ԹՈՒՂԹԵՐ

Ըստ քեզ Իրբանոս կարծեցելոյդ, թէպէտ չես եպերելի կերպիւ ինչ, զի ի սատանից տարերց եմք բաղկացեալ, եւ ինքնահաճ մախանաց ախտ ի յոքունս սերեցաւ, որոյ սակի առակօք առասպելեն ռամիկք թէ Որ ոք ոչ հաճեսցի յանձն իւր՝ վէմ մի կախեալ կայ յօդիցդ ի վայր, ի վերայ գագաթան նորա անկանի։ Բայց մախանքն թեթեւ եւ ծանր երեւի. զի թէ ի մտաց իցէ՝ փոշետեսակ է, իսկ թէ ի բանից իցէ չարախօսութեամբ՝ ի գանձարանէ սրտին է, զի յաւելուածն է։ Եթէ դարձցի զղջաբար զգաստութեամբ՝ ներելի է, իսկ եթէ ոչ դարձցի՝ քրէական համարի ի Գիրս սուրբս, ըստ Յոհաննու թէ Են մեղք որ մահու չափ են. զի որ զբարին ճանաչէ եւ ոչ առնէ՝ մեղք են նմա եւ նա՛ է որ ասիցէ զլոյսն խաւար եւ զխաւարն լոյս, եւ եղո՜ւկ եւ վա՜յ չափի նմա ի Հոգւոյն Սրբոյ, զի Հոգին Սուրբ փախչի ի նենգութենէ, զի պտուղ նորա խնդութիւն եւ խաղաղութիւն է, եւ անիծեալք են որք խոտորին ի սոյնց պատուիրանաց։

Քանզի դու որ զգլուխ բացեալ դաւանիս զԱւետարանն Տեառն որ է հաւատ մեր, ահա՛ գոչէ Տէրն թէ Ամենայն դատարկ բանի համարս տալոց էք յաւուրն դատաստանի։ Դու լուար ի Աւետարանէ որ հրամայէ՝ Ի բանից քոց պարտաւորեսցիս։ Դու լսես ի Տեառնէ որ վճռէ թէ Որում շատ տուաւ՝ շատ խնդրեսցի ի նմանէ, գիտուն զքեզ հաշւելով։ Դու ընթեռնուս զբան Դաւթեան թէ Ի դատաստանէ իւրմէ ելցէ դատապարտեալ, եւ պարծիս վերծանելովդ զաստուածաշունչ սուրբ տառս որ գրեալ է յՕրէնս՝ ակն ընդ ական եւ ատամն ընդ ատաման եւ այլն։ Զի թէ քեզ չար ինչ խօսեցեալ եմ՝ վկայեա՛ վասն չարին, իսկ եթէ բարի՝ ընդէ՞ր հարկանես զիս, ըստ որում ասաց Տէրն Մաղքոսի։ Եւ ո՞ւր դնես զհրամայեալն Տեառն՝ Բարի արարէք ատելեաց ձերոց։ Իսկ դու որ ընտանեացդ հաւատոյ զչարիս նիւթես՝ քանի՛ցս դառնագոյն պատիժ վճռեալ է։ Դու Ադամայ, Դաւթի եւ Սողոմոնի գլորմանց լինիս մեղադիր, իսկ մեղադիրդ ի քէն խոտորիս եւ գերան քո ի քեզ ոչ երեւի, որ է անթողելի։ Դու ծանեար զբանս սուրբ Գրոց թէ Հոգին Սուրբ ի մախացողս ոչ հանգչի, եւ ոտնահար եւս լինիս շնորհաց Հոգւոյն Սրբոյ։ Դու ոչ երկնչիս ի բանից Տեառն որ հրամայէ՝ Հակառակողին Հոգւոյն Սրբոյ ոչ թողցի յաշխարհի եւ ի հանդերձելումն։ Դու ի զղջումն դաւանութեան՝ Մախանօք յաչախանօք՝ ասելով մեղանք զնոսա խոստանաս, եւ դարձեալ զնոյն լիով ծրարեալ ի սիրտ քո դառնութեամբ եւ ժայթքես համարձակ յատենի՝ գործով կատարեալ։ Աւա՜ղ մարդատեցութեան, նենգաւորութեան՝ որ ընդ արիւնահեղս եւ ընդ շնացօղս դատապարտէ Տէրն. աւա՜ղ իմաստատեաց անզգամութեանդ՝ որ ոչ գիտես զի՛նչ գործես։

Արդ կատարելոյդ պարտ է զպակասութիւն իմ լնուլ ըստ խրատու առաքելոյն։ Եւ զի խնդալ հարկիս, զի Եկեղեցի նոր երգօք պայծառանայ, որպէս Շնորհալին նուագէ. Նոր երգս առեալ նորոգողին։ Եւ զի թէ յերգս իմ գտանիցի սխալ ինչ՝ պարտ էր քեզ ուղղել, եւ թէ յեղանակս իցէ թերութիւն՝ հարկ է քեզ կարգաւորել։ Եւ զի յայսմ է կատարեալ բանն թէ Փողս հարաք եւ ոչ կաքաւեցիք, ողբացաք եւ ոչ լացիք։ Զի թէ ընդ թօփիւք եւ վէգօք թօփաճիւք եւ ճուկիւք, մանկըռօք եւ չանկըռօք, խաղովք մանկանց ի սադերօթ զբօսնուաք՝ շշնջէիք. եւ արդ որ երգօք Եկեղեցւոյ կառավարիմք՝ ծաղր առնէք։ Եւ զի անարգանք քո ոչ է առ իս՝ այլ շնորհաց Հոգւոյն Սրբոյ, որպէս Պօղոս վկայէ. Ոչ կարէ ոք ասել տէր զՅիսուս՝ եթէ ոչ Հոգ. ։ Եէլքէնէ պուլուտ կիրմիշ եւ տէրեա մուրտար օլմազ։

Այլ եթէ զգաստացիս՝ պարգեւաց Տեառն լիցիս արժանաւոր, եթէ ոչ՝ վրէժխնդիր քեզ Աստուած։

( Ձեռ. թիւ 1059, թղ. 67բ-68ա )