Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Ո՞րպէս անսխալ ճանաչէ հոգին զմարմինն։
       Պատասխան։ Ասեմք այսմ կրկին պատճառ։ Նախ՝ ամենակարօղ զօրութեան Աստուծոյ եւ արարչութեան է գործ։ Որ արարն յոչ էից, գիտէ անխառնապէս որոշել զիւրաքանչիւր փոշիս արդարոց եւ մեղաւորաց. զի հատուսցէ իւրաքանչիւր ըստ գործոց։ Երկրորդ՝ նշան իմն գոյ առանձնակի ի խառնուածոյ դիմացն։ Եւ նշանս այս անքակտելի է ի հոգւոյն եւ ի մարմնոյն խառնեալ։ Եւ յորժամ բաժանի հոգին սա ո՛չ բաժանի ի հոգւոյն եւ ո՛չ լուծանի ընդ մարմնոյն։ Եւ թէպէտ մարմինն փոփոխի հասակաւ կամ հիւանդութեամբ, կամ մեղօք հոգին հիւանդանայ. դիմաւոր նշանս այս անփոփոխ մնայ։ Եւ այսու նշանաւ ճանաչեաց հոգի մեծատանն զհոգին Աբրահամու եւ զՂազարու ի գոգ նորա հանգուցեալ։ Իսկ նշանս այս անմարմին է եւ մնացական եւ ծածուկ, ինքեանց միայն գիտելի է։ Որով անսխալ ճանաչէ իւրաքնչիւր հոգի զիւր մարմինն եւ միաւորի։ Զոր օրինակ նշան դրոշմի կայ ի մէջ քո՝ եւ անասնոյն՝ եւ տանն. զի ելեալ ի տանէ երթայ խառնի ի հասարակ նախիրն. եւ ի դառնալն այսու նշանաւս ճանաչէ զքեզ եւ զտունն եւ դու ճանաչես քո դրոշմիւն զնա։ Նոյնպէս հոգին բաժանեալ եւ մարմին լուծեալ ի հասարակ տարրն, այսու խառնեալ դրոշմիւս ճանաչենզմիմեանս անսխալապէս։
      
       Հարցումն։
       Որպէս ի հասարակ տարրէ մարմին մարդոյ անխառնապէս ժողովի։
       Պատասխան։
       Ասեմք եթէ՝ զորօրինակ սընդիկ լուծեալ եւ ի հող խառնեալ գնդապէս փոշիացեալ. յորժամ ի մի վայր ժողովես՝ թողու զփոշիսնի յորս խառնեալ է եւ պարզ միայն սնդիկն ժողովի։ Այսպէս եւ ի մարմին մարդոյ ոչինչ խառնի ի հասարակ տարերաց ի յորս լուծաւ. այլ ինքն միայն գոյացութիւն մարմնոյն խառնեսցի ընդ հոգւոյն։ Եւ դարձեալ՝ որպէս զանազան սերմանիք ցորեան կորեակ եւ այլք՝ հասարակ ի մի վայր սերմանին. եւ հասարակ ջրով եւ ջերմութեամբ սնանին. եւ ի յաղագս իւրեանց կատարին. ցորեանն ի ցորեանն եւ այլն։ Նմանապէս եւ մարմին մարդոյ առ հասարակ մեռանին եւ ի հող լուծանին եւ յայք տարերս. եւ յորժամ յառնեն՝ ո՛չ ունին ի հասարակ տարրէ ընդ ինքեանս. եւ այս մարմին ի յայն մարմնոյ ոչ ինչ ունի խառնումն։
      
       Հարց։ Ո՞րպիսի մարմնով յառնեն մեռեալք։
       Պատասխան։ Գիտելի է, զի ոմանք հերձուածօղք մոլորեցան վասն յարութեան մեռելոց եւ ասացին թէ մարմինն ո՛չ բաղկանայ ի չորից տարերց. այլ լինի պարզ։
       Եւ նոքա դարձեալ յերինս բաժանեցան։ Ոմանք ասացին թէ ի յարութեան մարմինք մարդկան ի հոգի փոխին։ Եւ բերեն վկայ զբանն Պօղոսի որ ասէ, «սերմանի մարմին շնչաւոր, եւ յառնէ մարմին հոգեւոր»։ Այլ բանն Պօօղոսի ո՛չ է այսպէս թէ մարմինն էութեամբ հոգի լինի. այլ նման է հոգւոյ. զի անմահ լինի որպէս հոգի եւ անկարօտ կերակրոյ։
       Եւ դարձեալ ոմանք ասացին թէ՝ ի յարութեան մարմինք մարդկան օդային լինին կամ հողմային. զի երբեմն ի գրոց հողմ եւ օդ հոգի կոչին։ Եւ այլք ոմանք ասացին թէ՝ մարմինք մարդկան ո՛չ լինին երկրային, այլ երկնային. որպէս վասն յա րութեան ա սէ Պօղոս ի կորնթացւոցն, «այլ մարմինք երկնաւորաց եւ այլ մարմինք երկրաւորաց»։ Իսկ Յոբ սուտ առնէ զնոսա զամենայն ասելով՝ «քանզի գիտեմ որ կենդանի է որ լուծանելոցն է զիս յարուցանել զմորթ իմ որ կրեաց զայս ամենայն»։ Եւ դարձեալ ոմանք հերձուածօղք ասացին թէ՝ այս մարմինս ո՛չ յառնէ եւ ո՛չ այս մարդ որ մեռանի. այլ փոխանակ նորա նոր մարդ յառնէ։ Իսկ Յոբ ստէ զնոսա ասելով, թէ «մարմնով իմով տեսանեմ զԱստուած փրկիչ իմ եւ ո՛չ այլ ոք»։