ԿՆԻՔ ՀԱՒԱՏՈՅ

ԲԱՆ ՎԵՑԵՐՈՐԴ
       Յաղագս մարմնական կրիցն Քրիստոսի. եթե ո՛չ է ինքնութիւն ակամա եւ հարկաւոր եւ կարեկցութեամբք, այլ ի վեր քան զկարիս հարկաւորս եւ զմարդկային բնութիւնս։
      1  * Երանելոյն Յեռոթէոսի, Աթենացոց փիլիսոփայի, ուսուցչի Դիոնիսեայ՝ յԱստուածաբանական Ստիքիոնացն։
      2  * Բաւեալ ապաեղի ի մէնջ առաւելեալն մտաց եւ բանի աւրհնելով. թեպէտ եւ այսոքիկ ունի զգերաբնութիւնն եւ զգերագոյակ՝ ո՛չ միայն, զի այլաբար եւ անշփոթապէս մեզ հաղորդեցաւ, ոչինչ պակասեալ ի լիութենէն, որ առ մեզն խոնարհեցաւ. այլ զի ըստ ամենեցունց նոր եւ նորագոյն * բնութեանս մերում գերաբնութեամբ գոյր, որ ըստ բնութեանն * գերաբունն, զբոլորս մեր առ ի մէնջ՝ ի վեր քան զմեզ ունելով։
      1  * Երանելոյն Դիոնէսեայ, Աթենացոց առաջին եպիսկոպոսին եւ մարտիրոսի՝ սակս մարդանալոյն Քրիստոսի, ի բանէն՝ Որպէս ասէ Յիսուս, որ ամենեցուն առաւելն է։
       2  Եւ զի համառաւտաբար ասասցուք՝ ո՛չ մարդ, ո՛չ որպէս մարդ, այլ որպէս ի մարդկանէ՝ մարդկան եղեւ ի վեր քան զմարդ եւ ճշմարտապէս մարդեալ, եւ այնուհետեւ ո՛չ ըստ Աստուծոյ զաստուածայինսն ներգործեալ, եւ ո՛չ զմարդկայինսն ըստ մարդոյ, այլ այրացելոյ Աստուծոյ՝ նոր իմն եւ աստուածայրական ներգործութեամբ ըստ մեզ քաղաքավարեալ։
       1  Երանելոյն Եփրեմի եպիսկոպոսի Խորին Ասորոյ՝ ի բանէն, որ վասն շնորհացն այսպէս գրեաց։
       2  Կինն պոռնիկ ի շնորհաց քաւարան ոտիցն Տեառն ընդունելով բովանդակութեամբ՝ տարաւ թողութիւն մեղաց, աւծանելով զոտսն Տեառն եւ Բժշկին իւղով, ձրի ընկալաւ զգանձսն առողջութեան ցաւոց իւրոց. զի ո՛չ թե վասն որովայնի լրման * հրաւիրեցաւ յագեցուցանել զքաղցն իւր, այլ վասն ապաշխարութեան * մեղաւոր կնոջն հրաւիրեաց զանձն իւր՝ արդարացուցանել զմեղաւորն. եւ ո՛չ թե բազմապատրաստ կերակրոց փարիսեցոյն քաղցեալ էր Տէրն, այլ արտասուաւք պոռնկին յագեալ եւ հանգուցեալ * յարտասուացն, որով քաղցեալն էր, շրջելով զվայելչութիւն անցաւոր կերակրոցն, որով հրաւիրեալն էր՝ ցուցանել, եթե ո՛չ վասն անցաւոր կերակրոցն հրաւիրեալ էր, այլ վասն աւգնականութեան մտացն։ 3  Եւ ո՛չ իսկ վասն հեշտութեան * եղեւ Տէրն ընդ կերաւղս եւ ընդ արբեցողս , որպէս կարծէր փարիսեցին, այլ զի ի մահկանացու կերակուրս նոցա խառնեսցէ զվարդապետութիւնն իւր, որպէս դեղ կենաց։ 4  Եւ որպէս ի պատճառս կերակրոյ տայր * զխրատ դառնութեան Չարն տանն Ադամայ, նոյնպէս ի պատճառս կերակրոց տայր Բարին պարգեւս կենաց որդոց Ադամայ. որսորդ էջ, զի որսասցէ զկորուսեալ կենդանիս , եւ տես զմաքսաւոր եւ զպոռնիկս եւ զյամենայն անառակութիւնս ընթացեալս, փութացաւ եւ սփռեաց զգործս իւր ի վերայ ընթացից նոցա, զկերակուր պարարաւղ մարմնոյ՝ որսալ զնոսա ի պահս, որ պարարէ * զհոգին։ 5  Ի լկտաց կարծեցեալ կերաւղ, ի գետնոց՝ ամենապարգեւ, յարբեցողաց՝ արբեցեալ , յիմաստնոցն՝ * արբուցաւղ ամենեցուն. աւրհնեա՜լ տեսչութիւնն իւր։
      1  * Սրբոյ Լուսաւորչին Հայաստանեայց՝ ի Վարդապետութենէն Գրիգորի, Յարութեան բանէն։
      2  * Եւ սքանչելագործ է եւ անհասական ի քննաւղաց, եւ ամենայն անհնարականաց հնարաւոր։ 3  Զի որպէս յառաջ քան զչարչարելն պարգեւեաց * զկենարար մարմինն իւր եւ զարիւնն աշակերտացն՝ առ ի յայտ առնելոյ, եթե ինքնակամ չարչարի, նոյնպէս յետ յարութեանն ցուցանէ յանձին զնշանս բեւեռացն, յայտ առնելով, եթէ չէին բաւական * վէրք արգելուլ զնա ի գերեզմանին՝ զբժիշկն վիրաւորաց։ 4  Նոյնպէս եւ ճաշակեալ ընդ աշակերտսն ի նոր արքայութեանն, զի յայտ արասցէ, թե որ յանկարաւտ եւ յանճաշակ արքայութեանն ճաշակել գիտէ, նոյն եւ յառաջ քան զչարչարանսն * քաղցական եւ դարմանաւոր յաշխարհիս լի եւ անկարաւտ ամենալցոյց շրջէր։ 5  Այլ զորաւրինակ անդ վասն հաստատելոյ * աշակերտացն ճաշակէր, նոյն աւրինակ աստ առ ի հաւատարիմ առնելոյ աշխարհի * քաղցեաւ , եւ թե արդարեւ իսկական Որդին Աստուծոյ եղեւ յետ ժամանակի եւ որդի մարդոյ, զի կեցուսցէ զաշխարհս . վասն որոյ կանխասաց եղեալ մարգարէն եթե՝ Աստուած յաւիտենական, Աստուած, Աստուած , որ հաստեաց զծագս երկրի՝ ո՛չ քաղցեսցի եւ ո՛չ աշխատեսցի , եւ ո՛չ գոյ քննութիւն իմաստութեան նորա ։
      1  * Երանելոյն Աթանասի, եպիսկոպոսի Աղեքսանդրացոյ՝ ուստի զԱպաւղինարեաց, ի բանէն՝ Աւրինակ բարեպաշտութեան։
       2  Բնութեամբ ուրեմն եւ ո՛չ ուրեմն * պիտակ արար Տէր, մարդ * եղեւ ո՛չ ըստ բնութեան, եւ ոչ ըստ գործոց մեզ մեղաց հանդուրժել կարողութիւն էր յԱրարիչն . քանզի մերով բնութեամբ եւ * գտանելով պատերազմ եւս լինի, եւ սերման տանումն ի ձեռն մերոյ տկարութեան։ 3  Իսկ Բանին մարմնաւորութիւն ըստ բնութեան Աստուածութեանն եղեալ՝ աննդունակ եղեւ որ ի մեզ հնութեամբ սովորական * իրքն էին, եւ վասն այսորիկ ուսանիմք մերկանալ զհինն եւ զգենուլ զնորն. եւ յայսոսիկ է սքանչելի, զի մարդ եղեւ Տէրն եւ առանց մեղաց, զի նոր բովանդակ եղեւ, եւ որքան ինքն հրամաեաց բնութեանն՝ կամելով յինքն ընկալաւ որքան կամեցաւ, այս է՝ ծննդեանն, որ * ի կնոջէ, աճման հասակի, թուոց ամաց եւ աշխատութեան, եւ ծարաւոյ եւ քաղցո, եւ տրտմութեան եւ մահու , եւ յարութեան։
       * Երանելոյն Բարսղի եպիսկոպոսի Կեսարու, ի բանէն՝ Յաղագս գոհութեան։
       2  Եւ համայն արտասուելն Տեառն ի վերայ Ղազարու եւ ի վերայ քաղաքին զայս ասել ունիմք, զի եւ եկեր եւ արբ՝ ո՛չ ինքն այնոցիկ * կարաւտ, այլ չափս քեզ եւ սահման հարկաւորաց անձին ախտից թողլով։ 3  Նոյնպէս եւ արտասուեաց՝ ողբացողաց եւ ողբացելոց սաստկացեալ զախտսն նուաստացուցանելով * ուղղէր. Ղազար սիրելին մեր քունեաց, այլ երթամ, զի զարթուցից զնա ։ 4  Ո՞ ի մէնջ զննջեալն ողբա սիրելի, զոր սուղ ինչ զկնի վստահանայ զարթնուլ։
       1  Երանելոյն Տիմոթէոսի, եպիսկոպոսին Աղէքսանդրու՝ ուստի զԼեւոն եւ զԵւտիքէ։
       2  Իսկ լինելով Բանն մարմին, որ է այս որդի մարդոյ, եղեւ բնակից մեր, որպէս ի ստացականէ մարմնոյ, որ ի Կուսէն սրբոյ մարմնացեալ, որպէս վայել է Աստուծոյ՝ ըստ Աստուծոյ աստուածապէս ի նմա։ 3  Իսկ մարմին անապական լինել՝ հիմն հոգեւոր անձնաւոր հաստատապէս եւ անշարժապէս, աղէ՜ արդեաւք վասն բնութեանն հողեղինի ստացեալ. պիտո՞յ էր արդեաւք ասել՝ տեսանել եւս նմա զանապականութիւն եւ բառնալ զբեռն մեղաց, եւ թագաւորել ի վերայ նորա մահու, եւ լծոյ եւ առանց ապականութեան հնազանդել, ընդ որով որդիք մարդկան հնազանդին ընդ դատապարտութեանն այնուիկ, եւ պարտաւորեալք եղեալք։ 4  Ո՛չ է արժան իմանալ եւ այսպէս, այլ մինչեւ կարի յոյժ ճշմարիտ եղեալ մարդ, յոյժ անցեալ վերաբերեալ քան զչափս բնութեան մարդկութեանս, եւ աստի ամենայն խորհուրդք մարմնաւորութեանն, որպէս վայել է Աստուծոյ , կատարեին։
       1  Երանելոյն Փիլիքսիանոսի, Նաբոկայ եպիսկոպոսի՝ ի մեկնութենէ սրբոյ աւետարանին ըստ Յովհաննու։
       2  Առաքեաց Աստուած զՈրդին իւր ի նմանու[թիւն ] մարմնոյ մեղաց . ո՛չ աւրինակաւ մարմնոյ միայն նմանութեան, որպէս կարծեցին Եւտիքէ եւ Մարկիոն, Մանի եւ Վաղընտիանոս, այլ մարմին ճշմարիտ, եւ ցանկութիւն ո՛չ ի նմա եւ ո՛չ հաշումն, եւ ո՛չ մի ինչ , որ ի պատճառս դատապարտութեանն Ադամայ, այլ ազատ իսկ ամենեւիմբ. որպէս ազատութեամբն իւրով փորձեալ Տէրն ամենայնի՝ կամաւորութեամբ, եւ ո՛չ որպէս հնազանդեալ ի բռնութենէ։ 3  Այլ որպէս ինքն Տէրն ասէ. Իշխանութիւն ունիմ դնել զանձն իմ եւ իշխանութիւն ունիմ առնուլ զնա ։ 4  Ապա թե դնել եւ առնուլն իշխանութեամբ էր, յայտնի է թե ամենայնն եւս կամաւորութեամբ է եղեալ, եւ ո՛չ բնականք. քաղցն եւ ծարաւն, վաստակելն, քունն եւ չարչարանքն՝ այս ամենայն ըստ տեսչութեանն համարեալ, եւ ո՛չ ըստ բնութեան մարմնոյ։ 5  Յորժամ կամեցաւ, քաղցեաւ, եւ յորժամ քաղցեաւն՝ ո՛չ ըստ թափուր լինելոյ ի կերակրոյ, որպէս ամենայն մարդ. պահեաց երբեմն զքառասուն տիւ եւ զքառասուն գիշեր, եւ յետ կատարելոյ քառասուն աւուրն ապա քաղցեաւ։ 6  Եւ եթե բնութեամբ քաղց նորա, որպէս ամենայն մարդոյ, ո՛չ յանցանել պահոցն եւ ո՛չ ի կատարել քառասուն աւուրն ապա սկսանէր երեւիլ քաղցն. եւ այն ըստ բնութեան մարդոյ ո՛չ պատշաճի, եւ ո՛չ այս, եթե զկնի քաղցոյն եւ ծարաւոյն ո՛չ վարի կերակրով եւ ըմպելեաւ։ 7  Իսկ զայս, զոր ասացաքս, ո՛չ ասեմք, եթե ո՛չ վարեցաւ Տէրն կերակրով եւ ըմպելեաւ, այլ ո՛չ ի բռնութենէ, որպէս կարաւտ ձգեալ առ կարաւտութիւնն։
      1  * Երանելոյն Սեբերիանոսի՝ ի հինգերորդ ճառէն։
      2  * Եկն դարձեալ ի Կանա Գալիլէացոց, ուր արար զջուրն գինի ։ 3  Յիշէ զերեկի բանսն, եթե զոր ինչ մարմնապէսն է ասացեալ՝ չէ՛ պարտ մարմնապէս իմանալ։ 4  Երեւի երբեմն աստ եւ երբեմն անդ՝ ըստ մարմնոյն, եւ ո՛չ * ըստ աստուածութեանն սահմանելոյ . զի աստուածութեամբն ամենայն ուրեք է, այլ տեսչութեամբն զկարգ տեսչութեանն կատարելոյ . եւ Յիսուս վաստակեալ ի ճանապարհին՝ աշխատեցաւ աշխատելեաւն, որ ո՛չն աշխատէր, պահեաց զԽ. տիւ եւ զԽ. գիշեր, եւ յետոյ քաղցեաւ. եւ յայտ է, եթե յորժամ կամեցաւ՝ քաղցեաւ, զի բնութիւնն իւր առանց կարեաց է։