Ըստ
որում
ի
յօգոստոսի
Ը
եւ
ի
ԻԱ
եւ
ի
հոկտեմբերի
Դ
գրեաց
սրբ.
վեհն
առ
Հախբակցիսն
եւ
Սալմաստցիսն
եւ
առ
իշխօղս
նոցին,
միաբանիլ
ի
միասին
հաստատուն
վճռաւ,
եւ
ապա
զմի
ոմն
զոր
ինքեանց
կամին`
միաբանութեամբ
խնդրել
ինքեանց
Առաջնորդ,
այժմ
նոքա
միաբնեալ
էին,
թէ
Հախբակու
եւ
Սալմաստու
ժողովուրդքն,
եւ
թէ
Խօյայ
խանն
եւ
Սալահբէկն,
եւ
ընտրեալ
էին
զէրէց
ոմն
Ստեփաննոս
անուամբ
ի
Հաֆթուան
գեղջէ`
լինիլ
իւրեանց
Առաջնորդ:
Եւ
զամենայն
ել
եւ
զմուտ
վանիցն
յանձնեալ
էին
նմա:
Եւ
Բ
երկրականքն
ի
միասին
գրեալ
էին
զմահսար
առ
սրբ.
վեհն,
կացուցանել
զնա
ինքեանց
Առաջնորդ:
Եւ
աղաչեալ
էին
չդժուարանայ
վասն
աստ
չբերելոյն
զնա:
Զի
այժմ
չկարացաք
ասեն.
դու
զԱռաջնորդութեան
թուղթ
յղեա
',
եւ
հրամայեա
'
սմա`
զի
երթեալ
առ
մերձակայ
եպիսկոպոս
ոմն`
առնուցու
զվեղար
եւ
տիրեսցէ
վանիցն,
եւ
յորժամ
գարուն
լիցի,
առեալ
բերելոց
եմք
առ
ոտս
սրբութեանդ:
Եւ
Խօյայ
Ահմատ
խանն
եւ
Սալահբէկն
եւս
գրեալ
էին
զխնդիր`
հաւանիլ
այսմ:
Վասնորոյ`
եւ
սրբ.
վեհն
զթուղթ
գրեաց
առ
Սալմաստու
եւ
Հախբակու
Մէլիքսն,
թէ
ընդ
միաբանութիւնդ
ձեր
հաճեցայ,
բայց
որ
գրէք
զկոնդակ
մեր
յղել
առ
ոտս
ընտրեցելոյդ
ի
ձէնջ,
ընդ
այդ
ոչ
հաճեցայ:
Այլ
ըստ
խնդրոյ
ձերոյ`
ահա
հրամայեցի
զմա
երթեալ
առ
թադէոսի
Առաքելոյ
Առաջնորդն,
եւ
վեղար
առնուլ
ի
նմանէ,
եւ
լինիլ
վէքիլ,
եւ
զամենայն
հոգալիսն
հոգալ:
Եւ
ի
գարնանն
առեալ
բերջիք
աստ
ըստ
խոստման
ձերոյ,
զի
արասցուք
ձեզ
Առաջնորդ,
եւ
կոնդակաւ
եւ
փառաւորութեամբ
յետս
դարձուսցուք
յայդր:
Ըստ
սմին,
գրեաց
եւ
զթուղթ
առ
նոյն
Առաջնորդացու
տէր
Ստեփանն,
տիրել
վանիցն
վէքիլաբար,
եւ
ամենայն
ելեւմտիցն
եւ
ամենից
գործոցն
հոգ
տանիլ,
երթալ
ի
Թադէոս
Առաքելոյ
վանսն,
եւ
յԱռաջնորդէն
զվեղար
առնուլ:
Կամ
թէ`
մեր
Հնդկաց
նուիրակ
Փիլիպպոս
վարդապետն
գալոց
է
ասէ,
եթէ
ի
մօտակայս
եկեալ
հանդիպեսցի
ի
Խօյ`
ի
նմանէ
առնուցու:
Եւ
ի
գարնանն
եկեսցէ
աստ
ընդ
իշխանացն,
եւ
ըստ
օրինի
Առաջնորդ
լեալ`
դարձցի
անդ:
Եւ
թէ
սմա`
թէ
մէլիքացն
գրեաց
զպատուէր`
զի
բաց
յայսցանէ
յորոց
հրամայեաց
առնուլ
զվեղար,
յայլ
օտար
եպիսկոպոսէ
մի
առնուցու:
Մանաւանդ
յատուկ
պատուէր
ինքեան,
զի
մի
թողուցու
օտար
եպիսկոպոսաց
զձեռնադրութիւնս
առնել
ի
վիճակի
անդ:
Զի
լսէաք
թէ`
Ախթամարու
եպիսկոպոսունք
գոն
անդ
Բ,
յորոց
մինն
զձեռնադրութիւն
եւս
էր
արարեալ
ի
Սալմաստ:
Եւ
էին
ի
վանսն
Բարդուղիմէոսի
Առաքելոյն
իբր
միաբան :
Վասնորոյ
գրեաց,
զի
թէ
իբրեւ
զմիաբան
մնասցեն
անդ`
պահեսցէ,
բայց
զգործս
եպիսկոպոսութեան
մի
թողուցու
նոցա
գործել:
Եւ
առ
այս
շատ
պատուէր:
Գրեաց
եւ
զթուղթս
առ
Խօլայ
Ահմատ
խանն,
եւ
առ
Սալահբէկն,
ծանոյց
զայս
զոր
գրեաց
մէլիքացն
եւ
տէր
Ստեփանին:
Թէ
ահա
ըստ
խնդրոյ
ձերոյ
հաւանեցաք,
որովհետեւ
միաբանութեամբ
էին
ընտրեալ:
Եւ
խնդիր`
զի
խնամս
ունիցի
ի
վերայ
վանիցն,
առ
ի
ստանալ
զկատարեալ
շինութիւն :
Թուղթ
եւս
ի
Խօյ
առ
պարոն
Մէհրապն
գրեաց,
եւ
առ
հայրն
նորին
Ենօքն:
Զի
Ենօքն
Ժ
տարի
աւելի
էր`
որ
ելեալ
ի
Թիֆլիզու
անդ
էր
գնացեալ,
եւ
ի
տուն
ոչ
դառնայր:
Իսկ
այժմ
կամէր
յԵրուսաղէմ
գնալ:
Եւ
Մէհրապն
մինչեւ
եկն
աստ,
ի
յամսոյս
Ա,
խնդրեաց
ի
սրբ.
վեհէն
գրել
առ
նա
զհարկ`
զի
երթիցէ
ի
տունն,
եւ
ապա
թէ
կամիցի,
երթիցէ
յԵրուսաղէմ:
Այժմ
եւս
ի
Խօյայ
գրեալ
էր
աղաչանք`
առնել
այնպէս:
Վասնորոյ`
գրեաց
սրբ.
վեհն
Ենօքին
թէ`
պարտականութիւն
է
ամեն
մարդոյ`
նախ
զպարտս
իւր
վճարել`
ապա
թէ
ողորմութիւն
տալ:
Իսկ
թէ
դու
զներհակն
առնես,
թողեալ
զպարտականութիւն
տալ:
Զի
պարտական
եւս
նախ
երթալ
ի
տուն
քո
ժամանակ
ինչ
անդ
մնալ,
շահել
զընտանիսդ,
եւ
ապա
թէ
կամիցիս,
գնալ
յԵրուսաղէմ:
Այլ
եւ`
ըստ
որում
գրեցաւ
յամսոյս
Զ
առ
Մէհրապն,
զի
զՄարկոս
վարդապետն
հաւատարմաւ
ուղեւորեսցէ,
նա
եւս
արարեալ
էր
այնպէս,
եւ
գրեալ
սրբ.
վեհին:
Ուստի
զշնորհակալութիւն
գրեաց
նմա,
եւ
պատուիրեաց,
զի
զնոյն
լաւութիւն
Հնդկաց
նուիրակ
Փիլիպպոս
վարդապետին
եւս
արասցէ
ի
գալն
անդ,
եւ
հաւատարմաւ
ուղեւորեսցէ
աստ,
զի
լսէաք
թէ
գայ
(որպէս
ասացաւ
յամսոյս
Զ
):
Եւ
զի`
(որպէս
յօգոստոսի
Ը
ասացաւ
):
Սողոմօն
վարդապետն
եկն
աստ:
Իսկ
ինչք
նորին
մնացեալ
էին
ի
Սալմաստ
ի
տան
Մէլիք
Խուտավերտուն,
զի
ոչ
էին
թողեալ
ընդ
իւրեան
բերել:
Ուստի`
աղաչեաց
զսրբ .
վեհն
տալ
զայն
ինչսն:
Եւ
սրբ.
վեհն
հրամայեաց
Աթոռակալ
Դաւիթ
վարդապետին
գրել
մէլիքացն
զի
յղեսցեն:
իսկ
նոքա
չէին
տուեալ,
եւ
յետ
ուղարկելոյ
այն
թղթոյն
որ
վասն
Առաջնորդացուին
իւրեանց,
զթուղթ
մի
եւս
ի
ձեռն
որիշ
փայեկի
վասն
սոյն
բանիս
յատկապէս
գրեալ
եւ
յղեալ
էին
առ
սրբ.
վեհն
թէ`
յայն
ընչիցն
շատն
մեր
վանիցն
է,
զի
յանուն
մեր
վանիցն
ժողովեալ`
իւրեան
է
արարեալ,
եւ
կամի
բերել
եւ
ուտել
յայդր:
Այլ
թէ
կամիս
հրամանքնք`
առ
քեզ
յղեսցուք,
թող
ս.
Աթոռոյդ
լիցի,
եւ
մի
նա
կերիցէ:
Ուստի
եւ
սրբ.
վեհն
գրեաց
Մէհրապին
ի
սոյն
թղթոջս,
զի
մարդ
յղեսցէ
անդ,
եւ
զայն
ինչսն
որ
էր
Բ
թամբալիթով
կապեալ
անդ,
բանալ
տացէ,
եթէ
վանքն
ինչք
լինիցին
անդ`
վեր
առնուցուն
մէլիքն,
եւ
զմնացեալ
ինչսն
ինքն
ի
ձեռն
հաւատարմի
յղեսցէ
աստ:
Եւ
զոր
ինչ
վասն
Առաջնորդացուին
գրեաց
նոցա,
զայն
եւս
սմա
ծանոյց :
Թուղթ
եւս
գրեաց
առ
Սալմաստու
Մէլիքսն`
յատկապէս
վասն
ընչիցն
Սողոմօն
վարդապետին,
զի
որպէս
եւ
գրեաց
Մէհրապին,
բացցեն,
եթէ
իցէ
ինչ
ի
մէջ
նոցին`
որ
իւրեանց
վանիցն
իցէ`
վեր
առնուցուն,
եւ
մնացեալն
յանձնեսցեն
Մէհրապին,
զի
յղեսցէ
աստ:
Զայս
թուղթս
առ
Մէհրապն
յղեցաք,
զի
ինքն
յղեսցէ
առ
նոսա,
եւ
զայն
ինչսն
անտի
հանեալ
յղեսցէ
աստ:
Գրեաց
եւս
առ
Մէհրապն
զփուսուլայ,
ի
պատասխանի
բանից
նորին,
որ
գրէր
թէ
`
խանն
քեզ
ընդ
քեզ
շատ
սէր
ունի,
եւ
կամի`
զի
դու
ես
ընդ
ինքեան
սէր
առնելով`
զգիրդ
անպակաս
արասցես,
մանաւանդ`
զորպիսութեանց
կողմանցն
Օսմանցւոց
գրեալ
ծանուսցես:
Եւ
սրբ
վեհն
եւս
ծանոյց
նմա
զփոխիլն
Սարասկեարին ,
եւ
զգալն
նոր
Սարասկեարին
ի
Կարին
(որպէս
ասացաւ
յամսոյս
ԻԵ,
որ
դեռ
չէր
եկեալ,
եւ
գալոց
էր
):
Եւ
այլ
ըստ
սմին
զորպիսութիւնս,
զոր
իւր
ձեռամբն
գրեաց:
Եւ
թէ`
մեք
ընդ
զմա
միշտ
կամիմք
սէր
առնել,
բայց
դա
թէ
կամի
բարեկամութիւն
եւ
սէր
առնել
ընդ
մեզ,
ընդէ՞ր
օրինազանց
բանից
ջատագով
լինի
ընդդէմ
մեզ.
մեք
զանկարգս
եւ
զօրինազանցսն
մեր
սանձել
կամիմք,
դա
տիրութիւն
առնէ`
եւ
մեք
գրեցելոցն
ոչ
լինի
լսօղ :
Եւ
այլ
ըստ
սմին
թօհմաթս
գրեաց
առ
այսոսիկ:
Զմահսարն
եւ
զթուղթս
իշխօղացն
բերօղքն
Բ
փայակք
էին,
մինն
ի
Սալմաստու`
անունն
Յօհան,
եւ
մինն
ի
Հախբակու`
անունն
Լալազար:
Եւ
ամենայն
վերոյգրեալ
թուղթքն
գրեալ
եւ
զերծեալ
էաք,
եւ
զփայակսն
ուղեւորեալ,
յետոյ
այն
փայակն
որ
վասն
ընչից
Սողոմօն
վարդապետին
եկեալ
էր,
ի
ճանապարհին
յայս
կոյս
Երասխայ
հանդիպեալ
գնացող
Բ
փայեկացն
եւ
դարձուցեալ
յետս
աստ,
խնդրէր
զպատասխանի
իւր
բերեալ
թղթոյն:
Այլ
զի
գրեալ
էաք
մեք
ընդ
այն
Բ
փայեկացն,
այլ
ոչ
գրեցաք
նոյնպէս:
Այլ
ասացաք
փայեկին
թէ`
ահա
զպատասխանի
բերեալ
թղթոյդ
գրեալ
եւ
տուեալ
եմք
այդ
փայեկացդ:
Քանզի`
Սողոմօն
վարդապետն
մարդ
էր
յղեալ
վասն
բերելոյ
ընչիցն,
եւ
նա
դատարկ
եկեալ
ասացեալ
էր
նմա
թէ
ոչ
ետուն:
Մեք
եւս
ըստ
խնդրոյ
Սողոմօն
վարդապետին
զայն
թուղթսն
գրեցաք,
յետոյ
եկն
այն
փայակն,
ուստի
եւ
մեք
ոչ
ետուք
նմա
թուղթ:
Ելին
ի
միասին
Գ
փայակքն
ի
դեկտեմբերի
ԻԸ :
Վախճան
պատմութեան
ՌՄԻԵ-երորդ
ամի
թուականութեանս
Հայոց :
Եւ
Քրիստոսի
Յուսոյն
Մերոյ
փառք`
ընդ
Հօր
եւ
սուրբ
հոգւոյն
Այժմ
եւ
միշտ
եւ
յաւիտեանս
յաւիտենից
ԱՄԷՆ
