Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Ի յառաջին կարգ քահանայապետութեանն՝ սերօբէ՞ն է առաջին դաս՝ թէ աթոռքն։
       Պատասխան։ Ասեմք եթէ՝ նոքա երեքեան դասքն՝ այսինքն աթոռք՝ քերօբէք՝ եւ սերօբէք՝ միակարգ միապատիւ եւ գերազանց էութիւնք են։ Զի անընդմիջաբար յԱստուծոյ ամենայն լուսափայլութիւնք իմաստք եւ շնորհք ի նոսա հեղանին համակարգապէս։ Եւ ապա նոքօք յայլ ամենայն գոյս երկնաւոր եւ երկրաւոր։
       Այլ վասն առանձնութեան դասուցն՝ է՛ կարգ ի նոսա, որպէս Դիոնէսիո ս կարգ է՛։ Նախ՝ զաթոռքն. եւ զհետ զքերօբէքն. եւ զհետ զսերօբէքն. եւ այս վասն գ պատճառի։
       Նախ՝ զի զաթոռն մերձ նստողին տեսին Եզեկիէլ եւ Եսայի, եւ շուրջ զքերօբէքն եւ զսերօբէքն։
       Երկրորդ՝ զի աթոռքն վերաբերին ի դէմս հօր. ըստ այնմ. «Աթոռ քո Աստուած յաւիտեան»։ Եւ թէ՝ «Աթոռք եդան եւ հին աւուրցն նստաւ », որ է՛ հայր։
       Եւ քերօբէն որ է՛ բազում գիտութիւն ի դէմս որդւոյ. զի նա՛ է իմաստութիւն եւ գիտութիւն հոր ըստ առաքելոյն։ Եւ սերօբէն որ է՛ ջեռուցիչ ի դէմս հոգւոյն սրբոյ. զի նա՛ է հուր սիրոյ զոր էարկ Տէր մեր յերկիր։
       Երրորդ՝ զ ի սերօբէն մաքրական լսի եւ հրաբերձ. ըստ որում մաքրեաց զմարգարէն։ Եւ քերօբէն իմաստութեամբն լուսաւորիչ։ Եւ աթոռքն ուղղութեամբն կատարիչ։ Որ եւ այժմ ի յեկեղեցի ի նոյն խորհուրդ՝ սերօբէին պատկեր որ է քշոցն՝ ի ձեռն սարկաւագին աւանդի՝ որ է՛ մաքրօղն . եւ երրորդ կարգ յետ քահանային եւ քահանայապետին։ Ապա յայտէ որպիսութիւն կարգին։
       Այլ ոմանք զսերօբէն ասեն վերին։ Նախ՝ զի սերօբէն խոկայ զբարութիւնն Աստուծոյ. եւ քերօբէն զճշմարտութինն. եւ աթոռք զուղղութիւնն։
       Երկրորդ՝ զի սերօբէն բորբոքէ ի սէրն որ է անմիջոց կապ։ Եւ քերօբէն ի ճա նաչումն ճշմարտութեանն։ Եւ աթոռքն ի յուղղութիւն։ Եւ նոքա են վերակացուք դատաստանի իրաւանց։ Վասն որոյ այսպէս ասեն զկարգ դասուցն. եւ սոցա տարաձայնութիւն զհամահաւասարութիւն դասուցն նշանակեն։
       Որ եւ յայլ ուրեք ի քերօբէս ասի նստել. զի ամենեքեան Աստուածակիրք են եւ հանգիստ կամացն Աստուծոյ։
       Այլ թէ ըստ կարգին իմասցիս՝ հետեւիմք առաջասացեալ սրբոյն Դիոնիսեայ. որպէս աւանդեցաւ նմա յառաքելոյն Պօղօսէ յափշտակելոյն յերրորդ երկինս։ Նմանապէս եւ ի միջին կարգ քահանայապետութեանն՝ առաջին է տէրութիւնքն. եւ ապա զօրութիւնք. եւ ընդ նմի ն իշխանութիւնք։ Թէպէտ եւ զայս կարգ փոխեն ոմանք եւ զզօրութիւնն եւ զպետութիւնն աւանդեն որ մեզ ո՛չ է հետեւելի։ Այլ սրբոյն Դիոնիսեայ որպէս ասացաք։
       Նախ՝ զի տէրութիւնն ակնարկէ՛ առ հայր. եւ զօրութիւնն առ որդին. եւ իշխանութիւնն առ իշխանակից սուրբ հոգին։
       Դարձեալ՝ յառաջինսն տիրէ Աստուած իբր մեծութիւն. ի յերկորդսն կառաւարէ իբր զօրութիւն. ի յերրորդսն պարսպէ՛ իբր փրկութիւն։
       Դարձեալ՝ առաջինքն կարգաւոր են զգործս հրեշտակաց եւ տէրութեանց մարդկան։ Երկրորդքն՝ զօրացուցանեն ի գործս սքանչելեաց եւ հոգեւոր պատերազմաց։ Երրո րդքն՝ յետս ընկրկեն զիշխանութիւնս դիւաց եւ չարաց։ Այս է միջին կարգ քահանայապետութեան նոցա եւ գործ նոցա։
       Իսկ վերջինն այսպէս կարգի։
       Նախ՝ պետութիւնք. եւ ապա հրեշտակապետք. եւ վերջին հրեշտակք։ Եւ այս կարգ այսպէս ուղղակի՛ է։
       Նախ՝ զի պետութիւնք պատշաճին առ հայր։ Եւ հրեշտակապետքն առ որդի իբր յերկուց միացեալ։ Եւ հրեշտակքն ի դէմս հոգւոյն իբր նախ եկաւորեալք յամենայն ուրեք, եւ ապա յորդի եւ ի հայր բնակեալ։
       Դարձեալ, ի յառաջինսն կառավարէ Աստուած իբր նախապետութիւն։ Ի յերկրորդսն յայտնի իբրեւ զլոյս։
       Ի յերրորդսն սնուցանէ իբր ազդօղ։
       Դարձեալ՝ առաջինքն կառավարեն ազգի եւ թագաւորութեան, որպէս Միքայէլ։ Երկրորդքն՝ մեծագոյնս աւետարանեն, որպէս Գաբրիէլ։
       Երրորդքն պահպանեն զիւրաքանչիւր անձինս, որպէս Ռաֆայէլ։
       Եւ զայլ մասնապէս զբացայայտութիւն կոչմանց ամենայն դասուց՝ գտցես յայլ ուրեք ի բանն գրեալ որ ասէ. «Ո՜ արար զհրեշտակս յոգիս»։