ԿՆԻՔ ՀԱՒԱՏՈՅ

ԲԱՆ ԻՆՆԵՐՈՐԴ
       Եթե պարտ է մարմնացելոյ Բանին եւ մարդացելոյ Տեառն մերոյ՝ Որդւոյն Աստուծոյ Յիսուսի Քրիստոսի, վասն փրկութեան արարածոց կամաւորութեամբ գալ ի չարչարանս, եւ ո՛չ աս[ել] երկիւղ ի մահուանէ, եւ ո՛չ արեան քիրտն լինել, եւ ո՛չ ի հրեշտակէ զաւրանալ։
       1  Երանելոյն Երանոսի, հետեւողի առաքելոց, եպիսկոպոսի Ղաւգդոնի Գալիլէացոց՝ ի բանէն, որ զստորնին։
       2  Այսպէս զՅիսուս ըստ երկուց խորհրդոց այլայլեն եւ այլաձեւ մեկնեն՝ եւ Նիկողիտացիքն եւ Մարկիոն։ 3  Իսկ որ զտասներորդ վիճակ զեպիսկոպոսութեան յառաքելոցն ընկալեալ՝ ուսոյց զայն, որ յաւրինաց եւ ի մարգարէիցն քարոզեցաւ, Աստուած, իբր ո՛չ եթե Հայր է Յիսուսի Քրիստոսի. քանզի զսա գիտացի, իսկ նա անգիտելի է՝ ասէ։ 4  Եւ ի վերայ այսոցիկ եւս զՂուկա աւետարանն կրճատեալ, եւ որ ինչ միանգամ վասն ծննդեան Տեառն գրեալ է՝ ի բաց հատին, եւ ի վարդապետական բանիցն Տեառն բազում ինչ ի բաց հանեալ։ 5  Եւ յայնոցիկ, որ զաւետարանն ընձեռեցին առաքելոցն՝ զիւր աշակերտսն հաւանեցոյց. ո՛չ կատարեալ աւետարան, այլ հատած ինչ փոքր աւետարան ընձեռեաց նոցա։ 6  Նոյնպէս եւ զառաքելոյն Պաւղոսի զթուղթսն՝ էր ինչ որ հատակոտորեաց, ի բաց բարձեալ՝ յայտնապէս համարձակեցաւ եւ կրճատեաց զԳիրս Սուրբս։ 7  Քանզի Եբիմնացիքն, որ ըստ Մատթէոսի աւետարանն է՝ այնու միայն վարեցեալք. եւ Մարկիոն, որ ըստ Ղուկային կրճատեաց՝ յայնմանէ, որ պ[ա]հին առ նոսա, եւ զոր ընկալաւն՝ յայնմանէ հայհոյութիւն խաւսեցեալ։
       8  Իսկ որ զՅիսուսն զատուցանեին ի Քրիստոսէ, եւ անչարչարելի կալ մնալ Քրիստոսին ասեն, եւ կրեալ զչարչարանս Յիսուսին՝ զըստ Մարկոսին պարծին ունել զաւետարանն։
       9  Իսկ որք ի Վաղնտինայն՝ ըստ Յովհաննուն աւետարանին յաճապէս վարին, եւ յայնքան անցին յանդգնութիւնս, զի եւ աւետարան մի՛ գտցի առ նոսա առանց հայհոյութեան. զի առանց ամենայն երկիւղի առանձին մատեան շարարկութեան յարմարեցին։ 10  Բայց այն աւետարանն, որ յառաքելոցն աւանդեցաւ եւ պահեցաւ, ա՛յն է ճշմարիտ , ո՛չ աւելի քան զյառաջասացեալսն եւ ո՛չ նուազ. զի բարեփառ եպիսկոպոսքն ամբողջ, առանց յաւելուածոյ եւ նուազութեան՝ զգրաւորական պատմութիւնն պահեցին, եւ պահեալքն ի նոցանէ ո՛չ յաւելուած ունին եւ ո՛չ պակասութիւն. զի ո՛չ աւելի քան զայն, որ էնն, եւ ո՛չ դարձեալ նուազ մարթ է գոլ աւետարանացն, ո՛չ ըստ թուոյ եւ ո՛չ ըստ չափոյ։ 11  Քանզի սիւն եւ հաստատութիւն եկեղեցոյ աւետարանն է, եւ հոգի եւ կենդանութիւն, յիրաւի ի չորս ունելն մասունս. զի Բանն Աստուած երեւեալ մարդկան՝ ետ զքառակերպեան աւետարանն. եւ միով հոգով շարունակեալ է, ա՛յլ ո՛չ ունի հաստատութիւն բանն, որ ի ձեռն հրեշտակաց կամ զաւրութեանց եղանիլ աշխարհի, բայց միայն ի ձեռն Միածնին։ 12  Հայր արար զարարածս. զի եւ կարաւտ ինչ ո՛չ էր Աստուած արարածական զաւրութեանն, այլ ո՛չ եթէ յումեքէ հարցափորձեալ լինի, զի գեր ի վերոյ ամենայնի է եւ ամենազաւր. որ եւ յաղթողին յաղթեաց եւ զյաղթեցեալ մարդն ի բաց արձակեաց։ 13  Քանզի միշտ նոյն ինքն Բանն Աստուած հզաւրն հոգով գիտութեան եւ կատարելութեան երեւեալ, եւ ո՛չ հոգով անգիտութեան եւ պակասութեան. քանզի զիա՞րդ ի մի գոլ կարէր կատարելութիւն եւ պակասութիւն, գիտութիւն եւ անգիտութիւն, ճշմարտութիւն եւ մոլորութիւն, կարողութիւն եւ անկարութիւն. այլ նոքա այնքան յեղանջեն ի գաղտնի՝ ի ծածուկ բերելով յինքեանս զշնթփնթանս։ 14  Այլ Որդին ի Հաւրէ եկն իշխանական ճոխութեամբ, լրութեամբ զաւրութեամբ։ 15  Յումէ՞ երկնչէր, քանզի բարեգործող էր եւ Աստուած, ըստ որում Գիր ասէ. Կամիս չերկնչիլ յիշխանութենէ անտի, բարիս գործեա՛. ապա եթե չար գործես՝ երկի՛ր ։ 16  Իսկ որք զընդդէմսն այսոցիկ ասեն՝ անկար եւ անհզաւր պատմեն զՏէրն, իբր թե ո՛չ կարացեալ գործել զբարի. եւ որ ո՛չ գործէ զբարի՝ ծառայ է մեղաց, ըստ Գրոց ։ 17  Այլ մարդն յսկզբանն ազատ էր բարուք. քանզի ազատ է կամաւք Աստուած, որ ստեղծ զմարդն ըստ նմանութեան իւրում. որպէս մարմին անկար է, այսպէս հոգիս յաւժար է՝ ի Տեառնէ վկայեալ ։ 18  Այսինքն՝ կատարէ կարող յոր ինչ յաւժարն է. եւ եթե զյաւժարութիւնն հոգոյն խառնեսցէ ոք մարմնոյն , հարկ է կարաւղին իշխել եւ տիրել տկարին, եւ ընկլանիլ մարմնոյն ի զաւրութենէ հոգոյն, եւ գոլ այսպիսումն ո՛չ եւս մարմնական, այլ հոգեւորական, ի ձեռն հոգոյն հասարակութեան։ 19  Արդ, ուր հոգին Հաւր է, անդ ո՛չ անկարութիւն մարմնոյն, այլ յաւժարութիւն հոգոյն. ընկղմեալ է անկարութիւն մարմնոյն ի կարողութենէ հոգոյն։ 20  Որպէս ապականութեան ընդունակ է մարմինս, այսպէս եւ անապականութեան. այլ սատանայ իբր զի ապստամբ էր՝ զազգս մարդկան աւազակաբար կալեալ, տիրեաց, պակոյց զսիրտ մարդկան եւ ընդ երկիւղիւ իւրով փակեաց։ 21  Այլ Բանն Աստուծոյ մարդ եղեալ՝ յաղթեաց նմա եւ ետ ի կոխան հաւատացելոց իւրոց, եւ եբարձ զերկիւղ նորա, եւ եդ զահ նոցա ի վերայ նորա, եւ ետ իշխանութիւն առանց երկիւղի գնալ ի վերայ վիշապին եւ կոխել զառիւծն , ըստ որում ասէ մարգարէն. Հանցէ ի ճշմարտութիւն զիրաւունս ։ 22  Զի թեպետ Ադամ յաղթահարեցաւ եւ զարկաւ ի ձեռն յանցանացն, Որդին Աստուծոյ մատեաւ եւ յաղթեաց՝ կապեաց զհզաւրն եւ փրկեաց զստեղծուածս իւր։ 23  Ապա թե ոչ յաղթեաց հակառակաւղին՝ ո՛չ հերքեցաւ թշնամին, իբր թե ո՛չ յաղթելոյ մահու, ըստ նոցա Բանին, որ թագաւորեաց յԱդամայ մինչեւ ի Մովսէս. այլ յաղթող զաւրութիւնն աստուածութեամբն երեւեցաւ, Որդին Աստուծոյ, կապեաց զհզաւրն եւ խափանեաց զմահ ։
       24  Իսկ Մարկիոնացիքն անչափ անկան ընդ երկիւղիւ դիւաց, որպէս եւ ո՛չ ի հեթանոսաց ոք։ 25  Քանզի որքան զինքն մեծ ունի զոք՝ ընդ այլոյ իշխանութեամբ եւ երկիւղիւ է, ո՛չ լոկ ըստ փառաւորութեան չէ թագաւոր, այլ եւ ո՛չ ըստ հեգնութեան։ 26  Զայս յառաջագոյն ցուցաք, եթե ուր քաջութիւն է, անդ ո՛չ է վատութիւն, եւ ուր համարձակութիւն է՝ անդ ո՛չ է երկիւղ։ 27  Քանզի յորժամ անբաժանապէս զմիաւորութիւնն ասասցես, լուծեալ լինի երկաբաժ ստորադրութիւնն։ 28  Ապա զիա՞րդ յամենահաս գիտութիւնն տգիտութիւն լինէր. զի թե աւրէնքն յանգիտութենէ եւ ի նուազութենէ տուեալ լինեին, զիա՞րդ ի նմա ճառք, որ վասն Քրիստոսի, զսատանայական անգիտութիւնն լուծանել կարեին եւ հզաւրին յաղթել. քանզի ո՛չ ի նուազեն եւ ո՛չ ի նմանոյն հզաւրն յաղթեալ լինի, այլ յայնմանէ, որ առաւելն քան զամենայն է՝ Բանն Աստուծոյ, որ յաղթեաց հզաւրին եւ առ յաւարի զգանձս նորա։ 29  Հզաւր վասն այնորիկ ասի սատանայ, զի զարհուրեցուցանէ եւ երկեցուցանէ աւազակաբար զմարդիկ։ 30  Իսկ որ լիութեամբ զկեանս, եւ զիշխանութիւն յինքեան ունի. քանզի երկիւղ եւ զարհուրումն եւ ախտ, եւ որ ինչ այսպիսիքս են, ըստ մեզ լինին՝ ըստ մարմնականս։ 31  Իսկ ի վերայ հոգեկանացս, որ տարածեալ ունին զլոյսն՝ ո՛չ այսպիսիքս հետեւեսցին աղէտքս. զի ոչ Աստուած յեղելոցն է, այլ եղեալքն յԱստուծոյ։ 32  Քանզի ամենայն ինչ ի միոջէ եւ ի միոյն Աստուծոյ է։ 33  Որպէս մահու ընդունակ է մարմինս մեր, նոյնպէս եւ կենաց, եւ այսոքիկ միմեանց տեղի տան, եւ երկոքին ո՛չ կան մնան միմեանց ի միասին, այլ արտաքս մղեալ հանէ միւսն ի միւսէն, եւ յարեցելոյն ի բաց բարձեալ լինի միւսն։ 34  Ի սկզբանն մահն զաւրացեալ մեղաւքն ի բաց եհան զկեանս մարդոյն. իսկ զկնի կեանքն զաւրացեալ անմեղութեամբ՝ արտաքս ընկեցին զմահ. զի թե մահն մեռագործեաց, ընդէ՞ր կեանքն ո՛չ կենագործեցին։ 35  Այլ զի կենագործեաց՝ ըմբռնեաց զմահն, եւ ո՛չ ըմբռնեցաւ ի նմանէն. զի ո՛չ էր վաճառեալ ընդ մեղաւք։ 36  Արդ, եթե մարմինս տկար է, հոգիս յաւժար է, որպէս ասաց Տէրն, եւ եթե խառնեսցի յաւժարութիւն ընդ տկարութեանն, յաղթողանայ հզաւրն, եւ ընկղմի տկարն ի զաւրութեանն. ո՛չ եւս տկար գոլ, այլ բոլորովին զաւրաւոր։ 37  Իսկ մարմնացեալ Բանն Աստուած՝ ի բաց բառնալով զանգիտութիւնն, ետ նոցա զգիտութիւն իւր։
       1  Նորին Երանոսի՝ ի բանէն, որ ընդդէմ Կողարբոսի եւ նորին համախոհաց. որք ըստ անկատարելութեանն եւ ախտից յինքնդարձութեան. եւ տրտմել երկնչել Քրիստոսի։
       2  Յո՞ւմէ երկնչէր, որ հզաւրն էր եւ արարիչ ամենայնի. զի սուրբ առաքեալքն ցուցանէին զՔրիստոս խաչեցեալն ի Գրոց՝ սա գոլ Քրիստոս զՈրդին Աստուծոյ։ 3  Իսկ որք հերձուն եւ բաժանեն զմի Քրիստոս՝ զՅորոբովամու զպատուհասն կրեցին։ 4  Վասն զի են ոմանք, որ ասեն զՅիսուս աման Քրիստոսի եղանիլ եւ զՔրիստոս ի վերուստ իբրեւ զաղաւնի իջանել ի Յիսուսն. քանզի լոկ ի մարդկանէ, այլ եւ յայնցանէ, որ յերկինս իշխանութիւնքն են, ըմբռնել զնա կարել . եւ գոլ որդի զՅիսուսն եւ հայր զՔրիստոսն եւ Քրիստոսի հայր զԱստուած։ 5  Իսկ այլք դարձեալ կարծեաւք ասեն չարչարանս նմա, իբր զի բնութեամբ անչարչարելի է. զՅիսուս չարչարեալ ասեն եւ զՔրիստոս անչարչարելի մնացեալ. եւ զայն ի սատանայէ առեալ զկարծիսն՝ առ յեղծանել զհաւատ եկեղեցւոյ։ 6  Այլ Յովհաննէս զմի եւ նոյն գիտէր զԲանն Աստուծոյ՝ զնա գոլ Միածին, զմարմնացեալն զՅիսուս Քրիստոս՝ զՏէրն ։ 7  Նոյնպէս եւ Մատթէոս զմի եւ զնոյնն Քրիստոս Յիսուս գիտէ՝ զմարդկութեան ծնունդն, որ ի Կուսէն պատմէ. զոր խոստացաւ Աստուած Դաւթի նստուցանել յաթոռ նորա, զոր նախկին Աբրահամու խոստացաւ. Այս է գիր ծննդեան Յիսուսի Քրիստոսի, որդւոյ Դաւթի, որդւոյ Աբրահամու ։ 8  Ո՛չ ասաց եթե՝ Գիրք ծննդեան Յիսուսի, եւ լռեաց, այլ ի նմին ասաց զՔրիստոս, առ ի գիտել, եթե Յիսուս է Քրիստոս եւ Քրիստոս է Բանն, որ ի Հաւրէ՝ խոստացեալն Աբրահամու։ 9  Եւ ապա, զի ազատեսցէ զմիտս մարդկան ի կարծեաց, յայտնէ զ՚ի Հոգւոյն յղացումն, ասէ. Կոյս յղասցի եւ ծնցի որդի , եւ կոչեսցեն զանուն նորա ընդ մեզ Աստուած . երեւելագոյնս նշանակեալ ընդ մեզ Աստուածն զծնեալն ի կուսէն փրկիչ աշխարհի։ 10  Այլ ո՛չ որպէս նոքայն դիւաբանեն, եթէ Յիսուս ա՛յն, որ ի Մարիամայն ծնեալ է, եւ Քրիստոս ա՛յն, որ ի վերուստն էջ։ 11  Յառաջագոյն տեսեալ հոգւոյն զխորամանգսն եւ զգուշացեալ ի զրպարտութենէ զլացողութեանն՝ ասէր. Յիսուսի Քրիստոսի ծնունդն էր այսպէս ։ 12  Եւ զի մի՛ զնա լոկ մարդ կարծեսցուք եղանել՝ ասէ. Յառաջ խոստացաւ Աստուած ի ձեռն մարգարէից իւրոց Գրովք Սրբովք վասն Որդւոյն իւրոյ, եղելոյ ի զաւակէ Դաւթի . ճշմարտեաց զմի Հայրն եւ զմի Որդին եւ ասէ. Որ հաւատայ, եթե Յիսուս Քրիստոս՝ յԱստուծոյ է ծնեալ, եւ որ ո՛չ հաւատայ եւ քակէ զՅիսուս ի Քրիստոսէ՝ չէ նա յԱստուծոյ ։ 13  Արդ, ի բաց որոշեն զՅիսուս ի Քրիստոսէ, զոր եւ անչարչարելի ասեն եւ երկուս անձինս յայտնեն. քանզի ոմն չարչարեցաւ, եւ ոմն անչարչարելի մնաց, ոմն ծնաւ, եւ ոմն ծնեալն էջ. ո՛չ մի, այլ երկուք ցուցանին։ 14  Բայց մի է ծնեալն եւ չարչարեալն Յիսուս Քրիստոս, եւ նոյն ինքն Միածին Որդին Աստուծոյ, զոր եդ Հայր վասն անբաւ մարդասիրութեանն իւրոյ յաշխարհի ։ 15  Եւ զի գիտէր Միածին Որդին զբաժանմունս չար վարդապետացն եւ զխորամանգ խարդաղութիւնս նոցա , պատուէր տայր հաւատացելոցն իւրոց ի սուտ մարգարեիցն, որ շրջին հանդերձիւք ոչխարաց, եւ ի ներքոյ են գայլք յափշտակողք, որպէս ասէրն. Ի պտղոյ նոցա ծանիջիք զնոսա ։ 16  Արդ, պտուղ նոցա բաժանմունս յայտնէ. ա՛յլ զՔրիստոսն ասեն եւ այլ զՅիսուսն։ 17  Իսկ Պաւղոս Քրիստոս զայլ ոք ո՛չ գիտէ, բայց զխաչեցեալն եւ զչարչարեալն՝ զմեռեալն եւ զյարուցեալն, զոր եւ մարդ իսկ ասէ ։ 18  Նոյնպէս եւ այլ առաքեալքն ցուցանեին ի Գրոց՝ տանն Իսրայելի զսա գոլ Քրիստոս, զսա գոլ Որդի Աստուծոյ՝ զԲանն իսկ, եղեալն մարդ ի սուրբ Կուսէն. բնութեամբ անտեսանելին տեսանելի եղեւ՝ ի միոջէ եւ ի նմին Հաւրէ, յաղթեալ եւ պարտեալ զթշնամին մարդկան, եւ շնորհեաց յաղթութիւն մարդկան։ 19  Մատակարարք բանին զԲանն ասացին Քրիստոս, զեղեալն մարմին՝ զմիաւորութիւնն քարոզեցին։ 20  Զի Բանն մարմին եղեւ եւ Որդին Աստուծոյ որդի մարդոյ. մաքուրն մաքրապէս զմաքուրն բացեալ արգանդ, զի միշտ նոյն ինքն Բանն Աստուծոյ միաւորակի եղեալն մարմին։ 21  Այլ չարքն չարաղանդքն՝ ներհակքն ուղղութեան, ստութիւն ի ներքս ծածկեալ թաքուցին ի Գիրս Սուրբս , զի անջատեալ ասացին զՅիսուս ի Քրիստոսէ եւ երկուս անձինս երեւեցուցին։ 22  Այլ մեք ուսեալք յԱստուածային Գրոց, եթե մի եւ նոյն է Յիսուս Քրիստոս՝ Որդին Աստուծոյ, որ ի ձեռն չարչարանաց իւրոց հաշտեցոյց զԱրարիչն ընդ արարածս։
       1  Երանելոյն Եփրեմի, եպիսկոպոսի Եդէսիեայ՝ Խորին Ասորոյ, ուստի՝ Վասն սգաւորաց եւ յարութեան եւ դատաստանի, ի բանէն՝ Որ հանապազ անարգէ զՈւռհայ։
       2  Յաղաւթս կայր ի Գեթսեմանի՝ ո՛չ վասն իւր, այլ առ ի լնուլ զպարտս իւրաքանչիւր իրաւականութենէ Հաւր. եւ յորժամ տեսանէր սատանայ զզաւրութիւնն Քրիստոսի, դողայր եւ սոսկայր, եւ հանապազ դողացուցանէր զնա ահ նորա։ 3  Եւ զի ասէր սատանայ ի փորձանսն՝ Ա՛րկ զքեզ աստի ի վայր, զի հրեշտակաց իւրոց պատուիրեալ է վասն քո պահել զքեզ , պատճառէր փորձիչն. այլ հրամանաց նորա եին պաշտաւնեայք. հրեշտակք զիա՞րդ ունին զնա ի վեր. որ զամենայն արարածս բանիւ հրամանաւ իւրով ունի ի վեր՝ ի հրեշտա՞կ ապաստան լինէր. եւ ո՛չ երբէք. բայց ինքն ինքեամբ խորտակէր զչարն, եւ հրեշտակք ապա մատեան եւ պաշտեին զնա. ո՛չ ըստ բաւականի պաշտել զնա, քանզի ո՛չ ոք բաւականապէս կարէ պաշտել զնա, թեպէտ խոնարհութեամբ երեւեցաւ։ 4  Այլ զի մեղք եղեն պատճառք ապականութեան մարդկան, եւ մեղաւքն յաղթողացաւ վիշապն առաջին եւ եկուլ զամենեսեան, վասն այնորիկ Տէրն մարմնով երեւեալ՝ նմանութեամբ մարմնոյ մեղաց, եւ ի մարտի վիշապին թողացուցանէր զլար կարթին, զի երեւեսցի յոխորդութիւն վիշապին։ 5  Որպէս եւ Յոբ նախապատումն եղեալ, ասէր եթե՝ Կապեաց դանդանաւանտ ի կզակս նորա եւ շրաւշակ յռնգունս նորա, եւ ասէ թե՝ Որ առ մարդկան խորամանգ է, առ իս որպէս արջառ խոտ ուտէ, եւ որ մարդկան բռնաւորն է՝ իմ կոխան է ոտիցս, եւ որ ի վերայ մարդկան յաղթողն է, այժմ առ իս որպէս ձագ կապեալ է ։
      1  * Սրբոյն մերոյ Լուսաւորչին Գրիգորի՝ ի Վարդապետութենէն, ի չարչարանաց բանէն։
       2  Ապա առնու այնուհետեւ զյառաջադիր խորհուրդ չարչարանացն Յիսուս կատարել . վասն որոյ բազում անգամ գուշակէ , եթե մեռանելոց է։ 3  Եւ վասն ա՞յնր արդեւք գայցէ * ի մահ. մի՞թէ պարտական իցէ մահու։ 4  Այլ մարգարէն ասէ . Անաւրէնութիւն ո՛չ գործեաց, եւ ո՛չ գտաւ նենգութիւն ի բերան նորա . զոր ինքն իսկ ասէր. Ո՞վ ի ձէնջ յանդիմանեսցէ վասն մեղաց ։ 5  Իսկ ըստ աւրինաց ինչ ո՛չ պարտական մահու, այլ ասէ. Եկի կատարել զաւրէնսն. որում * առաքեալն իսկ վկայէ եթե՝ Կատարած աւրինացն Քրիստոս է ։ 6  Իսկ բռնաւորաց արդեւք ի հարկէ ո՛չ մեռանիցի, այլ ասէ. Անձամբ իմով դնեմ զանձն իմ, եւ ո՛չ ոք հանէ յինէն. անձամբ, ասէ, զանձն իմ դնեմ, զի միւսանգամ առից զնա ։ 7  Իսկ ընդէ՞ր կամիցի զանձն դնել անպարտականն մահու. Ես եմ, ասէ, հովիւ քաջ, որ ի վերայ խաշանց մեռանիմ . յորո՞ց խաշանց արդեւք. ի հարթուցելոցն, ի փախուցելոցն եւ գազանակուր եղելոցն, զորոց * մարգարէն յառաջագոյն ասաց. Ամենեքեան իբրեւ ոչխարք մոլորեալք, այր ի ճանապարհի իւրում մոլորեցաւ. Տէր մատնեաց զնա * առ մեղս, եւ յանաւրէնութենէ ժողովրդեանն ի մահ վարեցաւ ։ 8  Վասն որոյ * քահանայապետն տիրասպան ազգին յակամայ մարգարէացաւ, ասէ . Լաւ է մեզ, զի այր մի մեռանիցի ի վերայ ժողովրդեանս, եւ մի ամենայն ժողովուրդս կորիցէ . բայց նա ո՛չ ասի ի վերայ ազգին միայն, այլ զի զամենայն որդիսն Աստուծոյ՝ զցրուեալսն ի բաժանել ազգացն, ժողովեսցէ ի մի։ 9  Վկայեաց եւ Պաւղոս եւ ասէ. Յայտնեաց Աստուած զսէրն իւր ի մեզ. զի մինչդեռ * հեթանոսքն եաք, Քրիստոս վասն մեր մեռաւ , եթե՝ Ի ժամանակի ի վերայ ամբարշտաց մեռաւ ։ 10  Եւ արդ, եկեալ աշակերտաւքն ի լեառն Ձիթաստանեաց, զի կատարեսցի մարգարէութիւնն , որ ասէ. Եկեսցէ հասցէ Տէր Աստուած մեր, եւ ամենայն սուրբք ընդ նմա, եւ կացցեն ոտք նորա յաւուր այնմիկ ի վերայ լերինն Ձիթենեաց՝ հանդէպ Երուսաղեմի, յարեւելից կուսէ . եւ տաւնական աւուրն աւրինականացն գայ աշակերտաւքն կատարել զաւրէնսն եւ յայտնել զխորհուրդ հոգեւորական տաւնին, եւ յառաջ քան զչարչարանսն զփրկութիւնագործ զմարմինն իւր եւ զարիւնն պարգեւէ աշակերտացն։ 11  Տեսանե՞ս, զի կամաւ, եւ ո՛չ ի բռնութենէ չարչարի Որդին Աստուծոյ, որ յառաջագոյն քան զչարչարանսն ճաշակեալ լինի։ 12  Յետ այսորիկ աղաւթս առնէր խորհրդիւ ի լերինն առ Հայր, ո՛չ վասն իւր զանգիտելով , այլ զի ցուցցէ, եթէ միակամ ընդ Հաւր զառաջի եդեալսն գործեսցէ . վասն որոյ բազում անգամ ասացեալ յառաջագոյն, եթե ոչինչ յանձնէ խաւսիմ եւ ո՛չ յանձնէ ինչ գործեմ, այլ * Հայրն, որ բնակեալ է յիս . մանաւանդ թե լնուլ զմարգարեականն, եթե՝ Փոխանակ սիրոյ իմոյ մատնեին զիս, այլ ես յաղաւթս կայի . եւ յայտ արարեալ աշակերտացն * միակամութիւնն ընդ Հաւր , եւ ապա իջանէ ի լեռնէն՝ փութացեալ վասն անհաւատիցն դնել զանձն։
       1  Երանելեացն ՅԺԸ. սուրբ հարցն ի Նիկիայ ժողովոյն՝ յԵրախայից վարդապետութենէն, ի հինգերորդ գլխոյն։
       2  Արդ, ընթերցեալ ի վախճանի աւետարանացն, ազդէ վախճանն զ՚ի մարդկութեան գործս եւ զիրս Տեառն Յիսուսի Քրիստոսի Աստուծոյ, Փրկչին մերոյ. զի ի սկզբան աւետարանին լուարուք՝ զիա՛րդ ի Կուսէն իբր զմարդ ծնաւ, եւ զկնի այնորիկ ընթերցեալ եղեւ ձեզ սակաւ ինչ յաստուածազան եւ ի փառաւոր գործոց նորա. իսկ ի կատարածի ընթերցուածոցն հինգերորդի լուարուք եւ զյաղագս կրից մահու նորա. բայց ուսեալք լինիջիք եւ յետ այսորիկ յերկինս վերանալոյ մարդկութեան նորա։ 3  Մեք անդուստ առնումք սկիզբն զյառաջգիտութեանն եւ զճշմարտութեանն, այլ եւ զմիւսոյ գեղեցիկ վարուց զհոգեւորականի կենացս զառհաւատչեայ ընկալեալ յանձինս՝ զժառանգութեան փառաց հանդերձելոյ յանվախճան յաւիտենին։ 4  Աստուած ելով Քրիստոս՝ մարդ եղեւ, զի զսուգս եւ զողբս մարդկայինս ի ձեռն հողմակիր մարմնոյն ապրեցուսցէ եւ փրկեսցէ զսա յընբռնողէն մոլորութեան եւ մեղաց. քանզի ո՛չ կամեցաւ Տէր իբրեւ զՏէր ի վերայ յարձակիլ, իբր թե զաւրութեամբ իւրոյ աստուածութեանն քակել եւ խափանել զզաւրութիւնն զայն, որ զաւրացեալ շահեալ ունեին մեղաւքն. այլ իբրեւ զմարդ ի դուրս գոլ եւ յառաջ անցանել կամեցաւ, զի զիշխանին մեղաց զզաւրութիւնն տկարացուսցէ՝ ի կարութենէ մարդկան յաղթահարեալ, իսկ զմարդիկ ուսուսցէ. զի կարէ մարդկային բնութեամբս հերքել զամենայն զաւրութիւն մեղաց եւ զչարութիւն դաւաճանողաց։ 5  Եւ մարդ եղեալ Տէրն, եւ էր դարձեալ Աստուած, որպէս էրն յառաջ քան զմարդանալն, որպէս եւ է Աստուած եւ Տէր ամենեցուն եւ թագաւոր յաւիտենից եւ արարիչ. բայց վասն զի իբրեւ մարդ երեւեցաւ եւ իբրեւ մարդ ի կենցաղիս յայսմիկ վարեցաւ, պարտ էր նմա մեռանիլ իբրեւ զմարդ, զի մի՛ ինչ թողցէ յորմէ կամաւք յանձն էառ՝ ի տկարութենէ մահկանացու բնութեանս մերոյ։ 6  Եւ այլազգ դարձեալ գիտել պարտ է, զի հարկաւորապէս մեռաւ, զի մի կարծեսցի նոյն ինքն մարդկութիւն Փրկչին երկնչիլ ի մահուանէ. այլ առաւել յանցանէ, յորոց ինքն զչարչարանսն կրեաց, ըստ տկարութեան մարդկութեան սովաւ ուսուսցէ զմարդիկ։ 7  Արդ, աւրինակ տացէ ի նա հաւատացելոց կենաց աշխարհիս այսորիկ ոչինչ հոգ տանել, իբր զի սակաւ է եւ դժնդակ է եւ յոյժ տրտմագին, եւ քամահել զմարմնական մահու՝ վասն հանդերձելոց գեղեցիկ յաւիտենական կենացն եւ վասն ի նա Քրիստոսի համբերեցելոյ յուսոյն հանդերձելոյ անապականի եւ փառաւոր երանութեանն. եւ որպէս զիարդ իւրաքանչիւր ոք ի հաւատացելոցն իւրով ըստ յանձին առաքինութեանն արութեամբն քամահիցէ զմարմնական մահուն, սովաւ քակտեսցէ եւ խափանեսցէ զքաջալերութիւնն եւ զսպառնումն եւ զխրոխտանս՝ զայն, որ զիշխանութիւն մահուն ունէր, որպէս զի եւ զմրցական ընթացեալ՝ տարցի զընդդէմ թշնամոյն յաղթութիւն, որ է յերկինս պսակ փառաց հրեշտակաց։
      1  * Երանելոյն Ագաթան[գ]եղեայ Հռոմայեցոյ, ատենական դպ[ր]ի մեծի արքային Տրդատայ, որ զգիրս սրբոյն Գրիգորի մատենագրեաց, ի բանէն, որ զլեռնակեաց անապատասէր վարուց ճգնազգեաց սրբոյն Գրիգորի պատմէ։
       2  Քանզի սովոր իսկ են ճշմարիտ վարդապետք զանձանց առաքինութիւնս կանոն աշակերտելոցն դնել. եւ մանաւանդ յուշ առնելով տէրունականն զմիոյն զմիայնին զիմաստնոյն Աստուծոյ. քանզի ասէ. Սկսաւ Յիսուս առնել եւ ուսուցանել . ուր եւ բազում անգամ ժողովեալ զաշակերտսն ուրոյն, եւ աննիազական անձամբ աւրինակ կատարելոցն լինէր. յորժամ ի Թաբաւրական լերինն զաւետեացն զերանութիւնն տայր, կամ յոր ի նմին լերինն զկեանսնական աղաւթսն առնէր, մինչդեռ աշակերտքն ի Տիբերական ծովուն նաւեին։ 3  Եւ դարձեալ՝ յաւուր Բաղարջակերացն յաւրինական տաւնին * զգիշերական աղաւթսն երիցս անգամ ի Ձիթաստանեաց լերինն առանձին մատուցանէր։ 4  Ուստի յայտ է եւ առանց հետեւելոյ , եթե ո՛չ վասն անձին Ամենատէրն * զայն առնէր, այլ համաշխարհի յուսումն զայն առնէր՝ աւրէն աւրինակ հնազանդեցելոցն . վասն որոյ ասէրն իսկ . Արթո՛ւն կացէք եւ * աղա՛ւթս արարէք, զի մի՛ մտջիք ի փորձութիւն ։ 5  Իսկ արդ, եթե թեթեւագոյն արուեստից պակասագոյն * ի գիտութենէն ազգք երկրածնաց, ո՞րչափ եւս առաւել այնմ արուեստի տգէտք են որ ընդ աստուածախաւսս կատարի բան, որում եւ երանելին Պաւղոս ամենեցուն տգիտանալ ասէ. վասն որոյ եւ զամենակեցոյց Հոգին ի թիկունս հասանել անմռունչ հեծութեամբ բարեխաւս գիտէ ։ 6  Իսկ արդ, յորժամ լսիցեմք եթե՝ Սկսաւ Յիսուս առնել եւ ուսուցանել, ապաքէն առնել՝ զի ուսուսցէ, ո՛չ զի պարգեւեսցի՝ իմանալի է. եւ * բարեխաւսելն՝ որ ինչ վասն սրբոցն, եւ բարեխաւսելն Հոգոյն Սրբոյ՝ առ ի վարդապետելոյ մեզ, զի եւ մեք միմեանց բարեխաւս իցեմք, ո՛չ եթե առ բարձրագոյնն ոք Միածնին կամ Հոգոյն Սրբոյ բարեխաւսելն գիտելի է. քանզի * մի պատիւ է աստուածականն, եւ ո՛չ բազում ։
       1  Երանելոյն Աթանասի եպիսկոպոսի Աղէքսանդրու՝ ի բանէն, որ յաղագս խաչին։
       2  Մատնի Տէրն, եւ մատնելով ո՛չ զանգիտեաց եւ ո՛չ զարհուրեցաւ ի մահուանէ, այլ յաւէտ մերկացաւ առ նա եւ հալածէր զփախուցեալ աւձն, զի ո՛չ իբրեւ մեռանելով Տէրն, այլ իբրեւ զմահ հալածելով, եւ այսպէս իսկ զՊիղատոս ապաբանեալ՝ ոչինչ էր, եթե ո՛չ դատեցեալն գոլ Աստուած, զի եւ դատապարտեալ ի Պիղատոսէ՝ տեսլեամբ երեւեալ լինէր նորին կնոջն. զի լռութեամբն զաւրութիւնն հիասցի, իսկ հարցկութեամբն ծանիցի, եթե ո՛չ զմարդ դատիմ, այլ զԱստուած։ 3  Վասն որոյ երկուցեալ դատաւղն ի դատիցելոյն եւ յաւէտ ինքն դատապարտեալ երկիւղիւ դատեցելոյն. քանզի դատելով զՏէրն՝ ինքն զարհուրէր, վասն որոյ լուացեալ զձեռն՝ ասէր. Անպարտ եմ ես յարենէ յայսմանէ ։
       4  Նորին՝ ի ծնունդն եւ ի չարչարանսն։
       5  Զի եւ փրկութիւն զիա՞րդ լինէր, եթե ո՛չ յԱստուծոյ պատկերին եկեալ Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի։ 6  Արդ, ի ձեռն հրեշտակաց ո՛չ էր հնար փրկել, քանզի նոքա ո՛չ են իսկ պատկեր, եւ ո՛չ էր հնար հրեշտակաց զփրկութեան գործ գործել, բայց միայն Բանին Աստուծոյ փրկել, որ արար զմարդն ի պատկեր Աստուծոյ, որ յերեւելն մարմնով զդեւսն ամենայն հալածականս առնէր ի մարդկանէ, եւ ինքն ո՛չ էր փրկեալ ընդ երկիւղիւ ուրուք, այլ զամենայն արարածս ընդ իւրով երկիւղիւն փրկեալս ունէր. վասն զի զաւրութիւն էր, վասն այնորիկ նուաճէր ընդ ընքեամբ զաւրութեամբ Հաւր իւրոյ յաստուածեղէն գալստեանն իւրոյ զգոյսս ամենայն, եւ հանէր յաղթութիւն զիրաւունս ։ 7  Քանզի ո՛չ եթե ի ծնանելն ի Կուսէն լլկեալ ինչ լինէր, եւ կամ յորժամ ի մէջ մարդկան էր՝ առնոյր ինչ յումեքէ, այլ ինքն կենագործէր զամենայն, որպէս ի սկզբանց նոր յաւիտենից։ 8  Արդ, յորժամ ասիցեն աւետարանիչքն, եթէ ծնաւ ի կուսէ, կեր եւ արբ, ո՛չ եթե այլոյ ուրուք էր մարմինն, այլ նորուն Տեառն մեր. զի նոյն ինքն եղեւ մարդ եւ ճշմարտութեամբ մարմին զգեցաւ, եւ ո՛չ կերպարանաւք։ 9  Այլ եւ ցուցանէր զփառս աստուածութեանն ի յինքեան՝ սաստէր ի վերայ դիւացն, եւ ո՛չ կարեին հանդուրժել, այլ ի փախուստ դառնային. քանզի հզաւր էր Տէրն, եւ ո՛չ տկարանայր բան զաւրութեանն Աստուծոյ, այլ, եւ ո՛չ մարմնոյն մարթ էր տկարանալ, վասն զի ո՛չ էր այլ ուրուք մարմին, այլ նորուն մարմինն եւ զաւրութիւն։ 10  Վասն այնորիկ անվայելուչ էր նմա փախչել ի մահուանէ եւ ընդ երկիւղիւ արարածոց անգանել, այլ առաւել յանձն առնուլ, զի ջնջեսցէ զմահ եւ բարձցէ զերկիւղ նորա ի մարդկանէ։ 11  Վասն այնորիկ ո՛չ էր տկարութեամբ մահն Տեառն, այլ զաւրութեամբ. զի որ զամենեցունց տկարութիւն բառնայր՝ ինքն զիա՞րդ տկարանայր. այլ որպէս քաղցիւն եւ ծարաւովն եւ մահուամբն զմարդկութիւնն ստուգէր, նոյնպէս եւ նշանաւք եւ զաւրութեամբ զաստուածութիւնն յայտ առնէր։
       1  Երանելոյն Կիւրղի, Երուսաղեմի եպիսկոպոսի՝ ի մեկնութենէ ընթերցուածոցն. Տէ՛ր, ո՞վ հաւատաց. ի բանէն՝ Պարծանք սրբութեան։
       2  Ո՛չ բանիւք յանցեաւ Քրիստոս, ո՛չ գործովք մեղաւ, ո՛չ խորհրդովք նենգեաց, զի՝ Մեղս, ասէ, ո՛չ արար եւ ո՛չ գտաւ նենգութիւն ի բերան նորա . որ ընդ հայհոյելն ուրուք չհայհոյէր, որ ընդ չարչարելն ուրուք չսպառնայր. որ եկն ի տեղի չարչարանաց ո՛չ ակամայ կամաւք, այլ կամաւք կամաւորութեան։ 3  Զի թէ ոք հրաժարէր եւ ասէր. Քա՛ւ քեզ, Տէ՛ր, մի՛ եղիցի քեզ այդ, սաստէր նոցա՝ Յետս ե՛րթ, զի ո՛չ խորհիս զԱստուծոյ, այլ զմարդկան ։ 4  Իսկ արդ, կամի՞ս գիտել դու, եթե կամաւք կամակարութեամբ եկն ի չարչարանաց տեղին. այլ ակամա մեռանին, եւ ո՛չ գիտեն իսկ։ 5  Իսկ սա յառաջագոյն ասէր վասն չարչարանացն. Ահաւասիկ ելանեմք յԵրուսաղէմ, եւ Որդի Մարդոյ մատնիցի ի խաչ ելանել ։ 6  Բայց գիտե՞ս դու, թէ ընդէ՞ր ո՛չ խաւսէր ի մահուանէ անտի Մարդասէրն. զի մի՛ միանգամայն տիեզերք աշխարհի կորիցեն։ 7  Եւ դարձեալ հաստատեաց զերեսս իւր՝ դէմ եդեալ գայր յԵրուսաղէմ. եթե փառս իւր համարէր զխաչն Յիսուս, լո՛ւր դու նմա, զի ասէր, եւ մի՛ յինէն համարիս ուսանել։ 8  Մատնէր զնա Յուդայ՝ զրկող եղեալ առ տանուտէրն, որ արդեւք ել ի սեղանոյ անտի եւ զաւրհնութեան բաժակն առեալ էր, եւ փոխանակ ուտելոյն եւ ըմպելոյն՝ զարիւն արդար կամէր հեղուլ. Որ եկեր զհաց նորա յաճախեաց ի վերայ նորա առնել զխաբէութիւն . այն ինչ անդէն ձեռքն կարկառեալ զաւրհնութիւնն առնուին, եւ անդէն առ նմին վասն արծաթոյ մատնութիւն մահու պատրաստէր. եւ թեպէտ յանդիմ[ան]եցաւ եւ լուաւ թե՝ Դու ասացեր , դարձեալ անդրէն ի նոյն ելանեն. ապա ասէ Յիսուս. Եկն եհաս ժամ, զի փառաւորեսցի Որդի Մարդոյ ։ 9  Իսկ արդ, Յիսայի սղոցել չամաչէր, եւ Քրիստոս ի վերայ աշխարհի մեռանել ամաչէ՞ր. Այժմ փառաւորեցաւ Որդի Մարդոյ , ասէ. իբրեւ ո՛չ թէ յառաջ չունէր զփառսն, զի փառաւորեալ է փառաւք յառաջ քան զարարածս , այլ փառաւորեալ էր յառաջ իբրեւ զԱստուած , բայց այժմ առաւել փառաւորեցաւ. զի զհամբերութեան պսակն յանձն իւր առնուլ հաւանեցաւ. ո՛չ բռնադատութեամբ ինչ թող յիւրմէ զկենդանութիւնն եւ ո՛չ բռնազբաւսութեամբ ինչ զենաւ. զի լո՛ւր դու, զի՛նչ ասէ. Իշխանութիւն ունիմ դնել զանձն իմ եւ իշխանութիւն ունիմ առնուլ յիս . կամաւք թոյլ տամ թշնամոյն. զի թե ես ո՛չ կամէի, այս ո՛չ լինէր, որ լինին։ 10  Այլ սա աւանիկ կամաւք կամակարութեամբ եկն ի տեղի չարչարանացն. խնդալով գայր ի տեղի չարչարանացն՝ քաջութեամբ. ժմբտելով զայր ի տեղի պսակացն, ուրախութեամբ գայր ի փրկութիւն ամենայն մարդկան. չէր ինչ ամաչեցեալ յերկնից, զի զփրկութիւն բարձեալ բերէր ամենայն արարածոց իւրոց. զի ո՛չ եթե մարդ ոք էր դուզնաքեայ, որ չարչարեցաւն, այլ Աստուած, որ մարմին զգեցաւ եւ զհամբերութեան պսակն առեալ՝ ճգնութեամբ պատերազմէր։
       11  Ի նոյն բանէ։
       12  Զի որպէ՞ս պարտ եւ պատշաճ էր ինձ զաւրացուցանել զիմ աշակերտսն, եւ թե որ ի վերայ ճշմարտութեանն մահն էր, եւ ես զանգիտեալ խուսափեի. զի ես ինձէն ասէի թե՝ Որ սիրէ զանձն իւր կորուսանէ զնա . արդ, եթե կենասէր լեալ էի, ապաքէն ո՛չ առնեի զոր ուսուցանեին։ 13  Արդ, ինքն Աստուած իսկ էր, եւ ի վերայ մարդկան այսց անցից յանձն առնու, զի առ յապա մարդիկ ի վերայ մարդկան չարչարանս յանձն առնուլ մի՛ ամաւթ համարեսցին։
       1  Երանելոյն Եպիփանու Կիպրացոյ, եպիսկոպոսի Կոստանդեայ քաղաքի՝ ի պարունական խաւսիցն, ի բանէն, որ զՂուկիանոսացն։
       2  Ինքն իսկ Փրկիչն ասէ. Իշխանութիւն ունիմ դնել զանձն իմ եւ առնուլ զնա , եւ՝ Ես եմ հովիւ քաջ, որ դնեմ զանձն իմ ի վերայ ոչխարաց . եւ՝ Անձն իմ խռովեալ է, ասէ, եւ զի՞նչ ասացից. իբր յերկուանալով ասէ. Զի՞նչ ասացից, Հա՛յր, ապրեցո՛յ զիս ի ժամէս յայսմանէ . այլ վասն այնորիկ եկի ի ժամս յայս . զի ցուցցէ, եթե կամաւ նորա աստուածութիւն նորա յայս եկն. բայց խռովեցաւ, զի տեսիլ ճշմարտութեան մարմնով իւրով գալստեանն մի՛ պակաս երեւեսցի. քանզի ո՛չ կարծեաւք էր մարմնով գալուստն։ 3  Այլ եւ վասն նմանութեան թագաւորի մեծի՝ ունելով պատերազմ առ կրսերագոյն քան զինքն, եւ ծանուցեալ, թէ նա հրաժարէ եւ ի փախուստ դառնա, եւ ապականէ յետ փախստին բազում գաւառ հնազանդելոց իւրոց. իսկ իւր իմաստութեամբն պատճառ իցէ թիկունս շրջել եւ փախչել, մինչեւ նա առցէ զքաջալերումն՝ կարծելով, թե մեծ թագաւորն ի յերկիւղէ ի փախուստ դարձաւ, եւ հալածեսցէ զնա. եւ դարձցի թագաւորն իւրով զաւրութեամբն եւ զամենայն ընդ ձեռամբ ըմբռնեսցէ՝ զտկարագոյնն եւ զընդդիմացեալս։ 4  Սոյնպէս եւ Տէրն մեր ո՛չ երկնչէր ի մահուանէ, որ յառաջ քան զգալն իւր ի չարչարանս նշանակեաց ի ճանապարհորդութեան թէ՝ Պարտ է Որդոյ Մարդոյ մատնել, ի խաչ ելանել եւ յերիր աւուր յառնել ։ 5  Եւ ի Պետրոսի յասելն թե՝ Քա՜ւ լիցի, Տէ՛ր, ընկալեալ ի նմանէ զցասումն, թե՝ Յետս ե՛րթ իմ, սա՛տանայ, զի ո՛չ խորհիս դու զԱստուծոյ, այլ զմարդկան ։
       6  Իսկ զիա՞րդ սա զկնի աղաւթս առնէ՝ զանց առնել զբաժակն, զի մի՛ արբցէ, որ ասել՝ յառաջ քան զժամ մահուն. գէթ վասն կարծմանն զնա ո՛չ կարէր աղաւթել անցուցանել զինքեամբ զբաժակն, այլ յառաջ կոչէ ի ձեռն այսպիսի դիմաց զկրտսերագոյն ընդդիմակացն. զի նորա կարծելով փախուցեալ եւ երկուցեալ զՓրկիչն՝ մահապարտ աստիցէ որք ի մահ զնա ածեն, որ լիցի ի մահուանէ նորա փրկութիւն եւ անմահութիւն։
       1  Երանելոյն Գրիգորի Աստուածաբանի Նազազացոյ, ուստի Աղքատութեան, ի բանէն՝ Ա՛րք եղ[բ]արք։
       2  Բարեաւք է աղաւթք ի տքնութիւն, եւ հաւանեցուսցէ զքեզ Աստուած տքնել նախ քան զչարչարանսն եւ աղաւթելն։
      3  * Նորին՝ յերրորդ ճառէն, զԺ. բանն լուծանէ, ի բանէն՝ Վասն զի քեզ ընդ խորհրդոցն։
       4  Եւթներորդ ասասցի իջանելն ի յերկնէ Որդոյ, ո՛չ զի արասցէ զկամս իւր, այլ զԱռաքչին։ 5  Արդ, եթէ * ի ստորինս իջելոյն յինքենէ այսոքիկ ասացեալ եին, ասէաք թերեւս արդեաւք՝ իբր ի մարդոյ տպաւորեալ զբանն, որ ըստ Փրկչին իմանի. քանզի նորա կամելն ո՛չ ընդդէմ Աստուծոյ է՝ յԱստուծոյ բովանդակն, այլ իբրեւ զմեզ մարդկային ախորժակացս, որ * ո՛չ զհետ երթայ աստուածայնոյն, այլ ընդդէմ կայ, որպէս բազում ուրեք , եւ մարտնչի, զի զայնոսիկ * այսպէս իմասցուք. Հա՛յր, եթե կարողութիւն է, անցցէ բաժակս այս. սակայն ո՛չ որպէս ես կամիմ, այլ քո զաւրասցի կամքդ ։ 6  Իբր ո՛չ եթե կարողութիւն է , կամ ո՛չ կարողութիւն՝ զանգիտանալ ի դէպ էր, եւ ո՛չ կամացն հակառակ ի ներքս ածել կամս, այլ զի * առողին է բանս, որ էջն, եւ ո՛չ որ առաւն. այսպէս հանդիպեսցուք, իբրեւ ո՛չ եթե Հաւր, այլ որպէս թե ո՛չ իցէ՝ բանս է, զի լինիցի այսպէս եւ իմն ժողովումն. Ո՛չ զի արարից զկամս իմ . զի ո՛չ իսկ են իմն * ի քումէդ բաժանեալ, այլ հասարակաց իմ եւ քոյ են, որպէս մի Աստուածութիւն, նոյնպէս եւ կամք, վասն զի յոլովք յայսպէս ասացելոցն ի հաւասարէն ասին։
      7  * Նորին՝ առ ի յերկրորդ հարցմանէն լուծմանն։
       8  Այսպիսի իմն ինձ երեւի, եւ՝ Աստուա՛ծ Աստուած, հայեա՛ց յիս, եւ՝ Ընդէ՞ր թողեր զիս . քանզի ո՛չ ինքն թողաւ՝ կամ ի Հաւրէ, կամ յիւրմէ աստուածութենէն, որպէս թուի ոմանց, իբրեւ զարհուրեալ ի չարչարանացն, եւ յաղագս այնորիկ ամփոփեցաւ * ի չարչարողէն. քանզի ո՞ * ծնանելոյն ի ստորինս զ՚ի սկիզբնն եւ զխաչ ելանելոյն հարկ արար, այլ յինքեան , որպէս ասացին, տպաւորէ զմերս. վասն զի մեք թողեալք եւ անտես եղեալք, եւ փրկեալք չարչարանաւք ի չարչարանաց. զի զորաւրինակ զյիմարութիւնն մեր, եւ զմեղսն ընտանեցուցանէ, որ * ի կարգի Սաղմոսին ասելով. քանզի յայտնապէս ի Քրիստոս ԻԱ. Սաղմոսն վերաբերեալ լինի։
       1  Երանելոյն Յովհաննու, եպիսկոպոսին Երուսաղեմի՝ ի Կենագրութենէն, ի բանէն՝ Հա՛յր, եթե կարողութիւն է, անցցէ բաժակս։
       2  Ոչինչ աննմանք են եկեղեցոյ վարդապետք մաւր մանգասիրի, որ ամենայն աշխատութեան եւ ամենայն վտանգի համբերէ յաղագս սիրոյ մանկանն սննդեանն։ 3  Զի զորաւրինակ նա ի ստինն ամբարելով զկաթնն՝ զառանց աշխատութեան կերակուրն սիրելոյն ընձեռէ, սոյնպէս եւ եկեղեցոյ վարդապետք ստինս մտացն առաջի դնելով մանգանց եկեղեցոյ՝ փափագանաւք ձգել զկաթն բանին աղաչէ։ 4  Եւ զորաւրինակ մայր յետ որ ի կաթանէն կերակուր սննդեանն եւ զդժուարամանրելի զհացն կակղացուցանէ, եւ զբանջարոց կերակուր համեմաւքն անուշացուցանելով՝ հրով կատարէ, սպասաւոր կենաց իւրոց մանգանն լինի, նոյնպէս եւ վարդապետք յետ վարդապետութեանն բանիցն բանիւ Հոգոյն Սրբոյ լուծանէ զանազան եւ ազգի ազգի մեկնութեամբք՝ ի մի խառնումն ածեալ, եւ անուշացուցանէ զբանն, որ ի նմանէն ծնանին մանգունք եկեղեցոյ։ 5  Յաղագս որոյ եւ մեք, սիրելի՛ք, յառաջագոյն ժամանեալ աւուրցն՝ դիւրաստին բանիւք իբրեւ կաթամբ զձեզ կերակրեցաք։ 6  Իսկ այժմ առ մեծագոյն եւ վարդապետութեանն տէրութիւն ամբառնամք, Հոգոյն Սրբոյ անոյշ ձեզ բան վարդապետութեան համեմատելով։ 7  Եւ է մեզ առաջիկայ ի վերայ Գրոց սեղանոյն հաց բանին այսպիսի. ընդէ՞ր Տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս՝ յաղագս ամենեցուն եկեալ ընդունել զչարչարանս եւ մեռանել, Հայր , եթե կարողութիւն է, անցցէ բաժակս . վասն զի բազումք ո՛չ իմանան զդիտաւորութիւն իմաստութեանն, եւ ի ծածկեալ գանձ բանին ո՛չ հայելով՝ երկչոտութեան իմն իրս պատմեն զնմանէ։ 8  Այլ եկա՛յք եւ մեք, սիրելի՛ք, առ այժմ իբրեւ տղայք ընդ նմա խաւսեսցուք եւ ասասցուք ցնա՝ ո՛չ իբր կատարեալք, այլ իբր տղայք. է՞ր աղագաւ, Տէր գոլով, ի չարչարանս յաղագս մեր ի խաչ ելանել՝ երկչոտութեան աղաւթս ասես. Հա՛յր, եթե կարողութիւն է, անցցէ այս բաժակս . եթե զքեզ խոնարհեցուցեր, զկերպարանս ծառայի առնլով՝ ո՛չ ուրուք քեզ արարեալ, եւ այժմ զայն աղաւթես եւ ասես. Հա՛յր, եթե կարողութիւն է, անցցէ բաժակս այս, եւ սակայն ճեպեալ փութացիր ըմպել զբաժակդ զայդ, քանզի ասեիր . Մկրտութիւն ունիմ մկրտել եւ բաժակ ըմպել, եւ որպէ՜ս ճեպիմ, մինչեւ արբից ։ 9  Եւ արդ, որ փութայիրդ եւ ճեպեիրդ ըմպել, եկեալ հրաժարե՞ս եւ ասես. Հա՛յր, եթե կարողութիւն է, բաժակս այս անցցէ. մի՞թէ անգէտ եիր, եթե հանդերձեալ ես վասն մեր մահու համբերել. զի եւ դու իսկ ասեիր թե՝ Պարտ է Որդոյ մարդոյ մատնիլ եւ խաչիլ եւ յերրորդ աւուր յառնել ։ 10  Եւ ընդէ՞ր այժմ մերձ եկեալ ի խաչն՝ հրաժարես. Եթե կարողութիւն է՝ բաժակս անցցէ. եթե զայդ ախորժեիր, ընդէ՞ր աշակերտին քում Պետրոսի, որ խափանէրն, սաստեիր, յորժամ ասեիրն. Պարտ է Որդոյ Մարդոյ խաչիլ եւ յերրորդ յաւուր յառնել. եւ Պետրոս ասէր. Քա՜ւ լիցի քեզ, Տէ՛ր . մի՛ լիցի քեզ այդ. որում սաստե[լով ] ասացեր. Ե՛րթ յետս իմ, սա՛տանայ, գայթակղութիւն իմ ես դու ինձ. զի ո՛չ խորհիս դու զԱստուածոյսն, այլ զմարդկանս ։ 11  Եւ արդ, եթե նմա սաստեցեր յայնժամ, իբր մարդկաւրէն իմն խաւսողի, ընդէ՞ր այժմ հայցես, զոր նա յայնժամ խափանէրն, եւ ասես՝ Հա՛յր, եթե կարողութիւն է, անցցէ բաժակս այս։ 12  Զքեզ ստացող երեւելեացս, եւ ո՛չ երեւելեացս միայն՝ ուսանիմք գոլ. զի եւ ի հիւանդս մերձեցուցանելով զձեռնդ բժշկեցեր եւ զմեռելոց զլուծեալ պնտեցեր բանիւ, եւ զքղանցիւք հանդերձիցդ զաղբիւր արեանն ցամաքեցուցեր, ի հինգ հացէ զհինգ հազար ժողովրդեան կերակրեցեր, հողմու եւ ծովու սաստեցեր, եւ ամենեքեան քեզ հնազանդեցան դողալով։ 13  Այդքան սքանչելեաց գործաւնեայ եւ մահու լուծի՛չ , այժմ ի մահուանէ երկնչի՞ս, եւ ասես. Հա՛յր, եթե հնար է, անցցէ բաժակս։ 14  Եթե դու երկնչիս ի մահուանէ, զիա՞րդ ասեիր. Ես եմ կեանք եւ յարութիւն . վասն զի կեանք եւ յարութիւն ո՛չ երկնչի ի մահուանէ։ 15  Եւ զի՞նչ է զոր ասեսդ. Հա՛յր, եթե կր. անց. բաժակս. անգէ՞տ ես, որ գիտես զամենայն՝ նախ քան զամենայնն լինել. անգիտանա՞ս, եթե կարութիւն է կամ անկարութիւն անցանել բաժակին. եւ զիա՞րդ ասես. Ո՛չ ոք գիտէ զՀայր, եթե ո՛չ Որդի . եւ արդ, զՀայր գիտես, քան զոր ո՛չ ոք է մեծ, իսկ բաժակդ, եթե կարողութիւն է անցանել՝ ո՞չ գիտես։ 16  Զիա՞րդ եւ դու, Պաւղո՛ս, ասես եթե՝ Ո՛չ է արարած աներեւոյթ առաջի նորա, այլ ամենայն մերկապարանոցաւ առաջի աչաց նորա է, առ որ մեր բանքս են ։ 17  Վասն զի ասեիր այսպէս. Կենդանի է Բանն Աստուծոյ եւ զաւրաւոր եւ հատու քան զամենայն սուր երկսայրի եւ անցանէ մինչեւ յորոշումն շնչոյ եւ ոգոց եւ յաւդից եւ ուղղոց, եւ քննողական խորհրդոց եւ մտածութեան սրտից , եւ ոչինչ է ստացուած աներեւոյթ առաջի նորա, այլ ամենայն մերկ եւ բաց պարանոցաւ աչաց նորա է, զորմէ մեր բանքս են։ 18  Արդ եթե ամենայն մերկ եւ բաց պարանոցաւն աչաց նորա է, առ որ բանդ է, զիա՞րդ իբրեւ այժմ անգիտանալով ասեն. Հա՛յր, եթե հնար է անցանել բաժակին. եթե ո՛չ իցէ ծածկեալ խորհուրդ բանիցդ, ո՛չ վայել էր քեզ բանդ այդ. քանզի Աստուած ես՝ Աստուծոյ Որդի եւ Բան իմաստութեան, զաւրութիւն, լոյս, արեգակն արդարութեան, աղբիւր անմահութեան, կեանք յաւիտենականք, յարութիւն մեր մեռելութեանս մեղաւք, եւ ասես. Հա՛յր, եթե կարողութիւն է անցանել բաժակիս. ո՜, զիա՛րդ դժուարահասանելի է բանս եւ դժուար որսալի եւ դժուար որոշելի. ո՜վ, զիա՛րդ նեղ եւ անձուկ առ բազումս ի մարդկանէ. ուսո՛յ մեզ զխորհուրդս բանի քո, վասն զի քոյ եմք եւ ի քեզ հաւատացաք։ 19  Մի՛ բարձրասցի հայհոյութեամբ հսկայն Եւնոմիոս եւ մի՛ թշնամանեսցէ զբանակ Տեառն Իսրայելի. նա զմեզ թշնամանէ, եւ ի քեզ, Տէ՛ր, հասանեն լուտանքն. զարթո՛յ որ կանս ի սրտի մերում միտքս՝ իբրեւ հեզոյն Դաւթի. տո՛ւր մեզ բան բարի, զի նովաւ պարսեալ զգլուխ ամբարշտութեան նոցա՝ լուծցուք, զի ծանիցէ ամենայն բանակս այսաւր, թե դու միայն ես Տէր ի վերայ ամենայն երկրի։ 20  Յոլովք են ի վերայ ժողովք հերձուածողաց, դովին այդուիկ բանիւ պատերազմին. զի՞նչ ասելով՝ տեսանես՝ զիա՛րդ երկնչիմ, տեսանես, զի աղաւթեմ առ Հայր, ասելով, Եթե կարողութիւն է, բաժակս այս անցցէ։ 21  Այժմ Եւնոմիոս զուարճանայ, այժմ Արիոս հրճուի, որպիսի՛ս գտեալ նետս բանից հայհոյութեան, եւ հակառակին ճշմարտութեանն շըշնջելով։ 22  Այլ մի՛ ուրախանայք, ամենա՛յն այլազգիք, վասն զի խորտակեցաւ լուծն հարկանողացն զմեզ. Ընդ մեզ Աստուած, գիտասցո՛ւք հեթանոսք եւ պարծեցարո՛ւք, եւ հզաւրացեալքդ պարտեսջիք. զի թեպէտ զաւրանայք, դարձեալ պարտեսջիք. քանզի զոր խորհեցայք խորհուրդ՝ ցրուեսցէ Տէր . զի բերան Տեառն խաւսեցաւ զայս։ 23  Հա՛յր, եթե կարողութիւն է, անցցէ բաժակս այս. ո՜վ բաժակ, կենաւք եւ անմահութեամբ լցեալ, զոր առնլով Եւնոմիոս եւ Արիոս, իւրեանց չար հաւատովքն պղտորեցին եւ ընկերաց իւրեանց արբուցին զխոտորումն. որք զքաղցրն խառնումն նորին մաւրն դառն գոլ կարծեցին, եւ ո՛չ յաւաղական բանէն երկեան, զոր ասէն Էսաիաս. Վա՜յ, որ արբուցանէ ընկերի իւրում խոտորումն պղտոր . Վա՜յ, որ ասէ զքաղցրն դառն եւ զդառնն քաղցր, որք դն[իցեն ] զլոյսն խաւար եւ զխաւարն լոյս. վա՜յ որ իմաստնոցն յնքեանցն եւ առաջի իւրեանց հանճարեղացն ։ 24  Մեք, սիրելի՛ք, զբաժակն Տեառն մերոյ առնլով, որ ի նմանէ լցեալ վարդապետութիւնն փափագանաւք արասցուք անձին. Հա՛յր, եթէ կարողութիւն է, անցցէ բաժակս այս. ո՛չ որպէս դուդ կարծես, ո՛վ Արիոս, եթե երկնչի Տէրն եւ զարհուրի ի մահուանէ՝ զայդ ասելով. քան որպէ՞ս ար[դ]եաւք երկնչէր, որ իշխանութիւն ունէր մեռանել եւ ո՛չ մեռանել, որպէս եւ ասէր. Իշխանութիւն ունիմ դնել զանձն իմ, եւ իշխանութիւն ունիմ դարձեալ առնուլ զնա . վասն զի, թե հարցեալ յումեքէ լինէր, բարիոք արդեւք ասէիր նմա զարհուրիլ. իսկ այժմ ինքն ասէր. Իշխանութիւն ունիմ դնել զանձն իմ , ոչ հարկիմ յումեքէ, ապա թե ո՛չ, չասեի՝ իշխանութիւն ունիմ անձին իմոյ դնել եւ առնուլ. այլ որպէս զիս ինքն թափեսցէ՝ զկերպարանս ծառայի առնլով , ո՛չ ուրուք ինձ հարկ արարեալ, ես զիմ մարմինս ինձէն շինեցի. քանզի իմաստութիւն շինեաց իւր տուն . նոյն աւրինակ կարեմ եւ լուծանել զիմ մարմինս մահուամբ, եւ կենաւք վերստին յարուցանել. ես եմ, որ ասեմն. Քակեցէ՛ք զտաճարս զայս, եւ զերիս աւուրս կանգնեմ զսա ։ 25  Որպէս զի ո՛չ երկնչելով եւ զարհուրելով ի մահուանէ՝ ասէ. Հա՛յր, եթե կարողութիւն է անցանել բաժակիս, այլ ծածկեալ բան իմաստուն առաջի արկանեմ. զայս բանս առաջի արկանելով բանսարկուին՝ պարտ է ինձ բանիւք այսոքիւք զնա որսալ։ 26  Ետես զիս սատանայ բազում նշանս արարեալ. զի ի հիւանդս մերձեցուցանելով զձեռն՝ բժշկեցի, զգունդս դիւացն փախուցի բանիւ, զմեռելոցն բազմութիւնս յարուցի բանիւ, զլուծեալ զծնունդս բանիւ պնդեցի. հողմոց եւ ծովուց սաստեցի, եւ ամենեքան հնազանդեցան դողալով. եւ ի նոցունց իրաց տեսեալ՝ զիս Որդի Աստուծոյ կարծեաց։ 27  Եթե ես խաչեցայց, նա կորնչի. եթե ես իջից ի սանդարամետս, զնիգս նորա զերկաթեղէնս խորտակեցից եւ զդրունս պղնձիս փշրեցից . եւ զայս ամենայն զմտաւ ածելով՝ զարհուրեալ փախչի. կալ մնալ բազմապատիւ զաւրութեան խաչին իմոյ ո՛չ կարէ։ 28  Եւ արդ, զի՞նչ առնեմ. իբրեւ զիմաստուն ձկնորս՝ կարծեցուցանեմ զերկչոտութիւն, վստահացուցանեմ զարհուրելովս ի մահուանէ եւ ասեմ. Հա՛յր, եթե կարողութիւն է, անցցէ բաժակս. զի եւ նա յայդպիսի նուաստ բանից իմոց կարծեսցէ մարդ, զարհուրեալ եւ փախուցեալ ի մահուանէ, ճեպեսցէ կանգնել ի մէջ երկրի զփայտն՝ հաստատել զխորհուրդս խաչին, որպէս կարծեն՝ հակառակ ինձ։ 29  Պարտ է ինձ, իբրեւ զիմաստուն ձկնորս՝ հնարել ընդդէմ նորա ամենեւին վասն ամենեցուն փրկութեան. զի թե մեքենեաց հակառակ Ադամա կորստեանն, առաւել եւս արուեստեցից վասն ամենեցուն կենաց. բանիւք նենգութեամբն խաբեաց զԱդամ, բանիւք աստուածունաւք խաբեցից զնենգաւորն. Հա՛յր, եթե կար. անց. բաժակս։ 30  Եթե ո՛չ ձկնորսն, յորժամ ընկեսցէ զկարթն ի ծով, երբեմն թողացուցանէ զկարթն եւ երբեմն իբրեւ փախուցեալ զորդնն ցուցանէ՝ ձեռամբ ձգելով, ձկունքն ո՛չ յարձակին ի վերայ. շուրջ եդի կարթիս իմոյ աստուածութեանս զորդն մարմնոյն, կախեցի զկարթն ծածկաբար որդամբ մարմնոյս ի խորս աշխարհիս այսորիկ. եթե ո՛չ որդն իբրեւ զորդն շարժիցի, զոր պարտ է ինձ որսալ՝ ո՛չ յարձակի ի վերայ։ 31  Արդ, պարտ է եւ արժան է ինձ իբրեւ զորդն ձեւանալ եւ խաւսել. վասն զի՝ Ես որդն եմ, եւ ո՛չ եմ մարդ . նա ի վերայ դիմեսցի եւ մերձեսցի ի կարթն , եւ ձգեցից յինէն, եւ գտցի զգրեալսն Յոբայ՝ Ածցես զվիշապն կարթիւ . եղէց իբրեւ զկարթ փախուցեալ ի մահուանէ եւ ասացից. Տրտում է անձն իմ մինչեւ ի մահ . ասացից. Հա՛յր, եթե կարողութիւն է, անցցէ բաժակս այս։ 32  Լսելով զբանս զայս՝ խնդա եւ ուրախ լինի, եւ ճեպի զհակառակ ինձ գործել. զի յորժամ լսէ. Հա՛յր, եթե կարողութիւն է անցանել բաժակիս, զուարճանա, եւ զի՞նչ ասէ յինքեան. եւ սա մարդ է . կլի զԱբրահամ եւ զԻսահակ եւ զՅակոբ եւ զհայրապետս եւ զմարգարէս, կլից եւ զսա. զի ահա իբրեւ մարդ զարհուրի, մարդ է, կլից զսա. կլցէ զիս իբրեւ զմարդ, եւ գտցէ յորովայնի իւրում զիս իբրեւ զԱստուած գործեալ։ 33  Հա՛յր, եթէ հնար է, անցցէ բաժակս. կլցէ իբրեւ զանգուած մարմնոյ, եւ գտցէ իբրեւ զանշէջ կայծակն զաստուածութիւնս, որ դժնդակապէս ի ներքս այրիցէ. քանզի՝ Հուր եկի արկանել յերկիր . խաւսեցայ իբրեւ զգառն, ո՛չ կամիմ, եթէ տեսցէ նա փայլատակեալ զսուսեր աստուածութեանն, զի մի՛ փախիցէ գայլն. կլցէ զիս իբրեւ զգառն, եւ ի ներքոյ երեքսայր սրովն խոցեցից զնա. զի ո՛չ եկի խաղաղութիւն արկանել նմա, այլ սուր . խաւսեցայ իբրեւ զգառն, ո՛չ կամիմ, եթե տեսցէ զծածկեալ հովիւս զԱստուած ի գառին մարմինս. ո՛չ ախորժեմ յայտնել զհովիւս, զի մի՛ փախիցէ գայլն, այլ խաւսեցայ իբրեւ զգառն, որ ո՛չ ունիցի հովիւ, զի եղիցի՝ Իբրեւ զմարդ առանց աւգնականի . կլցէ զիս իբրեւ զգառն, եւ ի ներքոյ հովիւս բրով խորտակեցից. ծամեսցէ զիս իբրեւ զհատ մանանխոյ, եւ գտցէ զդժնդակութիւն աստուածութեանս, որ դժնդակապէս զնա չարչարեսցէ. ծամեսցէ զիս իբրեւ զմարդ, եւ գտցէ զկարծր վէմն, որ յոգնապէս զնորա զատամունսն փշրեսցէ, զի ուսցի մի՛ եւս ծամել զմարդիկ, եւ լցցի գրեալն. Աստուած խորտակեսցէ զատամունս նորա ի բերանս նորա ։ 34  Հա՛յր, եթե կարողութիւն է, անցցէ բաժակս. եթե գիտէր, ո՛րպիսի է բաժակս , յորմէ ես պատճառեմ հրաժարելովս, նա՛ արդեւք անցանել. վասն զի հակառակ նորա է, նմայ է խոցոտիչ եւ իմոցն փրկութիւն։ 35  Յորժամ կլցէ, յայնժամ գիտասցէ զոր եկուլն, յայնժամ տեսցէ վասն իմ զարեգակն խաւարեալ, յայնժամ դառնասցի եւ գտցէ զգրեալն. Դժոխք ի ներքուստ դառնացան ի պատահելն քեզ ։ 36  Մի՛ գայթակղեսցեն զքեզ բանքս այսոքիկ. իմաստութեամբ ասեմք, անսայցէ՛ք եւ տեսէ՛ք զկատարումն բանիս, եւ յայնժամ զարմասջիք ընդ իմաստութիւնս բանիս. կարծէ յիմարութիւն լինել զարուեստ իմ, եւ ո՛չ գիտէ թե՝ Յիմարն Աստուծոյ իմաստնագոյն է քան զմարդիկ . վարկանի ի բանիցս տկար զիս գոլով, եւ ո՛չ ճանաչէ եթե՝ Տկարն Աստուծոյ զաւրագոյն է քան զմարդիկ. ո՛չ գիտէ նա, թէ ես ըմպեմ զբաժակն, եւ նա ըմպեսցէ եւ թմբրեսցի, եւ իմքն զար[թ]իցեն։ 37  Այժմ զուարճանայ՝ լսելով զայսպիսի բանս խոնարհութեամբ. բայց յորժամ կլանիցէ զիս, յայնժամ տեսցէ, զի վէմք պատառին, եւ զշիրիմս եւ զգերեզմանս բացեալ, եւ զինքն երգիծեալ, եւ զմեռեալսն ի բաց վազեալս եւ յերկինս խայտացեալս. յայնժամ զղջասցի եւ ողբասցէ որովք այժմ զուարճանայր բանիւք. ո՛չ գիտէ, եթե զոր հաստատէ՝ զորոգայթն իւր կազմէ, եւ ինքն անգանի, ըստ գրեցելոյն. Գուբն, զոր փորեաց եւ պեղեաց՝ ի նոյն անգցին . ո՛չ գիտէ, եթե զոր հանդերձեալն է կազմել զխաչն՝ ինձ առագաստ է եւ նմա խաչ, ինձ հարսնարան եւ նմա մահ. ո՜ բաժակ՝ սատանայի խոցոտիչ, մեղաց խուսող, մեղաւորաց հաշտարան, անմահութեան աղբիւր. բաժակ՝ կենաց գործաւնեայ. Սակայն ո՛չ որպէս ես կամիմ, այլ որպէս դու։ 38  Ծանեաւ թշուառականն, եթե որքան ինչ ասացին եղեւ. լուաւ յինէն յասելն. Գոհանամք զքէն, Հա՛յր, զի յամենայն ժամ լուար ինձ, եւ ես գիտէի, եթե յամենի լսես ինձ . այժմ յաղաչելս իմում անցանել բաժակին, թոյլ լիցի յիրս խաչին՝ զաղաւթից իմոց զկատարումն յերկուանալի առնես, եւ ասեմ. Բայց ո՛չ որպէս ես կամիմ, այլ որպէս դու. Հաւրն իմոյ ընձեռեմ զիշխանութիւն՝ դնել զանձն իմ, եւ իշխանութիւն ունիմ առնուլ զնա. թաքուցանեմ զաստուածութեանս իմոյ զպատիւ, տերեւաւք բանիցս ծածկեմ զաստուածական բանս աստուածութեանս՝ բանիւք մարդկայնովք, եւ ասեմ. Բայց ո՛չ որպէս ես կամիմ, այլ որպէս դուդ։ 39  Ո՛չ գիտէ կոյրն, եթե իմ կամք եւ Հաւրն մի են, եւ զոր ունի Հայր՝ իմ է , եւ՝ Ես եւ Հայր իմ մի եմք . սակայն՝ ո՛չ որպէս ես կամիմ, այլ որպէս դու. կախեցից զհատ ցորենոյն, եւ յորժամ կլցէ զիս, տեսցէ զինքն յերեքկին լարոյն դառնապէս խեղդեալ։ 40  Այլ թերեւս ասիցէ ոք արդեւք ի լսողացն. եւ արդ Քրիստոս խա՞ղ արար զսատանայ, եւ կամ արժա՞ն իցէ նմա խաղալ. առ որ ասեմք. ընթերցի՛ր զԳիրս, եւ գտցես զնոյն ինքն Հայրն, որ ասէր Մովսիսի. Տեսե՞ր, որքա՜ն խաղացի Եգիպտացովքն . նոյնպէս եւ Տէր խաղաց Սատաելիւ դիւաւքն։ 41  Վասն զի պարտ եւ արժան էր նմա իբրեւ անմտի խաբեալ լինել, որ մեծաբանէրն եւ ասէրն. Զաւրութեամբ արարից եւ իմաստութեամբ ձեռաց իմոց բարձից զսահմանս հեթանոսաց, եւ զաշխարհս բովանդակ իբրեւ զբոյն առից եւ իբրեւ զմնացեալ ձուս բարձից, եւ ո՛չ ոք իցէ, որ ընդդէմ ասիցէ ինչ ինձ ։ 42  Արդ, պարտ էր նմա խաղ լինել եւ դիւաց նորա, զի ցուցցէ զայնպիսի պանձացեալսն քան զմանգունս եւս անմտագոյնս, յաղագս որոյ ո՛չ ճանաչեին զոր առնեինն. Զի եթե էր ծանուցեալ, ո՛չ արդեաւք զՏէրն փառաց ի խաչ հանեին ։ 43  Ձայնէ եւ մարգարէն յաղագս վիշապին այնորիկ, եւ զի խաղ լինելոց էր՝ ասէր. Զվիշապն, զոր ստեղծեր, խաղալ նովաւ ։ 44  Այլ զի մի յաւէտ երկայնելով զբանս՝ կարծիցեմք խափանել որք զկնի մեր կամին պայծառագոյնս զիմաստ Գրոցն ընձեռել, աստանաւր լռութեամբ զբանս մեր անփոփեմք. վասն զի յառաջ մատեալք ասելոյն զայս զգլուխ, ո՛չ իբր կարողք անկարաւտաբար ասել, այլ ըստ մերում կարողութեան ասել եւ պատճառս տալ ուսումնասիրացն. քանզի՝ Տո՛ւր պատճառս իմաստնոյն, եւ իմաստնագոյն լիցի ։ 45  Եւ դուք, սիրելի՛ք, ի Գրոց ընտրելով՝ ի հաւասարութիւն յառաջասացելոցդ մեծապէս պիտացուցէ՛ք զդժուարատեսանելի միտսդ. զի ո՛չ երկչոտութեան աղագաւ Տէր մեր, որպէս ասացաք, աղաւթեաց բաժակին անցանել, այլ աստուածային իմն տնաւրէնութիւն. զի իմոց սուղ բանիցս եւ յիմաստիցդ եւ ի ձերոց աշխատութեանցդ փառք Քրիստոսի վերառաքեսցին, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից , ամէն։
       1  Երանելոյն Յովհաննու Ոսկեբերանի, եպիսկոպոսի Կոստանդինուպաւլսի՝ ի մեկնութենէ Եսայեա մարգարէի, ի բանէն՝ Եւ բղխեսցէ։
       2  Ամաչեսցեն հերձուածողքն, որ հրայերէն կամեին տեսանել զսուրբ Գիրս. Հոգի խորհրդոյ եւ զաւրութեան, հոգի գիտութեան եւ աստուածպաշտութեան , եւ այլք երկիւղ եւս յաւելուն, եթե՝ Լցցէ զնա հոգի երկիւղիւ Աստուծոյ . Ակիւղաս եթե՝ Հոտոտեսցի նա երկիւղիւն Տեառն. Սիմաքոս եւ Թէոդիտոն եթե՝ Հոտոտեսցի երկիւղիւն Տեառն։ 3  Եւ արդ, ընդէ՞ր լնուցու Հոգւովն զԱստուած՝ գրեսցուք. եթէ ի Հաւրէ երկնչեսցի, որպէս եւ դուք հայհոյէք, Հոգովն եւս զի՞նչ կարաւտէր, զոր դուքդ իսկ ասէք, թե փոքր է քան զնա. այլ վասն մեր յիւր շնչական եւ ի մարմնական մարմինն ընդունի զհոգին՝ զիմաստութեանն եւ զհանճարոյ, եւ զգիտութեան եւ զաստուածպաշտութեան, զի մեզ ինքեամբք ցուցցէ զաւրինակն, եթե մեք կարաւտ եմք այնպիսի պարգեւաց Հոգոյն Սրբոյ Աստուծոյ, եւ ո՛չ նմա, որ Տէրն, կարաւտ ինչ իցէ Հոգի ընդունելոյ. այլ նմա երեւելով՝ մեզ լիցի երախտիք։ 4  Զի որպէս մարդն լինելով՝ ո՛չ եթե կարաւտ ինչ էր, եւ վասն այնորիկ եղեւ մարդ, այլ զի ի մարդ լինել արասցէ զմարդիկ որդիս Աստուծոյ, նոյնպէս եւ յընդունել զՀոգին ո՛չ եթե իբրեւ զկարաւտ ոք ընկալաւ, այլ զի կարաւտելոց ինքեամբ բաշխեսցէ զպարգեւս Հոգոյն։ 5  Զի թէ ամենայն ինչ Հաւր նորա է , որպէս եւ ասէն իսկ. Ամենայն ինչ, որ իմ է՝ քո է, եւ որ քոյ է՝ իմ է, յայտ է, թե եւ Հոգին Հաւր նորա բնակից է։ 6  Եւ որպէս զանձն եդ վասն խաշանց իւրոց, նոյնպէս եւ զՀոգին զիւր բնակիցն ետ կենդանութիւն աշխարհի՝ կամաւք Հաւր եւ նորին իսկ Հոգոյն Սրբոյ։ 7  Եւ ո՛չ ասէ, եթե մասամբ ինչ ընկալաւ զՀոգին, այլ ամենեւին ասէ՝ Լցցէ զնա Հոգի Տեառն. զի որպէս չէ ոք բաւական Հաւր, բայց միայն անձն Որդոյ, եւ ո՛չ Որդւոյ, եթե ո՛չ ծոց Հաւր, նոյնպէս եւ ո՛չ Հոգոյն Սրբոյ, եթե ո՛չ Որդի, որ նորին բնակիցն իսկ է։ 8  Հոգի, ասէ, իմաստութեան եւ աստուածպաշտութեան, եւ հանճարոյ եւ խորհրդոյ, եւ գիտութեան եւ երկիւղի Տեառն. զի ուր երկիւղ Տեառն է, անդ ամենայն ինչ է։ 9  Զի որ եցոյց յանձին զՀոգին հանդերձ ամենայն պարգեւաւք, յայն սակս եցոյց, զի յերկիւղ աստուածպաշտութեան մերձեցուսցէ զմեզ. զի զանձնէ ո՛չ երբեք ասաց, եթե ես երկեայ ի քէն, այլ թե ես սիրեցի զքեզ. քանզի Որդոյ սէր վայել է, եւ ո՛չ երկիւղ։
       10  Նորին Յովհաննու՝ ի Սաղմոսաց մեկնութենէն , ԺԵ. Սաղմոսէն՝ Պահեա՛ զիս, Աստուա՛ծ իմ ։
       11  Որչափ ինչ մարմնեղէն դիմաւք ասեն Գիրք զՔրիստոսէ, վասն մերոյ վարդապետութեան ասեն, ո՛չ վասն բնութեան աստուածութեանն. քանզի եղեալ Որդին Աստուծոյ մարդ՝ զամենայն ինչ ըստ մերում բնութեանս ասէ եւ խաւսի, եւ իւրով մարմնովն առնէ պատասխանի։
       1  Նորին Յովհանն[ու]՝ ի Մեկնութենէ աւետարանին Մատթէոսի գլխոյն, ի բանէն՝ Իբրեւ ել Յիսուս ի կողմանս Փիլիպպեցւոց, որ կոչի Կեսա[րա]ցոց
       2  Յայնժամ ասէ ցաշակերտսն. Եթե ոք կամիցի զկնի իմ գալ, ի բաց ուրասցի զանձն իւր եւ առցէ զխաչ իւր, եւ եկեսցէ զհետ իմ ։ – 3  Յայնժամ, ե՞րբ. յորժամ Պետրոս ասաց. Քա՛ւ լիցի, մի՛ լիցի քեզ, եւ լուաւ՝ Ե՛րթ յետս, սա՛տանայ . իսկ աստ յաճախագոյնս արկեալ ի կիր՝ ո՛չ միայն յինքն հարկանէ զբանն, թե պարտ է մեռանել, այլ ի նոսա. քանզի այնպիսի են շնորհք իրացն, զի եւ առ ձեզ իսկ, ասէ. չկամելն մեռանել կարի դժնդակութիւն է, եւ հանապազ նմա պատրաստական կալ՝ կարի լաւութիւն է։ 4  Եւ թուի թե՝ մի ինչ իցէ, զոր ասացն, այլ երեք բանք են. եթե՝ ուրասցի զանձն իւր, եւ թե՝ առցէ զխաչ իւր, եւ թե՝ եկեսցէ զկնի իմ։ 5  Եւ իբրեւ երկեցոյց [ահ]աւորաւքն, ապա եւ բարկութեան ճառիւքն մխիթարեաց. զի՝ Գալոց է Որդի Մարդոյ փառաւք Հաւր իւրոյ, հանդերձ հրեշտակաւք իւրովք, եւ յայնժամ հատուսցէ իւրաքանչիւր ըստ գործս իւր ։ 6  Տեսանե՞ս, որպէ՛ս մի փառքն են Հաւր եւ Որդոյ, եւ եթե փառք մի իցեն, ապա եւ կարի յայտ իցէ, եթե եւ տէրութիւնն մի իցեն։
      7  * Ամէն ասեմ ձեզ, զի են ոմանք ի սոցանէ, որք մի՛ ճաշակեսցեն զմահ, մինչչեւ տեսցեն զՈրդի Մարդոյ եկեալ արքայութեամբ եւ փառաւք իւրովք ։ 8  Քանզի բազում ինչ զվշտացն ճառեաց, եւ զմահուանէ եւ զչարչարանաց իւրոց յայտնէր եւ ցուցանէր նոցա, զի մի՛ այնուհետեւ ընդ իւրեանց եւ մի՛ ընդ նորա մահն տրտմեսցին։ 9  Եւ արդ՝ առեալ զգլխաւորսն, հանէ ի լեառն մի բարձր առանձինն, եւ յայլակերպս եղեւ առաջի նոցա, եւ լուսաւորեցան երեսք նորա իբրեւ զարեգակն, եւ * հանդերձ նորա եղեւ սպիտակ իբրեւ զլոյս, եւ երեւեցան նոցա Մովսէս եւ Եղիա, որ խաւսեին ընդ նմա ։ 10  Զնոսա, որք երկու իրաւք պայծառագոյն քան զայլսն եին ի հնումն, ածէ ի մէնջ։ 11  Եւ միւս եւս * պատճառէ՝ ասելով, զի դու ուսանիցիս, եթե մահու եւ կենացն Տէր է, եւ զվերինսն եւ զներքինս առհասարակ ունի ընդ իշխանութեամբ. վասն այնորիկ զմինն վախճանեալ եւ զմիւսն չեւ եւս այնպիսի ինչ չարչարեալ ի մէջ ածէ։ 12  Եւ զհինգերորդ պատճառսն * աւետարանչին յայտնեալ է, զի մխիթարեսցէ զՊետրոս եւ զայլսն, որք ի չարչարանացն զանգիտեին, եւ զարթուցանէ զմիտս նոցա։ 13  Եւ եկեալ Մովսիսեանցն՝ չկային, ասէ, լուռ, այլ խաւսեին վասն փառաց, զոր կատարելոցն էր յԵրուսաղէմ, այսինքն՝ զչարչարանսն եւ զխաչն, զոր միշտ փառս կոչէ. Ահա ամպ մի լուսաւոր հովանի եղեւ ի վերայ նոցա, ձայն եղեւ յամպոյն եւ ասէ. Դայ է Որդի իմ սիրելի, ընդ որ հաճեցայ, դմա լուարո՛ւք . եւ իբրեւ բարբառն եկն, նոքա անհետ լինեին։ 14  Եւ զի՞նչ ասիցէ բարբառն. Դայ է Որդի իմ սիրելի. եւ եթե սիրելիս իցէ , զի՞ այդչափ զանգիտես, Պե՛տրէ, պարտ եւ պատշաճ էր քեզ յանձնէ իսկ ի վաղուց հետէ եւ զաւրութեանն գիտակ լինել եւ առ յարութեանն հաստատուն. բայց քանզի չառեր ի միտ, գոնեայ ի Հաւր բարբառոյն քաջալերեա՛ց. զի եթե զաւրաւոր իցէ Աստուած, որպէս եւ է իսկ, կարի իսկ յայտ է, եթե եւ Որդին այնպիսի է։ 15  Եւ արդ մի՛ ինչ զանգիտեր ի չարչարանացն. ապա եթե չեւ ինչ վստահ լինիցիս, գեթ զայն ածջի՛ր զմտաւ, զի ե՛ւ Որդի եւ սիրելի Որդի. Դա է, ասէ, սիրելի իմ Որդի. եթե սիրելի իցէ, ապա չէ պարտ զանգիտել, քանզի ո՛չ ոք սիրիցէ զՈրդի եւ տարապարտ երաշխի տայցէ։ 16  Եւ արդ, մի՛ ինչ խռովիցիս. զի թեպէտ եւ բիւրապատիկ սիրիցես, ո՛չ այնչափ ինչ սիրեսցես, որչափ ծնաւղն ինչ սիրեսցէ. ընդ որ հաճեցայդ, ասէ, որ զի ծնաւն սիրէ. այլ զի հաւասար նորին է ամենայնիւ, եւ համակամ, համատիպ, եւ այնու իսկ երեւի կրկին սէրն, մանաւանդ թե երեքկին իսկ. զի Որդի է, եւ սիրելի Որդի, եւ ընդ նա եւ եթ է հաճեալ. եւ զի՞նչ է՝ ընդ նայն հաճեալ, որպէս զի ասիցէ, թե ի նա հանգուցեալ եմ, եւ վասն այնորիկ ամենայնիւ նորին զուգական եւ նորին համեմատ եւ ընդ նմին միաբան, եւ կամք նորա՝ եւ Հաւրն. եւ կա մշտնջենաւոր մի Որդի ընդ միւս Ծնաւղին։ 17  Դմա, ասէ, լուեսջիք. որպէս զի եւ ի խաչ կամիցէ ելանել, մի՛ ինչ ընդդէմ դառնայցէք։ 18  Եւ իբրեւ լուան զայս, ասէ, անգան ի վերայ երեսաց իւրեանց եւ երկեան յոյժ, եւ մատուցեալ Յիսուս՝ բուռն եհար զնոցանէն եւ ասէ. Մի՛ երկնչիք. ամբարձին զաչս իւրեանց, եւ ո՛չ զոք տեսին, բայց միայն զՅիսուս . զմտաւ ած, զի ի խաչ ելանելոց էր Քրիստոս, վասն իւր ուրախ էր եւ վասն խաչահանուացն տրտում էր։ 19  Նոյնպէս եւ մեզ պարտ է լինել. որչափ զրկիցիմք , զզրկիչսն աշխարեսցուք. զի մեզ անդի բազում բարութիւնք են, եւ նոցա հակառակն։
      20  * Նորին, ի բանէն՝ Իբրեւ ելանէր յԵրուսաղէմ։
       21  Յայնժամ մատեան որդիքն Զեբեդեայ եւ խնդրեին զգահերէց գլխաւորութիւնն. Կամիմք, ասեն, զի մի ընդ աջմէ քումմէ , եւ մի ընդ ահեկէ նստիցիմք։– 22  Կարէ՞ք, ասէ, զբաժակն ըմպել , եւ զմկրտութիւն կոչել զմահն. զի ցուցցէ՝ որչա՛փ սրբութիւն լինելոց է ի չարչարանացն նորա ամենայն աշխարհի. եւ նոքա ասեն. Կարեմք. առ յաւժարութեանն վաղվաղակի յանձն առնուին. եւ չեւ եւս * իմացան զոր ասացն, այլ ակն ունեին լինել զոր խնդրեինն։ 23  Իսկ նա զի՞նչ. Զբաժակն ըմպիցէք եւ զմկրտութիւնն, զոր ես մկրտելոց եմ, մկրտեսջիք. բայց նստուցանել ընդ աջմէ եւ ահեկէ ո՛չ է իմ տալ, այլ որոց պատրաստեալ իցէ ի Հաւրէ իմէ ։ 24  Յայնժամ տասունքն բարկացան ի վերայ երկուցն. եւ առ այն զի՞նչ Քրիստոս. կոչեաց զնոսա առ ինքն եւ ասէ. Հեթանոսաց իշխանք իւրեանց տիրեն, եւ առ իս որ կրտսերն է, նա է երեց . եւ զի ո՛չ վայրապար ինչ ասեմք զայս, արդեամբքն իսկ, զոր * առնիցեմք եւ չարչարիցեմք, առնուցուք աւրինակ զբանիցդ, զի եւս մեծամեծս արարի. զի թագաւոր եմ վերին զաւրութեանցն, յանձն առի լինել մարդ եւ արհամարհել եւ թշնամանել, եւ չհամարեցայ զայն ամենայն բաւական, այլ եւ ի մահ եւս եկի. վասն որոյ եւ ասեի իսկ, եթե որպէս՝ Որդի Մարդոյ ո՛չ եկն պաշտաւն յումեքէ առնուլ, այլ պաշտել եւ տալ զանձն իւր * փրկութիւն փոխանակ բազմաց ։ 25  Եւ ընդ որպիսեա՞ց ուրուք. ընդ թշնամեաց եւ ընդ ատելեացն Աստուծոյ. դու * թե խոնարհեսցիս, ասէ, վասն քո խոնարհիս, իսկ ես ո՛չ վասն իմ ինչ, այլ վասն քո։ 26  Եւ արդ, մի՛ ինչ կասկածեսցիս, եթե պատիւ բառնալոց է վասն խոնարհութեանն. զի որչափ խոնարհիս, ո՛չ այնչափ ինչ կարիցես իջանել, որչափ ինչ Տէրն քո էջ. այլ սակայն իջանելն նորա ելանել ամենեցուն եղեւ եւ փառաց նորա եւս առաւել յայտնութիւն։ 27  Զի մինչչեւ * մարդն լինէր՝ ի հրեշտակացն եւ եթ ճանաչիւր. իսկ յորժամ մարդն եղեւ եւ ի խաչ ել, ո՛չ միայն ի փառացն չնուազեաց, այլ եւ միւսն եւս ի վերայ նորին՝ առ ի յաշխարհս ճանաչելոյ։
       1  Նորին Յովհաննու՝ ի Մեկնութենէ Առաքելոյն, յԵբրա[յե]ցոց թղթոյն, ի բանէն՝ Հաւատովք արար զատիկն
       2  Եւ որ ոք ասէր, թե եւ Քրիստոս տրտմէր եւ հոգայր եւ որպէս մարդ կայր յաղաւթս, ո՛չ դանդաղեի ասել , եթե Քրիստոս վասն աշխարհի կայր յաղաւթս եւ վասն անհաւատիցն տրտմէր եւ հոգայր, եւ ո՛չ վասն անձին ինչ։ 3  Քրիստոս ո՛չ կարաւտանայր Հաւր, այլ ճոխութեամբ առնէր զինչ կամէր։ 4  Դու նախ զայն խոստովանեա՛յ, թե չկարաւտանայր Հաւր, ապա եւ ես ցուցից քեզ, եթե յաղաւթսն կալ զիջանելով էր ըստ մեզ։ 5  Որպէս ոք ի վարդապետաց, յորժամ զանուն գրոյն ըստ տղայական բարբառոյն ասիցէ, չասես թե չգիտաց. յորժամ հարցանիցէ, թե՝ ո՞ւր է այս նիշ գիր, չասես եթե՝ անտեղեակ է։ 6  Ոչ առ կարաւտութեան ինչ կայր յաղաւթս, այլ վասն զմեզ յորդորելոյ ի հանապազորդ յաղաւթսն. առ մերոյ աւրինակի էր ամենայն խոնարհութիւն նորա, եւ զիւր ինչ հայցուածս լնոյր ի Հաւրէ, զի չէր ինչ նմա հարկ ի խաչ ելանելն. եթե չէր կամեցեալ, ո՛չ էր խաչեալ, այլ կամեցեալ փրկել զմեզ՝ ինքնական կամաւք խաչեցաւ։
       1  Երանելոյն Եւսեբէի եպիսկոպոսի Եմացոյ՝ ի խաւսիցն, որ յԵրուսաղէմ, վասն հաւատոց՝ ի Չարչարանաց ճառէն, ի բանէն՝ Իսկ զչարչարանացն լռել ինչ պարտիցիմ։
       2  Գրեալ է՝ Յետ պատառոյն եմուտ սատանայ . ո՛չ եթե հացն զաւրացոյց ի նմա զկամս թշնամոյն, այլ շնորհքն յանդիմանեցին զանարժանն իբրեւ զչար արժանաւոր. երթեալ մատնէր այնուհետեւ ի չար որս՝ յանձին կորուստ, եւ ո՛չ եւս լսէր, թե մի՛ արասցես, այլ թե՝ Զոր առնելոց ես արա՛ վաղվաղակի . պատրաստ ես ամենայնի ամենեւին։ 3  Եւ ո՛չ էր Յիսուս մարմնով աստ ի ներքս, այլ արտաքոյ. փութայր մտանել այսր, զի հաստատեսցէ, կանգնեսցէ նշանակ յաղթութեան, զի աստ խայտառակեալ կշտամբեսցէ զթշնամին եւ սկիզբն փրկութեան արասցէ աշխարհի. աշակերտքն արգելուին, եւ նա ո՛չ անսայր, թեպէտ եւ բազում անգամ խոյս տայր, ո՛չ զանգիտեալ կամ երկուցեալ, այլ ժամանակի սպասեալ. ո՛չ զի զժամանակս խտրեսցէ, այլ զի խորհուրդն, յորում ժամանակս կատարեսցի՝ զատիկ ընդ զատկի, զենումն ընդ զենման. զի գառնն փոխանակ ոչխարաց մատնիցի, արիւն ընդ արեան, փայտ փոխանակ փայտի։ 4  Մինչ ոչն սպանանեին՝ խայտայր. յորժամ իմացաւ, ժամանակն արգուին, եւ ո՛չ անսայր. մի՛ ինչ զանգիտել եւ մի՛ ինչ խռովել ընդ ճառս չարչարանացն. մի՛ ումեք ասել, որպէս Պետրոսն ասաց թե՝ Քա՜ւ լիցի քեզ, Տէ՛ր. զի մի լուիցէ թե՝ Ե՛րթ յետս, սա՛տանայ . զի որ ընդ չարչարանս Քրիստոսի դժկամակ լինի, զմահն սատանայի ո՛չ կամի։ 5  Մատնիչքն ելեալ ի խնդիր իբրեւ զմատնիչ, եւ նա երթեալ կայր կազմ՝ ո՛չ ի զանխուլ տեղիս, այլ զոր եւ մատնիչն ճարտար գիտէր. առ ձեզ է տեղին, եւ զի՞նչ ինչ այն, որ ո՛չ առ ձեզ իցէ. եւ մաւտ ի տեղին, զոր դուքն այլում ցուցանէք, եկեալ հասանէր մատնիչն. բազում ամբոխ ունել եկեալ որդին սատանայի իւրով հարբն՝ չարութեամբ։ 6  Քանզի նա առ Ադամ իբրեւ զբարեկամ մատեաւ, եւ մատուցանէր իբրեւ զգործ թշնամոյ. իբրեւ զմարդ խաբեաց, պատրեաց եւ յաղթեաց, եւ սա զնենգութիւնն համբուրելովն թաքուցանէր, այլ յանդիմանեալ կշտամբէր. Համբուրելո՞վ, ասէ, եկիր մատնել . չհրաժարեմ, արա՛յ զոր կամիսդ. դու քեզէն եղեր պատճառ չարեաց. զայս առ մատնիչն, եւ յունաւղսն ասէ. Զո՞ խնդրէք. – ԶՅիսուս Նազաւրացի . – Ես եմ , ասէ. չհրաժարեմ, չփախչիմ, քանզի յայդ եկի եւ ի սոյն ծնեալ եմ. եւ ընդ բարբառելն զարկան առհասարակ մատնչաւն հանդերձ զգետնի, զի յայտնի լիցի, թե կամաւ եկն յունել. զի եթե բարբառոյն չհանդուրժեցին, զիա՞րդ կարեին ակամայ ունել։ 7  Լային դստերքն Երուսաղեմի ի դէպ ժամանակի, եւ ո՛չ գիտեին՝ զո՞ արժան է լալ. Լացէ՛ք, ասէ, զձեզ եւ զորդիս ձեր , մի՛ զիս. զի ես զոր ինչ կամեցայ՝ զայն կատարեմ։ 8  Ճառէ ոք զմեր փրկութենէն ուրախութեամբ ելեալ Յիսուս երթայր ի մէջ երկուց աւազակաց, զի կատարեսցէ զայն, թէ՝ Ընդ [ան]աւրէնս համարեսցի . երախտաւորն ընդ աւազակս, անմեղն ընդ մեղաւորս՝ բարիոք եւ գեղեցիկ եին խառնուրդքն, եւ աւր խաչելութեանն՝ աւր յանցանացն Ադամայ։ 9  Ի վեցերորդ աւուրն ստեղծաւ Ադամ, ի նմին աւուր յանցեաւ. հնազանդ եղեւ Յիսուս կրել զչարչարանս, զի յորում ժամու պարտեցաք, ի նմին եւ յաղթեսցուք։ 10  Փայտ ի դրախտին՝ փայտ խաչի. անդ կին, որով մեղք մտին յաշխարհ, եւ աստ կոյս, որ կայր եւ լսէր՝ Սա մայր քո ։ 11  Ձգեաց Ադամ յայսմ աւուր չարաչար զձեռն իւր, պարզեաց եւ Յիսուս գեղեցիկ զսուրբ բազուկն. Ադամ մերձեցաւ ի ծառն եւ փայտն չարաչար, եւ Յիսուս բեւեռեաց զոտս եւ զձեռս ի խաչին. բարիոք Ադամ առ ցանգութեանն ճաշակեաց զպտուղ ծառոյն, եւ Քրիստոս ճաշակեաց զքացախ եւ զլեղի դառնութեան։ 12  Ադամ լուաւ եթե՝ Փուշ եւ տատասկ բերցէ քեզ երկիր , եւ Յիսուս պսակ ի փշոց ընկալաւ. Ադամ ընկալաւ անէծս, եւ Յիսուս աւրհնեալ ընդ այլոց անիծից՝ կախեցաւ իբրեւ զանիծեալ զփայտէ. իրք կարեւորք, զի ուսցուք, թե ո՛րպէս մարդիկ մեռանին, եւ ո՛րպէս Աստուած կամաւք, եւ ո՛չ ակամա մեռանի։ 13  Որ ընդ բնութեան կարեաւք եին՝ նոցա բարձքն խորտակեցան, զի ըստ բնութեանն նոյնպէս եւ զմահն կրեցին. իսկ որ իշխանութիւն ունէր դնել զանձնն, եւ նա ո՛չ էր ըստ բնութեան կարեաւք . որպէս ի կուսէն կամաւ, եւ ո՛չ ակամայ՝ առ մարմին, նոյնպէս ի խաչին կամաւ, եւ ո՛չ ակամայ՝ արար որոշումն իւր հոգոյն ի մարմնոյն. Հա՛յր, ասէ, ի ձեռն քո աւանդեմ զհոգի իմ ։ 14  Եւ ո՛չ ամբարշտացն, զոր վերն ի վայրն պարսաւեն՝ այն են զարմանք, զի կամաւ եւ ո՛չ ակամայ մեռանի, այլ եթե ցաւոց բռնութեամբ, կամ այլ ուրուք հարկաւ. իսկ որ ինքն հրաման տացէ մահու, յորժամ ինքն կամաւ արձակէ զհոգին , եւ արդ, իցէ՞ արդեւք Միածին յամենայնի. զի որպէս ի Հաւրէ միայն ծնաւ եւ ի Կուսէ ըստ մարմնոյ ծննդեանն, նոյնպէս եւ ի մահուանն միայն՝ կամաւ, եւ ո՛չ ակամա մեռաւ։
       15  Նորին Եւսեբի, առ որ ասենն եթե՝ Ընդէ՞ր Քրիստոս մարմնով երեւեալ. ի բանէն՝ Մի՛ ոք ասիցէ, եթե ընդէ՞ր եկն Քրիստոս։
       16  Մի՛ զերախտաւորութիւն մարդասիրութեանն ապախտ համարել. մի՛ զի վասն մեր անսայ լինել մարդ՝ արհամարհիցեմք զբնութիւն աստուածականս։ 17  Հայիս ի ծառայական կերպարանս, այլ տե՛ս զնորին զաստուածագործ զսքանչելիսն. հայիս ի մեռեալն, այլ տե՛ս նորին յարուցեալ զմեռեալն չորեքաւրեայ. հայիս քաղցեալ, այլ տե՛ս նորին յագեցուցեալ զբանակս հազարաւորս։ 18  Հայիս, որ չոգաւն ի հարսանիսն, այլ տե՛ս նորին փոխեալ զջուրն ի գինի՝ իբրեւ զԱստուած. հայիս ննջեալ ի նաւին, այլ տե՛ս նորին սաստեալ ալեացն եւ կարկափեցուցեալ. հայիս ընդ այն, որ յերկրին գնայր, այլ զարմացի՛ր ընդ նորին, զի ի վերայ ալեացն շրջէր։ 19  Հայիս ընդ այն, որ ետ հարկս, այլ տե՛ս զայն, որում ծովն հարկատու լինէր իբրեւ Տեառն. հայիս ընդ մկրտելն ի Յովհաննու, այլ լո՛ւր՝ ով ինչ Յովհաննէս զնմանէն , եթե՝ Որ ի վերուստն եկեալ է, նա ի վեր է քան զամենայն . ո՛չ քան զիս միայն, այլ եւ քան զամենայն. ո՛չ քան զհրեշտակս եւ զհրեշտակապետս միայն, այլ եւ քան զամենայն երեւելիս եւ աներեւոյթս։ 20  Լսես, եթե ծնաւ իբրեւ զմանուկ, այլ եւ զայն իմացի՛ր, զի ի Կուսէ եւ կուսական ծնունդն. եւ թեպէտ եւ խանձարրապատ եղեւ եւ ի մսուր եդաւ, այլ աստղն իբրեւ Տեառն յերկնից գուշակէր։ 21  Եւ թեպէտ ի Հերովդէէ խնդրեցաւ սպանանել, այլ եւ ի մոգուցն առնոյր պատարագս եւ երկրպագութիւնս։ 22  Եւ թեպէտ աճէր եւ զարգանայր հասակաւ իբրեւ զմարդ, այլ մտեալ յիւր տաճարն՝ ուսուցանէր զվարդապետսն աւրինաց իբրեւ զԱստուած։ 23  Եւ թեպէտ գայր առնուլ կնիք ի Յովհաննէ, այլ լսէր ի նմանէ . Ինձ պիտոյ է ի քէն մկրտիլ, եւ դու առ ի՞ս գաս ։ 24  Եւ թեպէտ եւ մտանէր ի տունն մեղաւորաց, այլ ոչ ինչ առյարէր ի նա պղծութիւնքն՝ առ ամենասուրբն։ 25  Եւ թեպէտ եւ մերձեցաւ ի կինն մեղաւոր, ոչինչ հպեցաւ առ նա մեղքն, այլ եւ բազմապատիկ ի մեղացն առնէր հալածականս ի մեղաւորացն զաւրութիւն նորա։ 26  Եւ թեպէտ ունեին եւ կապեին, զի կանխասացն կատարեսցի, կամեցաւ, եւ կալան. յաւժարեցաւ, եւ կալան եւ ածին. վկայէ բարբառն , որով յետս երթալովն զարկան զգետնի. ո՛չ եթե յերկինս ելին եւ կալան, այլ ինքն կամեցաւ եւ եկն յերկիր ի կալանս. կալան՝ ո՛չ իբրեւ զպարտեալ եւ զյաղթեալ, այլ զինքնակամն յաւժարեալ՝ ըստ յառաջագոյն ասացելոցն։ 27  Կալեալն յաղթէր, կապեալն ունէր. հարկանեին, զի զոր ինքն ասաց կատարեսցեն. խաչեին՝ զկամեցեալն, խաչեին՝ զյաւժարեալն, որ բանիւք եւ արդեամբք յառաջագոյն գուշակեալ։ 28  Հայեին ի խաչն խաչհանունքն, դղրդեին ամենայն արարածք, երկինք սգային, արեգակն խաւարէր, աւդք մթանային, երկիր շարժէր, վէմք պատառեին, գերեզմանք բանային, մեռեալք յառնեին, հոգին զվարագոյրն պատառէր եւ վերանայր։
       29  Պիտառէ այսմ խորհրդոյս երանելին Կիւրեղ Աղեքսանդ[ր]ացի եպիսկոպոսն, զոր գրէր առ Թէոդորիտոն հերձող Կիւրոս քաղաքի՝ ԲԺ. ան գլխոյն նզովիցն եւթներորդ բանն, հանդերձ մեկնութեամբն. գտցե[ս] յիւրում տեղւոջ։ 30  Զուգակցէ ի նոյն խորհուրդն երանելոյն Փիլիքսիանոսի՝ Նարբոկայ եպիսկոպոսի, նախագրեալն ի խորհուրդն, եթե ո՛չ յախտիցն ընկալաւ Քրիստոս յերեւելն մարմնով՝ ԻԵ. բանէն, որ ունի զայս ինչ. Վասն զի ամենայն խաշինք հոգեւորք։
       1  Երանելոյն Յովհաննու Մայրագոմեցոյ՝ ի հաւատոյ բանէն։
       2  Զամենայն կեանս մարմնականս՝ ի ցաւղակերպ իջիցն մինչեւ ի նստելն ընդ աջմէ Հաւր, ամենակար զաւրութեամբն է տեսանել՝ ըստ Աստուածային Գրոց, եւ ո՛չ տկարութեամբ, որպէս եւ ասէ մարգարէն. Եթե տկարանայցէ՞ ինչ առաջի մնացորդաց ժողովրդեանս այսմիկ, եւ թե առաջի ի՞մ տկարանայցէ ։ 3  Քրիստոս Աստուծոյ զաւրութիւն՝ զաւրութիւն Աստուծոյ եղեւ, ի փրկութիւն ամենայն հաւատ[աց]ելոց. զաւրութիւն Բարձրելոյն հովանի եղեւ ի վերայ Կուսին՝ Աստուծոյ զաւրութեանն երեւեցելոյ մարմնով. երգեին հրեշտակք՝ որոյ յառաջ քան զարեւ էր , հրաշապէս եւ սքանչելի յամենայն երկրի . որում հովիւքն երկրպագաւղք, մոգք պատարագաբերք, որոյ փախուստն զեգիպտական աստուածսն առհասարակ տապալեաց, զՀերովդէս տղայակոտորումն՝ յորդիսն նորա, եւ զնոյն ինքն որդնատրոր դառն ախտիւ սատակեաց։ 4  Նշդեհանալովն ի Նազարեթ եւ պանդխտանալովն ի Կապփառնաումն՝ զմարգարէութիւնս լնոյր. մկրտելովն Յորդանան զվերնակամարն երկնից փեռեկէր. Հոգին Սուրբ աղաւնակերպ երեւմամբն պիտառոցէր, Հայր ի վերուստ վկայէր. Դու ես Որդի իմ սիրելի ։ 5  Ի վերայ Կարապետին հրամանք Աստուածութեանն բարձրանային՝ գոչել, աղաղակել եւ զամենայն տարերքս լցուցանել աւետեաւք գալստեան Որդոյն, զորոյ զէական փառսն զաստուածավայելուչսն յերկիր երեւեցոյց։ 6  Եւ Մովսէս աւետարանէր Իսրայելի ի նա դաւանմամբն եւ ասէր. Տէր Աստուած ի միջի քում՝ մեծ եւ հզաւր. յերկնից լսելի եղեւ բարբառ նորա, եւ յերկրի եցոյց քեզ զՀայր իւր մեծ։ 7  Ըստ այսմ դիմաց եւ զաւրութեան են կարգք տնաւրէնութեանն Քրիստոսի եւ ի փորձանսն սատանայի, յոր եռամարտիկ բանազինութեամբ զԴիապաւղոսն. եւ յառնելն զջուրն գինի եւ յագեցուցանել զխումբս ժողովրդոցն դոնիւ հացիւքն. եւ ի գնալն ի վերայ ծովուն, ի սաստել ալեացն, ի սաստել դիւացն, ի բժշկել զհիւանդս, ի կենագործել զմեռեալս, եւ յամենայն գործսն, զոր արարն, ասէ աւետարանագիրն թե՝ Իշխանութեամբ էր բանն նորա . վասն որոյ եւ ասէ իսկ. Թեեւ ինձ ո՛չ հաւատայք, սակայն գործոցն հաւատացէ՛ք ։ 8  Արդ, ըստ տեսակին եւ ըստ տարրական գոյացութեանն հաւաստեաւ գիտեմք՝ եւ ճշմարիտ մարդ է. եւ վասն Հաւր եւ Հոգոյն սքանչելեացն, զոր արար, հաւատամք, եթե նոյն ինքնն եւ Աստուած ճշմարիտ է. ամենայն գործք նորա զաւրութեամբ են։ 9  Բայց զայն ինչ, որ ո՛չ աստուածութեանն պատշաճի եւ ո՛չ մարդկութեան նորին, զայն ո՞ւմ աւյարեսցուք, զո՞ արասցուք պարտ. քանզի արենաքիրտն լինել արտաքոյ է ամենայն բնութեանց, ո՞ մարթի հաւատալ. քանզի Աստուած եւ մարդ եւ եթ գիտեմք զՔրիստոս, եւ այլ ոչինչ, եւ այս ո՛չ յԱստուած յարի եւ ո՛չ ի մարդութիւն, ո՛չ ի նշանս եւ ո՛չ ի կարիս եւ ո՛չ ի հաւատոյ լրութիւնս։ 10  Ահա նախ Դաւիթ իսկ Հոգովն Սրբով յայտնէ զերկիւղէն, թե պարսաւանաց մասն՝ ասելով ցԱստուած. Ատեցեր զայնոսիկ, որ պահեն զերկիւղ սնոտի . եւ Յովհաննէս ասէ. Որ երկնչի՝ ո՛չ է կատարեալ . եւ Եսայիաս ասէ. Յիշեա՛ զինչ ոք եիր, եւ երկեար ի մահկանացուէ մարդոյ ։ 11  Արդ, զպարսաւ երկիւղի եւ զանկատարելութեան մեք ի վերայ Քրիստոսի ո՛չ դնեմք, բայց միայն գովութիւն։ 12  Նոյնպէս եւ վասն տրտմութեան տեսցուք, եթե ո՛չ վասն իւր ըմբռնելոյն ի զբաժակ մահուն տրտմեցաւ, այլ եթե վասն անհաւատից կորստեան. առաքեալ ասէ թե՝ Որ ըստ Աստուծոյ տրտմութիւն է, ապաշխարութիւն ի փրկութիւն առանց զղջանալոյ գործէ. իսկ որ ըստ աշխարհիս տրտմութիւն՝ մահ գործէ ։ 13  Արդ, յայտ է. եթե վասն իւր տրտմեցաւ՝ մահածին է տրտմութիւնն, իսկ եթե վասն աշխարհի տրտմեցաւ՝ կենսածին. անզեղջագործ փրկութեամբ եհատ զամենայն արտաւսր յերեսաց ամենայն. վասն այնորիկ ասէ սուրբն Գրիգոր. Ցանգալի եղեւ մահ մահուամբ Աստուծոյ մերոյ։ 14  Վասն այնորիկ ասէ մարգարէն. Պատուական է առաջի Տեառն մահ սրբոց իւրոց . վասն քաջութեան եւ առանց երկիւղի մեռանելոյ ասաց զմահ սրբոց յաչս Տեառն պատուական. եթե սրբոց այնքան փառաւորութիւն գործեաց առանց երկիւղի մեռանելն, ո՛րչափ եւս առաւել Որդոյն Աստուծոյ մեծ վայելուչ էր, եւ յաւէտ պատուական յաչս Հաւր՝ քաջութեամբ, առանց երկիւղի մեռանելն։ 15  Այսուհետեւ զքաջութիւնն Քրիստոսի պատմեսցուք եւ զերկիւղէ եւ զանգիտելոյ մի՛ ճառեսցուք, զի մի՛ հաւասարեալ գտցուք Սիմոնի եւ Սամոստացոյն, եւ նոցին նմանեաց։ 16  Ահաւանիկ երկեան աշակերտքն ի նաւին, եւ Տէրն անգոսնեաց զնոսա, վասն զի չեւ եւս առեալ էին զՀոգին Սուրբ լրութեան, ասէր. Ընդէ՞ր այդպէս վատասիրտք էք, սա՛կաւահաւատք ։ 17  Եւ Պետրոս առանց երկիւղի գնայր ի վերայ ջուրցն, եւ ի դիզանել փորձչին զկոհակաձեւ ալիսն ի վերայ նորա՝ երկեաւ, եւ ընդ երկնչելն ապա սկսաւ ընկղմել. զի երկիւղն մերկ արար զնա ի հաւատոցն. վասն այնորիկ եպերեաց զնա Տէրն եւ ասէ. Թե՛րահաւատ, ընդէ՞ր երկմտեցեր ։ 18  Արդ, յայտնի է, զի երկիւղ ի թերահաւատութենէ է, եւ ո՛չ ի հաւատոց, եւ որ չեն ի հաւատոց՝ հեռի են յԱստուծոյ, եւ որ հեռի է յԱստուծոյ՝ մերձ է ի Բելիար։ 19  Ապա ուրեմն հեռի է ի Քրիստոսէ երկիւղ, զի ամենեւին Աստուած է եւ տուող հաւատոց եւ յաղթող յամենայնի։ 20  Այսպէս ամենայաղթ զաւրութեամբն պատմեն աւրէնք եւ մարգարէք եւ կենդանատուր աւետարանն, եւ առաքեալքն եւ հարքն՝ զամենայն գործսն Քրիստոսի, զոր արար ի նշանս եւ զոր կատարեաց ի փրկութիւն մարդկան, եւ երկիւղ, որ զամենայն արութիւնս քաջութեանց մեղկեալ լուծանէ՝ ո՛չ ասացին ունել նմա։
      1  * Երանելոյն Սեբերիանոսի սրբական եպիսկոպոսի, ի բանէ աւետարանին՝ Հա՛յր, եթե հնար է, անցցէ բաժակս այս յինէն , ի ճառէն՝ Յորժամ մեզ, ե՛ղբարք, վասն ողորմութեան քարոզեին աւրէնքն, յորժամ վասն աղքատսիրութեան եւ հիւրընկալութեան։
       2  Եւ արդ, եկեսցուք ի բանն. Հա՛յր, ասէ, եթէ հնար ինչ իցէ, անցցէ յինէն բաժակս։ 3  Բազում խնդրով լի է բանս եւ * սաստիկ ախտ բերէ հերձուածողացն՝ ո՛չ առ ի չարաչար ասելոյն , այլ ի չարաչար իմանալոյ զայն՝ եթե հնար ինչ իցէ։ 4  Ոմանք անվրէպ իմն առանց անցանելոյ հրամանս կարծեցին ի համբաւել * ի մարմնեղէն, որ է բաշխ եւ բախտ եւ յառասպելանուն ծննդեանն հարկէ, թե այնպէս իւրաքանչիւր ումեք բաշխել ինչ իցէ * ի ծննդենէն։ 5  Եւ ոմանք այլազգ թշնամանեն զպատիւ Միածնին. ծառայաբար * իմն հնազանդութիւն կցեցին յՈրդոյ Հաւր. քանզի ընդ իշխանութեամբ * Հաւր էր , ասեն, վասն այնորիկ ի կիր արկանէ զայսպիսի պաղատանս։ 6  Ո՞ր բան պատշաճ իցէ մեզ խնդիրս լուծանելոյ. ո՞ր միտք բաւական իցեն բա՛ * զմահաշունչ հերձուածողացն առասպելս առեղծանել. չմարթի այլ ուստեք, եթե ո՛չ անդստին ի ճշմարտութենէն առաւել։ 7  Ա՜ւն, առ * աստուածեղէն ի բարձրութիւնս իսկ ընթասցուք, անդ՝ ի վերին Կենարարին տնտեսութիւնսն , որ զամենայնն առնէ եւ զբնաւ բարբառի, ո՛չ միայն ըստ պատուոյն, որ նմա վայել է, այլ ըստ տնաւրէնութեանն, որ մեզ պատշաճ է։ 8  Եւ զի կարճառաւտ կտրեցից, եւ քանզի միշտ համառաւտս սիրեմ հասանել եւ զբազումս սակաւուք առնուլ, յառաջագոյն գիտէր Կենարարն, եթե կարի կարեւոր են չարչարանքն. յառաջագոյն ճանաչէր, եթե ի փրկութիւն աշխարհի հաստատի խաչն, մահ կշտամբի եւ յարութիւն մատա[կա]րարի, եւ այնպէս գիտէր, մինչեւ յառաջագոյն ասէր աշակերտացն. Ահաւասիկ ելանեմք յԵրուսաղէմ, եւ Որդի մարդոյ մատնեսցի մեղաւորաց , եւ ձաղեսցեն զնա եւ խաչեսցեն, եւ յերիր աւուր յարիցէ ։ 9  Այս բարբառ Աստուծոյ է, որ յառա[ջա]գոյն գիտէ զհանդերձեալսն. Աստուծոյ, որ նախ զփորձն գիտէ զիրացն Աստուծոյ, որ զմարդկեղէն իրս մատակարարիցէ։ 10  Անդրէն ձայնատու լինի նմա առ այս Պետրոս՝ զնդացեալ խնայեալ ի մարմինն. Քա՜ւ լիցի, ասէ, Տէ՛ր, մի՛ լիցի քեզ այդ . եւ առ այն զի՞նչ Կենարարն. զայրանայ ընդ տարաժամ գութն, եպերէ զնա՝ անժամխնամն. Յետս ե՛րթ, ասէ, յինէն, սա՛տանայ. զի ո՛չ խորհիս զԱստուծոյ , այլ զմարդկան ։ 11  Բարիոք պատահէ բանին, եւ դու քննեա՛, եւ դէտակն ի վերայ դիցես. զի * եթե լոկ ի բանիցն ծառաեսցես, բազում ինչ խրախ տես զԿենարարին՝ ո՛չ միայն տկարութիւն, այլ աստանդութիւն խորհրդոց բամբասես։ 12  Ո՛ Տէր բարերար, Պետրոս յարաժամ ըղձանայր թե՝ Քա՜ւ * լիցի քեզ, Տէ՛ր, մի՛ ի խաչ ելանիցես, եւ դու նախատեիր, եւ արդ, դու զնո՞յն աղաչես, որում մեղադիրն լինեիր, որ ոչ այս միայն ո՛չ վայել է, այլ եւ ո՛չ մարդոյ հաստատնոյ։ 13  Ո՞վ * գովիցէ զզաւրավարն, որ յառաջ քան զպատերազմ բազում ինչ խոստանայցէ եւ մեծաւ համարձակութեամբ * զթշնամիսն գոռասցէ, եւ * ի խառնուրդս ճակատուն ի փախուստ դառնայցէ, եւ վատութեամբ զաւրութիւնն աղարտեսցէ ։ 14  Մինչչեւ եկեալ Քրիստոս ի չարչարանս՝ զայն, որ քաւէրն զնա ի չարչարանացն, ասէր. Ե՛րթ յետս յինէն, սա՛տանայ, զի ո՛չ խորհիս դու զԱստուծոյ, այլ զմարդկան. եւ որ * անարժանս զայսպիսի խորհուրդս Աստուծոյ համարէր՝ ի՞նքն իւր արդեաւք զայն ընտանեցուցանէր եւ աղաւթս * վասն այնր առնէր։ 15  Ո՜ հաստատութեանն, մանաւանդ եթե ամբարհաւաճութեամբ այնոցիկ, որ լոկ բանիցն ծառայեն եւ զամենայն յախուռն յանդգնիցին , եւ զաստուածականսն * այլ ընդ այլ ժպրհին մեկնել, եւ զայն չկամիցին դիտել , եթե լոկ զբանն ընդունելով՝ ո՛չ միայն քան զՀայր խոնարհագոյն ցուցանեն զնա, որպէս փութանն, այլ եւ քան զբազումս իմաստունս եւ զարդարսն նուազագոյնս, եւ եթե բնաւ չունիցի իսկ զհաստատութիւն մարդկան։ 16  Ո՞ ոք իմաստուն կամ արդար, կամ այլ ոք ի մարդկանէ՝ * քաջութիւն վկայեաց, ուրանայցէ զանձինն առաքինութիւն եւ թշնամանեսցէ զխոստացեալ եւ * զյառաջագոյն խրոխտեալ զզաւրութիւնն։ 17  Նոյնպէս եւ վատթար եւ * ապաժամանակեայ է, որ մինչեւ * զայլս խիզախեալ եւ յանձին ունել * եւ զայլ խորհել՝ ի փորձոյ իրացն զանգիտեսցէ . ո՛ր մահ սպառնայր մահու, այլ զյարութիւնն աւետիս տայր, ինքն զիա՞րդ էր, զի զանգիտէր ի խաչէն։
       18  Զայս ամենայն ասացի առ ի յանդիմանութիւն այնոցիկ, որ բանիցն * ծառայեն, եւ զճշմարտութիւնն վաճառեսցեն ։ 19  Եւ արդ, զի՞նչ յայտ ընդդէմ հակառակութիւն բանիցն կամիցի առնել, յորժամ * ճշմարտութիւն անձինն միաբան գտանիցի հանապազ։ 20  Եւ զի՞նչ իսկ բնաւ միաբանութիւն ճշմարտութեանն առ կռիւ բանիցն իմանայցի . բանքն արդարեւ կռուին իսկ ընդ միմեանս, բայց միաբանութիւն աստուածեղէն պատգամացն կա մնա հաստատուն։ 21  Եւ արդ, զլուծումն խնդրոյս , որ * առաջիկայս է, ինձ աշխատասէր բարուք պարտ է ասել, եւ ձեզ ուսումնասէր մտաւք լսել։ 22  Յորժամ Տէրն * ի խաչելութեանն մերձեցաւ ի կատարումն ամենայն տնտեսութեանն, յառաջագոյն գիտէր երանելին եւ միայն * հզաւր եւ թագաւոր թագաւորաց եւ տէր տերանց, եթե բազում հերձուածողք * յառնեն ընդդէմ ճշմարտութեանն եւ որոշեսցեն զաստուածեղէն * զչարչարանսն, եւ աւտարոտի ինչ գործս ստաբանիցեն։ 23  Եւ մանաւանդ անուանակիցք մոլորութեանն՝ * զՄանինէացոցն ասեմ աշակերտաց, որ յանդգնեցան ասել, թե ստուեր իմն եւ առաչաւք ցնորք եին Քրիստոսի չարչարանքն, որպէս * թե ո՛չ մարմին առ իսկ, եւ խաչն կերպարանաւք էր եւ մարմինն ստուեր * ինչ եւ նմանութիւն, եւ ամենայն իսկ մատակարարեալքն կերպարանեաւք եւ հովանի եւ ցնորք եւ առաչաւք եին, վասն այնպիսի հերձուածական մոլորութեանն, զի յառաջագոյն կարկեցուցանիցէ զբերանս հերձուածողացն եւ յայտ արասցէ, թե զայս մարմին, որ ընդ բազում կարեաւք մտանէ, սգեցաւ ։ 24  Որ զանգիտես ի չարչարանաց, որ դողաս ի բռնութենէ մահու, որ խռովիս եւ տրտմիս ընդ վախճան կենաց՝ Այժմ, ասէ, անձն իմ խռովեալ է , եւ դարձեալ. Տրտում է անձն իմ մինչեւ ի մահ . եւ դարձեալ. Հա՛յր, եթե հնար ինչ իցէ, անցցէ բաժակս այս յինէն ։ 25  Մի՛տ դիր հաստատուեթամբ, եթե ստուերք * եւ ցնորք առաչաւք էր, ընդէ՞ր խռովէր, եւ եթե կերպարան ինչ իրքն էին, որ գործեինն , վասն է՞ր զանգիտէր. քանզի ի ստուերէ ոք չերկնչին , եւ ո՛չ ի լոկ կերպարանաց խռովի։ 26  Կամի՞ս, զի ի պատմութենէ իմեքէ ցուցից հաստատագոյն զճշմարտութիւնն. մտին հրեշտակք ի Սոդոմ, մարդիկ եին երեսաւք, եւ հրեշտակք եին բնութեամբ. յանդգնեցան Սոդոմացիքն բռնադատել զնոսա իբրեւ զարս յաղտեղութիւն եւ յանարժան խարդաւանութիւն. եւ արդ, զի՞նչ գործեն հրեշտակքն . քանզի գիտեին հրեշտակքն , թե չունէին մարմին, որ ընդ բնութեամբ մտանեին , չխռովեցան, այլ կաց մնաց բնութիւն հրեշտակացն առանց խռովութեան եւ չկրեաց ինչ աղմուկ ի բքոյ կարեաց մարմնոց . բայց Ղովտ, քանզի արդեւք արս համարէր, խռովեցաւ, թե գուցէ բռնադատութիւն ինչ կրեսցեն, աղաչէր զկատաղեալսն։
      27  * Յետ սղի։
       28  Եւ զայս ամենայն առ ո՞ր եղեւ ասել. զի չիք ինչ հաղորդութիւն * առաջին ճառիս ընդ այժմուս, այլ զի ցուցից, թե ուր կերպարանք են, անդ երկիւղ չիք, եւ ուր ճշմարտութիւն է, անդ ստուեր չիք։ 29  Բայց զի ամենեւին յայտ արասցէ Կենարարն, թե յո՞ր սակս ասաց զբանն եւ կտրեսցէ զմիտս հերձուածողացն, եւ տնկեսցէ զկրաւնն ճշմարտութեանն՝ ասէ ցառաքեալսն. Հոգիս յաւժար է, բայց մարմինս տկար է. նա զտկարութիւն մարմնոյն իւրում համարի, եւ դու զաստուածութեամբ նորա ընկենուս զկարիս . այլ թե ո՛չ փութաս գտանել զմիտս բանիդ , գտանիցես թշնամանեալ զՔրիստոս։
      30  * Յետ սղի։
      31 Զի * ճշմարտութիւն ո՛չ երբեք արատի։ 32  Եւ արդ, եթե մեկնութեանն միտ չդնես , այլ բանիցն եւ եթ ծառայեսցես, գտանիցես զՔրիստոս վատասրտեալ եւ յոյժ խոնարհագոյնս բարբառեալ՝ ո՛չ միայն քան զիւր * պատիւն, այլ եւ քան զառաքելոցն արութիւն. զի Քրիստոս ասէ. Այժմ ոգիս խռովեալ է. եւ Պաւղոս յորժամ չոգաւ ի կողմանս Պաղեստինացոց , եկն անդ մարգարէ * մի, որում անուն էր Ագաբոս, եւ ասէ. Այսպէս ասէ Հոգին Սուրբ. զայրն զայն, որոյ * գաւտիս է, կապեսցեն * Հրեայքն եւ տարցեն յԵրուսաղէմ . եւ իբրեւ արգելուին եղբարքն ամենեքեան զՊաւղոս եւ աղաչեին չերթալ յԵրուսաղէմ, պատասխանի ետ արութեանն բարբառովն, մանաւանդ եթե քաջութեան եւ առաքինութեան ոգով՝ չկամեցուցիչսն. Զի՞ գործէք, զի կապանաց, այլ եւ մեռանելոյ պատրաստ եմք վասն անուանն Քրիստոսի։ 33  Պաւղոս այնչափ վստահութեամբ, այնպիսի խրոխտանաւք, այնչափ համարձակութեամբ, ձայնատու լինի մահու, եւ առ ոտն հարկանէ եւ խշրէ զարհաւիրս մահու, եւ Պաւղոսի Տէրն ասէր. Այժմ ոգիս խռովեալ. եւ Պաւղոսի սիրտն ճմլէր, իսկ Քրիստոս * ոգւովն չափ խռովէ՞ր արդեւք։ 34  Պաւղոս եւ պարծէր եւս ի նեղութիւնսն. Ո՛չ այսչափ միայն, ասէ , այլ եւ պարծիմք եւս ի նեղութիւնս. քանզի գիտեմք, եթե * նեղութիւն համբերութեան գործէ . եւ Պաւղոսի Տէրն ասէ. Տրտում է անձն իմ մինչեւ ի մահ. զի՞նչ տրտմութիւնն պարծանաց իցէ. Պաւղոս պարծանս համարէր զչարչարանս, եւ որ զայն զաւրացուցանէրն՝ Քրիստոս, տրտմութի՞ւն ինչ արդեւք զտնտեսութիւնն հաշուէր։
      35  * Յետ սղի։
       36  Քանզի ո՛չ եթե նմա ինչ վնաս չարչարանքն գործէին, այլ զայլս գայթակղեցուցանեին։ 37  Յաղաւթս կացէ՛ք, զի մի՛ մտանիցէք ի փորձութիւն . չասաց թե՝ մի՛ մտանիցիմք ի փորձութիւն, այլ զի մի՛ մտանիցէք. ի ձեզ * խնայեմք, այլ ո՛չ եթե * զանձն կամիմ ապրեցուցանել ի չարչարանաց. գիտեմ զհանդերձեալսն, չեմ անտեղեակ տնտեսութեանն, որ * կատարելոցն եմ . չեմ երախտ բարերարութեանն, որ ծաղկելոցն են ամենայն մարդկան. այլ յառաջ քան * զդէմս իրացն, որ երեւինդ, գայթակղեցուցանեն զձեզ, ասեմ ձեր բանիւ, եթե հնա՞ր ինչ իցէ անցանել չարչարանացն ։ 38  Ո՛չ եթե բռնութիւն ինչ անվրէպ եւ առանց անցանելոյ եւ սահման անհրաժեշտ յայտ առնիցէ , որպէս ոմանք կարծեցին։ 39  Եւ կամիս հաստատութեամբ * ուսանել, եւ չկայր ինչ հարկ եւ սահման * ի վերայ ի վերուստ Կենարարին, այլ իւր իսկ ամենիմաստ տնտեսութիւն է, եւ իւրովք կամաւք զամենայնն կատարէ։ 40  Լո՛ւր հաստատութեամբ՝ զիա՛րդ ինքնին * Տէրն իսկ լուծանէ զկարծիս հարկին եւ * յայտ առնէ զիւր կամացն ճոխութիւն, ասէ. Ո՛չ ոք առնու զհոգի իմ յինէն. իշխանութիւն ունիմ * դնել զհոգի իմ, եւ իշխանութիւն ունիմ միւսանգամ առնուլ զնա . եւ դարձեալ՝ * Քակեցէ՛ք ինձ զտաճարդ * եւ յերիս աւուրս կանգնեմ զդա ։ 41  Եւ եթե իշխանութիւն ունիս, ընդէ՞ր ի կիր արկանիցես զայդպիսի բանսդ. եթե հնար ինչ իցէ , ասես, անցցէ յինէն բաժակս . վասն ձեր, ասէ, տկարացդ, եւ ո՛չ իմ, որ հզաւրս եւ ամենազաւրս եմ, եւ յամենայն տկարութենէ ի վեր, եւ բարձրացեալ ։
      42  * Յետ սղի։
       43  Բայց ընդէ՞ր իսկ * զչարչարանսն բաժակ կոչէ. առնուլ ընծայի աստի ի միւս եւս այլ խնդիր, եթե զչարչարանսն բաժակ ընդէ՞ր կոչէ . այս է, եւ սովորութիւն է միշտ Գրոց, զխրատ, որ յԱստուծոյ գայցէ ի վերայ յանցաւորաց՝ բաժակ կոչել։ 44  Լե՛ր իմաստուն լսող, մի՛ յառաջագոյն յափշտակել զբանն , այլ անսալ մնալ մտացն. քանզի եւ առաքեալքն զրպարտեցան յոմանց , որպէս թե անպիտան ինչ խաւսեցան. լո՛ւր Պաւղոսի, որ կրեաց * զզրպարտութիւն ի քարոզութեանն. Մի՞թէ որպէս հայհոյիմքն, ասէ, եւ որպէս համբաւենն զմէնջ ոմանք ասել՝ արասցո՛ւք չարիս , զի * եկեսցէ բարին, որոց դատաստանն յիրաւի է . զի * զոր ո՛չ լուանն իբրեւ զլուեալ բամբասեցին . զի զոր ո՛չ * լուանն ի վարդապետաց՝ յառաջ բերեն։ 45  Այլ * որ առաջիկայս է՝ յայս եկեսցուք։ 46  Առանձին բարք են միշտ Գրոց՝ զխրատս եւ զպատիժս, որ ի վերայ մեղաւորաց գայցեն, բաժակ անուանել. այլ մի՛ վաղվաղակի խծբծիցէ զբանս թշնամի ոք եւ լրտես եւ ասիցէ . մի՞թէ եւ Քրիստոս մեղաւ, զի * զպատիժն մեղաւորացն կրեաց. քա՛ւ լիցի զայն ասել. նա չպարտէր ինչ պատիժս, այլ մեք ընդ պատժաւք էաք, եւ * վասն պատժապարտացս յանձին կալաւ զմահ։
      47  * Յետ սղի։
       48  Նմին իրի իսկ * երանելին Դաւիթ զվրէժսն, որ ի վերայ մեղաւորացն գայցեն, դրոշմեալ՝ ասէ. Բաժակ ի ձեռին Տեառն, անապակ գինով լի խառնեալ . արբցեն * մեղաւորք երկրի ։ 49  Եւ դարձեալ յորժամ Աստուած իսկ սպառնայր պատիժս , ասէր ցԵրեմիայ. Ա՛ռ բաժակ, խառնեա՛ եւ տո՛ւր ամենայն ազգաց եւ Երուսաղեմի. ասասցես ցնոսա. Արբէ՛ք եւ արբեցարո՛ւք եւ թմբրեցարո՛ւք . Զի՞նչ իցէ թմբրեցարուքն. ի թմբրութիւն ածէ զբազումս Աստուծոյ խրատն եւ բազում անգամ եւ ի հիացութիւն իսկ, մանաւանդ յորժամ տեսանիցեն զարդարսն ընդ մեղաւորս ըմբռնեալ, որպէս եւ այժմ իսկ եպերեն յամենայն երկրի, թէ ընդէ՞ր * քահանայք կոտորեցան ի սեղանս. վասն է՞ր սուրբ կուսանքն ի լլկանս մատնեցան. յո՞ր սակս * այնչափ եւ այսպիսի չարիք գործեցան. ընդէ՞ր ո՛չ պաշտպանեաց Աստուած իւրոցն։ 50  Եւ քանզի այսպիսի վիշտք ի թմբրութիւն ածեն եւ ի մտաց հիացութիւն, եւ յիրաւի ասէ, թե արբէ՛ք եւ յիմարեցարո՛ւք եւ թմբրեցարո՛ւք եւ զեխեցարուք։ 51  Դարձեալ եւ Կենարարն, յորժամ յառաջագոյն ճառեաց զչարչարանաց իւրոց առ * Յակոբոս եւ Յովհաննէս. Կարէ՞ք, ասէր , ըմպել զբաժակն, զոր ես ըմպելոց եմ , փոխանակ ասելոյ թե՝ կարէ՞ք զչարչարանսն կրել, զոր ես կրելոց եմ, եւ նոքա ասեն. Այո՛։ 52  Բայց երանելին Դաւիթ ի միւսում վայրի յայտնի իսկ եցոյց, եթե մահ, որ վասն աստուածպաշտութեան * ի վերայ գայցէ՝ բաժակ կոչէ . Զի՞նչ, ասէ , տաց տրիտուր Տեառն ընդ ամենայնի, զոր ետ ինձ . իբրեւ կարի շնորհակալ ծառայ, ետես բղխեալ շուրջանակի զերախտիսն Աստուծոյ, խնդրէ եւ ինքնն սակաւ ինչ տրիտուր տալ՝ մտադիւրութիւն ընդ անբաւ երախտեացն. որպէս աղքատ, յորժամ զմեծատունն ի վանս տանիցի, ի վարանս մտանէ, թե զի՞նչ կազմած կարիցէ յուրախութիւն մեծատանն առնել։
      53  * Յետ սղի։
      54 Իսկ * իբրեւ յամենայնէ չքաւորեցաւ, մի ինչ միայն եգիտ, եւ ո՛չ եթե ըստ Աստուծոյ բարերարութեանն, այլ ըստ նորա յաւժարութեանն արժանի է. Բաժակ փրկութեան ընկալա , ասէ. եթե կարացից վասն աստուածպաշտութեանն չարչարանս ընդունել , եթէ ձեռնհաս եղէց վասն Աստուծոյ մեռանել. Բաժակ փրկութեան ընկալայ , եւ զանուն Տեառն կարդացից ։ 55  Եւ զի՞նչ էր բանն յայտնի, այլ ղաւղեալ եւ զեղչեալ՝ յաջորդաւքն մեկնէ. բաժ[ակ ] փրկութեան ընկ[ալ]այց եւ զանուն Տեառն կարդացից. ածէ * զնովիմբ եւ ասէ. Պատուական է առաջի Տեառն մահ սրբոց իւրոց ։
      56  * Յետ սղի։
       57  Եւ այլուր * բազում հարուածովք վէրս ի վերայ եդեալ՝ արկին ի բանտ եւ պնտեցին զոտսն * ի կոճեղս. այլ առաքինի նահատակն աստուածպաշտութեանն եւ որ * ընդ նմայն էր՝ Սիղաս, յաղթեին սգաստութեամբ վշտացն, պարտեին առաքինութեամբ զչարչարանսն։ 58  Եւ զայս բարւոք իմն նշանակեալ, որ զպատմութիւնն գրեաց՝ * Ի հասարակ գիշերի, ասէ, Պաւղոս եւ Շիղա աւրհնէին զԱստուած , ո՛չ թե աղաւթս մատուցանեին Աստուծոյ, այլ թէ՝ աւրհնէին . զի աղաւթք թերեւս * առ նեղութեան սրտին * լինիցի, իսկ աւրհնութիւնն առ խնդութեանն մտացն։ 59  Աւրհնութիւն * ոգոց բերկրեցելոց նշանակ եին. սուրբքն, որ կամեին * զոգոց ցնծութիւնս յայտ առնելով՝ ո՛չ աղաւթս մատուցանեին, իբրեւ զնեղեալս, այլ աւրհնեին իբր զընդարձակեալս ։ 60  Պաւղոս եւ Սիւղուիանոս , որ բնութեամբ մարդիկ եին, առաքինի ոգիս ի չարչարանսն ցուցանեին, եւ Քրիստոս, որ * թագաւորն էր սրբոցն, անկարծութեան բանս պատշաճե՞ս. որ վասն տեսչութեան են ասացեալ՝ ի քակտումն պատուոյ նորա առնո՞ւս։ 61  Ա՜ւն անդր, ի բա՛ց յայնպիսի մտաց. մի՛ ոք թշնամանեսցէ զսրբութիւնն . մի ոք զրպարտեսցէ * զաստուածային բանսն. մի՛ ոք ամբարշտութիւն ջանայցէ ի բանից Կենարարին կազմել, եւ * անկարծութիւն տնտեսութիւնն համարել։ 62  Այլ պահանջէ ի մէնջ լսաւղն զկարգն. բարիոք, ասէ, ուսուցանէր, եւ տնտեսութեան իսկ բանք եին. այլ եւ զաւրութեան տնտեսութեանն մեկնեա՛յ. ընդէ՞ր * բնաւ ի կիր արկանես զայնպիսի բանս. վասն է՞ր ասաց. Եթէ հնար ինչ իցէ * անցանել բաժակիս։ 63  Եթէ հնար ինչ իցէ, եղբա՛րք, ո՛չ զհրամանաց ինչ հարկ մուծանէ, եւ ո՛չ առասպել անուն ծննդեանն , եւ ո՛չ վատասրտութեան բանք են, եւ ո՛չ զանգիտել ինչ ասաւղին բամբասի այնու, այլ մարդկեղէն տնտեսութեանն կերպարանք, եւ խնայելոյ յայնոսիկ, որ գայթագղելոց էին. քանզի գիտէր, եթե չարչարանքն զբազումս * կարող է գայթագղեցուցանել, մանաւանդ զայնոսիկ, որ * խորհրդոյ տնտեսութեանն չէին ակահ, ըստ այնմ եթե՝ * Քարոզեսցուք զխաչելեալն Քրիստոս, Հրեից գայթակղութիւն եւ Հեթանոսաց յիմարութիւն ։ 64  Արդ առեալ զդէմս մարդկան, որ զամենայն ինչ իմաստութեամբ մատակարարէ։
      65  * Յետ սղի։
       66  Բայց թէ * ընդէ՞ր բաժակն չարչարանք կոչին. քանզի չէ ինչ նման բաժակ մահու. զի խրատքն, որ ի վերայ գայցեն, խիստ իմն եւ անհնարին եւ դժուարին թուին ։ 67  Նմանագոյն Աստուածեղէն Գիրք զվիշտս բաժակ անուանեն, զի յայտ լիցի, եթե Աստուած ո՛չ իբրեւ զխիստ դատաւոր տանջէ եւ ո՛չ յանխնա կոտորէ, այլ իբրեւ զբժիշկ * զցաւսն բժշկէն, եւ իբրեւ զանդեղայս սաստիկ մաղձոյ տա ի ներքս զխրատ ։ 68  Եւ արդ, փրկութեան բաժակն խրատուցն առ ճաշակել դառն է եւ առ * բժշկելն աւգտակար. յանդիման կացուցանէր Բանն զբարերարն Աստուած՝ բաժակաւն խրատիչ եւ բարերար իբրեւ զՀայր, եւ տանջիչ եւ պատժիչ իբրեւ զթագաւոր. ո՛չ իբրեւ զթշնամի հարկանէ, այլ իբրեւ զբժիշկ կսկծեցուցանէ։ 69  Զոր աւրինակ, յորժամ բժիշկ զերկաթսն ի գործ արկանէ եւ խարանս * ի մարմինս դնիցէ, ո՛չ այնու ընդ մարդոյն կռուի, այլ ընդ ցաւսն մարտնչի. նոյնպէս եւ Աստուած, յորժամ * ածէ զխրատն՝ ո՛չ զիւր ստեղծուածն պատժէ, այլ զմեղսն սրբէ։
       70  Յետ սղի։
       71  Եթե չէ խառն ընդ արդարութեանն եւ ի ձեռն բազում իրաց հաւանեցուցեալ զանձինս յաղագս մեծամեծացն եւ աստուածազան գործոցն՝ փառաւորացն ի վերայ երկրի Փրկչին, ի ձեռն որոյ ծանաւթ եղեւ գոլ ճշմարիտ Աստուած, յորոց իրաց հիացեալք հաւատացին ի նա։ 72  Բայց այսպէս ընտանեբար մտերմութեամբ հաւատացին ի նա, մինչ զի յաղագս անուան նորա եւ ի նոյն խոստովանութեան ի մահ զանձինս մատնել ճշմարտութեամբ թշնամեաց. զի նա իսկ եւ ի նոցունց իսկ հաւատոց ի նա բազում քարոզք աւետարանիչք ամենայն աշխարհի եղեն՝ յաղագս Քրիստոսի աստուածութեանն եւ ի նմա մարդասէր փրկութիւնն։ 73  Իսկ ի խաչին մահն Քրիստոսի խորհուրդ էր աստուածեղէն՝ յԱստուած ծածկեալ յաւիտեանցն եւ ի դարուցն, զոր ի վերջնումն դարի, մանաւանդ եւ յըստ մեզ՝ յայտնեալ լինի այնոցիկ, որ մտերիմ ընտանութեամբ յԱստուածն ուսանին։
      1  * Երանելոյն Յուլիայ, եպիսկոպոսին Հռոմայ, ի թղթոյն, որ առ Պրոսդոկիոն։
       2  Իսկ մեզ վայել է պահել զաստուածային աւանդութիւնն, եւ մի՛ զմարդկային հակաբանութիւն. քանզի ո՛չ * ի հակաբանութիւն հաւատացաք, այլ յաստուածայնոց բանիցն առ մեզ բերեցելոցն * վկայութիւն առաքելոցն, որք տեսեալ զգերաբնական փառս Տեառն մերոյ եւ զերկնային զվկայութիւնն լուեալ՝ արտաքս քարոզեցին աշխարհի զԱստուած մարմնացեալ, զԲանն մարմին եղեալ՝ հոգի * կենագործ զՏէր մեր Յիսուս Քրիստոս, անհայր ըստ յերկրէ ծնելութեանն . վասն զի Աստուած յերկնուստ իջեալ էր, ո՛չ մարդ * ի մարդկանէ սերման բուսեալ. որդի մարդոյ կոչեցեալ, իսկ * Աստուծոյ իշխանութիւն ցուցանելով, երկնայնոցն հարստելով, աթոռ երկնային ունելով, ի հրեշտակաց երկրպագելով ։ 3  Նախ Սրբոյ Հոգոյն փառաւորելոյ որոց * մոռացեալ զվաղն հասուցեալ մեծ վտանգ՝ Երանեալ , ասէ , որ ո՛չ գայթագղեսցի յիս . եւ գայթագղեսցի , որ վասն մարմնոյ եւ սորա կրիցն փոխեաց զՓրկիչն, եւ զմարդն ի թերէ Աստուծոյ ախորժէ։ 4  Քանզի մարդ ասելով զծնիցեալն, մարդ զխաչեալն՝ մարդ ի թերէ Աստուծոյ փոփոխեցաւ, ո՛չ կարացեալ գտանել ի յերկնուստ առ ի յԱստուծոյ փրկութիւն։ 5  Քանզի ցածուցանէ որ կրեացն, կեցուցանէ որ * ի կնոջէ ծնաւն՝ ի ձեռն ծննդեանն արագ զկնի , զի կենդանութիւն պտ[ղ]աբերեաց աշխարհի. իսկ * ի ձեռն առն , զի այս յայտ եղեւ՝ զայրն ի ծառայութիւն իւրոյն եած կենդանութեան, եւ մահուամբ զմահն քակեալ եւ փոխաբերեալ * առ ի յարութեանն կենդանութիւն։ 6  Ապա ուրեմն, եթե Աստուծոյ ապրեցուցանելն, եւ նորոգելն զաշխարհս ո՛չ միւսոյ ուրումն է . իսկ ապրեցուցանէ * ծնեալն եւ խաչեալն. ո՛չ մարդ էր, զոր ծնաւն Մարիամ, եւ ո՛չ մարդ, զոր * խաչեցին Հրեայքն, այլ զԱստուած, ծնիցեալն ի կնոջէ՝ Աստուած խաչեալ ի Հրեիցն։
      7  * Նորին՝ յաղագս աստուածային մարմնաւորութեանն։
      8  * Զի փրկութիւնն մեզ առթէ աւետարանն, ե՛ղբարք, յորմէ ուսանիմք զԱստուած եկեալ յաշխարհ, եւ զմարդկային * իսկ փոխարկեալս ի փառս աստուածականս՝ յերկնային բարձրութիւնն , յերկնային թագաւորութիւնն , յերանութեան * կենդանութիւնն եւ յարարած կազմելով նոր։ 9  Քանզի * որք ի Քրիստոս նոր արարած, եւ ամենեքեան հաւատացեալք ի Քրիստոս նմանին Քրիստոսի, եւ տեսանելով զնորա փառսն՝ ձեւակցեմք նմա. Քանզի փոխաձեւացուսցէ, ասէ, զմարմին խոնարհութեան մերոյ կերպակից մարմնոյ փառաց իւրոց՝ ըստ ներգործութեան, որ ի կարել զնա եւ հնազանդեցուցանել նմա զամենայնն * ։ 10  Մի՛ ոք այսուհետեւ * ի մարմնական ձեւումն եւ ի մարմնականի ախտակրութեան գայթագղեսցի եւ մարդ սակս այսոցիկ զՔրիստոս կարծիցէ , զի մեզ փրկութիւնն կորուսցէ. քանզի մարդ * ո՛չ ապրեցուսցէ զաշխարհ, մարդոյ ախտակրութիւն ո՛չ սրբէ * զ՚ի նայն մկրտեալսն. Ամենեքեան իսկ * ի Քրիստոս մկրտիմք՝ ի մահն , հաւատովք, եթե Քրիստոսի մահն կենդանութեան հաւակ է, զմեր մահն փոխարկելով առ յարութիւն. Քանզի խափանէ զմահ Քրիստոս, իսկ լուսաւորէ զկենդանութիւն եւ զանապականութիւն, որպէս եւ գրեալ է . եւ ո՛չ ոք ի մարդկանէ խափանել կարէ զմահ եւ ո՛չ լուսաւորել զկենդանութիւն, որպէս եւ Դաւիթ ասէ. Ո՞վ է մարդ, որ կեցցէ, եւ ո՛չ տեսցէ զմահ, կամ փրկեսցէ զանձն իւր ի ձեռաց դժոխոց ։ 11  Իսկ որ զինքն փրկել չկարէ՝ ի՞բր զայլսն ապրեցուցանէ . եւ որ զմի ոք զաւրել առ ի * յապրեցուցանել ո՛չ կարէ, ի՞բր զաշխարհս կարէ ապրեցուցանել։ 12  Եւ վասն զի * բնական են ի մարդ մեղք, հետեւանայ եւ մահ. Թագաւորեաց , ասէ, մահ յԱդամա մինչեւ ցՄովսէս եւ առ ո՛չ մեղուցեալսն՝ նմանութեամբ զանցաւորութեամբն Ադամա . քանզի յորմէ աւրէ մեղաւ Ադամ , եւ * մեղուցեալն ծնաւ ըստ նմանութեան իւրում, յայնմանէ մու սահման Աստուծոյ զամենեցուն՝ ասելով. Երկիր երկիր , եւ յերկիր տարագնասցես ։ 13  Զմահ Մովսէս ո՛չ կարէ լուծանել, այլ եւ * ի մահ ինքն գրաւեցաւ, եւ ամենեքեան, որ ընդ թագաւորաւ եւ ընդ աւրինաւ՝ թագաւորեցան մահուամբ։ 14  Իսկ Քրիստոս եւ Քրիստոսի շնորհքն սկիզբն ետ կենդանութեանն *. քանզի հոգի * կենդանածնական տա Քրիստոսի հաւատն՝ զոր յետ յարութեանն * փչեաց ետ Հոգի Սուրբ։ 15  Իսկ Հոգին Սուրբ Աստուծոյ պարգեւ է, եւ ո՛չ մարդոյ։
       16  Հաւատասցուք այսուհետեւ արժանապէս ի Քրիստոս, իբրեւ յՈրդի Աստուծոյ մարմնով երեւեալ՝ Տէր մարգարէիցն, Տէր հրեշտակաց, վասն որոյ հնազանդին նմա երկնայինքն եւ երկրայինք եւ ստորերկրեայք ։ 17  Քանզի * ո՛չ եթե միայն հնազանդին երկնային պետութիւնքն եւ իշխանութիւնք եւ զաւրութիւնք , այլ Աստուծոյ եւ * ամենայն ծունր կրկնի՝ երկնայնոցն եւ երկրայնոցս եւ սանդարամետականաց, եւ * ամենայն լեզու խոստովան լիցի, թե Տէր Յիսուս Քրիստոս ի փառս Աստուծոյ Հաւր ։ 18  Քանզի Քրիստոս Աստուած ելով, ի մարմնի երեւելով , եւ խաւսեցաւ * իբրեւ զԱստուած եւ գործեաց զամենայն իբրեւ զԱստուած. Որդի ելով Աստուծոյ ճշմարիտ, ինքն աւրինադրեաց եւ ասաց. Ես ասեմ ձեզ , եւ հրաման տալով * հողմոց եւ աւդոց անմաքրից, իսկ մարդիկ առընդունելով եւ Աստուծոյ զաւրութիւն՝ ո՛չ աւրինադրեսցեն * յինքեանց անձամբ, եւ ո՛չ հրամայեսցեն։ 19  Վասն այնորիկ Պաւղոս ասէ. Ասեմ * ո՛չ ես . ի Քրիստոսէ բերելով զհրամանն, ո՛չ յիւրմէ, եւ ո՛չ խորհրդակցէ յիւրմէսն, ո՛չ իբրեւ զիւր ինչ խորհրդակցէ, այլ զոգին տուեալ նմա ի Քրիստոսէ, ասելով. Բայց թուիմ ես Հոգի Աստուծոյ ունելով *. եւ դարձեալ՝ Եթէ * զփորձ ինչ խնդրէք զիս խաւսաւղին Քրիստոսի ։
      20  * Որ ոք ասէ, եթե Քրիստոս մարդ էր, Աստուած ունելով յինքեան՝ ամբարշտէ , մի ի ծառայիցն առնլով եւ զճշմարտութիւն աստուածութեան նորա փոխարկելով՝ * իբրեւ զԱստուած գործեցելոց, ո՛չ իբր Աստուած ելոյ ճշմարիտ . եւ զփրկականն մեր երկրպագութիւն անգոսնէ՝ երկրպագաւղացս զՔրիստոս. վասն զի Աստուած է, եւ վասն զի ո՛չ Աստուած բնակէր ի նմա, եւ * ո՛չ զԱստուծոյ։ 21  Զի՞նչ արդեւք Տէր, կամ զի՞նչ ծառայ, կամ զի՞նչ փրկիչ, զի՞նչ ապրեցուցիչ, զի՞նչ ոգի կենդանարար , որպէս է Քրիստոս ըստ առաքելոյ, եւ անձն կենդանի, որպէս Ադամ. զի՞նչ հողական եւ յերկնուստն, գտեալն ձեւով իբրեւ զմարդ՝ սակս մարմնոյն, որ * ի Կուսէն, իսկ զաւրութեամբ ելով Աստուած, սակս * Հոգոյն, որ ի վերուստ, որ է ի վերայ ամենեցուն Աստուած . որում փա՜ռք յաւիտեանս։
      1  * Երանելոյն Աթանասի, եպիսկոպոսին Աղեքսանդրու, որ ի Տաւնականէն՝ ի յերրորդ գլխոյն, որ առ Դէոկղետիանոս։
       2  Տեսանիցէք զկենդանութիւնս ձեր կախեալ առաջի աչաց ձերոց։ 3  Ո՞վ արդեաւք իցէ այն , եթե ո՛չ ասաւղն. Ես եմ կենդանութիւն . ինքն էր , որ ի Հրեիցն անհաւատացեալ, եւ ի դահճացն մերկացեալ եւ * ի զինաւորացն բաժանեալ։
       4  Նորին, ի յԵրրորդ Տաւնականէն։
       5  Քանզի կենդանութիւն * ելով՝ մեռանի, զի զմեզ կենդանացուսցէ . բան ելով՝ ի մարմնի եղեւ, զի զմարմնականս բանիւ խրատեսցէ. զի այսուիկ ի տաւն զմեզ կոչեսցէ՝ ասելով . Եթե ոք ծարաւի է, եկեսցէ առ իս եւ արբցէ ։
       6  Նորին Գ. Դիոկղիտանէ։
       7  Քանզի ո՛չ եւս ո՛չ ժողովուրդ Աստուծոյ , ո՛չ ազգ սուրբ, այլ իշխանք Սոդոմաեցոց եւ ժողովուրդք Գոմորացոց անուանին, յաղթելով * այսոցիկ եւ Սոդոմայեցոցն չարութեան, որպէս մարգարէն ասէ. Արդարացաւ Սոդոմ ի քէն . քանզի * Սոդոմայականքն ի հրեշտակսն յանցեան, իսկ այսոքիկ զՏէրն եւ զԱստուածն եւ զթագաւորն ամենեցուն , եւ զամենեցուն * հրեշտակաց Տէրն խոխողեալ ձեռնարկեցին, ո՛չ գիտելով, եթե * կենդանութիւն ի նոցանէ խոխողեալն Քրիստոսէ. իսկ * մեռանն որ նենգեցին, Հրեայքն՝ Տեառնն ։
       8  Նորին ի ԺԱ. Տաւնականէն։
       9  Ընդէ՞ր * պանձացան ազգդ եւ * ժողովուրդքդ խորհեցան սնոտի . քանզի ունայն խորհուրդ Հրեիցն՝ մտածաւղացն զմահ զկենդանութենէն եւ խորհաւղացն անբանս զԲանէն Հաւր։
       10  Նորին, որ յաղագս խաչին։
       11  Քանզի եւ այս ո՛չ նոցա, այլ կախեցելոյ Փրկչին գործ. քանզի կախեցեալ իբրեւ զմարդ՝ զիշխանութիւնս հալածէր եւ զբանսարկուն ժամանէր։
       12  Յետ այլոց։
       13  Զենաւ՝ ո՛չ յայլ մասն, այլ ի կողսն, ուստի հոսեցաւ արիւն եւ ջուր. զի եւ վասն զի նախկինն ի ձեռն կողիցն ստեղծելոյ ի ներքս եմուտ խաբեութիւնն, այսպէս կողիւք երկրորդին Ադամա լուացումն եւ մաքրութիւն. առաջնումն եղիցի ի լուացումն արեամբն, իսկ մաքրութիւն ջրովն, եւ այս ո՛չ ըստ կամաց պատահէր բանսարկուին. քանզի զոր երկնչէրն եղանել մահ՝ մեռաւ Տէրն, եւ նա կողոպտեցաւ. կարծեցեալ ունել զՔրիստոս մահուն՝ յաւետ ինքն ցուցաւ մեռեալ, որ պարծեցեալ մարդ դարմանեալ, եւ արար ճանաչել, թէ Աստուած է։ 14  Քանզի համանգամայն մեռաւ, արարածս անարեգակն եղեւ, իսկ վարագոյր տաճարին ցելաւ, երկիր սասանեցաւ, վէմք հերձան, զինուորքն հանդերձ դռնատեսաւքն դժոխոց ղաւղեսցին. յոր էր տեսանել ո՛չ մարդ, այլ ճշմարտապէս Աստուած ի մարմնի. սակս որոյ եւ տեսաւղքն ասեին . Ճշմարիտ սա է Որդին Աստուծոյ ։ 15  Քանզի բազում շիրիմք բացան, եւ յարեան որ ի նոսա մեռեալք։
      16  * Նորին, ի բանէն, որ զԱրիանոսացն։
       17  Արդ, եթե այլոյ մարմինն այնորիկ՝ թերեւս * ասիցէ ոք եւ ախտակրութիւնս. իսկ եթէ * Բանին մարմինն, քանզի Բանն մարմին եղեւ, հարկ է եւ զմարմնոյն ախտակրութիւն ասել նորա, որոյ մարմինն է. իսկ որոյ ասի ախտակրութիւնն, որպիսի է դատապարտիլն եւ հարազանիլն եւ ծարաւելն, եւ խաչ եւ մահն, եւ այլք մարմնոյ նուաստութիւնք, նորին եւ ճոխագործութիւնք եւ շնորհն է։ 18  Սակս այսորիկ եւ այլքն ըստ կարգի վայելչաբար ո՛չ այլոյ , այլ Տեառնն այսպիսի ախտակրութիւն. զի եւ * շնորհ առ ի նմանէն իցէ , եւ մի՛ * այլոյ պաշտաւնեայ լինիցի ոք, այլ ճշմարտապէս աստուածապաշտք, եւ մի՛ ոք յեղեղուցու եւ մի՛ * զհասարակական զոմն մարդ, այլ զԱստուծոյն բնութեամբ եւ ճշմարտապէս Որդին՝ զսա եղեալ մարդ, ոչինչ նհատ զնա Տէր եւ Աստուած եւ Փրկիչ եւ ճշմարիտ Որդի։
      1 * Երանելոյն Գրիգորի Նիւսացոյ՝ Առ ի մարդանալն Տեառն։
      2  * Զայս խորհիցի, ասէ, ի ձէնջ որ է ի Քրիստոս, որ ի կերպի Աստուծոյ ելով՝ ո՛չ յափշտակութիւն համարեցաւ զգոլն հանգէտ Աստուծոյ, այլ զինքն թափեաց, զկերպ ծառայի առեալ ։ – 3  Զի՞նչ աղքատագոյն ի վերայ Աստուծոյ, քան * զծառայի զկերպն. զի՞նչ նուաստագոյն առ թագաւորն բոլորեցունց , բայց զի ի կցորդութիւն * աղքատութեանս մերոյ բնութեան կամաւորաբար գոլ. եւ * թագաւորն թագաւորաց եւ * Տէրն տերանց զծառայականն զգենու զկերպս. դատաւորն * ամենեցուն հարկարար հարստացելոցն եղանի. արար[ած]ոցս Տէր յայրին իջաւանի. որ զամենայն ի բռան ունի, ո՛չ [գտան]է տեղի իջաւանին , այլ ի մսուր * անբանից առընկեցաւ . մաքուրն եւ անարատն զմարդկայնոց բնութեանս յանձն առնու աղտ եւ, ընդ ամենայն աղքատութեանս մերոյ անցանելով, մինչեւ մահու ժամանեաց փորձութիւն։ 4  Տեսանէ՞ք զկամաւոր աղքատութեանն զչափն. կեանքն զմահ ճաշակէ, դատաւորն ի դատաստան ածի, կենաց էականացս Տէրն ընդ համարով դատչի լինի. ամենայն գերաշխարհականացս զաւրութեանց թագաւորն * զդահճաց ո՛չ մղէ զձեռս։ 5  Առ այս քեզ, ասէ, աւրինակն նուաստախոհութեանն հայեսցիս չափ։
      1  * Երանելոյն Բարսղի, եպիսկոպոսի Կեսարու՝ ի բանէն, որ յաղագս Հոգոյն։
       2  Քանզի ո՛չ այսքան երկին եւ * երկիր եւ երկարութիւն ծովու եւ ի ջուրսն պարենաբուծեալք, եւ * ցամաքային կենդանեացն, եւ բոյսք եւ աստեղք եւ աւդ եւ * ժամանակք, եւ պճնեալ ամենայնիս զարդարումն՝ զգերունականն զաւրութեանն բաղկացուցանեն, որք անկարեն զԱստուածն անտեսանելին * անախտաբար ի ձեռն մարմնոյ գրկախառնիլ մահուանն , զի զմեզ իւրով ախտակրութեամբն զանախտութիւն շնորհեսցէ։
      3  * Նորին, որ ի վկայն Յուղիտեայ։
       4  Եւ զի՞ եւս զամենայն զփոքունսն ասել վասն ապականեալ մարմնոյն՝ Բանն մարմին եղեւ եւ բնակեաց ի մեզ . ընդ անշնորհակալուսն բարեգործն, ընդ գերեալսն ազատարարն, առ նստեալսն ի խաւարի արեգակնն արդարութեան. ի վերայ խաչին անչարչարելին, առ ի մահ կեանքն, առ դժոխս լոյսն, յարութիւնն վասն անգելոցն։
      1  * Երանելոյն Գրիգորի Աստուածաբանի, Նազազացոյ եպիսկոպոսի, ուստի առ Արիանոսս յառաջին բանէն, որ զՈրդոյ, զոր մինչ ասիցէ ոք արդեաւք։
       2  Քանզի սա, որ այժմս ի քէն է արհամարհեալ, էր երբեմն, յորժամ գեր ի վերոյ էր քան զքեզ. որ * այժմ մարդն առանց ի բազմաց գոյացեալ՝ եկաց մնաց որ էրն, եւ զոր ինչ ոչն էր՝ եառ։ 3  Ի սկզբանէ էր առանց պատճառի. քանզի ո՞ է պատճառն Աստուծոյ. այլ եւ յետոյ լինի յաղագս * պատճառին, եւ էր հնար զքեզ փրկել՝ զթշնամանողդ, որով յաղագս այդոցիկ արհամարհես զաստուածութիւնն, զի զքո թանձրութիւնդ ընկալաւ միջնորդաւ մտաւք, միաւորեցաւ ընդ մարմնի եւ եղեւ մարդ, որ խոնարհ էր Աստուած. վասն զի խառնեցաւ ընդ աստուածութեանն եւ եղեւ մի՝ վեհագունին յաղթելով, զի եղէց այնքան Աստուած, որքան նա մարդ։ 4  Ծնաւ, այլ ի կնոջէ, սակայն եւ ի Կուսէ. այսոքիկ մարդկայինք, եւ այնոքիկ աստուածայինք. անհայր աստի, անմայր անտի՝ բովանդակ այս աստուածութեանն. յղեցեալ եղեւ, այլ * ծանուցանի մարգարէիցն յղութիւնն. այլ եւ խայտաց բանիւ, յաղագս որոյ լինէրն ։ 5  Պատեցաւ ի խանձարուրս, այլ ի բաց պատառեաց զպատանիս , ի գերեզմանէն յարեաւ . ի մսուր եդաւ, այլ սակայն ի հրեշտակաց փառաւորեցաւ, եւ աստեղբն գուշակելով , եւ ի մոգուցն երկրպագեցաւ. զիա՞րդ դու * գայթակղիս երեւելովդ, ո՛չ տեսանելով զիմա[նա]լիսն։ 6  Փախեաւ յԵգիպտոս, զի փախստական արասցէ * զԵգիպտացոց մոլորութիւնն։ 7  Ո՛չ ունէր տեսութիւն եւ ո՛չ գեղեցկութիւն * առ Հրեայս , այլ եւ վայելուչ էր գեղեցկութեամբ քան զորդիս մարդկան. այլ եւ ի լերինն փայլատակէր եւ քան զարեգակն լուսաւորագոյն լինէր՝ * ի հանդերձեալ խորհուրդն ածելով։ 8  Մկրտեցաւ իբրեւ զմարդ, այլ * ելոյծ զանէծս իբրեւ զԱստուած, զի սրբեսցէ զջուրսն . փորձեցաւ իբրեւ զմարդ, այլ յաղթեաց իբրեւ զԱստուած, այլ եւ վստահանալ հրամայեաց, որպէս յաղթեալ աշխարհի ։ 9  Քաղցեաւ, այլ կերակրեաց զհազարս, այլ եւ հաց է կենդանական երկնաւոր * ։ 10  Ծարաւեաց , այլ աղաղակեաց. Թե ոք ծարաւի է՝ եկեսցէ առ իս եւ արբցէ. աղբիւրանալ խոստացաւ հաւատացելոց ։ 11  Վաստակեցաւ, այլ * աշխատելոց եւ բեռնաւորաց է հանգիստ։ 12  Ծանրացաւ քնով, այլ եւ հողմոց սաստեաց. այլ եւ զՊետրոս * թեթեւացուցանէր՝ զընկղմեալն։ 13  Ետ մաքս * ի ձկանէ, այլ թագաւոր է պահանջողացն. Սամարի կոչեցաւ եւ դիւահար , սակայն փրկեաց որ * յԵրուսաղեմէ իջանէրն՝ անգեալն ի ձեռն աւազակաց. այլ եւ * ի դիւաց ծանուցաւ, եւ ի բաց հալածեաց զդեւսն , եւ զլեգէոն այսոցն խորասոյզ արար, եւ իբրեւ * փայլակն ետես անգեալ զառաջնորդն դիւաց ։ 14  Քարկոծեալ, այլ ո՛չ ըմբռնեալ. աղաւթէր, այլ լսելի լինէր. արտասուէր, այլ * դադարեցուցանէր զարտաւսր։ 15  Հարցանէր. Ո՞ւր Ղազարոս , վասն զի մարդ էր, այլ յարուցանէր զՂազարոս, քանզի Աստուած էր։ 16  Վաճառեցաւ, եւ յոյժ դիւրագիյն՝ արծաթոյ երեսնի, այլ գնեաց * զաշխարհս մեծագին իւրով արեամբն։ 17  Իբրեւ զոչխար ի սպանումն ածաւ , այլ հովուէր զԻսրայէլ, բայց այժմ եւ զամենայն աշխարհ. իբրեւ * զորոջ անձայն , այլ բան է * ձայնի բարբառեցելոյ՝ յանապատի աւետարանեալ։ 18  Չարչարեցաւ, խոցեցաւ, այլ բժշկեաց զամենայն հիւանդութիւնս եւ զամենայն ախտս. ի փայտի բեւեռեցաւ, այլ զփայտն կենաց այսրէն դարձուցանէ. այլ եւ փրկեաց զաւազակն խաչակից, այլ եւ խաւարեցուցանէ զամենայն երեւելիս ։ 19  Քացախ արբ, լեղի եկեր՝ ո՛, որ զջուրն ի գինի փոխեաց, որ դառնութեան ճաշակացն էր լուծիչ, որ քաղցրութիւնն էր եւ բոլորովին փափագումն. մատնեաց զանձն, այլ իշխանութիւն ունէր դարձեալ առնուլ զնա. այլ * զվարագոյր տաճարին պատառէր, քանզի * գեր ի վերոյսն ցուցեալ լինէր. այլ վէմն պատառէր, այլ մեռեալք յառնեին։ 20  Մեռանէր, սակայն կենագործէր եւ լուծանէր մահուամբ զմահ. թաղեալ ի գերեզմանի, այլ ի դժոխս էջ, այլ եւ վերածեալ զհոգիսն, այլ եւ յերկինս համբարձաւ. այլ եկեսցէ ի վախճանի՝ դատել զկենդանիս եւ զմեռեալս։
      1  * Նորին Գրիգորի՝ Որ ի սուրբ պասքայն, ի բանէն՝ Ի պահու իմում կացից, ասէ սքանչելին Ամբակում։
       2  Եւ յաղագս գաւազանին այսպէս ուսանիմ . եւ վասն նորին * առակին զմինն ի յենուլ * գիտես, եւ զմիւսն հովուական եւ վարդապետական եւ զբանաւոր ոչխարսն դարձուցանող։ 3  Այլ * այժմ քեզ զյենուլն աւրէնքն հրամայեն, զի մի՛ ուրեք խորհրդովն թիւրեսցիս՝ արիւն Աստուծոյ * լսելով եւ չարչարանս եւ մահս. մի՛ ուրեք ի վայր անգանիցիս անաստուածաբար, իբրեւ Աստուծոյ ջատագով, այլ առանց ամաւթոյ եւ յերկուանալոյ կե՛ր զհացն, ա՛րբ զարիւնն, եթե կենաց փափագիցես. մի՛ ինչ որ յաղագս մարմնոյ են բանք ո՛չ հաւատասցես, եւ մի՛ որ վասն չարչարանացն են՝ վնասեալ. յեցեալ կացցես հաստատուն, անշարժ, եւ ո՛չ ի միոջէ իմեքէ դրդուեալ յընդդիմակցացն , եւ ո՛չ հաւանական բանիւք ի վայր քարշեալ. ի բարձրութենէ նորա կացցես ի գաւիթս՝ յԵրուսաղէմ. կացուսցես * զոտն քո ի վերայ վիմին յեցոյ, զի մի՛ սահեսցին քո ըստ Աստուծոյ գնացքդ ։
      4  * Յետ սղի։
       5  Այժմ կարեւոր է մեզ այսպիսի գլխաւորել զբանս։ 6  Եղաք , զի բարի կրեսցուք. բարի կրեցաք, վասն զի եղաք . դրախտն հաւատացեալ եղեւ մեզ, զի փափկանայցեմք. պատուիրան առաք, զի հաճոյ լինիցիմք. զնա ո՛չ պահեցաք՝ ո՛չ անգիտանալով Աստուծոյ, որ ինչ լինելոցն էր, այլ * աւրէն դնէր զինքն իշխանութեամբ։ 7  Խաբեցաք, վասն զի խանդացաւ ընդ մեզ չարն. արտաքս * անգեալ եղաք, վասն զի անցաք զպատուիրանաւն. պահեցաք, վասն զի ո՛չ պահեցաք * ի փայտէն գիտութեան, ընդ որով ըմբռնեցաք։ 8  Սկզբնաւորագոյն էր պատուի[ր]անն, եւ մեզ ժամանակակից հոգւոյն * դաստիարակութիւն եւ փափկութիւն ողջախոհութիւն էր. հրաման ընկալաք իրաւացի, զի զոր ո՛չ պահելով ի բաց ընկեցաք, պահելով այսրէն առցուք։ 9  Կարաւտացաք Աստուծոյ մարմնանալոյ եւ մարդանալոյ, զի կեցցուք. ընդ նմա յարեաք, վասն զի մեռաք ընդ նմա. փառաւորեցաք ընդ նմա, վասն զի ընդ նմին յարեաք։ 10  Յոլովք են ժամանակիս այսորիկ սքանչելիք. Աստուած խաչեալ եւ արեգակն խաւարեալ, եւ դարձեալ լուսաւորեալ. վասն զի պարտ եւ արժան էր ընդ Արարչին չարչարակից լինել եւ արարածոցս. վարագոյր տաճարին պատառեալ, արիւն եւ ջուր ի կողիցն հոսեալ՝ միւսն իբրեւ մարդոյ, եւ միւսն առաւել քան զմարդոյ . երկիր շարժեալ, վէմք պատառեալ, մեռեալք յարուցեալ՝ ի հաւատ վերջնոյ հասարակաց յարութեանն։ 11  Ի վերայ գերեզմանին նշանք, որ յետ գերեզմանին, զորս արժանապէս ո՞ ոք գովեսցէ. բայց ոչինչ է իբրեւ սքանչելիս իմոյ փրկութեանս . շիթք դուզնաքեայ արեան զաշխարհս ամենայն վերստին ստեղծանէ , եւ լինին իբրեւ խախաց կաթին ամենայն մարդկան, ի միասին զմեզ կապելով եւ ժողովելով։
      1  * Երանելոյն Յովհաննու եպիսկոպոսի Կոստանդինուպաւլսի ի կդ թարքմանութէնէն աւետարանին Յոհաննու։
       2  Ո՜վ անբաւութեանն, որ յայլ ամարանոցն մահուն յաղթելով՝ մահու մատնել կարծեցին եւ ասեն. Զի՞նչ արասցուք, զի մարդս այս նշանս բազումս առնէ ։ 3  Մարդ տակաւին զնա կոչես՝ այդչափ առեալդ ապացոյցս նորա աստուածութեանն. զի՞նչ արասցուք. հաւատալ պարտ է եւ ծառայել եւ երկրպագել, եւ ո՛չ եւս կարծել մարդ։
       4  Նորին, որ առ Կորնթացիս յառաջի գլխոյն՝ ի չորրորդ բանէն։
       5  Այսպէս եւ ա[ռաւել ?] ո՛չ նմա մնալ ի սա[հմանի ?] մեռելոցն. քանզի լուծանելն զմահն հրաշափառագոյն էր։ 6  Մի՛ այսուհետեւ ասեր. հի՞մ ո՛չ փրկեաց զինքն ի խաչէն. քանզի նմա գրկախառնիլ փութայր մահուամբն. ո՛չ ապա էջ ի խաչէն՝ ո՛չ զի ո՛չ կարէր, այլ վասն զի ո՛չ կամէր. քանզի բռնաւորութիւնն ո՛չ ստորըմբռնեաց մահուամբ, զիա՞րդ բեւեռք խաչին ստորըմբռնել կարեին. այլ մեզ գիտելի, իսկ անհաւատիցն ո՛չ եւս։
       7  Ի նմին գրոց՝ ի Բ. ճառէն։
       8  Զոր աւրինակ որպէս հողեղէնն, նոյնպէս եւ հողեղէնն. եւ այսպէս կորնչին եւ վախճանեսցին։ 9  Զոր աւրինակ եւ երկնաւորքն՝ այսպէս մնան անմահք եւ պայծառացեալք։ 10  Զի՞նչ ապա, եւ ո՞չ եւ նա մեռաւ. այո՛, մեռաւ, այլ ոչինչ անդուստ վնասեցաւ. այլ եւ զայսորիկ զմահն ելոյծ։
       11  Նորին, ի բանէն՝ Այսուհետեւ, եղբա՛րք իմ, զաւրաւո՛րք ի Տէր։
       12  Ասեին Փարիսեցիքն ցառաքեալսն. Կամի՞ք ածել ի վերայ մեր զարիւն մարդոյն այնորիկ . զի թե մարդ է սոսկ, զի՞ երկեար ի նմանէ. իսկ եթե Աստուած է, է՞ր վասն ո՛չ երկրպագես. ո՞չ դու եիր, որ յառաջագոյն ասեիր. Արիւն դորա ի վերայ մեր եւ ի վերայ որդոց մերոց . ուստի՞ ապա երկեար յարենէ նորա. ո՞վ ոք զքո միտսդ շարժեաց։ 13  Ո՞չ կապեցեր, ո՞չ տանջեցեր, ո՞չ խաչեցեր, ո՞չ մեռեալ տեսեր իջուցեալ ի խաչէն, ո՞չ թաղեալ տեսեր եւ երկրաւ ծածկեալ, ո՞չ նշանակ ինչ կնքոյ եդեր ի վերայ թաղմանն. ո՞չ զգուշացուցեր զզաւրականսն, ո՞չ համբաւ տրտմական սերմանեցաւ ի քէն, եթե գողացան աշակերտք նորա. զի՞ երկեար այժմ եւ դողաս յարենէ նորա։ 14  Տեսանես զճշմարտութիւնն յարաժամ պայծառացեալ, թէ Աստուած է, որ խաչեցաւն, եւ վասն այսորիկ յարենէ նորա։
      15  * Նորին՝ ի Ներբողեան խաչին։
       16  Զայս ասէ Աստուած՝ ո՛չ զի զմեզ դատեսցէ , այլ զի մի՛ ծոյլս գտցուք. զի * եթե կար մեր զմեզ կորուսանել՝ ո՛չ զարիւն իւր հեղոյր վասն մեր։ 17  Մեռաւ, զի քեզ անմահութիւն շնորհեսցէ. քաղցեաւ, զի * քեզ զիւր մարմինն ջամբեսցէ. ծարաւեաց, զի քեզ զիւր արիւնն արբուսցէ. նստաւ * ի նաւի, զի զքեզ ի վերայ քերովբէից նստուսցէ. մկրտեցաւ, զի զքեզ լուսաւորեսցէ. ապտակեցաւ, զի զքեզ ազատեսցէ. աշխատեցաւ, զի զքեզ հանգուսցէ, անց ընդ ծով, զի զքեզ աներկիւղ արասցէ. ննջեաց * եւ հանգեաւ, զի զքեզ անհոգս արասցէ։ 18  Ի կնոջէ ծնաւ, զի զանցանելն զպատուիրանաւն ի դրախտին՝ ողորմեսցի. կոչեցաւ մարդ, զի զքեզ * արասցէ Աստուած. կոչեցաւ Որդի Մարդոյ, զի դու կոչեսցիս Որդի Աստուծոյ։ 19  Առ զմերս, եւ ետ զիւրն. կաց յաղաւթս, զի զքեզ ուսուսցէ, որպէս * առ Ղազարոսն ասէր. Հա՛յր, փառաւոր արա՛ զՈրդի քո, զի եւ Որդի քո փառաւորեսցէ * զքեզ. եւ լինէր ձայն * յերկնից , ասէ. Փառաւորեսցի. Գիտեմ, զի հանապազ լսես ինձ, այլ վասն բազմութեանս , որ շուրջ * կան զինեւ, առնեմ, զի հաւատասցեն, թե դու առաքեցեր զիս ։ 20  Զոր ինչ միանգամ յանձին կրեաց՝ ո՛չ վասն իւր ինչ եւ ո՛չ վասն Հաւր իւրոյ , այլ զի ապրեցուսցէ խաչիւն զամենայն ազգս մարդկան։
       1  Երանելոյն Կիւ[ր]ղի, Աղէքսանդրացոյ եպիսկոպոսի, ի մեկնութենէ Կորնթացոց առաջին գլխոյն ի Ե. րդ բանէն։
       2  Եւ հարկաւորապէս իսկ * առ ընթերակայս ո՛չ մեռանել միայն, այլ թաղեալ ասեն զնա. զի քան հաւատացուցանելով զմեռանելն * ըստ ճշմարտութեանն Եմանուէլն, գտանի եւ ի շիրմի, սակայն վերակենցաղեաց, որպէս ասացին այժմ եւս ի ձեռն զմեռանելոյն մարմնով հաւատացուցանելով, եթե եղեւ մարմին, եւ այն՝ զի Աստուած ելով Բան. իսկ * ի ձեռն կոխելոյ զմահ, եթե Աստուած ըստ բնութեան է՝ լրջապէս բացայայտէր. քանզի որպէս է մարդկային ախտակրելն, այլսպէս աստուածական յաղթել զմահն։
      3  * Նորին, որ առ թագունին մատենից։
       4  Իսկ Յիսուս դարձեալ աղաղակեաց ձայնիւ մեծաւ եւ արձակեաց զոգին, եւ որ զկնի ։ – 5  Եթե հասարակական մարդ էր * Քրիստոս, ի՞բր սիրեցելոյ նորա այսքան էր ի տարերսն խռովութիւն. քանզի արեգակն զճառագայթս իւր ամփոփեաց, եւ * նաւուրդ խաւար գործեցաւ. իսկ երկիր զիւր Տէրն տեսանելով ի Հրեիցն այպանեալ՝ հերձանիւր, արձակեաց * իսկ զսրբոց անձինսն ի դժոխոց։ 6  Եւ զայս առնելով արդեաւք ո՞չ Աստուծոյ. քանզի Աստուած էր ի մարմնի, որում եւ արարածս թշնամանեցելոյ, յեղանակ իմն իմն միաբանեալ՝ բարկանայր։
       1  Երանելոյն Պրոկղի, եպիսկոպոսի Կիւլիկեայ՝ ի խաւսիցն, որ յԱնթիմեայ եկեղեցոջն է։
       2  Ո՛չ երբեք ախտ առանց մեղաց. քանզի մեղաց եղեւ բովք. ո՛չ երբեք ի վերայ փայտի կախեցաւ կեանք՝ յանհայրական մարմնի զբռնաւոր նշանակեալ. ո՛չ երբեք գերեզման ի մահուանէ զբացաքարշաւղն մեռելոց ընկալաւ. ո՛չ երբէք երկինք ի մէջաւրէի զխաւար զգեցաւ, եւ վասն զի գործ հակառակ Աստուծոյ, ապա իշխեցեալ մերձեցեալ եղեւ ի մարմին. ո՛չ երբեք դժոխք զոր եկուլն բացափոխեաց, ո՛չ երկիր զարդարեցաւ՝ կեանս ընկալաւ գերեզմանաւ՝ մանաւանդ ո՛չ գերեզմանաւ, այլ հարսնարա[նա]ւ. քանզի ո՛չ ապականեցաւ թաղեալն, այլ առագաստեցաւ իջեալն։
       3  Յետ սղի։
       4  Ո՛չ երբեք Գառն, բառնալով զմեղս աշխարհականս՝ եդաւ ի վերայ սեղանոյ, եթե ո՛չ յորժամ զկերպս ծառայի էառ։ 5  Եւ որ ստեղծն զհող՝ անթարգմանապէս զգեցաւ, որոց մարմին կեանք էր եւ արիւնն փրկանս եւ հոգին պատարագ՝ երկնային բնութիւն անսկիզբն։
      1  * Երանելոյն Դիոսկորոսի, եպիսկոպոսապետի Աղեքսանդրու, ի գրեցելոյ առ Սեկենդոնան թղթոյն Գանգրայ յաքսորիցն, ուր զընթացսն կատարեալ ի Քրիստոս. թովթ . Ե. սեպտեմբեր Բ. հոռի Զ. ։
       2  Եւ զի մի՛ յոլովաբանել զթղթական թուեսցուք գերազանցեալ գծաւորութիւն, այլ զայն համառաւտաբար ասեմ. հաւատ զերկնայնոցն * կամարաց մեզ բանա զմուտն. հաւատ երեւելեացս արհամարհել ուսուցանէ եւ հանդերձելոց բարեաց ախորժապէս * առընդունելով աւատ, եւ յոլովից ստորակացեալ եւ զանազանաց վշտաց՝ դրախտին քաղաքացի գործէ ։ 3  Քանզի ի ձեռն հաւատոյ զայն ձայն գոչեաց աւազակն . Տէ՛ր Յիսուս, յիշեա՛ զիս, յորժամ գաս արքայութեամբ քո *. Յառաջագոյն ազատեցաւ ի չարչարանաց, իսկ ի դրախտին փարթամապէս վայելեաց ի բարեացն , եւ ոչինչ անյարմար. քանզի հաւատ, որպէս ասացի, նմա առաջնոցն վնասակարութեանց առթեաց թողութիւն, իսկ սրբոցն հրեշտակ[աց ] գործեաց հաւասարորդ. ետես ի խաչին , եւ Աստուած քարոզեաց, ետես յանարգութեան, եւ նմա առաջի անգաւ՝ Տէր զնա կոչելով, ասելով. Տէ՛ր Յիսուս, յիշեա՛ զիս, յորժամ գաս արքայութեամբ քո ։ 4  Զի՞նչ հրաշափառ իրիդ, ո ՛ աւազակ. զի՞նչ այդքան կամացդ փոփոխումն. ո՛չ տեսեր ինքնատես մեռեալս յարուցեալ, ո՛չ կոյր վերատեսեալ, ո՛չ կաղ գնացեալ, ո՛չ բորոտ մաքրեալ, ո՛չ ծով սանձեալ, ո՛չ դեւս տարահալածեալս , ո՛չ * անդամալոյծս պնդեալս, ո՛չ հացս բազմացուցեալս , ո՛չ արեան աղբիւրս յարմամբ քղանցիւք ազազեալս. մարդ տեսեր՝ բեւեռովն վարսեալ ի փայտի, ուստի՞ քեզ * այսպիսոյ գիտութեան տուաւ մեծութիւն. զո՞ր մարգարէ վերծանեալ՝ յայս առաջնորդեցար մտածութեան. զՄովսիսի աւրէնսն ո՛չ վերծանեցեր, աւազակութեամբ բուծար , ո՞ քեզ ի հայրապետացն վարդապետ եղեւ։ 5  Գիտեմ եւ ես, ասէ, զմեղաց մերոց վտանգս, ո՛չ անգիտ[ան]ամ զպատիժս * ինձ գործելոց դժնեից. ո՛չ ուսայ յաւրինականս , այլ առ Տէրն աւրինաց ապաստանեցայ. ո՛չ վերծանեցի մարգարէս, այլ զոր քարոզեցին նոքա ախտակրել՝ ժամանեցի. հաւատ անուսումն ինձ * գիտութեան դուռ եցոյց. այսուիկ վերացեալ առաջնորդաւ՝ ժամանեցի առ կենդանութիւնն։
      1  * Երանելոյն Տիմոթեոսի. եպիսկոպոսի Աղեքսանդրու՝ ի Հակաճառութենէն, Թ. գլխոցն Լեւոնի տապալչի։
      2  * Այլ մեք վստահացեալք յԱստուածաշունչ Գրելոցն, եթե եղեւ մարդ ըստ * ճշմարտութեանն Աստուծոյ Բան, նմա առբաշխեմք, որպէս յոլովից ասացաք, եւ զաստուածայինս եւ զմարդկայինս. փախնուլ միշտ * երկուս բնութիւնս, կամ երկուս դէմս կամ ենթակացութիւնս ասել ի վերայ միոյ Քրիստոսի, եւ առբաշխել իւրաքանչիւրումն բնութեան՝ ումեմն զմարդկային ձայնս, իսկ զաստուածավայելուչսն Աստուծոյ։ 3  Քանզի * արտասուելն Տեառն տնաւրինաբար՝ զնոյն հաւատամք յարուցանել զՂազար ի մեռելոց. քանզի հրամայեաց իբր Աստուած մարմնով մեռելումն, եւ փութապէս արտաքս եկն՝ լուեալ հրամանին։ 4  Զայս արար եւ * ի վերա Յայիրա դստերն, բուռ հարկանելով դարձեալ զձեռանէն, համանգամայն հրաման տալով եւ ասելով. Մանո՛ւկ, արի՛ , եւ վաղվաղակի յարեաւ։ 5  Եւ ի վերայ որդոյ այրոյն * հրամանապէս ասելով. Երիտասա՛րդ, քեզ ասեմ, արի՛ , եւ վերանստեաց մեռեալն, եւ աւանդեաց մաւրն ։ 6  Ապա ուրեմն որ զմեռեալս կենագործեաց իբր Աստուած՝ սա զփայտէ կախեցաւ եւ բեւեռաւք վարսեցաւ. վարագոյրն ի բաց պատառեցաւ եւ երկիր սասանեցաւ եւ վէմք հերձան, եւ * պարզաբար ասել՝ ամենայն արարածք քստմեաց, զայրակցեալ, աւրինակ իմն զհամարձակելոցն ի փայտի բեւեռեալ զԱրարիչն ամենայնի, որպէս ասէ Պաւղոս ։ 7  Սա զփայտէ կախեցաւ , խոստովանեցաւ յաւազակէն երկնից թագաւորութեանն գոլ Տէր. քանզի զո՞ր յերկնային յուսայր թագաւորութիւնն՝ խաչակցելոյ նմա Տեառնն, կամ ո՞ր արդեաւք աւգտութիւն երեւութանայր * ի յիշաւղութենէն Տեառնն՝ առժամայն * մեռանելն հանդերձեալն. այլ է յայտ, զի զերկրորդ նորա գալուստ երեւութանայր, յորում գայր դատել զկենդանիս եւ զմեռեալս, եւ հատուցանել իւրաքանչիւրում ըստ գործս իւր։ 8  Քանզի ասէր՝ բեւեռեցելոյն մաղթելով. Յիսո՛ւս, յիշեա՛ զիս, յորժամ * գայցես արքայութեամբ քո . հաւատաց ո՛չ մարդ * գոլ զնա սոսկ, այլ Որդի Աստուծոյ հարազատ՝ ըստ նորին * Փրկչի վարդապետութեանն։ 9  Խաչեցեալն այսուհետեւ եւ քացախ լեղաւ արբեալ վասն մեր՝ շնորհեաց աւազակին * զդրախտն իւր մուտ. քանզի ինքն էր ե՛ւ նախ մարմնաւորութեանն եւ յետոյ քան զմարմնաւորութիւնն, եւ ո՛չ այլայլեցաւ. ինքն զԱդամ արտաքս հանիչ սակս ստունգանելոյն՝ զաւազակն ի ներքս ածէ սակս խոստովանութեանն, իբրեւ պտուղ խայրոյ ճահագործութեանն իւրոյն մահուանն , որով մահուամբ զմահ մեռոյց, իբր աղբիւր կենդանութեան գոլով, եւ այն ինչ կենդանութիւն, որ է յատուկ Աստուծոյ։ 10  Քանզի յաղագս խաչեցելոյն վասն մեր մարգարէանալով՝ ասէ Մովսէս. Տեսանիցէք զկենդանութիւնս ձեր կախեալ առաջի աչաց ձերոց, եւ ո՛չ հաւատացէք * ։ 11  Եւ ինքնն Տէրն ասէր. Ես եմ յարութիւն եւ կենդանութիւն . քանզի յարոյց զմեռեալն * զՂազարոս եւ խաչակցելումն աւազակին զկենդանութիւն շնորհեաց։ 12  Քանզի որպէս զԱդամ մահուամբ դատապարտեալ՝ արտաքս եհան ի դրախտէն, այսպէս աւազակին կենդանութիւն շնորհեալ՝ ի նոյն * դրախտ դարձեալ վերստին եած։ 13  Եւ դարձեալ * ասէ Տէր. Որպէս Մովսէս բարձրացոյց զաւձն յանապատին, այսպէս բարձրանալ * պարտ է Որդոյ Մարդոյ, զի ամենայն , որ հաւատայ ի նա՝ * մի՛ կորիցէ, այլ ունիցի կենդանութիւն յաւիտենական ։ 14  Արդեւք մարդ պարզաբա՞ր կամէր հաւատանալ յամենեցուն զփայտէ կախեցեալն, եւ յայնժամ տալ նոցա զկենդանութիւն յաւիտենական. եւ ո՛չ երբեք. քանզի ո՞ զայն անհաւատաց, ասա՛ ինձ, կամ ի՞բր մարդ՝ կենդանութեան յաւիտենական տուիչ. կամ ի՞բր յորժամ բարձրասցի յերկրէ խաչն՝ զամենեսեան ձգել առ ինքն խոստանայր * զ՚ի նայն հաւատացեալս , եթե ո՛չ Աստուած էր մարմնացեալ։ 15  Քանզի որպէս ո՛չ եւս ծնիցեալ ի կնոջէ՝ Աստուած ելով Բանն, եթե ո՛չ մարմնացաւ * անեղաբար ի նեմա՝ սակս առ մեզ * ի նմանէն գործեցեալ տնաւրէնութեանն, այսպէս եւ ո՛չ խաչեցաւ վասն մեր, եթե թափեաց զինքն կամաւորապէս եւ եղեւ մարդ, եւ նուաստացոյց զինքն՝ եղեալ ունկնդիր Հաւր մինչ * ի մահ, որպէս * առաքեալն ասէ. եւ զի ցուցանէ ամենայնի անարգ, եւ անիծից մահուն վասն * գերազանցութեանն ի վերայ ածէ՝ ասելով. Եւ մահու խաչի ։ 16  Եւ որպէս երեւեցաւ մարմնով՝ Աստուած ելով Բանն, այսպէս եւ կրեաց վասն մեր * զպատուական մահն. Այլ խաչեցելումն Քրիստոսի ամենայն ծունր * կրկնեսցի՝ երկնաւորաց եւ երկրաւորաց, եւ ամենայն լեզու * խոստովանեսցի, եթե Տէր Յիսուս Քրիստոս ի փառս Աստուծոյ Հաւր ։ 17  Ապա ուրեմն ո՛չ երկու բնութիւն Քրիստոսի, կամ սոսկ մարդ խաչեցեալն, այլ Աստուած մարմնացեալն. եւ ո՛չ * այլ ոմն էր առմածուցեալն, իսկ * այլոյ լեզու խոստովանեալ զ՚ի դրախտն մուտ աւազակին. քանզի էր * ինքնն Աստուածն Բանն եւ զայս կրելով եւ զայն դարձեալ իւրով լեզուաւն խոստացեալ. քանզի * իւր յատուկ եղեւ մարմինն մարդկային, ըստ որում եղեւ մարմին Բանն եւ հաւասարեաց նմանապէս մեզ արեան եւ մարմնոյ, ըստ սրբոց առաքելոցն վարդապետութեանն։
       18  Նորին՝ ԵԺ. ան պատմութենէն զտնաւրէնութենէ Փրկչին, յաւետարանաց շարադրութենէն։
       19  Մատնի Պիղատոսի իբր մարդ, այլ հմայանա սորա կնոջն, քանզի Աստուած էր։ 20  Խաչի ի վերայ փայտի եւ բեւեռի իբրեւ զմարդ, եւ քացախ եւ լեղի արբուցանի եւ այպանի * իբրեւ զմարդ՝ յառգնացելոցն մարդ եղեալ, այլ * վկայեալ յարարածոցս եւ յեղելոցն եւ ի դահճացն, թե Աստուած եւ Աստուծոյ Որդի։ 21  Ձայնեին Հրեայքն իբրեւ զմարդոյ մեղաւորէ եւ չարագործէ. Խաչեա՛, խաչեա՛ , զի եղեւ մարդ , այլ վկայէր գտիչն եթե, Մեղս ո՛չ արար եւ ո՛չ գտաւ նենգութիւն ի բերան նորա *, եւ եթե թագաւոր նոցա գոյր՝ եւ ո՛չ կամեցողաց, զի Աստուած էր անյեղապէս՝ եղեալ մարդ։ 22  Խաչիւր , եւ բառնայր իւրովին զխաչն՝ ցուցանելով եւս հաճելով , եթե եղեւ մարդ, այլ հալածէր զբռնաւոր հակառակորդն * առ խոխողումն, եւ իւրով մահուամբն խափանեաց եւ մեռոյց զմահ . եւ իշխանութիւն ունողն՝ դնել զանձն եւ դարձեալ առնուլ զնա՝ կամաւ յայս եկեալն , միայն անմեղն եւ Աստուած։ 23  Մերկանայ * զիւր հանդերձսն եւ այպանի եւ խաչի՝ * բեւեռելով զոտս եւ զձեռս ի վերայ փայտին, եւ քացախ եւ լեղի արբուցանիւր, եւ * ծաղր լինի յանդգնաւղացն, եւ հայհոյիւր, զի մտահաճեսցէ, եթե զինքն կամաւորապէս թափեաց, եւ եղեւ մարդ եւ նուաստացոյց զինքն՝ * մինչեւ խաչի մահու , այլ վկայիւր հաւատոյ աւազակին, եթե թագաւորութիւն ունէր հանդերձեալ ընդ նմա խաչակցեալն , եւ ամենայն իրաւք թագաւորեսցէ։ 24  Եւ հաւատադիր էր առ նա խոստմամբ Տեառն, եթե ինքն եւ զԱդամն արտաքս եհան ընդ Եւայի ի դրախտէն փափկութեան, որ ի ձեռն իւր զաւազակն * ի ներքս ածէր՝ պատուիրեալ քերովբէիցն եւ բոցեղէն սրոյն, մի՛ եւս արգելուլ զ՚ի ներքս * ուղեւորութիւն դրախտին, աներգալաբար տուեալ զ՛ի ներքս * ուղեւորութիւնն ամենայն կամաւղի՝ նմա հետեւել արքունական ճանապարհաւն։ 25  Եւ * արարածս վկայէ ասացելոցս՝ ճանաչել զՏէր եւ զԱստուած խաչեցեալ, եւ զոգին ի ձեռս Հաւր զնա աւանդեալ, այս է՝ զիւր անձն, եւ զայս աղաղակեալ , զի հաւատագործեսցէ, եթե անձն իմանալի էր՝ ներանձնացեալ դաւանական մարմինն Քրիստոսի, եւ մարդ ըստ ճշմարտութեան եղեւ եւ ըստ ճշմարտութեան մեռաւ՝ բաժանմամբ * եւ բացակացութեամբ անձինն եւ մարմնոյն. քանզի այս, որ վասն մեր համբերեաց մահու՝ անմահն, ի մեռեալս ազատն , այլ անբաժանելի էր տնաւրէնութեան բանիւ յիւրմէ անձնէ եւ ի մարմնոյ՝ ըստ անճառելի եւ անպարիմանալի բանէ , եւ յեղանակի աստուածայնոյ մարմնաւորութեանն։ 26  Քանզի * ո՛չ մասին միաւորեաց, այլ եւ ո՛չ յումեքէ ասացաւ ի սրբոցն, եթե անձնացաւ, եւ այլ ո՛չ մարմնացաւ, եւ եթե մարմնացաւ, եւ այլ անձնացաւ ո՛չ. այլ միաւորեալ մարմնի անձն ունաւղին բանական, եւ մարմնոյ միաւորեալ՝ անճառաբար թաղիւր եւ ի բաց քակէր զապականութիւն , իբր անապական եւ մարմնացեալ այն Բան, եւ կոխէր զմահուն խայթոցս, իբր ազատ ի մեռեալս. յառնէր * իբր ո՛չ մարդ սոսկ, այլ իբր մահու յաղթող եւ Աստուած։
       1  Երանելոյ հաւր մերոյ ճգնաւորի եւ խոստովանողի Յովհաննու Մայրագոմացոց՝ ի բանէն, որ վասն չարչարանաց եւ աներկիւղ մատնել զանձն իւր ի մահ վասն արարածոց։
       2  Քանզի խոստովանութիւն ուղիղ հաւատոյ ի Քրիստոս ըստ աստուածային Գրոց այս է. խոնարհութեան իջման հաւատալ եւ զզաւրութիւն աստուածութեանն ո՛չ քակել ի խոնարհմանն, այլ յամենայն ժամ հաւատով ճանաչել զնա՝ ե՛ւ ի ցաւղակերպ էջսն եւ յղացմանն անքնելի, եւ ի մարմնանալն անճառապէս եւ յառնուլն զկերպս ծառայի, եւ ծննդեանն յաւէտահրաշ եւ ի խանձարրապատիլն եւ ի դնանիլն ի մսուր, եւ ի թլփատիլն եւ ի լինելն ընդ աւրինաւք, եւ ի վեր առոցիլն ի գիրկս Սիմէոնի, եւ ի փախչիլն յԵգիպտոս եւ ի նշդեհանալն ի Նազարէթ, եւ ի մկրտելն Յորդանան եւ ի փորձանսն սատանայի, եւ ի բնակելն ի Կափառնաումն եւ յամենայն զաւրութիւնս նշանացն, զոր արար՝ զնոյն ինքնն զէակից Բանն Հաւր է իմանալի եւ ի մեծամեծսն եւ ի փոքունսն, եւ ի քաղցնուլն եւ ի ծարաւելն, եւ ի ննջելն եւ ի տրտմելն եւ յարտասուելն , եւ ի մատնութիւնն եւ ի տխրելն եւ ի հոգալն, եւ յաղաւթելն ի Գեթսեմանի եւ ի պատելն զնա բազմամբոխ ժողովրդոցն եւ ի զարկուցանելն զնոսա զգետնի, եւ ի յունելն զնա եւ ի կապելն, եւ յածելն զնա առ քահանայապետսն եւ ի կռփահարելն, եւ ի թքանելն եւ ի խայտառակելն անհնարին ձաղանաւք՝ մինչեւ ի լոյս առաւաւտուն, եւ ի յապտակելն ի սպասաւորէն եւ ի կալն ի դատաստանի առաջի Պիղատոսի, եւ ի տանելն զնա կապանաւք առ Հերովդէս, եւ ի բառնալն իւրում զխաչն եւ ի պսակելն փշեղէն պսակաւ եւ ի մերկատարրն եղանել, եւ ի բեւեռելն ոտիւք եւ ձեռաւք ի փայտ խաչին, եւ ի ծարաւելն՝ առ ի յըմպել զքացախ եւ զլեղի, եւ յաւանդել զոգին, եւ ի խոցելն զկողսն, եւ ի բղ[խ]ման արեան եւ ջրոյն, եւ յիջանելն ի գերեզման եւ ի լինելն ի մեռեալս ազատ, եւ յառնելն ի մեռելոց եւ ի յամբառնալն յերկինս եւ ի նստիլն ընդ աջմէ Հաւր՝ զմինն միայն եւ եթ գիտել, զմարմնացեալն եւ զմարդացեալն Բանն Աստուած, ի զաւակէ Դաւթի։ 3  Այս ամենայն գործք Քրիստոսի աստուածային զաւրութեամբ գործեցաւ. այս է ամենայաղթ խաչն Քրիստոսի, յոր պարծիմք հանապազ։ 4  Այսմ ամենայնի հաւատալն է բարեփառութիւն. ըստ որում եւ ես ըստ սրբոյն Գրիգորի եւ ընդ ամենայն որթոդոսաց փառաւորեմ զամենասուրբ զԵրրորդութիւնն եւ հաւատամ ի գալուստ Միածնի Որդոյն Աստուծոյ՝ ըստ Հաւր առաքման եւ ըստ Որդոյ կատարմանն, որ կատարեաց զխորհուրդ տնաւրէնութեանն ի հաճոյս Հաւր եւ ըստ Հոգոյն Սրբոյ վարդապետութեան, որ լուսաւորեաց զկաթուղիկէ սուրբ եկեղեցի՝ ճշմարիտ խոստովանութեամբ ի Քրիստոս Յիսուս, ի Տէր մեր, որում փա՛ռք յաւիտեանս . ամէն։
       1  Երանելոյն Կիւրղի Աղէքսանդրացոց՝ յԵբրաեցոց գլխոյն, ԻԶ . բանէն։
       2  Այլ մի է պատասխանի ճշմարտութեամբ ընդդէմ վրիպելոց, եւ լուծումն. զի Բան, որ յԱստուծոյ բնութեամբ եւ անճառութեամբ ծնեալ՝ է Միածին եւ եղեւ մարդ, եւ եկաց մնաց որ էրն եւ ի լինելն իւրում մարմին։ 3  Այսուհետեւ մի Որդի եւ Տէր՝ միութեամբ բնութեամբ լեալ մարդ Բանին Աստուծոյ եւ հաւասարեալ արեան եւ մարմնոյ, եւ այսու նմանեալ ամենայնիւ եղբարց ։ 4  Այլ թերեւս ասիցէ ոք, թե յորժամ ասիցես բնութեամբ զմիութիւնն, ապա եւ ինքն Բանն խառնեալ իցէ ընդ մարմին. ապա ի Բանն իսկ ընթանան վիշտքն։ 5  Զի ապտակեցաւ ի պղծոց պաշտաւնեից, տանջեցաւ ի Պիղատոսէ եւ կախեցաւ զփայտէ, եւ բեւեռեցաւ բեւեռաւք եւ խոցեցաւ տիգաւ, եւ ամենայնիւ առ յանձն զվիշտս ամենայն, եւ իբրեւ ի հարկէ իմն դնեն եւ ակամա ի Բանէն զչարչարանսն ամենայն։ 6  Արդ, տե՛ս զթշնամութիւնն վնասակար մտացն, թե զիարդ խռովին եւ յերկուացուցանեն զմիտս անմեղաց, եւ գրեթէ խեղդ արկեալ բռնադատեն հաւանեցուցանել, իբրեւ յարելութեամբ ինչ միացուցանեն՝ մերձաւորութիւն Աստուծոյ առ մարդիկ, եւ իբրեւ թե անմարթ է բնութեան միութեան զհաւասարութիւն ընդունել արեան եւ մարմնոյ։ 7  Այլ ես, սիրելի՛ք, յայնպիսի վնասակար եւ յապականեալ մտաց կամիմ հեռացուցանել զձեզ եւ քաջութեամբ առաքինութեան կալ ի ճշմարիտ խրատու, եւ ասեմ զայս, զի որ ի մարմնի մերում միացեալ են հոգիքս եւ յամենայն ադամս մեր անճառութեամբ իմն եւ անքննութեամբ ազդեն, եւ են յամենայն տեղիս մարմին, եւ չեն հեռացեալ ի մէնջ՝ զամենայն պէտս մարմնոյ եւ զկենդանութիւն տալ ի մարմնին. Իսկ արդ, եթե վնասեսցի բնութիւն մարդոյն, եւ կամ անդ ատցի յանդամոցն, եւ կուրասցի ակնն, եւ եթե հատցի անդամ ինչ երկաթով եւ ժանեաւք գազանաց՝ հեղիցի՞ն արդեաւք եւ հոգիքն. եւ ո՛չ երբեք. զի եթե այնպէս զնա հաստատեալ Արարիչն ամենայնի, եւ լինել բնութեամբ միաւորութեան մարմին, եւ առանց վշտանալոյ եւ խեղութեան կալ մնալ յիւրում բնութեանն։ 8  Իսկ արդ, Բանն Աստուծոյ բնութեամբ անապական եւ արարիչ՝ միացեալ ի մարմնին, վշտանա՞յր արդեաւք իւր բնութիւնն, զխաչէն ասեմ եւ զամենայն վշտացն. եւ առ այս ասասցուք, զի յաւրէնսն Մովսիսի բազում եին, որք ընդդիմադարձք գտան հրամանաց նորա եւ ի մեղս իւրեանց մատնեցան ի մահ խաչի. որպէս Աքարն այն, որ գողացաւ ի նուիրացն, որպէս այլ ոմանք. որպէս առ Եղիայիւն ըստ Աստուծոյ հրամանին մեռանեին բազումք։ 9  Արդ, ասասցէ ոք, եթե ի խաչել մարմնոյն հրաժարեցուցանե՞մք ի մահուանէ։ 10  Իսկ զիա՞րդ չիցէ այս լի անմտութեամբ. զի եթե զմարդ լոկ խաչեցին, հոգիքն ապրեցան ի վշտացն. ապա եթե այս այսպէս է ճշմարտիւ, եւ չէ ինչ յերկուանալի, մանաւանդ եթե ճշմարիտ է, զիա՞րդ իցէ արժանի յիմարութեանն, որ ոչն կարէ խոստովանել զբնութեամբ միաւորութիւնն Աստուծոյ Բանին՝ մարմնին իմանալ ի վեր քան զվիշտս չարչարանաց։ 11  Այլ վասն զի է Աստուած, կաց մնաց յիւրում անչարչարելի բնութեանն. ի չարչարել մարմնոյն իւրոյ եւ ի խաչիլ խաչահանուացն վշտանայր, չվշտանայր ի մարմինն, չմեռանէր, եւ ասի այս ի վերայ այնր, որոյ մարմինն էր. զի չէ այլոյ ուրուք մարմին, այլ Բանին Աստուծոյ մարմնացելոյ, որպէս բազում անգամ մեր ասացեալ է։ 12  Սոյնպէս եւ մահ խաչին՝ ո՛չ եթե լոկոյ մարդոյ, որ իբրեւ զմեզ, այլ զմահն չարչարանացն ասեմք ընդ այլս եւ զԵմանուելին։ 13  Եւ զի էր բնութիւն ի վեր քան զչարչարանսն եւ Փրկիչ ամենայնի եւ Արարիչ՝ երանելին Պաւղոս տեղեկացուցանէ մեզ եւ ասէ. Նովաւ հաստատեցաւ ամենայն ինչ, թե աթոռք, թե տէրութիւնք, թե իշխանութիւնք՝ ամենայն ինչ նովաւ եւ ի նոյն հաստատեցաւ. նա է գլուխ մարմնոյ եկեղեցոյ՝ անդրանիկ մեռելոց, զի եղիցի յամենայնի ինքն յառաջ անցեալ։
      1  * Մեկնութիւն ի յայտարարութիւն եւ կշտամբանք հերձուածոցն։
       2  Հաւատամք ի մի Աստուած, ի Հայր՝ ամենակալն , յԱրարողն։
       3  Յանդիմանեալ կշտամբին հեթանոսք, որք բազում աստուածս անուանեն ։
      4  * Ի մի Տէր Յիսուս Քրիստոս՝ յՈրդին Աստուծոյ։
       5  Կշտամբեալ յանդիմանին ժողովն Քաղկեդոնի, որ ասացին երկուս դէմս ի Քրիստոս։
       6  Աստուած յԱստուծոյ եւ լոյս ի լուսոյ։
       7  Յանդիմանի Պաւղոս Սամոստացի, որ ասաց թե՝ Յիսուս * մարդ էր։
      8  * Աստուած՝ յԱստուծոյ ճշմարտէ։
       9  Յիրաւի նզովեցաւ Արիոս, որ ասաց թէ՝ Որդի չէր ի բնութենէ Հաւր ։
      10  * Ծնեալ, այլ ո՛չ արարեալ. որով ամենայն ինչ եղեւ յերկինս եւ ի վերայ երկրի։
       11  Դատապարտեալ * նզովի ամբարիշտն Նստոր, որ սոսկ մարդ ասաց զծնեալն ի Կուսէն։
      12  * Որ յաղագս մերոյ փրկութեան իջեալ, մարմին առեալ եւ մարդացեալ՝ ծնաւ ի սրբոյ Կուսէն։
       13  Ամաչեցեալ լիցի Եւտիքէս, որ ասաց՝ յերկնից եբեր զմարմինն, եւ ո՛չ ի սրբոյ Կուսէն։
       14  Որով եւ մարմին եւ հոգի եւ միտք, եւ ամենայն , որ է ինչ ի մարդ։
      15  * Կշտամբեալ յանդիմանի Ապաւղինարէս, որ ասաց՝ մարմին եառ Աստուած, այլ հոգի եւ * միտք ո՛չ եառ։
       16  Ճշմարտապէս , եւ ո՛չ կարծիս ունելով։
      17  * Նզովեսցի պեղծն Մանի եւ Մարկիոն եւ Բարդուծան, որք ասացին՝ առաչաւք եւ նմանութեամբ եւ կարծեաւք * երեւեցաւ Որդին Աստուծոյ յաշխարհս յայսմիկ։
      18  * Չարչարեալ խաչիւ, թաղեալ * եւ յարուցեալ։
      19  * Նզովեա՜լ լիցի ժողովն Քաղկեդոնի եւ տաւմարն Լեւոնի, որք ասացին՝ այլ է, որ խաչեցաւն , եւ այլ է, որ ո՛չ խաչեցաւն։
       20  Ելեալ յերկինս նովին մարմնովն՝ նստաւ ընդ աջմէ Հաւր։
       21  Կարկեսցին լեզուք եւ խցցին բերանք հայհոյիչ կրաւնիցն, որ ասացին, եթե զմարմինն չտարաւ ընդ իւր յերկինս, այլ յաւդս ցնդեաց, եւ կամ՝ ի լուսաւորսդ եդ։
       22  Գալոց է նովին մարմնովն եւ փառաւք Հաւր՝ դատել զկենդանիս եւ զմեռեալս։
       23  Կորիցեն զանգիւտ կորուստն, որք զՔրիստոս ճշմարիտ Աստուած չխոստովանեցան։
      22  * Որոյ թագաւորութեանն ո՛չ գոյ վախճան։
       25  Վատշուերիցին ապախտասիրացն բանքն, որ ասացին, եթե զկնի դատաստանին ի ծոց Հաւր լուծանի Քրիստոս։
       26  Հաւատամք եւ ի Սուրբ Հոգին՝ յանեղն եւ ի կատարեալն, որ խաւսեցաւ յաւրէնս եւ ի մարգարէսն։
       27  Դատապարտեալ նզովի Մակեդոնիոսն , որ ասաց * թե՝ Սուրբ Հոգին նուազ է քան զՀայր եւ զՈրդի։
      26  * Հաւատա յայս միայն ընթանրական եւ * առաքելական եկեղեցի։
       29  Որոշեալ նզովեսցի Արտեմոն սքողախնդիր, որ ասէր, եթե առաքեալքն խոտորնակ եւ նենգութեամբ քարոզեցին զՔրիստոս, զի ինքեանք միայն նստցին նախագլուխք ի հանդերձեալսն։
      30  * Ի մի մկրտութիւն։
      31  * Կշտամբեալ յանդիմանի Մարկիոն, որ երից մկրտել սահմանեաց։
       32  Եւ յապաշխարութիւն եւ ի թողութիւն մեղաց։
       33  Արհամարհեալ այպանեսցի աղանդն Նաւատեայ մարդատեցի, որ զապաշխարութիւնն ո՛չ ընկալաւ, այլ այնպէս դառնութեամբ դատապարտեաց իբրեւ զանմիս եւ զանմարմին։
       34  Ի դատաստանսն յաւիտենականս՝ հոգոց եւ մարմնոց, յարքայութիւն ։
      35 Պատկառեալ * ամաչեսցեն, որք ոչ ունին ակն * յարութեանն եւ դատաստանին Քրիստոսի։
       36  Իսկ որք ասեն՝ էր երբեմն, յորժամ ո՛չ էր Որդի, եւ էր երբեմն, յորժամ ոչ էր * Հոգին Սուրբ, կամ թե յոչէից եղեն, կամ յայլմէ էութենէ ասեն լինել Որդի Աստուծոյ։
      37  * Նզովեսցին այսոքիկ՝ Սաբէլոս, Փորտոնիոս, Վաղէնտիանոս, Պորփիւր, Մարկիոս, Աղեւթարիս եւ համախոհականք նոցին։
      38  * Իսկ մեք փառաւորեսցուք զայն, որ յառաջն է քան զյաւիտեանս, երկիրպագանելով Սրբոյ Երրորդութեանն։
       39  Քանզի այսպէս հաւատամք զտնաւրէնութիւն Միածնին եւ խոստովանիմք, որպէս ՅԺԸ. որ ի Նիկիա, եւ ՃԾ ., որ ի Կոստանդինուպաւլիս եւ Մ ., որ յԵփեսոսն, եւ ո՛չ ընդունիմք զժողովն Քաղկեդոնի , եւ որք ընդունին՝ ընդ նոսա ո՛չ հաղորդիմք։
       40  Յաղագս այսպիսի շնորհաց փառաւորեմք զՀայրն՝ զնոյն ինքն տուողն զՈրդին Միածին վասն կենաց աշխարհի։ 41  Փառաւորեմք զՈրդին, որ զինքն եդ վասն մերոյ փրկութեան։ 42  Փառաւորեմք զՀոգին ճշմարիտ, որ զաւրացուցանէ եւ կենագործէ զմեզ եւ տա շնորհս առ ի յԱստուծոյ հաղորդութիւն։
       43  Եւ մեք որդիք եւ ժառանգորդք հաւատոց նոցա, քանզի նախանձաւորք նոցին եմք, զաւրանամք հաւատովք եւ նզովեմք զԱրիոս, որ հայհոյեաց եւ ասաց, եթե Որդի չէր ի բնութենէ Հաւր ծնեալ, այլ արարեալ։ 44  Նզովեմք եւ զՄակեդոն, որ ասաց, եթե Սուրբ Հոգին նուազ է քան զՀայր եւ զՈրդի։ 45  Նզովեմք եւ զՊաւղոս Սամոստացի, որ ասաց, եթե Յիսուս մարդ էր եւ իմաստութեամբ զաւրանայր։ 46  Նզովեմք զՄանի եւ զՄարկիոն եւ զԲարդուծան, որք ասացին աչաւք եւ նմանութեամբ եւ կարծեաւք երեւեալ Որդին Աստուծոյ յաշխարհի, եւ ո՛չ ստուգապէս առ մարմին ի սրբոյ Կուսէն։ 47  Նզովեմք եւ զԱպաւղինարէս, որ ասաց, եթե մարմին առ ի Կուսէն, եւ շունչ եւ միտք ո՛չ եառ։ 48  Առաւել նզովեմք զՆստոր պիղծ, որ հայհոյեաց եւ ասաց, եթե Մարիամ ո՛չ ծնաւ զԱստուած, բայց մարդ արարած, որպէս զմի ոք ի մարգարէիցն։ 49  Նզովեմք եւ զԹեոդորոս եւ զԴիովդորոս եւ զԹեոդորիտոս եւ զԶբա եւ զԱկակ պարսիկ եւ զԲարծումայ Մծբնացի, եւ զպիղծ կանոնս նոցա, եւ որ միանգամ հնազանդեցան չար հերձուածողաց՝ Նստորի, որ ամբարշտութեամբս իւրով ասաց, եթե ի ձեռն շնորհի արժանաւորեցաւ լինել տաճար Աստուծոյ Բանին, եւ հայհոյեն եւ ասասցեն, եթե այլ Որդի է, որ ի Հաւրէ, եւ այլ Որդի, որ ի Մարիամայն. մինչեւ խելագարեցան եւ արհամարհեցին զՀայր Բ. որդովք՝ միովն բնութեամբ եւ միով եկամտիւ, եւ յայն մուծին չորրորդութիւն ի խոստովանութիւնն իւրեանց։ 50  Եւ ըստ նոցա բանիցն անաւրէնութիւն հաստատի. եթե այդպէս է, ամենայն ազգ մարդոյ խաչի երկիրպագանեն եւ զարիւն եւ զմարմին մարդոյ ճաշակեն։ 51  Նզովեմք եւ զժողովն Քաղկեդոնի եւ զտաւմարն Լեւոնի, զի ասացին երկու բնութիւն եւ երկու դէմս ի Քրիստոս յետ միաւորութեանն։ 52  Նզովեմք զԵբերիոս եւ զգիրս նորին ապականիչ, որ արար բաժանումն աստուածութեանն ի մարմնաւորութենէն եւ ասաց, եթե ապականացու էր մարմինն Աստուծոյ, որպէս ամենայն մարդկան, ի Կուսէ մինչեւ ցյարութիւնն անփառաւոր եւ անկատար, բայց յարութեանն փառաւորեցաւ եւ կատարեցաւ. եւ ո՛չ լուաւ զձայնն Պետրոսի, որ ասէ. Մարմին նորա ո՛չ ետես զապականութիւն ։
       53  Արդ, որ ո՛չ հաւատա՛, եթէ բնութեամբ էութեանն ճանաչի Միութիւնն եւ Երրորդութիւնն միութեան, եւ անսկիզբն միութիւն դիմացն, եղիցի՛ նզովեալ։ 54  Որ ո՛չ խոստովանեսցի զՅիսուս Աստուած, որ համբերեաց խաչին կամաւորութեամբ վասն մեր՝ ի մի դիմաց Երրորդութեանն, ի բնութենէ Աստուծոյ Հաւր. փոխանակ այսորիկ ասէ, եթե մարդ էր բնութեամբ եւ այր էր արարած, եւ Աստուած էր շնորհաւք, եւ ապականացու մարմնով, եւ չարչարելի մահկանացու բնութեամբ, եղիցի՛ նզովեալ։ 55  Որ ասէ , եթէ յերկնից եւ յայլ բնութենէ եառ Աստուած մարմին եւ արիւն, եւ ո՛չ առաւել խոստովանի, եթե ի Մարիամայ սրբոյ Կուսէն, որ է ի մերմէ բնութենէն՝ եառ Աստուած մարմին եւ շունչ, չարչարեցաւ եւ մեռաւ վասն մեր, որպէս եւ կամեցաւ, եղիցի՛ նզովեալ։ 56  Որ համարձակեսցի ասել զմարմինն Աստուծոյ ապականացու ի միաւորութեանն, եւ ասէ բաժանումն Աստուծոյ ի մարմնոյն, եւ ո՛չ առաւել խոստովանի՝ մի Աստուած եւ մի բնութիւն անմահ եւ մի դէմս երկրպագեալս, զի է Աստուած եւ մարմինն մի բն…։
       [ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ]
      1  * Փա՜ռք համագոյ անբաժանելի եւ միասնական Երրորդութեան՝ Հաւր եւ Որդոյ եւ Հոգոյն Սրբոյ, յաւիտեանս, ամէն։
       2  Աղաչեմք զձեզ, ո՛վ սուրբ հանդիպողք, յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զստացող սուրբ Գրոյ՝ զԲաղտասարն եւ զպապն Մաթէոսն եւ զհանիկն իւր Մէրջանն։ 3  Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զԲաղտասարն եւ զհաւրեղբարքն իւր՝ Առաքելն, Մարութէն, Եղնազարն. ամէն։
       4  Դարձեալ յիշեց[է՛ք] ի Քրիստոս զստացող եւ վերստին նորոգող սուրբ գրոյն՝ զբարեմիտ եւ ընթերցաս[էր], զհեզահոգի Բաղտասարն եւ զհայրն իւր մահդասի Նազարն. եւ զմայրն իւր Դշխունն եւ զեղբայրն իւր Սաֆարն, եւ զքոյրն իւր Մասփուրն. ամէն։
       5  Դարձեալ յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս զԲաղտասարն եւ կողակիցն իւր Մարիամն եւ զՈրդին իւր Մաթէոսն եւ դուստրն իւր Անայի. ամէն։
       –––––––––––––
       6  Նորոգեցաւ գիրքս ի դուռն Սուրբ Աստուածածնին՝ ձեռամբ անարժան Պետրոս երիցու, թվին ՌՀԸ, մեհեկի ամսոյ Ի. ի առաջին ամի Շահ Սէֆի, որդոյն Սէֆի միրզին, որ թագաւորեաց զկնի պապոյն իւրոյ, ի կաթուղիկոսութեան Տեառն. զոր յոյժ աշխատութեամբ հազիւ աւարտեցաւ, վասն զի յոյժ տրորեալ էր։ 7  Առ ոտս ձեր անկանիմ արտասուաթոր թախանձանաւք, ո՛վ սուրբ ընթերցողք, մի բերան ողորմի ասել ի[նձ] անարժանիս եւ ծնաւղացն իմոց, եւ յիշողքդ արժանի լինիք տեսոյն Քրիստոսի. ամէն։
       ––––––––––––––
       [Տարբեր գրով]
       8  Ես Տէր Յոհանս գիրս աւրինակեցի թվ. ՌՂԷ. մարտի ամսին ԺԳ. աւարտ հանաք։ 9  Աստուած ողորմի Բաղտասարին հոգւոյն. ամէն։
       [Տարբեր, աւելի հետեւակ գրով]
       10  Դարձեալ յիշեցէ՛ք պարոն Մաթոսն եւ կողակիցն Ռու[մի?]նիազն եւ զիւր դստերքն. ա[մէն]։