ՀԱՅՈՑ ՆՈՐ ՎԿԱՆԵՐ (1155-1843)

26.
ՍՏԵՓԱՆՈՍ ՔԱՀԱՆԱՅ ԵՒ ՄՈՒՍԵՖԻՐ ՏԱՆՈՒՏԷՐ.
† 1395.

Քահանայ մի Ստեփաննոս անուն, ի յերկրէն Ամկու, սակաւ աւուրբք եկեալ բնակեցաւ ի կզզին Լիմն կոչեցեալ, եւ անտի եկեալ ի քաղաքն Արճէշ, տեսեալ անտեսուչս եւ անառաջնորդ` ոչ հոգեւոր առաջնորդ ունելով եւ ոչ մարմնաւոր, ոչ եպիսկոպոս եւ ոչ վարդապետ, ոչ ձեռնաւոր եւ ոչ տանուտէր` յափշտակեալ կին մի ի քաղաքացւոյն հրամանաւ եւ կաշառօք անհաւատից, եւ բազում ժամանակս եղեւ առաջնորդ քաղաքին:

Եւ նենգեալ անօրինաց եւ ստախօս քրիստոնէից` մատնեն զնա քաղաքապետին Արծկոյ Սահանդ անուն. եւ զտանուտէր մի աստուածասէր Մուսեֆիր անուն. եւ հեղին զարիւն նոցա, եւ զգլուխս ի պարսպէն ի վայր կախեցին: Եւ այն թէպէտ եւ պատիժ էր ի Տեառնէ, զի ամենայն կարգաւոր յիւրում կարգի կացցէ. այլ անմեղ արեամբն իւրեանց լուացին զաղտեղութիւն մեղաց իւրեանց զի աստի կենաց պատիժս ազատէ ի պատժոց տանջանաց դժոխոց: Եւ դարձեալ` եթէ ձեռօք անհաւատից մեռանէին քրիստոնեայքն այնպէս, որպէս Աբէլ մեռաւ ի Կայենէ, եւ Կայէն պատժեցաւ ի Տեառնէ. զի ասէ գլուխն հաւատոյ. «Մի' ոք ի ձէնջ չարչարիցի իբրեւ զգող կամ իբրեւ զչարագործ կամ իբրեւ զօտարատեսուչ» այս ինքն է` կախարդ, «ապա եթէ իբրեւ զքրիստոնեայ` մի' ամաչեսցէ»: Նոյնպէս եւ սոքա մի ամաչեսցեն առաջի Քրիստոսի, այլ ընկալցին զանապական պսակն ըստ նմանութեան մարտիրոսական դասուցն, եւ թողութիւն մեղաց արասցէ' սոցա Տէր Աստուած Յիսուս Քրիստոս. ամէն: Եւ այս էր յ844 թուականիս մերոյ: ¹