Որպէս
յամսոյս
Դ
ի
ձեռն
Մուրտիկեանց
մհ.
Փիլիպպոսին
սրբ.
վեհն
խոստացաւ
Կարնեցւոցն
ըստ
խնդրոյ
իւրեանց
զԹօխաթցի
Յարութիւն
վարդապետն
Առաջնորդ
առնել
ինքեանց,
ահա
այժմ
ըստ
խոստմանն
իւրոյ
յղեաց
զնա
անդ,
առնելով
զնա
ինքեան
վէքիլ
եւ
փոխանորդ
ի
վերայ
Կարնոյ
քաղաքին:
Ուստի`
եւ
զԱ
կոնդակ
գրեալ
ի
վերայ
Կարնոյ
քաղաքին
եւ
բոլոր
վիճակացն
սրբոյ
Լուսաւորչի
վանիցն,
ետ
նմա:
Յորում
գրեաց
թէ`
դա
ոչ
է
օտար
եւ
նման
առաջնոց
Առաջնորդացն,
այլ
յատուկ
մեր
է,
եւ
մեր
փոխանորդ:
Քանզի`
դուք
այսուհետեւ
որպէս
թէ
յատուկ
եւ
տէրունի
ժողովուրդք
էք
սրբոյ
Աթոռոյս,
եւ
ձեր
Առաջնորդն
մեք
եմք.
իսկ
դա
մեր
վէքիլ
է
եւ
փոխանորդ:
Զայս
վասն
այն
գրեաց
նոցա
սրբ .
վեհն,
քանզի
կամէր
զԿարնոյ
քաղաքի
Առաջնորդութիւնն
արքունական
ֆարմանաւ
առ
ինքն
դարձուցանել:
Եւ
պատուէր`
զի
սիրով
ընկալեալ
զնա,
հնազանդ
լիցին
նմա:
Եւ
զի`
ի
մէջ
քահանայիցն
եւ
ժողովրդոցն
տեղւոյն
բազում
անկարգութիւնք
գոյին:
Զորս
ի
լսելն
սրբ.
վեհին`
պատուիրեաց
նոցա
այսուհետեւ
մի
'
եւս
առնել
զայնպիսի
անկարգութիւնսն:
Զի
ոմանք
քահանայք
յեկեղեցւոյ
եւ
ի
պաշտօնէ
ծոյլ
եւ
պղերգ
գոլով,
միշտ
արբեցութեան
եւ
որկրամոլութեան
հետեւէին:
Որովք
եւ
լինէին
բազմաց
անկարգութեանց
պատճառք ,
եւ
մայր
գայթակղութեանց
միամիտ
ժողովրդոց:
Եւ
պատուէր`
զի
զգաստասցին
այնպիսիքն
այսուհետեւ
եւ
ի
կարգի
կացցեն:
Եւ
ոմանք
եկամուտ
քահանայք
եւս
տանէ
ի
տուն
շրջելով,
զծածուկ
պսակս
եւ
զայլ
օրէնս
կատարէին
թարց
գիտութեան
Առաջնորդին
եւ
կամ
բնիկ
քահանայից:
Եւ
պատուէր`
զի
երթիցեն
այնպիսիքն
ի
տեղիս
իւրեանց,
եւ
մի
մնասցեն
անդ,
եւ
ծակէ
ի
ծակ
շրջիցին:
Եւ
թէ
ոչ
ունին
զյատուկ
տեղի
ի
ժողովուրդ,
գայցեն
յԱթոռս,
ես
գտանեմ
ասէ
վասն
նոցա
զժողովուրդ
որովք
կենցաղավարիցեն:
Եւ
ոմանք
տիրացուք
առանց
կամաց
քահանայից
եւ
ժողովրդոց
եւ
կամ
թարց
կամաց
Առաջնորդին
միջնորդութեամբ
ոմանց
եւ
կամ
այլազգեաց
կամէին
քահանայ
լինիլ:
Եւ
կամ
գնացեալ
յայլմէ
եպիսկոպոսէ
քահանայ
լինէին,
եւ
գնացեալ
անդ
քահանայութիւն
առնէին :
Եւ
պատուէր`
զի
զգուշասցին
այսուհետեւ
այնպիսիքն,
եւ
այլ
մի
'
եւս
արասցեն
զայն
անկարգութիւնսն:
Եւ
ոմանք
ի
ժողովրդոց
որք
մինչ
կամէին
զպսակ
եւ
զամուսնութիւնս
առնել
չհասիւք,
եւ
կամ
կուսի
ընդ
այրւոյ,
եւ
կամ
այլ
ինչ
ապօրինաւորութեամբ,
եւ
ի
չտալն
հրաման
Առաջնորդին,
անկանէին
յայլազգիս
եւ
բռնութեամբ
յառաջ
տանէին
զհոգեվնաս
կամս
իւրեանց:
Եւ
պատուէր`
զի
մի
'
եւս
արասցեն
զայն
անկարգութիւնսն:
Նաեւ`
սովորութիւն
մի
գոյր
ի
մէջ
նոցա`
զի
ննջեցեալ
քահանայից
ծուխն`
նոցին
կանայքն
եւ
ընտանիքն
զաւթէին
իբրեւ
զմարմնաւոր
ժառանգութիւնս:
Վասն
նոցա
այսպէս
կանոնեաց
սրբ.
վեհն,
զի
ի
վախճանիլ
քահանայից`
եթէ
գոն
նոցա
ի
չափ
հասեալ
քահանայացու
ժառանգք,
որք
կարիցեն
փոխանորդել
զտեղիս
հարց
իւրեանց,
տիրեսցեն
իւրեանց
ծխոյն:
Ապա
թէ
ոչ
գոն
նոցա
քահանայացու
ժառանգք,
կանայք
եւ
այլ
ընտանիք
նոցին
մի
իշխեսցեն
տիրել
ծխոցն
եւ
իւրացուցանել,
այլ
Առաջնորդն
տիրեսցէ
այն
ծխոցն:
Եւ
եթէ
գոն
այնպիսի
քահանայք,
որք
ինքեանց
պիտանիք
են`
եւ
ծուխ
չունին,
յայն
ծխոցն
բաժին
տացէ
նոցա
Առաջնորդն,
որպէս
որ
ինքն
կամիցի
եւ
պատշաճ
տասցէ:
Իսկ
այրի
քահանայք
եթէ
ունին
զմատաղ
մանկունսն,
եւ
պարկեշտք
են
վարուք,
կացցեն
ի
պաշտամանն
իւրեանց,
եւ
հովուեսցեն:
Իսկ
որք
մատաղ
մանկունս
ոչ
ունին
ասէ,
եւ
կամ
անպարկեշտք
են
վարուք,
որով
եւ
ժողովուրդքն
գայթակղին,
զայնպիսիսն
գրեսջիք
ասէ
մեզ
յանուանէ`
զի
զինչ
եւ
գրեսցուք
ձեզ
վասն
նոցա,
այնպէս
առնիցէք:
Եւ
սաստ
եւ
սպառնալիք`
մինչ
ոչ
կատարեսցեն
զհրամանս
եւ
զպատուէրս
իւր :
Վկայական
եւս
գրեալ
սրբ.
վեհն
ետ
նոյն
Յարութիւն
վարդապետին:
Յորում
յիշելով
զամենայն
զորպէսսն
եւ
զանցսն
նորին
որք
մինչեւ
ցայժմ
անցեալ
էին
զնովաւ:
Զի
նա
գոլով
ի
վիճակէն
սրբոյ
Աթոռոյս,
ի
ՌՄԺԲ
թուոջն
գնացեալ
ի
Գեանջայ
առ
ապօրինաւոր
չԻսրայէլն
Կաթուղիկոսն`
(որ
յետոյ
ի
նմանէ
գողունաբար
եպիսկոպոս
էր
ձեռնադրեցեալ
ի
ՌՄԺԲ
թուոջն :
)
Զոր
իմացեալ
սրբ.
վեհին`
ընդ
բանիւ
արար
զնա:
(որպէս
ի
պատմութեան
ՌՄԺԷ
թուոջն
եւ
ի
սեպտ.
ԺԵ
ի
թղթոջ
Զաքարիա
վարդապետին
ասացեալ
է .
)
եւ
յամս
Ժ
ի
տարագրութեան
եւ
յողորմելութեան
մնաց:
Ապա
ի
ՌՄԻԲ
թուոջն
զղջացեալ
դիմեաց
ի
ս.
Աթոռս
առ
ոտս
սրբ.
վեհին
գոչելով
զմեղայն .
եւ
յանձն
էառ
մնալ
ի
հնազանդութեան
եւ
ի
միաբանութեան
ս.
Աթոռս
մինչեւ
ի
մահն
իւր.
(բերեալ
էր
ընդ
իւր
եւ
զաղերսանաց
թուղթս
վասն
իւր
առ
սրբ.
վեհն
ի
պատրիարք
Գրիգոր
վարդապետէն ,
)
Եւ
սրբ.
վեհն
ներեաց
նմա,
եւ
զապաշխարանս
եղեալ
ի
վերայ
նորա
պահեաց
աստ
ժամանակ
մի:
(որպէս
ի
ՌՄԻԲ
թուոջն
եւ
ի
սեպտ.
Ը.
ասացեալ
է .
)
Եւ
յետոյ
ի
նոյն
թուոջն
եւ
ի
հոկտ.
ԻԴ
արարեալ
զնա
Առաջնորդ
Կարնոյ`
յղեաց
անդ:
Եւ
զկնի
միոյ
տարւոյ
եբեր
ի
ս.
Աթոռս,
եւ
ըստ
խնդրոյ
ժողովրդեանն
ընդ
Կարնոյ
նուիրակ
Փառակեցի
Իսահակ`
եւ
սրբոյն
Սաղիմայ
միաբան
կարբեցի
Կարապետ
վարդապետացն
յանցեալ
թուոջն
եւ
ի
հոկտ.
ԺԹ
ի
վեցերորդ
կիւրակէին
որ
զկնի
սրբոյ
խաչին
ետ
նմա
զիշխանութիւն
եպիսկոպոսութեան
այսու
կերպիւ:
Զի
թէպէտ
անվաւեր
եւ
ապօրինաւոր
էր
ձեռնադրութիւնն
նորին
որ
չիք
Իսրայելէն,
ըստ
այնմ,
զի
ի
մերմէ
վիճակէ
էր,
բայց
որովհետեւ
օծեցեալ
էր,
մանաւանդ`
զի
եւ
չիք
Իսրայէլն
յայնմ
ժամանակի
յորում
ձեռնադրեալ
էր
զնա,
դեռ
չէր
բանադրեցեալ
էր
զնա,
դեռ
չէր
բանադրեցեալ.
(որպէս
ի
վերդ
ասացաք ,
)
վասնորոյ`
այժմ
ոչ
էօծ
զնա
սրբ.
վեհն
կրկին:
Այլ
զգետսաւորեցուցեալ
զնա
ընդ
միւս
նորընծայիցն
վերոգրեցելոց
ուրոյն
ի
նոցանէ`
եւ
նախ
քան
զպատարագն
եբեր
առաջի
սեղանւոյն`
եւ
զփոխ
մի
Աւետարան
ընթերցեալ
ի
վերայ
նորին`
ետ
նմա
ըստ
կարգի
ձեռնադրութեան,
զեմիփորոն,
զթագ`
զմատանի`
զգաւազան
եւ
զԱւետարան
ի
գիրկն ,
բաց
ի
յօծմանէ,
եւ
տարեալ
ընդ
իւր
ի
վեր,
ի
կարգս
զգեստաւորեալ
Զ
եպիսկոպոսացն
կացոյց:
Եւ
որպէս
զանընդունակ
եպիսկոպոսութիւնն
նորին
արար
ընդունելի,
եւ
վերստին
արարեալ
Առաջնորդ
Կարնոյ`
փառաւորութեամբ
եւ
խիլայիւ
դարձոյց
անդ:
Այսու
պայմանաւ,
նախ`
զի
մինչեւ
ցելն
շնչոյն
մնայցէ
ի
հնազանդութեան
ս.
եւ
մեծի
Աթոռոյս
Էջմիածնի
եւ
ի
սմա
նստօղ
Հայրապետացն,
որոց
ոչ
երբէք
ներհակիցի
ի
խորհուրդս`
ի
կամս`
ի
հաւատս
եւ
ի
գործս:
Եւ
ոչ
շեղիցի
կերպիւ
խիք
եւ
հաւատոյն`
ի
դաւանութենէն
եւ
ի
կրօնիցն
զորս
ս.
Աթոռս
եւ
եկեղեցիս
հայաստանեայցս
ունի:
Երկրորդ`
ի
ս.
Աթոռոյս
ի
միաբանութենէ
եւ
ի
ծառայութենէ
սորին
ոչ
վերջանայցէ
մինչեւ
ի
մահն
իւր.
եւ
առանց
հրամանի
սրբազանից
Հայրապետացն
ոչ
ելանիցէ
ի
սմանէ
յայլուրեք
որով
պատճառ
եւ
իցէ.
Երրորդ`
ի
պատահիլն
իւր
ի
վիճակս
այլոց
Առաջնորդաց`
եւ
կամ
ի
յայլոց
վիճակաց
եթէ
ոք
առ
ինքն
եկեսցէ
ի
խնդրել
զկարգ
ինչ`
թարց
հրամանի
Հայրապետացն
իւրոց,
եւ
առանց
գիտութեան
իւրոյ
Առաջնորդին,
ամենեւին
ոչ
յօժարիցի
եւ
ոչ
տայցէ
երբէք
ի
միոյ
աստիճանէն
մինչեւ
ի
յեօթն
աստիճանն,
եթէ
արժանաւոր
իցէ
խնդրօղն
եւ
եթէ
անարժան:
Իսկ
եւ`
ի
տալն
իւրոյ
հրամանաւ
եւ
օրինօք`
թարց
լաւապէս
վերահասութեան
եւ
քննութեան`
ըստ
հաւատոյն`
ըստ
վարուցն
եւ
ըստ
գիտութեան
ոչ
տայցէ
ամենեւին
զաստիճան
մի
որով
պատճառաւ
եւ
կամիցի
խնդրօղն:
Եւ
մի
դիւրահաւան
եւ
վաղվաղակամ
լինիցի
ի
ձեռնադրութիւն
ինչ
վասն
անձնական
ինչ
ախտի,
կամ
աչառանաց,
եւ
կամ
վասն
ագահութեան:
Ուրեմն`
եթէ
շեղիցի
եւ
ուխտացանց
գտանիցի
յայսց
կանոնաց
եւ
պատուիրանացս`
զորս
ինքն
ուխտեաց
եւ
յանձն
էառ,
պարտական
եղիցի
Աստուծոյ,
եւ
եպիսկոպոսութիւն
սորին
անընդունակ
լիցի:
Որոյ
եւ
զօրինակն
գրեալ
եւ
կնքեալ
ետ
սրբ.
վեհին:
Որոյ
մուսավատայն
էի
բոլորագրահամար
տետրոջն,
եւ
ի
ՇՀԸ
թղթահամարն :
Թուղթ
եւս
առ
Կարնոյ
իշխօղ
Խալիլ
փաշայն:
(որ
է
յօգ.
ԺԳ
յիշեցեալ
է ,
)
սէր
եւ
յանձնարարութիւն
վասն
Յարութիւն
վարդապետին:
Ընդ
նմա
փոքր
ինչ
վարդեջուր
եւ
Է
սպիտակ
մոմ
յղեաց
առ
նա :
Թուղթ
եւս
առ
Եփրիկեանց
մհ.
Գրիգորն
գրեաց
ի
պատասխանի
ի
փտր.
Ե
գրեցեալ
թղթոյն:
Զի
ընդ
Կարնեցւոց
մահսարին
սա
եւս
էր
գրեալ
առ
սրբ.
վեհն
զխնդիր
վասն
Յարութիւն
վարդապետին
Առաջնորժ
առնել
զնա
ինքեանց:
Եւ
սրբ.
վեհն
այնպէս
արար:
Եւ
վասն
Յարութիւն
վարդապետին
յանձնարարութիւն
գրեաց
նմա:
Եւ
եղբօրն
նորին
մհ.
Կիրակոսին`
եւ
որդւոցն
Մովսէսին
եւ
Գէորգին
ողջոյն
գրեաց :
Թուղթ
եւս
առ
Թօխաթու
նուիրակ
Պետրոս
վարդապետն
գրեաց
ի
պատասխանի
ի
յնվ.
ԻԵ
գրեալ
թղթոյն:
Եւ
վասն
այն
փօլիցային`
(գ
)
զոր
սրբ.
վեհն
քան
զայս
յառաջ
յԱպր.
Ե
ընդ
մհ .
Յօնանին
արար
ի
վերայ
նորա,
եւ
պատուիրեաց
յանձնել
զայն
մհ.
Աղամջանին,
զի
ի
ս.
Աթոռս
հասուսցէ:
Եւ
նա
եւս
ըստ
պատուիրի
սրբ.
վեհին
այնպէս
էր
արաեալ:
Եւ
գրեալ
էր
սրբ.
վեհին
զհասուցանելն
փօլիցային
առ
մհ.
Աղամջանն:
Եւ
սրբ.
վեհն
զշնորհակալութիւն
եւ
զմիամտութիւն
գրեաց
առ
նա,
զի
զփօլիցայ
իւր
առ
մեզ
հասեալ
իմասցի`
եւ
ի
միամտեսցի:
Եւ
մհ.
Աղամջանն
յառնուլն
զփօլիցայն
սորին`
(գ
)
ընդ
առ
ինքն
եդեալ
գանձանակական
եւ
այլ
դրամոյն,
(ա
)
յետոյ
հասուցեալ
էր
մհ.
Փիլիպպոսին:
(որպէս
ի
փտր.
ԻԶ
ի
թղթոջ
նոյն
մհ.
Աղամջանին
ասացեալ
է ,
)
զոր
եւ
ծանոյց
սմա,
զի
եւս
առաւել
միամտեսցի:
Եւ
վասն
Թօխաթու
Առաջնորդ
հանգուցեալ
Սարգիս
վարդապետի
գրչեայ
գրեանցն`
քան
զայս
յառաջ
ի
հոկտ.
ԻԳ
որպէս
մհ.
Գրիգորին,
եւ
սմա
եւս
գրեաց,
զի
զգրչեայ
գրեանսն
նորա
ի
նորին
եղբայր
Յարութիւնէն
առեալ
ի
ս.
Աթոռս
յղեսցէ :
Զի
գրեանքն
այն
ոչ
էր
նմա,
այլ
Սահակ
վարդապետինն
էր:
Զոր
նա
զկնի
մահուան
Սահակ
վարդապետին`
իւրացուցեալ
էր:
Եւ
աստ
եւս
ըստ
գրեցելոյ
սրբ.
վեհին
խնդրեալ
էր
ի
նմանէ
զգրեանսն:
Իսկ
նա
ոչ
տուեալ,
ասելով
թէ`
եղբայրս
պարտք
ունի,
զգրեանսն
նորին
ծախելոց
եմ,
եւ
զպարտսն
հատուցանելոց:
Զոր
եւ
սա
գրեալ
էր
սրբ.
վեհին,
զի
որպէս
եւ
հրամայեսցէ
ինքեան`
այնպէս
արասցէ:
Եւ
սրբ.
վեհն
պատուիրեաց
սմա
զգրեանսն
մի
եւս
առնուլ,
այլ
թոյլ
տալ:
Եւ
տեղւոյ
քահանայիցն
եւ
ժողովրդոցն
ողջոյն
գրեաց:
Յղեցաւ
այս
առ
Մուրտիկեանց
մհ.
Փիլիպպոսն
ի
Կարին`
յղեալ
առ
նա :
Ժողովարարութեան
կոնդակ
եւս
ըստ
խնդրոյ
Մշու
ս .
Կարապետի
վանից
Առաջնորդ
Յօնան
Վարդապետին
ի
վերայ
Թօխաթու`
Կարնոյ`
Գաղատիոյ`
Կեսայրիոյ
եւ
բոլոր
Անատօլու
շրջակայ
երկրին
գրեաց:
Յորում
պատուէր
գրելով
ամենեցուն,
զի
երբ
Յօնան
վարդապետն
զայս
կոնդակս
ի
ձեռն
միաբանին
իւրոյ
Պօղոս
վարդապետին
առ
ինքեանս
յղեսցէ,
յանուն
ս.
Կարապետի
վանիցն
զկամաւոր
ողորումութիւնս
տացէ
նմա,
զի
տարեալ
զպակասութիւնս
վանիցն
լցուսցեն:
Որոյ
օրինակն
է
ի
բոլորագրահամար
տետրոջն,
յերես
ՇՁԲ
ՇՁԳ:
Այս
եւս
առ
մհ.
Փիլիպպոսն
յղեցաւ,
տալ
Յօնան
պետի
ժողոարար
Պօղոս
պետին:
Զի
նա
այսու
աղագաւ
զՊօղոս
պետն
յղեալ
էր
ի
Կարին,
եւ
ի
ձեռն
մհ.
Փիլիպպոսին
զայս
խնդիրս
արարեալ
ի
սրբ.
վեհէն :
Թուղթ
եւս
առ
Պօլսոյ
նուիրակ
եւ
պատրիարք
Զաքարիա
վարդապետն
գրեաց :
Ծանուցանելով
նմա
քան
զայս
յառաջ
ի
յնվ.
ԺԶ
եւ
ի
փտր.
ԻԶ
զթուղթս
գրելն
առ
ինքն:
Եւ
որպէս
յայնժամ,
եւ
այժմ
եւս
պատուիրեաց`
զի
զորպէսն
Ուռումէլու
ճանապարհացն`
զհաշիւն
թղթաշինացն`
զխոստացեալ
վարձն
Թարիճմանին
եւ
զյամեցման
պատճառն
բէրաթին
իւրոյ
եւ
մհ.
Յօնանին
գրել
առ
ինքն:
Ծանոյց
սմա
ի
ձեռն
Մուրտիկեանցն
նորապէս
փօլիցայ
առնելն
ի
վերայ
իւր,
(ժ
)
եւ
զփօլիցայագիրն
առ
մհ.
Փիլիպպոսն
յղելն
ի
Կարին
զի
առ
եղբայրն
իւր
Խօջայ
Նազարէթն
յղեսցէ,
զի
առցէ
զդրամն
յինքենէ:
Եւ
պատուէր`
զի
տացէ
Նազարէթին
զդրամն,
եւ
ծանուսցէ
ինքեան
զտալն:
Ծանոյց
եւս
սմա
զԹօխաթեցի
Յարութիւն
վարդապետն
ըստ
խնդրոյ
Կարնեցւոցն
վերստին
Առաջնորդ
առնելն
ի
վերայ
Կարնոյ
քաղաքին,
եւ
Առաջնորդական
կոնդակաւ
այժմ
յղելն
անդ:
Եւ
վասն
Առաջնորդաց
ոմանց
խոստացեալ
դրամոցն
վերստին
յիշեաց:
Զի
ըստ
գրեցելոյ
սորին,
մինչեւ
ցայժմ
ի
նոցանէ
դրամ
ինչ
ոչ
էհաս
մեզ:
Թղթաշէնքն`
որպէս
ի
փտր.
ԻԶ,
եւ
այժմ
եւս
վասն
գործեացն
իւրեանց
թուղծ
գրեցին
յերկիրն
իւրեանց:
Զոր
ի
թղթոջս
եդեալ
յղեաց
առ
սա,
տալ
Թօմայ
Աղային`
զի
յերկիրն
նոցա
յղեսցէ:
Եւ
պատուէր`
զի
փութով
յղել
տացէ
զգիրն
նոցա,
եւ
զործիսն
նոցա
խնդրեալ
առ
մեզ
յղեսցէ:
Եւ
յՅամթայ
Առաջնորդ
Կարապետ
վարդապետն
հանեալ
էր
սա
յԱռաջորդութենէն,
եւ
զՀալապցի
Պետրոս
վարդապետն
ի
տեղի
նորին
Առաջնորդ
արարեալ
ի
վերայ
յԱմթայ
քաղաքին,
ելոց
էր
անդ:
Բայց
քաղաքի
շատ
բաժինն
եւ
Արզունու
մատանն
ամենայն
վիճակօքն
նոցա
վանիցն
ոչ
ընդունէին
զնա,
ասելով
թէ`
մեզ
յՍսեցին
ոչ
թողումք
ի
մէջ
մեր
մտանել:
Վասնորոյ`
Բ
մեծ
բազմակնիք
մահսար
արարեալ
իւրեանց
շրջակայիւքն
ընդ
Առաջնորդին
իւրեանց
Կարապետ
վարդապետին
յղեալ
էին
առ
սրբ.
վեհն:
Յորս
գրելով
թէ`
մեր
վանքն
իւր
վիճակօքն
բնական
տէրունի
է
եղեալ:
Եւ
մեր
Առաջնորդ
յԱթոռոյդ
է
եկեալ,
մեք
ոչ
խառնիմք
ընդ
Յամթայ:
Վասնորոյ`
դու
մեզ
Առաջնորդն
կարգեա,
մեք
զնա
ընդունիմք:
Քաղաքացիքն
եւ
միւսքն
զորն
կամին
իւրեանք
գիտեն:
Եւ
վասն
Առաջնորդին
իւրեանց
Կարապետ
վարդապետին
գրեալ
էին
թէ`
դա
մեր
վանքին
վերայ
երախտիք
շատ
ունի:
(զի
զվանքն
Արզնու
նորոգեալ
էր
նա :
)
եթէ
դու
զդա
առաքես
առ
մեզ,
մեզ
ընդունելի
է:
(որպէս
յամսոյս
ԻԳ
ի
կոնդակոջն
յամթեցւոց
եւս
ասացաք :
)
զոր
եւ
ծանոյց
սմա:
Որում
եւ
էհարց`
թէ
դու
որպէ՞ս
գիտես,
եւ
զի՞նչ
ասես
ասէ
առ
այս:
Զի
ես
կամիմ
ասէ
ըստ
գրեցելոյ
նոցա
զվանքն
Արղնու
իւր
մէկ
քանի
գիւղորէիւքն
ջոկել,
եւ
անդ
յատուկ
Առաջնորդ
առաքել,
եւ
զնա
տէրունի
առնել:
Զի
Յամթայ
Առաջնորդին
գոյ
ասէ
իւրեան
բաւական
վիճակ:
Եւ
պատուիրեաց
գրել
զպատասխանին
սորա:
Եւ
Թարճիման
Ստեփանն
զոր
ընդ
թղթաշինացն
յղեալ
էր
սա,
ամենեւին
ոչ
պիտոյանայր
մեզ,
զի
միշտ
արբեցութեան
եւ
որկրամոլութեան
հետեւէր:
Եւ
մանաւանդ`
ախթարմայ
գոլով,
ոչ
կամէր
զի
թղթաշինութեան
արհեստն
ի
ս.
Աթոռոջս
հաստատեսցի,
քանզի`
ի
մէջ
խօսակցութեան
զբանս
թղթաշինացն
խայինութեամբ
թիւր
մեկնէր
մեզ:
Զոր
նշանօք
իմանայք
մեք:
Վասնորոյ`
պատուիրեաց
սմա
սրբ.
վեհն,
զի
զմէկ
ուղղադաւան
եւ
քաջավարժ
թարճիման
գտեալ
յղեսցէ
առ
մեզ:
Ի
ձեռն
Մուրտիկզատէ
մհ.
Փիլիպպոսին
յղեցաւ
այս
առ
Խոջայ
Նազարէթն
տալ
սմա :
Թուղթ
եւս
առ
Մուրտիկեանց
Խոջայ
Նազարէթն
գրեաց`
(որ
յիշեցեալ
է
ի
փետր.
ԻԶ
`)
ի
պատասխանի
ի
փտր.
ամսոջն
գրեալ
թղթոյն:
Որ
վասն
ֆարմանացն
գրեալ
էր
սրբ.
վեհին
թէ`
ի
գլուխ
է
եկեալ:
Եւ
սրբ.
վեհն
գրեաց
սմա,
զի
զֆերմանսն`
ընդ
Յօնանին
փութով
յղեսցեն
առ
մեզ:
Եւ
որպէս
պատրիարքին`
եւ
սմա
եւս
գրեաց,
զի
զմէկ
լաւ
թարճիման
գտեալ
յղեսցէ:
Պատրիարքի
գիրն
յղեաց
առ
սա
տալ
նմա :
Թուղթ
եւս
առ
Մուրտիկզատէ
մհ.
Փիլիպպոսն
գրեաց`
(որ
յամսոյս
Դ
յիշեցաւ .
)
ի
պատասխանի
երկոքին
թղթոցն
իւրոց
գրեցելոց:
Եւ
ըստ
Յամթայ
Առաջնորդ
Կարապետ
վարդապետին
զէյթուն
եւ
բաքսիմաթ
էր
յղեալ
վասն
սրբ.
վեհին:
Եւ
սրբ.
վեհն
շնորհակալութիւն
գրեաց
նմա:
Եւ
վասն
Կարապետ
վարդապետին
իրիջայ
էր
գրեալ
սրբ.
վեհին
փութով
յղել
ի
տեղի
իւր:
Եւ
սրբ.
վեհն
խոստացաւ
սմա,
յետ
սակաւ
միջոցի
Առաջնորդական
կոնդակաւ
յղել
զնա
ի
տեղի
իւր:
Եւ
զի
նորին
վէքիլ
Տէտիկն
եւ
Մըկրտիչն
զպակասն
այն
դրամոյն
տակաւին
ոչ
հասուցեն
մեզ:
Վասնորոյ
եւ
սրբ.
վեհն
որպէս
ի
յնվ.
ԺԶ,
եւ
այժմ
եւս
ծանոյց
սմա
զայս:
Եւ
պատուիրեաց
կամ
գրել
իւր
մարդկանցն
զի
մեզ
փութով
դրամ
հասուցեն ,
եւ
կամ
ինքն
ընդ
հաւատարմի
առ
մեզ
դրամ
յղեսցէ:
Եւ
թէպէտ
սրբ.
վեհն
ըստ
խնդրոյ
տէր
Վահանին
քան
զայս
յառաջ
յօգ.
ելն
վասն
միւս
դրամոյն
(ե
)
զմիամտութիւն
գրեաց
առ
սա,
թէ
զդրամն
զայն
առ
մեզ
հասեալ
իմա:
Բայց
նոյն
Տէտիկն
եւ
Մկրտչին
յայն
դրամոյն
(ե
)
այսքան
միայն
էին
հասուցեալ
մեզ:
Եւ
այն
եւս
այսպիսի
դրամ,
եւ
պակասով:
Զի
լսեմք
թէ`
ֆնդուղ
ոսկին
ի
Կարին
Դ
ղռուշ
Դ
փարայով
անցանի.
եւ
աստ
եւս
Դ
ղռուշ
Ը
փարայով
գնայ.
իսկ
նոքա
Դ
ղռուշ
Թ
փարայով
էին
հաշուեալ
զայն
ի
վերայ
մեր:
Զայս
եւս
ծանոյց
սմա:
Եւ
ըստ
մեր
գրեցելոյն`
Գ
ջորի
էր
առեալ,
եւ
ծանուցեալ
սրբ.
վեհին:
Եւ
սրբ.
վեհն
պատուիրեաց
սմա,
զի
թէ
ի
Զմիւռնոյ
եկեալ
բեռինքն
հասեալ
իցէ
առ
ինքն,
ի
վերայ
նոյն
ջորոցն
բարձեալ
առ
մեզ
յղեսցէ:
Եւ
զայլ
ջորիս
եւ
զուղտն
եւս
առեալ
յղեսցէ :
Եւ
վասն
տեղւոյ
նոր
Առաջնորդ
Յարութիւն
վարդապետին
յանձնարարութիւն
գրեաց
սմա:
Եւ
զփաշայի
թուղթն
եւ
զընծայն
ընդ
նմա
յղեաց
առ
սա,
զի
ի
միասին
տարեալ
մատուսցեն
փաշային:
Իսկ
եւ
սրբ.
վեհն
ըստ
խնդրոյ
սորին
նորապէս
փօլիցայ
արար
ի
վերայ
Պօլսոյ
նուիրակ
եւ
պատրիարք
Զաքարիա
վարդապետին:
(ժ
)
որոյ
աղագաւ
եւ
զփօլիցայագիր
մի
գրեալ
յանուն
նորին,
յղեաց
առ
սա,
յղել
առ
Նազարէթն,
զի
առցէ
ըզդրամն
ի
Զաքարիա
վարդապետէն,
եւ
ինքն
ի
Կարին
մեզ
հասուսցէ:
Եւ
վասն
Արապկերցի
Մարտիրոսի
մեզ
տալիք
դրամոյն
որպէս
ի
հոկտ.
ԻԹ
եւ
այժմ
եւս
գրեաց
սմա,
զի
հոգ
տարեալ
առնուցու:
Եւ
յայնժամ
գրեաց
եւս
թէ`
լսեմք
թէ
Մարտիրոսն
առ
ձեզ
բեռն
եւ
ապրանք
ունի .
մի
տայցես
մինչեւ
զդրամն
մեր
առնուցուս:
Եւ
այժմ
գրեալ
էր
թէ`
Մարտիրոսն
առ
մեզ
բեռն
եւ
ապրանք
ոչ
ունի:
Եւ
զորպէսն
թղթաշինացն
ծանոյց
սմա:
Զի
սկսանին
շինեցուցանել
զթղթաշինութեան
տեղին:
Եւ
վասն
նոր
թարջիման
յղելոյ ,
սմա
եւս
գրեաց,
զի
թէ
անդ
լաւ
Թարճիման
գտանիցի,
յղեսցէ:
Եւ
թէ
ոչ`
գրեսցէ
Նազարէթին,
զի
նա
գտեալ
յղեսցէ:
Բայց
մի
ումեք
յայտնեսցեն
զայս:
Պօլսոյ
պահարանն
յղեաց
առ
սա
յղել
առ
նազարէթն ,
զի
Զաքարիա
պետին
տացէ:
Թօխաթու
նուիրակի
գիրն
եւ
Յօնան
պետի
ժողովարարութեան
կոնդակն
եւս
յղեցաք
առ
սա
յղել
առ
նոսա:
Ել
Յարութիւն
պետն
ի
մարտի
ԻԳ :
Ի
Բամբակաձոր`
առ
Բաբաբէկն`
Դամղուլին
եւ
Մահմատ
Աղայն ,
յանձնարարութիւն
վասն
թղթաշինացն :
Վասն
թղթաշինութեան
գործեացն
հաստ
եւ
մեծ
փայաք
պիտոյացան:
Եւ
յերկրոջս
մերում
ըստ
այնքանութեան
փայտք
ոչ
գտանեցան:
Եւ
լուաք
թէ`
ի
մայրին
Բամբակաձորցու
հաստ
եւ
մեծ
փայտք
շատ
գոն:
Վասն
որոյ
եւ
սրբ.
վեհն
զթղթաշէնսն
ընդ
մեր
միրզային
եդեալ
յղեալ
անդ,
զի
երթեալ
տեսցին
զփայտն,
եւ
որոց
հաւանեսցին,
նշանադրեալ
ցուցանիցեն
արանցն
մերոց,
զի
հատեալ
բերցեն:
Որոց
աղագաւ
առ
Բաբաբէկն`
Դամղուլին
եւ
Մահմատ
Աղայն
ուրոյն
ուրոյն
զերիս
թուղթս
յանձնարարութեան
գրեաց
վասն
թղթաշինացն,
զի
ի
յերթալն
նոցա
անդ,
ի
սէր
ունիցին
զնոսա,
եւ
բանից
նոցա
ձեռնտու
լիցին:
Որք
ելին
ի
մարտի
ԻԸ:
