Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ՁԶ. Եւ լուեալ զայս ամենայն բանս Շապհոյ ի դեսպանէն` պատասխանի տուեալ ա սաց, թէ «Իմ եւ զգունդս զոր այժմ դու ընդ իս տեսանես, թէպէտ եւ այդ լուր չարեաց չէր հասեալ, խնդրէաք պատճառս զերծանելոյ ի գործոյս յորում եմքս։ 2  Վասն զի այնպէս զարհուրեցուցեալ ապշեցոյց եւ վատնեղեալ աշխատեաց զմեզ ապստամբն Վահան, որոյ իւր իրք եւ արարածք` չեն որպէս զայսր ժամանակի մարդկան, զոր մեր տեսեալ եւ գիտեմք, այլ իբրեւ զառաջին քաջացն, զոր ի վէպսն պատմեն եւ լսեմք։ 3  Քանզի թո՛ղ զայլ ժամանակաց զնորա եւ զարանցն որ ընդ նմա են յիշել զգործս եւ զաներկիւղութիւն, զոր իմ եւ կամ այլ աւագորերոյ որ տեսեալ է, այլ յառաջ քան զաւուրս տասն` թուով երեսուն արամբ ոչ միայն ի վերայ այսր բազմութեան, որ այժմ աստ են եւ տեսանես, յարձակեալ կռուեցաւ, այլ աւելի եւս գնդաւ իշխանն Սիւնեաց Գդիհովն իւր գաւառին այրընտիր ձիով աստ էր. եւ Վահան դէմ յանդիման այն երեսուն արամբ յարձակեալ ի վերայ, եւ նման արծուոյ , յորում ժամու ի կաքաւուց երամ սլանայցէ, իցէ զոր սպանանիցէ եւ զայլ զամենեսեան ընդ ծերպս եւ ընդ սորս վիմաց տեղեաց ցրուիցէ` ըստ նմին աւրինակի այսր անդր զայնչափ բազմութիւն զաւրացն արկեալ վեր ի վայր ցրուեցին . սպանին եւ զսկայանման զայրն զԳդիհոնն, եւ այլ բազումս կոտորեալ ի գնդէն` գնային ինքեանք անվնասք, չերկուցեալք բնաւ յումեքէ։ 4  Եւ արդ` ո՞չ անճանաչող եւ արհամարհոտ հպարտութեան Պերոզի հանեալ զայնպիսի որեար եւ զայսպիսի մեծ եւ զաւգտակար զաշխարհ յԱրեաց ի ծառայութենէ. զոր թէ այժմ զայնպիսի զայր , որպէս եւ յառաջագոյն զՎահանն գիտէի եւ այժմ քաջագոյն եւս գիտացի, եւ զնորուն զընկերսն որ առ նմա են, եւ մանաւանդ զերիս եղբարսն որ ի Կամսարականն տոհմէն են, եւ հնարէի նուաճել եւ մեր առնել` որպէս մեծ մասն մխիթարութեան համարէի հասելոյ ծանր բեկմանն ի վերայ Արեաց աշխարհին»։
       5  Եւ խաւսեցեալ զայս Միհրանեանն Շապհոյ եւ դեսպանին ընդ միմեանս` հրաման տային զաւրուն, եւ ըստ կարի աւր ըստ աւրէ չուոցն ճեպեալք` հասանէին յաշխարհն Պարսից։ 6  Բայց զկանայս Կամսարականացն թողեալ Շապհոյ անդէն ի Բողբերդի` յանձն առնէր բերդակալին, ստէպ պատուիրելով` բազում զգուշութեամբ պահել եւ առաւելապէս սրբութեամբ, ըստ աւրինի քրիստոնէից կարգի։ 7  Եւ զաւրավարին Հայոց Վահանայ Մամիկոնենի լուեալ զայս ամենայն բանս եւ զհամբաւս` յԱստուծոյ այցելութիւն ընկենոյր ե՛ւ զիրս համբաւոյն եւ զիւր զաշխարհիս Հայոց զպէտս եւ զհոգողութիւն, որ գիտէն զիւրաքանչիւր ուրուք զպատշաճ եւ զաւգուտ, եւ մատակարարէ ողորմութեամբ իւրով ըստ ողջախոհութեան խնդրողացն։ 8  Եւ եկեալ հասանէր այնուհետեւ ի Վաղարշապատ քաղաք հանդերձ ողջախորհուրդ եւ աննենգ ուխտապահ նախարարաւքն Հայոց. կատարէր զսովորական ուխտ եւ զպատարագս ի սուրբ եկեղեցւոջն կաթողիկէի, զոր հիմնարկեալ նորոգեաց մեծապայծառ շքեղութեամբ զհնացեալ գործ նախնեացն իւրոց, քաջ զաւրավարն Հայոց Մամիկոնեանն Վահան ։ 9  Եւ ի տեղիս վկայարանացն նախ հատուցանելով զաղքատացն զպէտս` եւ ապա ինքեանք ուրախացեալք զուարճանային խնդութեամբ։ 10  Եւ անտի չուեալ` յոստանն ի Դուին մտանէին, եւ դադարեալ անդ աւուրս` սպասէին եւ ակն ունէին հրամանի առաջնորդութեանն Քրիստոսի։