Պատմութիւն թաթարաց

[ԳԼՈՒԽ Ը. ԴԱՐՁ ԵՒ ԹԱԳԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆ ԱՐՔԱՅՈՐԴՒՈՅՆ ՎՐԱՑ ԴԱՒԹԻ Ի ԿԱՊԱՆԱՑ ՋԱՆԻՒՔ ՎԱՐՀԱՄԱՅՀՐԱՄԱՆԱՒ ՄԵԾԻ ՂԱՆԻՆ: ]
      
       Իսկ քաջ եւ անուանի զաւրքն Վրաց ոչ ունէին գլուխ թագաւոր իւրեանց ի վաղուց հետէ. եւ դուստրն Լաշային Ուռուզուքան մահուամբ փոխեցաւ յաշխարհէս, եւ Վիրք մնացին անտերունչք, իբրեւ զհաւտս, որոյ ոչ իցէ հովիւ: Ապա ի նախախնամութենէն Աստուծոյ ընդ միտ արկեալ զորդին թագաւորին իւրեանց զԴաւիթ` որ էր ի բանտի ի Հոռոմք. եւ ըմբռնեալ արս գլխաւորս ի զաւրացն Հոռոմոց իշխանքն Վրաց, տարան առ Բաչոյն` որ էր գլխաւոր Տաթարին, եւ ետուն չարչարանաւք հարցանել զնոսա վասն թագաւորորդոյն Դաւթայ. եւ ի նեղելն զնոսա հարցմամբ եւ սաստիկ գանիւ, որպէս սովորութիւն է Տաթարին, եկին ի խոստ, եւ ասացին թէ կայ յերկաթ եւ ի հորի ի Կեսարիայ:
       Եւ ապա յոյժ ուրախացեալ Վրաց իշխանացն առաքեցին զիմաստուն իշխանն Վարհամ՝ զտէրն Գագայ, հրամանաւ Բաչոյն նուինին եւ այլ ամենայն գլխաւորաց Տաթարին. եւ ետուն զկնի Վարհամայ Տաթար գլխաւոր մի այլ Ճ[=100] ձիաւորով. եւ յուղարկեցին զնոսա մեծ սիասաթով ի Կեսարիայ: Եւ իբրեւ գնացին, գտան կամաւքն Աստուծոյ զթագաւորորդին Դաւիթ ի մեծ եւ ի խոր վիրապի. իսկ կամքն Աստուծոյ պահեալ էր զնա կենդանի ի խոր բանդին։ Եւ իբրեւ տեսին զաւրք Տաթարին եւ մեծ իշխանն Վարհամ` ի հիացման եղեալ վասն կենդանութեան նորա, ետուն փառս Աստուծոյ:
       Եւ էր Դաւիթ որդի թագաւորին Վրաց, երկայն հասակաւ եւ կորովի, գեղեցիկ պատկերաւ եւ թուխ մուրուաւք. լցեալ ամենայն իմաստութեամբ եւ շնորհաւքն Աստուծոյ:
       Եւ ապա հանեալ ի բանդէն, ագուցին նմա հանդերձս պատուականս. եւ հեծուցե[ա]լ յերիվարս առին եւ գնացին յաշխարհն Վրաց: Եւ յորժամ հասին ի մեծ քաղաքն Տփխիս, յոյժ ուրախացան ամենայն իշխանքն Վրաց. եւ առեալ հրաման ի Բաչու նուինէն եւ յԱյլթանա խաթունէն, որ էր կին Չաւրմաղանին։ Զի ընդ այն աւուրս մեռեալ էր Չաւրմաղանն եւ կին ունէր զղանութիւնն, որ ետ հրաման եւ հեծե[ա]լ զկնի մեծ իշխանին Վարհամայ եւ առաքեաց առ մեծ Ղանն որ էր յարեւելք: Եւ գնացեալ աւգնութեամբ Աստուծոյ եւ տեսեալ զղանն պատմեցին զեղեալ իրսն վասն թագաւորորդոյն. եւ առին հրաման ի մեծ Ղանէն, բերին նստուցին զԴաւիթ յաթոռ հաւրն իւրոյ ի Տփխիս: Եւ իշխանքն Վրաց յոյժ ուրախացեալ անուանեցին զնա Վարհամուլ թագաւոր. այսինքն, թէ Վարհամ էդիր թագաւոր: Եւ առ ժամանակ մի խաղաղացաւ երկիրն Վրաց եւ Աղուանից վասն նոր թագաւորին նստելոյ: