Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ՀԹ. Եւ այսպէս ցրուեալ այսր եւ անդր զաւրքն Հայոց իւրաքանչիւր սփռէին։ 2  Եւ գնայր զաւրավարն Հայոց Վահան Մամիկոնեան ինքն եւ նախարարքն Հայոց որք ընդ նմա էին, հանդերձ իւրաքանչիւր ուրուք դայեկաւք եւ սիրելի ծառայիւք, ուշ եդեալ երթալ դադարել առ վայր մի յամուր տեղիս սահմանացն Խաղտեաց, ոգի առնուլ եւ հանգչել առ վայր մի, եւ մնալ յուսով եւ սպասել փրկութեան Տեառն։ 3  Զորոց զկնի հետամտեալ ճեպով անհանգիստն Հազարաւուխտ` երթայր դիմեալ ամենայն զաւրաւքն հանդերձ. եւ զբազում տեղիս ամրոցացն Հայոց ընդ երթալն առեալ հարկանէր, քակէր աւերէր եւ անցանէր. եւ զբազումս կոտորեալ` հանէր արեանց ճապաղիս. խնդրէր հնարս, փքալով մեծամեծս, կա՛մ առնել ձերբակալս զքաջ Մամիկոնեանն Վահան եւ կամ սպանանել պատերազմաւ, եւ ապա հանգչել։
       * միումն Գիւղիկ եւ միւսումն Վարդաշէն. եւ բանակեալ անդ զաւրն զայն` լսէր ի վաղիւն, թէ Մամիկոնեանն Վահան մաւտ է ի նա ի Վարայրվարոյն ի Հոռոմ տան, ի գաւառին որ կոչի Շաղագոմ։ 5  Եւ կարծեցեալ անդ լինել զիմաստախորհուրդ Մամիկոնեանն յանհոգս, որպէս ի Հոռոմ տուն անկեալ` պնդեալ յանկասկածս զցայգ ի տեղին` տեղեակ առաջնորդաւք հասանէր ընդ առաւաւտուն ծագել։ 6  Եւ գտեալ անդ բազմութիւն այլ մարդկան, ընդ որս դիպեցան եւ կանայք երկուց Կամսարականացն, տեառնն Շիրակայ Ներսեհի եւ Հրահատայ, յորոց վերայ անկեալ յանզգաստս զաւրացն Պարսից` զբազումս ի ռամիկ մարդկանէն Հայոց սպանանէին. եւ զկանայս երկուց Կամսարականացն եղբարց, զՆերսեհի եւ զՀրահատայ, ըմբռնեալ տանէին ի բանակն Պարսից։
       7  Բայց զաւրավարին Հայոց Վահանայ Մամիկոնենի եւ այլ ումեք ի նախարարացն որք ընդ նմայն էին, ոչ պատահեալ` դառնայր ոչ եւս քաջ դիւրասրտութեամբ, յաղագս ոչ կատարելոյ խնդրոյն` որում հասանելն ցանկայր, եւ վրիպեցաւ։ 8  Ստուգեալ վասն կանանցն Կամսարականաց, թէ արդարեւ նոցա կանայքն են` զուարճացեալ ուրախանայր ընդ միտս իւր. խորհելով այսպէս, թէ արդ նոքաւք հաստատ կարեմ որսալ եւ ըմբռնեմ զՎահան. քանզի նոքա են նորա սիրտ եւ հաւաստապէս միանձնապէս միութիւն. եւ թէ քակտեալ նոքա ի նմանէ լինին գամ մի , եւ նա միայն մնայ առանց այն արանց` կա՛մ նուաճեալ հնազանդի մեզ, որպէս եւ կամիմք, եւ կամ փախուցեալ յաւտար երկիր` կորնչի միայն առանձինն։ 9  Բայց զկանայս նոցա, երկուց Կամսարականացն, հրամայէր ըստ աւրինացն քրիստոնէիցն, որպէս լուեալ էր հաստատապէս, պահել սրբութեամբ եւ ամենայն զգուշութեամբ։ 10  Եւ ինքն չուեալ յՈքաղայ ` իջանէր ի գաւառն Բասեան եւ բանակէր մաւտ ի գեաւղն որ անուանի Դու, ի դաշտին աղբերականց , զոր Արծաթաղբերսն կոչեն։ 11  Եւ կացեալ անդ աւր մի` դեսպան ի դրանէ հասանէր առ նա հրովարտակաւ. յորում գրեալ էր թագաւորին Պերոզի` տալ գիտել նոցա զիւր ամենայն Արեաց ուժով ի վերայ Հեփթաղին զդիմեցումն. եւ նմա հրամայէր երթալ ի Վիրս, եւ զթագաւորն Վրաց զՎախթանգ կամ ունել եւ կամ սպանանել եւ կամ ի բաց փախուցանել յաշխարհէն, եւ զՇապուհն ի Միհրան տոհմէն անդէն յաշխարհին Հայոց թողուլ զնդաւ մարզպան։