Տաղեր

Գրեալ պատմեմ վասն իմ բանի,
Աստ ի կենացս անցաւորի,
Զի Յոբ ասէ իւրում գրի,
Թէ կեանք մարդկան փորձանք լինի:
Քանզի թուին Հայոց ազգի
Հազար հարիւր քսան մէկ մի
Ի Կիլիկու յարկրէն ելի,
Բուզանդիայ արշաւեցի,
Վասն գործոց հարկաւորի
Տեառն Յակոբայ հայրապետի:
Բայց Ուսկուտար յորժամ հասի,
Գնացեալ, ասեն, դէպ յԻզմիւռնի:
Արդ մինչ ես զիս պատրաստեցի,
Թէ ընթանամ նորին զկնի,
Պատմեն այլ ինձ բան բօթալի,
Թէ զաշխարհն Հայոց բարձին, անտի
Ելեալ գնաց իջման տեղի,
Աթոռն սուրբ Լուսաւորչի:
Դարձեալ եւ զիս պատրաստեցի,
Թէ արշաւեմ նոյնում տեղի:
Բայց աւուր մի յանկարծակի
Խորհուրդ խորհեալ պատրիարգի`
Տէր Ստեփաննոս վարդապետի,
Որ էր տեղեաւ նա Մեղրեցի,
Ուստի պատգամ ինձ առաքի
Ոմն երիցաւ Աբրահամի,
Թէ` Ես լուայ զգնալդ աստի,
Բայց ինձ պիտոյ եղեր կարի,
Սիրով ասեմ փութայ այտի,
Զի տեսանեմ զքեզ վերջի:
Իսկ ես սրտիւ միամտի,
Ելեալ գնացի զնա տեսի,
Իբր թէ ասէր բանս հաճելի,
Շահ ինչ լինէր հոգւոյս օգտի:
Բայց ի բերմանց ժամանակի,
Արժան չեղէ, զոր կարծէի,
Այլ հանդիպայ յորոգայթի,
Զի հարկ եդ ինձ գնալ յԻզմիւռնի:
Թէպէտ բազում միջնորդս արկի,
Չեղեւ հնար յամենայնի,
Առ որս յղեալ զիս ի հարկի,
Որպէս է կարգ բռնաւորի:
Արդ, ես յորժամ գնացեալ հասի,
Տեսի իշխանք` հոյլք խօճայի:
Բայց գոյր երկու ջուղայեցի,
Բազում անուն խորագիտի,
Իսկ երկրորդին էր Թէսէլի`
Երեցփոխան այնմ քաղաքի:
Արդ, ես նոքա յորժամ տեսի,
Համարեցայ մարդիկք բարի,
Բայց են եղեր հանգոյն գայլի,
Զոր անուանեն յարաբացի:
Զի Տէրն ասաց իւրում բանի,
Թէ հանդերձիւք են ոչխարի,
Որ ճշմարիտ է բանք Փրկչի,
Զոր ի վերայ սոցա հանգչի:
Քանզի էանց… ի երակ ամսի,
Կերան ըստակն զիմ թապաղի,
Զիս պահեցին ի մէջ մթնի,
Առանց հացի եւ կերակրի:
Արդ, ես յորժամ ելեալ ասի,
Նախանձ արկին իւրեանց սրտի,
Այլ յայնմ օրէ խորհեն չարի,
Թէ ի ծածուկ եւ թէ յայտնի:
Զոր եւ յանկարծ վեհէն մեծի,
Թուղթ մի եկեալ վճռօք իլի,
Թէ` Անպատճառ դու, Թէսէլի,
Ելեալ գայցես տունդ հայրենի,
Այլ թէ հանցէք զԹէսէլի
Յիշխանութեանց յերեսփոխնի:
Արդ կրկնակի նախանձ մտնի,
Թէ` Զքէն եղեւ, որ ես ելի:
Յորմէ առեալ յիւրեանց ղումսի,
Յերից ոմանց կարգաւորի`
Միոյն ասեն Օլտիւրմէլի,
Որ է կարգէն հաբեղայի,
Իսկ յերկրորդին Քոմոս ասին,
Եւ յերրորդին` Մանիքիսացի:
Վասն իմ գրեն բանք զրպարտի
Առ վեհն մեծ Հայաստանի,
Թէ` Իմանաս ստոյգելի,
Զի ոչ է սա մեզ պիտանի,
Քանզի նստի մեշտ մէճլիսի,
Սաղանտայով ուտէ, խմի:
Արդ վէհն մեծ իբրեւ լսի,
Գրէ զգիրս մեղադրելի
Թուին հազար հարիւրորդի
Յարաբարդեալ քառեակ վեցի,
՚Ւ ի յամսեանն օգոստոսի
Աւուրբք քսան եւ չորրորդի,
Թէ զինչ է այս, յորում պատմի,
Զոր կարգին քում ոչ վայելի:
Բայց իմ որդի, փութա այտի,
Բազում իրանց ինձ պիտանի:
Արդ, ես յորժամ գնալ կամէի,
Առ պետն մեծ տեառն Յակովբի,
Ժողովեցան դասք իշխանի,
Վասն աստուծոյ դատաստանի,
Հարցաքննեալ վասն սազի,
Տեսին որ ես անպարտ էի:
Առ որս չթողին, որ գնայի,
Թէ` Գրեմք զթուղթ առ վեհն մեծի,
Թէ չհաւատաս ամենայնի,
Զոր եւ սուտ են մէկ քան ըզմի,
Այլ մեզ լսէ ճշմարտալի,
Զոր եմք գրեալ մէջ քարտիզի:
Բայց արքն հինգ, որում պատմի,
Իբրեւ լուան զհամբաւս բարի,
Չարիս խորհեն իւրեանց միջի:
Դարձեալ գրեն բանք զրպարտի,
Իբր թէ երամքն ժողովրդի,
Ի միմեանցէ բաժանեսցի:
Բայց բանքն զոր Տեառնէ լիցի,
Չկայ հնար յետ դառնալի:
Այլ սիւնհոդոս կրկին լինի,
Յղեն առ վեհն Ալլահվերտի
Թէ` Վասն Տեառն եւ մեր խաթրի
Եփրեմ ռաբբիս շնորհեա մեզի,
Քանզի է մեզ յոյժ հաճելի,
Համեստ բարուց, որ սա ունի:
Ելեալ գնաց Ալլահվերտի,
Հասաւ յաթոռն Էջմիածնի,
Տարեալ քարտեզն ետուր վեհի,
Եւ նա բացեալ մէջ յամբոխի
Կարդան առջեւ միաբանի:
Եւ յոյժ հաճեալ ամենայնի
Եւ մանաւանդ տեառն Մովսէսի`
Բջնու վանիցն առաջնորդի:
Ասեն առ վեհն Հայաստանի`
Տեառն Յակոբայ հայրապետի,
Եւ ըստ խնդրոյ ժողովրդի
Գրեա նամակս առաջնորդի`
Եփրեմ հռետորն է քո որդի,
Նախածանօթ մեր սիրելի:
Գրեն նամակն ըստ պատշաճի,
Որպէս է կարգ առաջնորդի,
Եւ տան ի ձեռն Ալլահվէրտի,
Եւ նա բերեալ մէջ յԻզմիւռնի:
Բացեալ տեսին բանք կոնտակի,
Ուրախացան դասքն իշխանի
Եւ տան ի ձեռն տէր Մարգարի,
Առ ի կարդալ մէջ յատենի:
Եւ նա կարդաց կիրակէի
Յեկեղեցւոյն Ստեփաննոսի,
Զոր ժողովուրդքն, մեծն ընդ փոքրի,
Ուրախացան յայնմ հանդիսի:
Բայց արքն հինգ, զոր կայ գրի,
Իբրեւ լուան բանք կոնտակի,
Դարձեալ խորհեն վասն իմ չարի`
Ի տունջեան եւ գիշերի:
Արդ, ես հանդերձ ժողովրդի
Յաղօթս առնեմք առ Տէրն բարի,
Որ ազատեալ եւ փրկեսցի
Սոցին գուբիցն յորոգայթի:
Իսկ ներկայիս եւ յապառնի
Եւ յաւիտեանս ժամանակի
Փառս տացուք սրտով իլի
Տեառն մերոյ կենարարի:
Տեսող եղբարքդ այս աղէտի,
Մի' մեղադրէք իմոյս բանի,
Իսկ թէ հաճիք եւ կամ լիցի,
Զիս յիշեսջիք առ Տէրն երկնի: