Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ՂԶ. Իսկ ի վաղիւն խորհեալ աւագանւոյ դրանն թագաւորին Վաղարշու, զոր գիտէին թէ եւ նա ինքն կարի սիրով ախորժէ եւ կամի լսել եւ առնել, տալ Մամիկոնենին Վահանայ զտէրութիւն Մամիկոնե նից եւ զսպարապետութիւնն Հայոց՛. եւ թագաւորն կամաւ եւ սիրով յանձն առեալ` ծանուցանէին Մամիկոնենին Վահանայ զկամս թագաւորին Վաղարշու, միաբանութեամբ դրանն աւագանւոյ։ 2  Եւ Մամիկոնենին Վահանայ պատասխանի արարեալ ա սէր. «Ընդդիմանալ կամացն ձերոց եւ հրամանին` չունիմ իշխանութիւն, եւ յիս կողմն կամք ձեր եւ արարուած կարի մեծ է եւ առաւել։ 3  Բայց կամէի այսպէս, թէ սակաւ մի գործ ցուցանէի եւ սպաս, որով ձեզ ըստ արժանի հաճոյ եղեալ` հայէիք ի վերայ, եւ ապա որ ինչ թուէր ձեզ եւ կամէիք առնել` առնէիք. բայց առ այս նուագ` կամէի թէ ներէիք ինձ»։
       4  Եւ թագաւորին եւ ամենայն Արեաց աւագանւոյն լռեցուցեալ զբանս Մամիկոնենին Վահանայ` բազմեցուցանէին զնա ի գահու տէրութեանն Մամիկոնէից, տուեալ ցնա, ըստ աւրինի նախնեաց իւրոց, եւ զսպարապետութիւն Հայոց աշխարհին։ 5  Շնորհէին եւ այլոց ուխտապահ նախարարացն Հայոց, որք ի միաբանութեանն էին ընդ տեառն Մամիկոնենից եւ սպարապետին Հայոց Վահանայ, իւրաքանչիւր ումեք ի ժամուն` որ ինչ պէտք էին պատշաճ ըստ անձին արժանաւորութեան։ 6  Եւ ընկալեալ զամենեսին թագաւորին Վաղարշու եւ ամենայն աւագանւոյն լի սիրով եւ կամաւոր պատուով ի հրաժեշտի կացուցանէին երթալ խաղաղութեամբ յաշխարհն Հայոց։
       * ի թագաւորէն Արեաց Վաղարշու եւ յամենայն դրանն աւագանւոյն` հարցանէր թագաւորն Վաղարշ զնա եւ ա սէր. «Վահան սպարապետ Հա յոց, գո՞հ ես զմէնջ, քա՞ջ կալաք, թէ պիտի եւ այլ եւս ինչ. ասա՛»։ 8  Եւ զաւրավարին Հայոց տեառն Մամիկոնենից Վահանայ պատասխանի տուեալ` ասէր ցթագաւորն Վա ղարշ. «Զոր ինչ ձեր բարերարութիւնդ առ մեզ արար` բայց Աստուածն, որ ամենեցուն արարիչն է եւ զամենայն մարդոյ կամի զբարի եւ զաւգուտ, նմա միայն հնար եւ վայելուչ էր առնել զայդ առ մարդ, զոր եւ դուք առ մեզ անարժան ծառայիցս արարէք. այլ մարդոյ մահկանացուի անհնար էր։ 9  Քանզի զվնասն թողէք, գահ եւ պատիւ տուեալ մեծարեցէք, մեռելութեան յարուցիչ եղայք , զգլորեալ եւ զկորուսեալ աշխարհ մի գտեալ կանգնեցէք։ 10  Բայց որովհետեւ հարցէք եւ համարձակեցուցէք զարդարն ասել` որպէս եղէք աստուածաբար կենդանացուցիչ մեռելութեանս իմոյ, եւ յարուցեալ ի միջի արարէք ` կամէի, թէ զբովանդակ անձնս յարուցեալ էր, եւ ոչ զկէսս. վասն զի զկէսս մեռեալ տեսանեմ դեռ»։ 11  Եւ թագաւորին Վաղարշու հարցեալ ա սէր. «Աղէ, յայտնապէս ծանո՛ մեզ զպէտս բանիդ, զի գիտասցուք»։ 12  Եւ սպարապետին Հայոց տեառն Վահանայ Մամիկոնէից ասացեալ . «Զի թէ էր եւ հնար էր շնորհել ձեզ զտանուտէրութիւնն Կամսարականին` ապա բովանդակապէս շնորհեալ ի ձէնջ` տեսանէի զմեռելութիւն ամենայն անդամոցս կենդանացեալ։
       * ` ա սէր. «Յաղագս ոչ կարի տրտմեցուցանելոյ զքեզ ի ժամուս, եւ դարձեալ` վասն զի նախ եւ առաջին զայդ պարգեւ խնդրեցեր ի մէնջ` եղիցի վասն քո տուեալ զտէրութիւն Կամսարականին։ 14  Իսկ յաղագս տէրութեանն Արծրունւոյն թո՛ղ վայր մի, զի գիտասցեն մարդիկն [թէ] որ ի տոհմէն են, սպաս ինչ արժանաւորապէս ցուցանել առ մեզ եւ վաստակս ինչ յաւգուտ Արեաց աշխարհիս վաստակել. հայեսցուք ապա եւ մեք յարժանն։ 15  Բայց դու այժմու ի մէնջ պարգեւիդ գոհ լեր, եւ ջանա՛ ամենայն ուժով տիրասէր լինել յայսմ հետէ եւ արդարամիտ եւ աշխարհաշէն. եւ ե՛րթ բարեաւ ի քո ընտանիս եւ յաշխարհն. եւ հասելոյ երբէք ի մէնջ հրամանի կազմ կաց եւ պատրաստ»։