Հայերէն Յիշատակարաններ

       1399
      
       ԱՒԵՏԱՐԱՆ
      
       Երեւան 5510
      
       Գրիչ ` Զաքարայ
      
       վայր ` Աղթամար
      
       Արդ, գրեցաւ սուրբ աւետարանս ի կղզիս Աղթամար, ընդ հովանեաւ սուրբ խաչիս եւ սուրբ Նշանի, ի հայրապետութեան տէր Դաւթի, եւ ի թուին Հայոց ՊԽԸ. (1399), ձեռամբ մեղապարտ եւ անարժան Զաքարայ անիմաստ եւ ախմար գրչի, եւ անընդունակ գոլով յարուեստ
      
       գրչութեան եւ բազում մեղաց ցնորիւք պաշարեալ, այլ ըստ ||| ում զոր պարգեւեաց մեզ մարդասէր հոգին, [բա]զում աշխ ատանաւք գրեցի անարժան ձեռաւք իմովք, ի ստոյգ եւ յընտիր աւրինակէ, կենաւք տառապանաւք եւ բազում պանդխտութեամբ: Արդ, որ ճաշակէք յաստուածային բուրաստանէս եւ յամենալի սեղանոյս, որք պատահիք սմա տեսութեամբ կամ ընթերցմամբ, յիշեսջիք յաղաւթս ձեր [ստացող սորա զԴանիէլ, եւ զծնողքն ` զԱբրահամ եւ զՄարեմ, եւ զեղբարքն, եւ զպապն, եւ զորդին, եւ զդուստրն. եւ ետ զսա ընծայ ի սուրբն Ստեփանոսի Նախավկայն յՈստան քաղաքի, եւ յորժամ ընթեռնուն յիշեն զդանիէլ եւ զծնողքն, եւ աստուած ողորմի ասեն]:
      
       Ընդ նոսին եւ զանպիտան գրիչ Զաքարայ, եւ զմեր ծնողքն` զՄկրտիչ քահանայ եւ զԹանկխաթուն, եւ զուսուցիչն մեր զԿարապետ կրաւնաւոր, զհանգուցեալն ի Քրիստոս, եւ զեղբարքն` զԿարապետ քահանայ եւ
      
       զՅովաննէս, որ աշխատեցաւ ի նիւթ թղթիս, եւ || զԽաչիկ, եւ զքոյրն մեր Խէրխաթուն՞ որ բարի մահուամբ հանգեաւ ի Քրիստոս, եւ զամենայն ազգականքն մեր` զկենդանիք եւ զհանգուցեալք: Եւ որք զմեզ յիշէք սրտի մտաւք եւ դուք յիշեալ լիջիք յառատ յողորմութեանն աստուծոյ, որ է աւրհնեալ գովեալ եւ բարեբանեալ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից , ամէն:
      
       ՃԱՌԸՆՏԻՐ
      
       Սրուանձտ. Թորոս Աղբար, Բ ., էջ 429-430 (տես նաեւ 1581)
      
       Գրիչ ` Յովհ[աննէս]
      
       վայր` Շուշանց գիւղ
      
       Գրեալ ի սուրբ ուխտն Վարագայ ձեռամբ Յովհ[աննէս ] գրչի, ընդ հովանեաւ սուրբ Նշանին Վարագայ, ի գեաւղս Շուշանց ի դուռն սուրբ Գէորգայ զաւրավարին, ի հայրապետութեան տէր Սահակայ`
      
       առաջնորդին Վարագայ, եղբաւր Պաւղոսի նախորդ առաջնորդին, ի թվ. Հայոց ՊԽԸ . (1399): Յիշեցէք զՏիրացու կրաւնաւորն, եւ զտէր Ստեփաննոսն, եւ զծնողսն իւրեանց` զՀայրապետն եւ զԴասապետն, զՇնոհորն եւ զՍամէլիք, եւ զպապն նորին զՍաւարն, եւ զԱւետիս քահանայն ... զՋհանխաթունն, եւ զԳուրջիխաթունն ... զՆորատինն, եւ զՍահմատինն ... եւ զերիցս երանեալ Սիմէոն րաբունապետն, որ եղեւ պատճառ եւ ուսուցիչ գործոյս գրագրութեան, տուեալ նուէր սուրբ առաքելոցն Բարդուղիմէոսի:
      
       ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ ՀՆԳԱՄԱՏԵՆԻՆ ՎԱՐԴԱՆԱՅ ԱՐԵՒԵԼՑՒՈՅ
      
       Երեւան 1136 (տես նաեւ 1381 թ. )
      
       Հետ. ստացող ` Կարապետ
      
       Կամաւն աստուծոյ ամենակալին ես` Կարապետ աբեղայս, յամի ՊԽԸ. թուականիս Հայոց տոմարի (1399), ստացայ զցանկալիս բազմաց, զգանձս անկապուտ փարթամութեանց` զՄեկնութիւնս Արարածոց, ի վայելումն անձին իմո յ եւ ի սփոփանս մտաց` աստի կենացս, եւ յետ աստեացս` յիշատակ ինձ, եւ հաւր իմոյ Չարուխին, եւ մաւրն իմոյ Թաղայմէլիքին, եւ մաւրաքերն իմոյ Խոյանդին, եւ այլ արեան մերձա[ւորա ] ց եւ երախտաւորաց իմոց եւ ամենայն ազգականաց: Որք հանդիպիք զաստուած-ողորմին անյապաղ ասացէք, եւ աստուածն, որ առատն է ի տուրս բարեաց, մեզ եւ ձեզ ողորմեսցի , ամէն:
      
       Այլ եւ զուսթայ Մէլիքշէն յիշեցէք:
      
       ՏԱՂԱՉԱՓՈՒԹԻՒՆՔ ՆԵՐՍԻՍԻ ՇՆՈՐՀԱԼՒՈՅ
      
       Երեւան 1537
      
       Գրիչ ` Յովաննէս
      
       վայր ` Սանահին
      
       Արդ, ի սպառել ժամանակի,
      
       Եւ ի վերջին այսմ դարի,
      
       Դէպ մեզ եղեւ փոփոխելի,
      
       Գալ բնակիլ ի սմին տեղի,
      
       Ի դրան քաւարանի,
      
       Աստուածաբնակ այս տաճարի,
      
       Յերկնահանգէտ տանս պանծալի,
      
       Զոր Սանահին վերաձայնի,
      
       Տկար ոգւով ի պանդըխտի,
      
       Ցաւեալ անձամբ ողորմելի,
      
       Փարատելոյ ճարակ չլինի
      
       Ուոչ մխիթար ի սոյն վշտի:
      
       Արդ, զամենայն վիշտս եւ զաղէտս կսկծելիս ո՜ կարէ պատմել զերկնահանգէտ սուրբ աթոռիս, զսպառելն յիշխանաց եւ ի հոգեկիր
      
       արանց, թափուր եւ դատարկ ի փարթամ արգասեաց: || Եւ մեք ի սոյն ժամանակի եկեալ բնակեցաք ընդ հովանեաւ Աստուածածնիս, երկու եղբարքս հարազատ` Յով[ա]նն[է]ս եւ Ղազար սոսկանուն վարդապետ, այլ միեղէն եղբայրութեամբ: Եւ այս ոչ ըստ արժանեաց մերոց այլ թէ ինքս կամեցաւ, զի աւտար եւ հ[եռի ] էաք յայսմ գաւառէ, եւ կոչեցաք յետին սպասաւոր այս գերահռչակ սուրբ ուխտիս: Եւ սկսաք շարագրել զերկուս կտակս ի մի տփեակ, այլ եւ յուսացաք ի զօրացուցիչն Քրիստոս. եւ գրեցաք շնորհիւ տեառն զսա անջինջ յիշատակ նախնեաց եւ հոգւոց մերոց: Արդ, գրեալ եղեւ սա ի ժամանակս թագաւորութեան Գէորգեա որդւոյ Բագրատ յաղթող եւ հզօր արքայի, զի յաւուրս սորա եղեւ խորին խաղաղութիւն կողմանն Վրաց, ձեռամբ Յովաննիսի եւ Յոհաննիսի սիրասնունդ աշակերտի: Արդ, աղաչեմք զձեզ հեզաբար սիրով , զի որք աւգտիք ի սմանէ յիշեցէք ի գերամաքուր յաղօթս ձեր զծրողքս եւ զայլ աշխատակից եղբարքս` զԿիրակոս, եւ զՄաթէոս, եւ զվերոյգրեալքդ, եւ կողկողագին դիմօք ծնաւղիկն մեր, որ է սպասաւոր այս միաբանութեանս...: