Հայերէն Յիշատակարաններ

       1321
      
       ԱՒԵՏԱՐԱՆ
      
       Բրիտ. թանգ. 14 ( 15, 411), Կոնիբ. Ցուց. 22-24(տես նաեւ 1368 եւ 1621թ. թ. )
      
       Գրիչ ` Կիւրիոն
      
       վայր ` Գլաձոր
      
       ա
      
       Արդ, գրեցաւ սա ի թվաբերութեան մերոյ հայկազեան տօմարի ՉՀ. (1321), ի դառն եւ անբարի ժամանակիս, յորում ունէր զբըռնակալութիւն բոլոր աշխարհի Հայոց եւ Վրաց ազգն նետողաց, ի թագաւորութեանն վրաց Գորգէն կոչեցելոյ, եւ Հայոց Մեծաց թագաժառանգ թագաւորին մերոյ Լեւոնի, եւ ի հայրապետութեանն տէր Կոստ[անդեայ ], եւ վեղադիտողի տանս Սիւնեաց` տէր Յովհանէսի եւ տէր Ստեփանոսի, եւ ի զօրավարութեան եւ իշխանութեան գաւառաց յորում եմք` Բուրթելի եւ Ամիր Հասանա, եւ ի վարժապետութեան սուրբ եւ բազմերջանիկ քաջ հռետորաց Հայոց` երկուց ամոլաց ճշմարիտ հաւատոց մերոց` Դաւթի եւ Եսայեա: Ի հռչակաւոր եւ սուրբ մենաստան համալսարանիս Գլաձորոյ, ընդ հովանեաւ սուրբ Ստեփանոսի եւ աստուածընկալ վերասացեալ դպրապետացս, ձեռամբ մեղսամակարգ եւ տարաշխարհիկ անձին` Կիւրիոնի սպասաւորի բանի, հրամանաւ եւ արդեամբք սրբամիտ եւ կուսակրօն քահանայի Մարտիրոսի:
      
       բ
      
       Րաբունապետին Մարտիրոսի է սուրբ աւետարանս, մեղաւոր Կերիոնի գրած, յիշեա ի Քրիստոս:
      
       գ
      
       Զսրբամիտ սպասաւոր բանի զբազմերախտ եղբայրն իմ` զՄարտիրոս` զստացող գանձուս յիշեա ի տէր: Նաեւ զբազմավէր հոգիս զԿերիոն գծողիս , ամէն:
      
       Ծաղկող ` Թորոս
      
       դ
      
       Զնկարօղ սուրբ պատկերացս զԹորոս յիշեա ի տէր:
      
       ե
      
       Նուաստս ի շարս ուսուցչապետաց Դաւիթ, շնորհեցի զսուրբ աւետարանս ուրբ Աստուածածնին եւ առաջնորդի սուրբ անապատին` Մկրտչին` հոգեւոր ոդեկին իմոյ, ի յիշատակ հոգոց իմոց...
      
       ՄԱՇՏՈՑ
      
       Երեւան 4195 (Տես նաեւ` 1611թ. )
      
       Գրիչ ` Մատթէ
      
       վայր ` Տաթեւ
      
       ա
      
       ... Բայց եղեւ գիծս այս ի թվականութեանս Հայոց Չ. եւ Հ. (1321), յաշխարհակալութեան Բուսաիդին, եւ ի զաւրապետութեան Չոպանին, եւ յիշխանութեանս մեր` աստուածասէր եւ բարեպաշտ մեծի եւ քրիստոսազաւր իշխանին պարոն Բոյրթելին, եւ ի կաթողիկոսութեան տեառն Կոստանդեայ, ի սուրբ ուխտս եւ յաթոռս հոյակապ եւ ի մեծ մայրաքաղաքս Տաթեւ, ընդ հովանեաւ սուրբ Առաքելոցս եւ աստուածակիր Նշանացս, հրամանաւ եւ աւժանդակութեամբ աստուծապատիւ եւ առաքելաշնորհ արհեպիսկոպոսի մերո տէր Յովհաննիսի` հեզի եւ մարդասիրի, որ եւ զիմ տարտամութիւնս վստահացոյց ի փցուն գիծս ձեռնարկել, իբր անարգամեծար գոլով զաւրացոյց զիս եւ զնիւթ քարտենիս շնորհեաց: Եւ ես` եղկելիս եւ ամենաթշւառս Մատթէ, ըստ յա
      
       րալեզին եւ եղջերւաքաղին ունելո| |վ միայն զանուն եւ զձեւ, եւ ո'չ զէութիւն քահանայութեան եւ վարժապետութեան, ի մարդասէր կամս տեառն իմոյ վստահացեալ եւ ի թախանձական խնդիր համ[ա]բան եղբայրութեանս ձեռն ի գործ արկեալ, ըստ կարի կատարեցի սղալ եւ փցուն գրով, որպէս տեսանէք. վ ասն որոյ կրկին աղաչանք է մեր, զի անմեղադիր լինիք, զի թէպէտ եւ յոյսն մեր վառեաց ի սոյն, այլ առաւել հարկ տիրական հրամանին եւ կամք հարազատ միեղութեանս...:
      
       Գ Ր ՈՒ Թ Ի Ւ Ն Ք Մ Խ Ի Թ Ա Ր Ա Յ Ս Ա Ս Ն Ե Ց Ւ Ո Յ
      
       Երեւան 952
      
       Հեղինակը` Մխիթար [Սասնեցի]
      
       Առաջին այս գրեցաւ սովփեր հոգեւորական տառից իմով ձեռամբ` Մխիթար պիտականուն վարդապետի, որ եւ հաւաքեցի զսայ
      
       յաստուածաշունչ մատենից աշխատութեամբ երկոց, ի փառս սրբոյ երրորդութեանն յաւիտեանս , ամէն:
      
       Ի թուի ՉՀ-երորդի հայկազեանս տոհմի տոմարի (1321), ես` անպիտանս ի ծառայս տեառն աստուծոյ Յիսուսի Քրիստոսի` Մխիթար անուն, կրտսեր վարժապետաց եւ յետին բանահիւսաց, կարգեցի եւ հիմնացեալ կառուցի զայս մատեան հոգեւորական տառից յանուն եւ ի փառս սրբոյ երրորդութեանն հաւր եւ որդւոյ եւ հոգւոյն սրբոյ, յուսումն հոգեւոր աւգտից մանկանց եկեղեցւոյ սր բոյ, գործակցութեամբ ընտրեալ եւ սրբազան Յոհաննու րաբունւոյ եւ մերում հարազատի` հոգեւոր եղբաւր, այլ եւ աւգնականութեամբ աղաւթից Բարսեղ աբեղայի, ծառայի տեառն ||Յիսուսի Քրիստոսի` որդւոյն աստուծոյ ...: ԶՄկրտիչ աբեղա եւ զաշակերտ բանին ճշմարտութեան յիշեսջիք բարի կամաւք առ տէր Յիսուս:
      
       ԱՒԵՏԱՐԱՆ
      
       Թորոս աղբար, Բ. էջ 344-347 (Խարբերդ, սբ. Նշանի եկեղեցի)
      
       Գրիչ` Ստեփան Յերկայն
      
       վայր ` Երուսաղէմ
      
       ա
      
       Յամի եւթնհարիւրորդի եւթանասներորդի մեծ թուականին մերոյ (1321), ի հայրապետութեան տեառն Կոստանդեայ Լամբրոնացւոյ եւ ի թագաւորութեան դեռաբոյս պատանեկին Լեւոնի որդւոյ Աւշնի, գրեցաւ սուրբ եւ լուսաիղձ եւ կենսակիր, աստուածաւնդ, աստուածախաւս սուրբ աւետարանս ի սուրբ քաղաքս Երուսաղէմ, ի դրունս սուրբ եւ փառաւոր տաճարիս Քրիստոսի` սուրբ Յակոբայ, ձեռամբ իմով` անարժան եւ մեղսաթաւալ փանաքի եւ անարհեստ գրչի Ստեփան Յերկայն կոչեցեալ, ի խնդրոյ աստուածարեալ եւ սրբասէր քահանային Վարդ իշխանայ, եւ հոգեւոր դստերն իւրոյ Շաքար հաւատաւորի, որ ետուն գրել զսա մեծաւ փափագանաւք, յիշատակ նոցին անջնջելի, եւ աւանդեցին սուրբ Հրեշտակապետացն: Ե ւ ես` ողորմելի գերիս, յանձն առի եւ ըստ կարի իմում ջանացի ի ժամանակ ծե-
      
       րութեան, որ յոյժ պակասեալ էր ճաճանչ լուսոյ յաչացս եւ պակասեալ ի զաւրութենէ: Արդ, թէպէտ եւ անարհեստ էի գրչութեանս, փանաքի եւ անյարմար, այլ հանդիպեալ լաւ եւ ընտիր աւրինակի, որ գրած էր Ստեփաննոս Գոյներերիցանց, այն որ լի էր եւ պատարուն յարհեստ գրչութեան եւ ընդ բնաւս հռչակեալ, նաեւ բանիւ կատարեալ եւ հոգւով լցեալ, որպէս ահա յայտնի է իմաստնոց եւ ստոյգ գիտողաց, զի լի եւ կատարեալ էր արուեստիւ, ի բանս, ի բառս, ի լծորդս, եւ ի բացատս, եւ ի տրոհմունս առոգանութեանց: Եւ ես` մեղաւոր հողս, յոյժ բաղձանաւք եւ յոքնատոչոր տենչանաւք, ալէտանջ երկաւք, մեծաւ աշխատութեամբ, ըստ կարի գծագրեցի զսա ի լուսաւորութիւն մանկանց եկեղեցւոյ: Արդ, երես անկեալ աղաչեմ զամենեսեան ... յիշեսջիք զստացողսն սուրբ կտակիս, զյառ աջասացեալ պատուական քահանայն Վարդ իշխան, եւ զկենակիցն իւր, եւ զամենայն ազգայինս` զկենդանիս եւ զհանգուցեալս, եւ զՇաքար հաւատաւորն, որ աշխատեցաւ յոյժ ի կոկել թխթոյն, եւ որք սպասաւորեցին մեզ ի պէտս մարմնաւորս, եւ զիս` զխաւարեալս մեղաւք Ստեփան եւ զիմսն ամենա յն ողորմութիւն գտանել յահեղ աւուրն համառաւտի ...: Եւ որ յիշեսցէ զվերոյգրեալքս Քրիստոս աստուած զինքն յիշէ ...: Մի ոք իշխեսցէ հանել զսուրբ աւետարանս ի սուրբ Հրեշտակապետացն, կամ գրաւական դնել, կամ գողանալ, կամ իւր սեպհականել, կամ յինչ եւ իցէ պէտս հանել ի սուրբ եկեղեցւոյն, այլ կացցէ, մնասցէ հանապազ ի վերայ սրբոյ սեղանոյն ... եկեղեցւոյն: Եւ եթէ ոք իշխանութիւն ի կիր արկցէ եւ հանցէ, Քրիստոս լինի նմա դատախազ յաւուրն այցելութեան, եւ ելցէ ինքն իւրայնովքն ի կենաց գրէն: Իսկ եթէ ոք վասն հեծելի եւ կամ վասն այլ իրիք խռովութե ան հանցէ, եւ յորժամ խաղաղի դարձուսցէ ի տեղի իւր, աւրհնի յաստուծոյ ...: Ո՜վ եղբարք, ոչ թէ վասն մարմնաւոր ինչ լումայի գրեցաք զսուրբ աւ[ետարանս ], այլ վասն զմեզ յիշելոյ...:
      
       Ի մայիսի ԻԱ (21) սկսա եւ յաւգոստոս ԻԱ . աւարտեցի:
      
       Հետ. ստացող ` Մաթէոս
      
       բ
      
       Յիշեցէք զՄաթէոս պատուական քահանայն, որ կազմեաց զսուրբ աւետարանս իւր ծախիւք եւ աշխատութեամբ ... յիշեսջիք եւ զՄասներ ջուլհակն եւ զամուսինն իւր Տուխթար ,... որ զսուրբ աւետարանս վերստին զարդարեցին արծաթով, եւ ոսկւով, եւ տերունական նշանաւ, եւ սուրբ պատկերաւ ,... եւ զՍտեփաննոս աբեղայն, որ շատ աշխատեցաւ ի յարծթելն ,... եւ զՄկրտիչ ոսկերիչն...:
      
       ՃԱՌԸՆՏԻՐ
      
       Մատենադարան Հայկ. թարգմ. էջ 728 (Երուսաղէմի մատենադարան)
      
       Գրիչ ` Վահան
      
       վայր ` Դրազարկ
      
       Յեւթնհարիւրերորդի եօթանասներորդի հայկազեանս տումարի (1321), գրեցաւ աստուածազարդ ճառընտիրս այս, ձեռամբ մեղսաթաւալ եւ յոգնամեղ անձին Վահանայ անարժան քահանայի, ի վանքս Դրազարգի, ի մեծափառ եւ հռչակաւոր անապատն, ի դուռն տաճարի մօրս լուսոյ Աստուածածնի, ի թագաւորութեան տղայ արքայի Լեւոնի` որդի Աւշին թագաւորի, ի հայրապետութեան տեառն Կոստանդեայ ...: Ես` ողորմելիս Վահան, խաւարեալ աչօք, ի հալալ արդեանց իմոց եւ աշխատութեամբ, գրեցի զսա պաշար կենաց իմոց եւ յոյս համարձակութեան առ աստուած բազմաբիծ անձին իմոյ ,... մանաւանդ Զապլունին` դստեր Լեւոնի արքային Հայոց, եւ ամենայն եղբայրութեանս...:
      
       Եւ արդ, ծանուցանեմ ձեզ` սուրբ հարք մեր եւ եղբարք ... երկրամերձ դիմօք աղաչեմ, զի կամէի գալ եւ լինել երկրպագութեան արժանի աստուածային գերեզմանիդ ու չյաջողեցաւ ... ես զինչ աղէկ գիրք գտայ ի վանքս ... պատմութիւն, ես ձեզ գրեցի, որ ընթեռնոյք, ուրախանայք ու զիս յիշէք:
      
       ԱՒԵՏԱՐԱՆ
      
       Մաքսուդ, Ցուց. Ագուլիսի 21. Արարատ, 1911, էջ 564-565 (տես նաեւ 1348)
      
       Գրիչ ` Պաւղոս
      
       վայր` Վայոց Ձոր
      
       Գրեցաւ ՉՀ. (1321) թվիս, ի յերկիրս Վայու Ձորու, ||... ձեռամբ Պաւղոս վարդապետի, յաղագս խնդրո սրբասէր կրաւնաւորի Սահակ անուն, որ ստացաւ զսայ ի յարդար եւ ի խալալ վաստակոց իւրոց, յիշատակ իւր, եւ ծնաւղաց իւրոց, եւ եղբարց իւրոց, որք աւգտիք ի սմանէ|||
      
       ԺՈՂՈՎԱԾՈՒ
      
       Երեւան 2961
      
       Գրիչ` Մխիթար Անեցի
      
       ա
      
       Ի եւթնհարիւր թիւ կատարեալ,
      
       Եւթանասուն ի նոյն անկեալ (1321),
      
       Կատարեցաւ բանըս չափեալ,
      
       Ի համբակէն նւաստացեալ:
      
       բ
      
       Ո՜վ, ամենիմաստ եւ բազմահանճար վայելող այսմ բազմիմաստ աստուածային տառիցս, զմեռեալս մեղօք, զպարտականս բիւր քանքարաց մեղաց, զփափագմամբ փրցփրցուն զանարժան գծողս` զՄխիթար Ան եցի, միշտ բարի յիշման արժանի առնել զչարս եւ զանարժան, զի վասն այդմ բանի յայսմ նեղ եւ ի նսեմ, դառն եւ ի դժնեա աւուրքս գրեցի, որ էր սով սաստիկ, եւ սրածութիւն, եւ սասանութիւն, եւ չարիս պէս պէս եւ զանազան, վասն մեղաց իմոց:
      
       ԱՒԵՏԱՐԱՆ
      
       Երեւան 5505 եւ Վասպ. 85. Լալ. Ցուց . սյուն, 167-168
      
       (տես նաեւ 1343 եւ 1504թ. թ. )
      
       Գրիչ ` Յո[վաննես]
      
       վայր` Ապահունեաց գաւառ
      
       գիւղ ` Արսէ
      
       ... Արդ, գրեցաւ սուրբ աւետարանս ի թուականիս Հայոց ՉՀ. (1321), յերկիրս Ապահունեաց, ի նշանաւոր գեղուկս, որ կոչի Արսէ, ընդ հովանեաւ սրբոյ Ստեփաննոսի նախավկայի եւ ամենակարող երազահաս սրբոյ զաւրավարիս Գէւորգեա, ի խնդրոյ իմաստուն եւ հաւատարիմ քահանայի, զոր մականուն Ներսէս կոչի:
       ... Եւս առաւել աստուած ողորմի Ատոմին, եւ որդոցն` Յովանէսին եւ Կակոսին եւ Կարապետին, եւ մօրն` Խանզադին, հարսին ` Բէկիջանին:
      
       Արդ, յերես անկեալ աղաչեմ, որք ընթեռնուք կամ աւրինակէք, գծողի սորա թողութիւն շնորհեցէք, սուտանուն քահանայի Յո[վհաննիս]ի, եւ սխալանաց եւ խոշորութեան գրոյս անմեղադիր [լերուք ], զի մեր կարն այսչափ էր, եւ Քրիստոսի թագաւորին փառք:
      
       ԱՒԵՏԱՐԱՆ
      
       Երեւան 3708
      
       Գրիչ ` Յակովբ
      
       վայր` ի գաւառիս Աւընկա, ի վանքս Թառցու
      
       ... Արդ, այսմ անմահական ըմպելոյ եւ անգիւտ մարգարտիս եւ ամենագով աւրինակիս փափագաւղ եղեալ սրբասէր եւ մաքրակրաւն քահանայն Սիմէոն, ետ գաղափարել զսա ձեռամբ Յակովբ կրաւնաւորի, ի ժամանակս վերջինս, ի թուականութեանս Հայոց ՉՀ. (1 321), ի գաւառիս Աւընկա, ընդ հովանեալ սուրբ Առաքելոցս, ի վանքս Թառցու: Արդ, աղաչեմք զամենեսեան, որք ընթեռնուք զսուրբ աւետարանս զայս, կամ գաղափարէք, կամ հանդիպիք, յիշեսջիք աղաւթիւք զսրբասէր քահանայն զ Սիմէոն, եւ զծնողսն իւր, եւ զեղբարսն, եւ զքոյրսն, եւ զհանգուցեալ եղբայրն` Գառնուկն, զԿարապետ քահանայ, որ զաւրինակն շնորհեաց, եւ զքոյրն իմ զԷլխաթուն:
      
       ԳԻՐՔ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ՎԱՐԴԱՆԱՅ ՎԱՐԴԱՊԵՏԻ
      
       Փիրղ. 6273, էջ 130 (Կտուց անապատ)
      
       Հեղինակ ` Վարդան
      
       վայր ` Երուսաղէմ
      
       ... Արդ, ասացաւ եւ գրեցաւ սուրբ եւ աստուածային տառս, որ է մաղթանք ի բոլոր ամենայն սուրբ տնօրինականք Քրիստոսի աստուծոյ, որ է յԵրուսաղէմ, ի Վարդան վարդապետէ, ի թուականութեանս Հայոց ՉՀ. (1321), եւ ի թագաւորութեան Հայոց Լեւոնի` որդւոյն` Օշնի, եւ յառաջնորդութիւնս Երուսաղէմի տէր Վարդանայ:
      
       ԱՒԵՏԱՐԱՆ
      
       Երեւան 4059
      
       Գրիչ ` Կարապետ
      
       ա
      
       ... Եւ արդ, գրեցաւ սուրբ աւետարանս ի թվականութեան ազինս Հայկայ ՉՀ. (1321), ձեռամբ անիմաստ անձին եւ եղկելի հոգւոյ Կարապետի` խոտան եւ վատթար գրչի, ի ստոյգ եւ ընտիր աւրի[նակէ] |||
      
       Կազմող ` Յովանէս
      
       բ
      
       Զհողացեալս մեղաւք զՅովանէս սուտանուն սարկաւագ, որ կազմեցի զսուրբ աւետարանս, աղաչեմ յիշել միոյ տէր ողորմայիւ:
      
       ՅԱՂԱԳՍ ԵՒԹՆ ԽՈՐՀՐԴՈՅ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ԹՈՎՄԱՅԻ ԱԳՈՒՒՆԱՑՒՈՅ
      
       Երեւան 2515
      
       Թարգմանիչ` Յովհաննէս Եզնկացի
      
       վայր` Ծործորու վանք
      
       ա
      
       Զաստուածային եւ զերկնաւոր իմացուածդ ամենասուրբ հոգոյն, զոր ընդ աղաւտ ցանկացան տեսնել հրեշտակք, զոր շնորհեաց աստուած եկեղեցոյն Հռոմայ, շինել ի վերայ վիմին Պետրոսի զխորհուրդս սուրբ եկեղեցւոյ` մկրտութեանն ասեմ, զկնքոյն, եւ զսուրբ պատարագին , եւ զպսակին գիտութիւնն, զոր յարմարեալ տրամաբանական արուեստիւ եւ ապացուցական մակացութեամբ, համառօտ բանիւ եւ հզօր զօրութեամբ իմաստուն ումեմն վարդապետի ֆրա Թումայ կոչեցեալ, ի կարգէ բրաջուրացն, առաքինութեամբն կատարեալ եւ ի ծայրս իմաստասիրութեան ելեալ, լատին բարբառով, որում տենչացայ հոգւով նուաստ ոգիս եւ յոյժ կարաւտս բանի` Յոհաննէս Եզնկացի եւ այժմ կոչիմ Ծործորեցի: Եւ մեծաւ թախանձանաւք թարգմանեցի զսա ի հայ բարբառ հրամանաւ պապին Հռոմայ, եւ ձեռնտուութեամբ արհեպիսկոպոսին տէր Զաքարիայի, սուրբ առաքելոյն Թադէոսի վերադիտողի, եւ միջնորդութեամբ տէր Բարդուղիմէոսի` հեզահոգի ֆրանկ եպիսկոպոսի եւ յոյժ գիտնականի: Եւ աւանդեցի զսա եկեղեցեացդ Հայաստանի ընծայ անգին եւ գանձ պատուական, աշխատեալ իմովս տկարութեամբ եւ յղկեալ ըստ կարի զբառս եւ զբանս : Արդ,
      
       որք աւգտիք ի || սմանէ եթէ գտանէք ի սմա ախորժ կերակուր եւ համ իմաստից յառողջութիւն մտաց ձերոց եւ ի պարարումն հոգւոց իմաստից եւ ի նիւթ գիտութեան խորհրդոյ սուրբ եկեղեցոյ` տեառն իմոյ եւ աստուծոյ Յիսուսի Քրիստոսի եղիցի զոհութիւն ... եւ թէ ոչ գտցի ի սմա ըստ կատարեալ իմ աստիցդ ձերոց կատարեալ եւ առողջաբար կերակուր` մերում տկարութեանս լիցի պակասութիւն, զի ոչ կարացաք յանդընդական ծովէն քարշել կաթիլս ջրոյ գործիական իմացմամբս մերով, յարբումն պասքեալ անձանց եւ փարթամութիւն կատարեալ գիտնոց, միայն աղաչեմ ի բասբանաց զմեզ ազ ատել, զի ցանկութիւն ողջախոհ եւ մոլի առանց թեւոց թռչել տայ եւ առանց զաւրութեանց նահատակել: Վասն որոյ աղաչեմ զաստուածասէր պատահողսդ յիշատակել ի տէր բարի կամաւք զյառաջասացեալ աւժընդակսն այսմ իրողութեան, եւ ընդ նոսին զմեր նուաստութիւնս կրկին ծնաւղաւք մերաւք եւ երախ տաւորաւք, զի եւ ձեզ լիցի մասն յիշատակի ընդ յիշատակեալսն յաւիտենական արդարոցն: Եւ որք աւրինակէք զսա, գրեսջիք եւ զայս սակաւ գիր յիշատակի աշխատելոցն ի սմա, զի եւ դուք գրես-
      
       ջիք ի գիրն կենդանի, ի դպրուտիւն վերին կենացն` շնորհաւքն Քրիստոսի, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս , ամէն:
      
       Գրեցաւ գիրս այս խորհրդոյ ի թիւ տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի ՌԳՃԻԵ. (1325), յամսեանն ի հոկտեմբեր Ը. (8), երկու ամաւ յառաջ թարգմանեալ. եւ ի թիւ Հայոց ՉՀ. (1321), թարգմանեալ եւ գրեալ ի դուռն Ծործորու, ընդ հովանեաւ սուրբ Աստուածածնիս, որոյ ողորմութեամբ եւ շնորհաւք եղեւ կատարումն սորին:
      
       Ստացող ` Տիրատուր
      
       վայր ` Գլաձո՞ր
      
       բ
      
       Ես` նուաստ եւ յետինս ի բանասիրաց Տիրատուր րաբունի, ստացա զտառս զայս բազում աշխատութեամբ, որ էր ժողովեալ ի հոգեկիր եւ յիմաստուն վարդապետէ ֆրա Թումա կոչեցեալ, եւ ետու զսա
      
       գրել ի հալալ արդեանց, ի յիշատակ անձին իմոյ || եւ ծնողաց մերոց եւ ամենայն արեան մերձաւորաց. եւ որք յետ մեր ժառանգեն` յիշման արասցեն զմեզ արժանի առաջի անարիւն պատարագին, եւ որք յիշեքդ` յիշեալ լիջիք առհասարակ յողորմութիւնն Քրիստոսի, որ է աւրհնեալ յաւ[իտեանս , ամէն]:
      
       ԼՈՒԾՄՈՒՆՔ ՍՈՒՐԲ ԳՐՈՑ ՎԱՐԴԱՆԱՅ ԱՐԵՒԵԼՑՒՈՅ
      
       Երեւան 750
      
       Գրիչ ` Սարգիս
      
       վայր ` Այա՞ս
      
       Զսիրողն այսմ ճշմարիտ բանիցս` զաստուածասէր եւ զուղեղ հաւատացեալն համագոյ սուրբ երրորդութեանն` զպարոն Կոստ[ան]ցն` զորդի Թորոս պրիսմըծխուն հ անգուցելոյն ի Քրիստոս եւ զծնաւղսն իւր յիշեսջիք ի Քրիստոս, որ զաւրինակն շնորհեաց: Նոյնպէս եւ զիս` զանարժան ծառայս աստուածոյ զՍարգիս, եւ զ[հանգու]ցեալ ծնաւղսն մեր` զՍտեփաննոս եւ զԸռիթայ, եւ զայլ ազգայինսն մեր, եւ որ յի[շէքդ ] Քրիստոս աստուած զձեզ յիշէ ցիւր միւսանգամ գալ[ուստն ], ամէն:
      
       ՅԱՂԱԳՍ ԵՒԹՆ ԽՈՐՀՐԴՈՅ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՖՐԱ ԹՈՎՄԱՅԻ
      
       Երեւան 560
      
       Գրիչ ` Թորոս
      
       վայր ` Գլաձոր
      
       Յիշելոյ եւ աստուած ողորմոյ արժանի առնէք զյոքներանեալ, սրբազան եւ հեզահոգի վարդապետն Սարգիս, ընդ նմին եւ զծնօղսն իւր եւ զամենայն արեան մերձաւորսն, որ եռափափագ սրտիւ ետ գրել զգիրքս իմաստասիրաց, եւ սա խոկայ եւ բաղձայ ի տուէ եւ ի գիշերի արհեստից եւ մակացութեան եւ իմաստասիրաց արանց: Ընդ նոսին եւ զեղկելի եւ զտառապեալ հոգի Թորոս, որ զգիրս գրեցի, եւ զծնաւղսըն իմ, եւ զհարազատ եղբարսն իմ յիշելոյ արժանի արարէք, ո՜վ սուրբ ընթերցօղք, յարտասուաթօր եւ ի մաքրափայլ աղաւթս ձեր, առաջի զենլոյն Քրիստոսի աստուծոյ մերոյ, աղաչեմ, եւ խոշորութեանս անմեղադիր լերուք:
      
       Գրեցաւ գիրքս ի վանս Գլաձոր, մօտ ի մեծ վարժապետն Եսայի, ընդ հովանեաւ սուրբ ուխտիս Ստեփանոսի: