Ժամանակագրութիւն

Եւ էր այրս այս յերկրէն Եգիպտացւոց, ազգաւ խփթի, որ ի մանկութենէ տաճկացուցեալ էին եւ մեծարեալ եւ եղեալ էր մեծ մագիստրոս, այսինքն` չաւուշ, եւ էր մեծատուն յոյժ եւ ընչաւէտ եւ էր մեծ եւ փառաւոր եւ իշխեցող, որ յետ փաշային նա իշխէր բազմաց եւ եօթն անգամ ի Մաքայն գնացեալ: Յետին անգամն ի գնալն` ի Մաքայու ճանապարհին քանի մարդով ի գիշերի գնալն կու ննջեն եւ կարաւանն կու անցանին կու գնան: Եւ յորժամ կու զարթնուն, զոք ոչ կու գտնուն, եւ շատ մի կու գնան, զճանապարհն այլ կու կորուսանեն վասն աւազուտ ճանապարհին, եւ առաւել կասկածանաց երկեղին աւազակացն կու անճարակին, ի ճանապարհէ ի դուրս կու օթին ի գիշերի եւ ոչ գիտեն` թէ ո՞ւր գնան: Եւ կու աղաղակեն առ Աստուած եւ կու յիշեն զՄահմէտն եւ զԱլին եւ զամենայն սուրբ կարծեցեալն իւրեանց եւ զշնորհ եւ զօրութիւնն Մաքային: Նա' յայնմ գիշերին ոչինչ նշան սքանչելեաց օգնութիւն չի լինիր, եւ առ վտանգին կու յիշեն զԵրուսաղէմ` զՔրիստոսի աստուածութիւնն դաւանելով եւ զշնորհն Յերուսաղէմայ` եթէ օգնութիւն գտանեմք եւ ազատիմք ի մեծ վտանգէս, նա' դառնամք ամենայն սրտիւք մերովք առ քեզ եւ մեռանիմք վասն անուան քո: Զայս ուխտեալ մեծաւ երդմամբ եւ դարձեալ կու ննջեն եւ խոր քուն եւ թմբրութիւն կու անկանի ի վերայ նոցա: Եւ յորժամ կու զարթնուն ի լուսանալ առաւօտին, կու տեսանեն զիւրեանքն ի մէջ կարաւանին` ի մէջ իւրեանց մարդոցն ննջեալ աստուածահրաշ ներգործութեամբն, եւ զարթուցեալ փառս ետուն Քրիստոսի ամենակարող զօրութեանն: Եւ գնացին, որպէս որ է զՄաքային ուխտն կատարեցին եւ յետ դարձին գնացին յԵրուսաղէմ, զամենայն տնօրինական սուրբ տեղիսն տեսին եւ վայելեցին ի շնորհաց նոցին: Եւ թուով քառասուն ոգիք մեծամեծաց ուլամացն երդուան եւ ուխտեցին մեռանել վասն անուան Քրիստոսի:

Եւ յորժամ եկին յԵգիպտոս ի տունս եւ յընդանիս իւրեանց եւ յետ մէկ քանի աւուրց յառաջն չաւուշն միայն գնալով առ դատաւորն, մէկ կովա եւ մին իսպիտակ փակեղ ունելով ի ներքոյ անթին, եւ դատաւորին տեսեալ յոտին կալով ողջունեցին զմիմեանս եւ նստան: Եւ սկսաւ չաւուշն հարցանել ցդատաւորն առակօք խօսելով թէ` մէկ մարդ վաճառ արար ընդ ոմն մարդ` գնելով իր մի նիւթեղէն, եւ տեսեալ որ նենգել է վաճառող իրացն զառողն, եւ այնպիսի խաբէութեան վաճառն դարձ կու լինի՞ թէ ոչ. ասելով դատաւորին թէ` այս', կու լինի: Եւ հանեալ զկապայն եւ զգլխոյ գօտին, եդեալ առաջի դատաւորին ասելով իւրեանց բառիւն թէ` ահա' տօնուն, ահա' տինունըզ ձեր, ես զիմ առաջին հաւատն կու պաշտեմ եւ կու մեռանիմք յայսքան ընկերօք վասն անուան Քրիստոսի, զի այս ցեղ հալ երեկ ի գլխնիս, այնչափ զամենայն պաշտելիքն ձեր աղաչեցաք` ոչինչ օգտեցաք, մէկ անգամ զՔրիստոս յիշեցաք, զմեզ ի մեր ընկերացն մէջն ննջեալ տեսաք: Եօթն անգամ ի մեր Մաքայն գնացի, ոչինչ նշան մի չտեսի, բայց անառակութիւն մեղացն որ կու գործի, այլ մէկ գոմբէթ կանգնեալ կայ ի մէջ դաշտին: Եւ դատաւորն ասելով` խելագարել է դա, եւ ծանուցեալ փաշային եւ տարեալ առ ինքն շատ աղաչեցին` ոչ եղեւ հնար, այլ զՔրիստոսի աստուածութիւնն խոստովանէր հանապազ: Եւ յետ շատ բանդիցն եւ կապանացն` հրամեցին փաշան եւ դատաւորն հրով այրել, եւ այրեցին եւ լոյս ծագեաց ի վերայ սուրբ մարմնոյն ակներեւ ամենայն քաղաքին: Եւ քրիստոնէից գողացեալ զմարմինս նորա ամենայն աճիւնովն եւ եդեալ են ի թաւութ եւ շինեալ են յանուն նորա մեծ վանք մի, որ մեք այլ գնացաք, համբուրեցաք զմաքուր նշխարս նորա: Սորա լիակատար պատմութիւնն գրեալ են խփթիքն ութն կանոն սաղմոսի չափ այլ յաւել եւ ուրբաթի օր մի տօն են կարգեալ եւ հինգշաբաթոջ երեկոյին կանգնեցան ի պաշտօն տօնի նորա եւ լուսացաւ ուրբաթ, եւ անտից մինչ ցերեկոյն հազիւ կարացին վճարել զպատմութիւն նորա մեծաւ ցնծութեամբ:

Եւ զայլ քառասուն ընկերս նորա ոչ հանին ի ցոյց, այլ գաղտ կորուսին, զի մի ոք երկմտեսցի յազգացն իւրեանց վասն ուլամայք լինելոյն. եւ զայս չաւուշս յայտնի այրեցին համբաւելով թէ` սա ի կաւուրիցն էր, վասն որոյ այսպէս եղեւ: Որոց յիշատակն օրհնութեամբ եղիցի, եւ բարեխօսութեամբ եւ աղօթիւք նոցա Քրիստոս Աստուած համօրէն հաւատացելոցն եւ մեզ ողորմեսցի. ամէն:

Եւ յետին անգամս, որ թվ. ՌՀԵ (1626) էր, որ գնացաք ի Մսըր եւ անտից յԵրուսաղէմ պիտէր գնայաք, եւ եօթն ամիս յԵգիպտոս կացաք, նա' ասացին թէ` մէկ ամիր կայ ի բանդին հաւատացեալ ի Քրիստոս եւ վասն հաւատոց նորա կու չարչարեն չորս ամիս յաւելի. եւ Խաչատուր սարկաւագ կայր, կերթայր հանապազ կու տեսանէր: Եւ ասացին թէ` կու բերեն ի մէջ քաղաքին կու այրեն, օրէ յօր ձգելով անյայտ արարին, որպէս զմոգպետն Ղեւոնդեանցն: Թեպէտ ի մարդկանէ անյայտ արարին, այլ յայտնի են առաջի ամենագէտ ծածկագիտին Աստուծոյ, որոյ յիշատակն օրհնութեամբ եղիցի. ամէն: