք յետոյ ) Եւ ըստ ոճի թէմէսուկին իւրոյ եւ ըստ օրինի վաճառականաց զհիսապն նորին տեսցեն, եւ զդրամն եթէ տացէ նա, առեալ ի նմանէ յանձնեսցեն նուիրակին մերոյ Պետրոս վարդապետին, եւ մեզ գրեսցեն: Եւ թէ ոչ տացէ զդրամն, զինքն աստ յղեսցեն: Եւ վասն առաւել հոգ տանելոյն նոցա բանիս, գրեաց եւս նոցա սրբազան վեհըն թէ պարոն Սիմօնն մեզ դրամ եւ տալոյ: Եւ պարոն Սիմօնն բաց ի ԴՃ թուման դրամոյն զոր տուեալ էր Ծատուրին, քար մի եւս տուեալ նմա: Որոյ աղագաւ եւս պատուիրեաց նոցա, զի վերահասու լեալ իմասցին թէ զինչ է արարեալ զքարն :
       Թուղթ մի եւս առ Նախիջեւանցի Ղուլիջանի որդի պարոն Ծատուրն գրեաց վասն այսմ բանիւ: Որում եւ ծանոյց զթուղթ գրելն Սիմօնին եւս առ ինքն: Եւ զօրինակն իւրոյ թեմեսուկին առնուլն եւ առ ինքն յղելն վասն հաշուին իւրեանց զոր ունին ընդ միմեանս: Եւ պատուիրեաց նմա` զի կամ զհաշիւն իւր անդ իշխանացն տացէ, եւ զդրամն (Դ ) զոր տալոց է պարոն Սիմօնին: Նուիրակին մերոյ Պետրոս վարդապետին յանձնեսցէ, եւ զթեմեսուկսն իւր առեալ գրեսցէ մեզ, (զի դրամն այն որպէս թէ մեզ է հասանելոց ասէ : ) Եւ կամ ելեալ եկեսցէ աստ, եւ զհաշիւն իւր տեսցէ ընդ պարոն Սիմօնին: Եւ սպառնալիք` մինչեւ ոչ կատարեսցէ զմինն ի յերկուց գրեցելոցս: Թուղթ եւս առ Մուրտիկեանց մահտեսի Փիլիպպոսն գրեաց ի Կարին ի պատասխանի թղթոյն իւրոյ: Որ ընդ Թօխաթու նորոգ նուիրակ Պետրոս վարդապետի սպասաւոր Գէորգ տղային գիր էր գրեալ առ սրբազան վեհըն եւ ընդ նմա եւս ամանաթ յղեալ: Վասնորոյ եւ` սրբազան վեհհըն զշնորհակալութիւն եւ զմամտութիւն գրեաց առ նա, զի ամանաթն այն առ մեզ հասեալ իմասցի, եւ միամտեսցի: Ծանոյց սմա եւ զմիտս թղթոյն զոր քան զայս յառաջ ի յունիսի ԻԸ գրեաց առ ինքն: Եւ զի` այժմ լուաք թէ` Եսայի անուամբ մարդ մի է եկեալ ի Կարին եւ զբազում ապարանս է բերեալ անդ առ ի վաճառել: Եւ այն ապրանքն վերոյիշեալ Նախիջեւանցի Ղուլիջանի որդի Ծատուրինն է: Վասնորոյ եւ սրբազան վեհըն ծանոյց սմա զվերոյիշեալ զանցսն եւ պատուիրեաց ասեալ Եսայուն, զի մի վատնեսցէ զիւր բերեալ ապրանսն մինչեւ տեսցուք թէ` ի Թօխաթու զինչ գրեն մեզ վասն բանիցն Գէօրեցի պարոն Սիմօնին: Յղեցան այսոքիկ ընդ Թիֆլիզեցի տիրացու Մօվսէսին: Զոր Գեօրեցի պարոն Սիմօնն վասն բանիցն իւրոյ իվարձու կալեալ յղեաց ի Թօխաթ: Որ ել ընդ Յամթայու ուխտաւորացն: Ի յուլիսի ԺԶ :
       Իսկ եւ ի Յամթայու քանի մի ուխտաւորք էին եկեալ ի սուրբ Աթոռս յուխտ: Եւ Կարապետ անուամբ այր ոմն ի նոցանէ, ի բարեպաշտ անձանց ոմանց տեղւոյն աջահամբոյր էր բերեալ սրբազան վեհին: Վասնորոյ եւ սրբազանն նոսա թուղթս օրհնութեան գրեաց յղեաց :
       Թուղթ մի օրհնութեան առ պարոն Ստեփաննոս այր ոմն (ա ) ձեռ` Կարապետին :
       Թուղթ մի եւս օրհնութեան առ մետասան անձինս, այսինքն առ մահտեսի Յովաննէսն. Սողոմօնն. Պաղտասարն. Եղիայն. Ստեփանն, Կարապետն, Պետրոսն, Աւետիսն, Պօղոսն, Մելքոնն, Ապդին, Սոփին, Մարիամն, Բրաբիոնն, Եղիսաբեթն, Սուլթանն, եւ Սափիրն: Որք ի միասին որք եւ կանայք զԵ ղռուշ եւ կէս դրամս էին յղեալ ձեռ. Կարապետին :
       Թուղթ եւս օրհնութեան առ Խանում կինն գրեաց (Ա ) ձեռ. նոյն Կարապետին :... Ելին ուխտաւորքն եւ վրացի տիրացու Մովսէսն ի միասին ի սրբոյ Աթոռոյս, ի յուլիսի ԺԶ: