Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ԾԶ. Եւ հրամայեաց սրբոյն Սահակայ ասել ցնո սա, թէ «Մի՛ անսայք անմիտ բանից դորա, եւ զանձինս ձեր յայդպիսի խաւլ խրատուէ ի բա՛ց կալայք եւ մարդկաբար զկեանս ընտրեցէք քան զմահ։ 2  Եւ դա որ ինքն այժմ իշխեաց խաւսել զայդպիսի բանս մահապարտութեան` վասն զի մեծամեղ է եւ չէ արժանի կելոյ` իւր իսկ վատ գործքն չտան դմա կեալ։ 3  Իսկ դուք թէպէտ եւ էք տակաւին ինչ վնասակարք, եւ զկամս թագաւորին եւեթ առնէք եւ արեգականն երկիր պագանէք` հրամայեաց զվնասն թողուլ ձեզ եւ զձեզ պատուով եւ ողջանդամ ի տունս ձեր արձակել»։
       * էին` սրբոյն Սահակայ, ասել ցերանելի այրն Աստուծոյ Ղեւոնդ , թէ «Մեր լուեալ է վասն քո, թէ աւրինաց քրիստոնէից իբրեւ զքեզ ոք տեղեակ չէ, եւ ի քո խրատուէ աւելի եւս կորեաւ աշխարհն Հայոց. արդ` այդպիսի մեծ եւ իմաստուն մտաց պարտ է ճանաչել զարքայից արքայի զբարերարութիւնն, զի զայնչափ զվնասն թողու ձեզ եւ ձեզ ճշմարիտ աստուած ծանուցանէ։ 5  Արդ` որպէս եղեր խրատատու, եւ բազումք մեռան ի քո առնելոյ` լե՛ր այժմ խրատատու կենաց, եւ թող կեան եւ դոքա եւ այլ բազում անթիւ անձինք. ասա՛ ցդոսա, զի պագցեն արեգականն երկիր եւ կեցցեն. եւ դու այնպիսի պատիւս գտանես ի թագաւորէն, որովք անուանի լինիս ի քում աշխարհին եւ յամենայն ազգս»։ 6  Եւ սուրբ եպիսկոպոսն Սահակ երկայնմտութեամբ եւ ծաղրելով թարգմանէր առ վայր մի սրբոցն զամենայն բանս ամբարակապետին եւ զնորուն անաւրէն գործակցացն , որպէս զի ծանուսցէ անաւրինացն պատասխանեաւք սրբոցն` զիւրաքանչիւր անձին զերանելեացն զկամս եւ զփափագ եւ զանշարժ հաստատութիւն նոցա ի հաւատն։
       * սկսեալ խաւսել առանձինն ընդ սրբոյն Սահակայ` ա սէ, թէ «Մեզ դոցա պատասխանի այնքան պարտ է առնել` որչափ արար պատասխանի Փրկիչն Պիղատոսի յատենին։ 8  Բայց զի ծանուսցուք աներկիւղ զցանկութեանս մերոյ զխնդիրն` ասա՛ ցդո սա. «Դուք ասացէք աւադիկ` զոր ինչ լուեալ է ձեր վասն իմ, թէ աւրինացն մերոց տեղեակ եմ, եւ բազմութեան ժողովրդոց եղեալ եմ ուսուցիչ. ցուցանէ ձեզ տիոց իմոց մերձաւորութիւն ի կատարումն։ 9  Եւ արդ` զընտրողութիւն լաւ գիտութեան իմոյ, որում դուք իսկ վկայէք, զի ուսեալ եմ յԱստուծոյ եւ ոչ ի մարդոյ, այսաւր յաղագս երկիւղի մահկանացու եւ ապշեալ մարդոյ մոռացեալ փոխանակիցե՞մ եւ կորնչի՞մ - քաւ լիցի - եւ լուեալ յանդիմանիցիմ բա նիւն, թէ Որ ուսուցեր զբազումս` զանձն քո ոչ ուսուցեր ։ 10  Եւ վասն պատուի եւ փառաց զոր խոստանայքդ տալ` մեզ մի՛ լիցի առնուլ զպատիւ ի հողեղէն եւ ի մահկանացու մարդոյ, զոր ցեց եւ ուտիճ ապականէ եւ գող ական հատանէ եւ տանի. որ զգեցեալ եմք զփառս եւ զպատիւս յերկնաւոր եւ յանմահ աջոյն Բարձրելոյ, զոր ոչ երկինք եւ ոչ երկիր եւ կամ որ ի նոսա պատուականութիւնք են` արժել ոչ կարեն։ 11  Մի ինչ պակաս է ի մեր յերանելի փառաւորութենէս, - բաժակ մահուդ, որում իբրեւ զպասքեալ ծարաւիս փութամք ըմպել։ 12  Արբուցէ՛ք վաղվաղակի, եւ թող ուրախացեալք զերծանիմք յերերալից ախտարակաց կենցաղոյս. եւ մի՛ եւս այլ յերկարեալ ձգտէք զանմիտ եւ զվնասակար բանս բանդագուշեալ թագաւորին ձերոյ»։
       13  Եւ սրբոյ առն Աստուծոյ Ղեւոնդի կատարեալ զիւր պատասխանիսն` աղաչեցին զսուրբ եպիսկոպոսն զՍահակ երանելի երէցն Մուշէ եւ երանելի երէցն Արշէն եւ երանելի սարկաւագն Քաջաջ` ասել ցանաւրէն իշխանն եւ նոցա բա նիւ, թէ «Զոր ինչ ասացին սուրբ վարդապետքն մեր եւ հոգեւոր հարքս տէր Յովսէփ եւ տէր Ղեւոնդ` դոյն են մեր կամք եւ խնդիրք. կատարեցէ՛ք վաղվաղակի յոր եկեալդ էք, եւ մի՛ յապաղէք. եւ խնդրեմք յԱստուծոյ պարգեւել մեզ եւ արժանի առնել զմեզ յաւիտենական պատուոյն եւ երկնից արքայութեանն»։
       * միաբանութեանն. որում անհնար էր լինել. սկսան ստիպել եւ այլ զսուրբ եպիսկոպոսն Սահակ, զի թարգմանեսցէ նոցա եւ այլ զոր ինչ կամիցին խաւսել ընդ սուրբսն։ 15  Եւ սրբոյ եպիսկոպոսին Սահակայ պատասխանի տուեալ ասէ ցՎեհդենշապուհ եւ ցայլ գործակիցս նո ցա, թէ «Ես որ մինչեւ ցայժմս կամակատար ծանուցայ ձեզ եւ զասացեալն ի ձէնջ թարգմանեցի սրբոցս` իբրեւ ոչ եթէ ձեզ եւ կամ պակշոտեալ բանից թագաւորին ձերոյ կամեցայ արբանեկել. քանզի զի՞նչ արդեաւք հարկ ի վերայ կայ մարդոյ, որոյ միտք իւր առ իւր են եւ զգայ խելաց իւրոց, զայդպիսի զձեր զբանդագուշանաց բանս` իւր իսկ լսել, թող թէ եւ յականջս այսպիսի իմաստուն եւ խորհրդական մարդոց լսելի առնել. բայց այսքան միայն` զի առաւել եւս ծանիցի ձեր յիմարութեանդ նշաւականք, եւ ի մեզ զաւրացեալ հաստատեսցի ճշմարիտ եւ աստուածուսոյց քարոզութեանն մերոյ անշարժութիւնն»։