Հայ Գիրքի Մատենագիտական Գործեր

Բ. ԱՌԱՆՁԻՆ ՀԵՂԻՆԱԿՆԵՐ

ԱԲՈՎԵԱՆ ԽԱՉԱՏՈՒՐ, էջ 60

Իր մասին

Անգլերէն

9. b - Shahuni V., “The Soviet Interpretation of Kh. Apovian”, Cauc. Rev., No. 2 (1956), pp. 105-109.

10. Reprinted by Arm. Rev., No. 38 (1957), pp. 133-136.

11. Zeitlian Sarkis, “Kh. Apovian”, Arm. Rev., No. 27 (1954), pp. 98-106.

Ֆրանսերէն

12. “Hatchadour Apovian”.

Ապագայ, 28-րդ տարի, թ. 173 (16 Հոկտեմբեր 1948), էջ 4։

Սպաներէն

13. Adzhemian J., “El Legado de un Gran Pensador”.

Հայ մամուլ, Գ. տարի, թ. 128 (20 Մարտ, 1948), էջ 6։

14. Philibossian Kevork, “Jachadour Apovian”.

Հայ մամուլ, Գ. տարի, թ. 154 (18 Սեպտեմբեր 1948), էջ 6։

15. Նոյն թիւին մէջ (էջ 8) կայ անստորագիր յօդուած մը։

  “El Cran Homenaje (En ocasion del centenario de la Muerte de J. Apovian”.

ԱԴԱՄԵԱՆ ՊԵՏՐՈՍ, ԷՋ 66

Ֆրանսերէն

Իր մասին

  16. O., “Poètes Arméniens: Pierre Tourian, Pierre Atamian, Bechgueturian, M. Oughourlian, Sybille”, La Patrie, Constantinople, 1908, pp. 34-35, 47-48, 62-63. 1909, p. 101, pp. 114-115, 172-174. (Աղբ. ՝ Հանդէս ամսօրեայ, ԻԸ. տարի, 1914, թ. 4, էջ 255)։

 

ԱՀԱՐՈՆԵԱՆ ԱՒԵՏԻՍ, ԷՋ 72

Անգլերէն

17. “In the shadow of Death”, The Best Continental Short Stories of 1926, edited by Richard Eaton.

18. “The Night Watchman”, The Golden Book Magazine, New York, January, 1928.

  19. “At Dawn”, tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No. 1 (1948), pp. 33-37.

  20. “The Mothers”, tr. by Garabed H. Papazian,, Ibid., No. 3 (1948), pp. 3-15.

21. “Honor”, tr. by Arshag Mahdessian, Ibid., No. 4 (1948), pp. 40-43. Reprinted from the Outlook, Oct. 13, 1915.

  22. “Hail to Thee O Martyred Race”, tr. by Aram Tolegian, Ibid., No. 5 (1949), pp. 75-80.

  23. “Risko-Sepo”, tr. by James G. Mandalian, Ibid., No. 2 (1953), pp. 18-24.

24. “The White Rider”, Ibid., No. 33 (1956).

25. “Gego’s Little Acre”, tr. by James G. Mandalian, Ibid., No. 34 (1956), pp. 43-59.

26. “The Sacrified Offering”, Ibid., No. 40 (1957), pp. 41-53.

Ֆրանսերէն

27. “Nuit d’Automne”, Mercure de France, Paris, Févier, 1911.

28. “Eclipse-toi, Lune”, Revue Chrétienne, Paris, Mai, 1911.

29. “Le Chêne Séculaire”, La Semaine Littéraire, Genève, Juillet, 1911.

  30. “Les Deux Aveugles”, Bibliothèque Universelle, Lausanne, Sept., 1912.

31. “Massis”, Revue Bleue, Paris, Aoօt, 1912.

32. “Dans les Ténèbres”, Oeuvres Libres, Paris, Aoօt, 1925. Թ. 131. աւելցնել - Universel Bibliothek, թ. 5107։ Թարգ. ՝ տիկ.

Ֆինկ-Գեանջեցեան։ Կը բովանդակէ «Ջավօն»։ «Բաշօն», «Զնդանում», «Բախտի խաղեր», «Փշուր-ըմ խաց» եւ «Խայը» պատմուածքները։

Թ. 132. աւելցնել - կը բովանդակէ Պատկերներ տաճկահայ կեանքիցէն վեց պատմուածք - «Ֆալագ վուրղունի», «Պուտ-ըմ կաթ», «Բաշօն», «Հարեւանները», «Զնդանում» եւ «Աքաղաղը»։

Գերմաներէն

  33. Armeniens Leid (Հայաստանի ցաւը), tr. Pascal Ohaniantz (Artush). Verlagsbuchhandlung Charl Konegen, Ernst Stülpnagel. Wien, Mechitharisten - Buchdruckerei 1912. 260 seiten.

Կը պարունակէ թարգմանութիւններ Ա. Ահարոնեանէն, Րաֆֆիէն եւ Արթուշէն։ Ա. Ահարոնեանէն - «Պատիւը», «Տիրացու Գրիգորը»,

«Վազրիկը», «Լուսաբացին», «Էլ մի՛ աղօթիր» եւ «Արիւնի ձայնը»։

Իտալերէն

34. Il Silenzio, Casa Editrica Sonzogno, Milano, 1932.

Լռութիւն վէպին թարգմանութիւնն է որ նաեւ թարգմանուած է սպաներէնի։

Պուլկարերէն

35. «Նիվատա» [Արտը], Իլտէն շաբաթաթերթ, Ապրիլ, 1929։

36. «Մայկատա» [Մայրը], նոյն թերթի Յուլիսի թիւերէն մէկուն մէջ։

37. «Չէստա» [Պատիւը], նոյն թերթի Յունիսի թիւերէն մէկուն մէջ։

38. «Վըֆ Զաիրվօրա» [Զնդանում], Պլատվէ օրաթերթի 1929 Յունիս 23-ի թիւին մէջ։

Յունարէն

39. «Աքաղաղը», Աթէնքի Պուքէրա պարբերաթերթի 1929 Օգոստոսի թիւին մէջ։

Սպաներէն

40. “Del Capitulo Frente al Sulta’n Rojo” (De la obra Cristapor Micaelian), de Avedis Aharonian.

Կամք, Բ. տարի, թ. 4-6 (Յուլիս - Դեկտեմբեր 1950), էջ 55։

41. “La Muerte Del Libro Antranig”, Ibid., pp. 67-69.

42. “El Aracadz”, Ibid., p. 89.

Արաբերէն

43. «Արիւնոտ թթխմորը», թարգմ. Բարսեղ Չաթոյեան, Սաութ էլ Թախատտոմ (Հալէպ), թ. 197 (1950), էջ 2. թ. 198, էջ 2, 4։

Խմբագիրներէն՝ Մուհամմատ Ապու Շալպաեա ունի ներածական քանի մը տող։

Անգլերէն

Իր մասին

  44. Massissian V., “Avռdis Aharonian”, Arm. Rev., No 3 (1948), pp. 46-51.

Ա. Ահարոնեանի համառօտ մատենագիտութիւնը պատրաստուած է իր որդւոյն՝ Վարդգէս Ահարոնեանի կողմէ (Ա. Ահարոնեան, Ժողովածու երկերի), հատ. Ա. [Բոստըն, Հայրենիք տպ., 1947], էջ 73-78)։

ԱՂԱՅԵԱՆ ՂԱԶԱՐՈՍ, ԷՋ 78

Սպաներէն

45. “Anahid”, trad. Kevork Philibossian.

Հայ մամուլ, Գ. տարի, թ. 164 (27 Նոյեմբեր 1948), էջ 6, թ. 165 (4

Դեկտեմբեր 1948), էջ 6. թ. 166 (11 Դեկտեմբեր 1948), էջ 6։

Սկսած ըլլալու է թ. 164-էն առաջ եւ շարունակուած՝ թ. 166-էն ետք։ Մեր հաւաքածոն ամբողջական չըլլալով, մեր տուած տեղեկութիւններն ալ պակասաւոր են։

ԱՐՓԻԱՐ ԱՐՓԻԱՐԵԱՆ, էջ 88

Անգլերէն

  46. “The Crimson Offering” tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No. 11 (1950), pp. 32-54.

ԲԱԿՈՒՆՑ ԱԿՍԵԼ, էջ 88, 306

Անգլերէն

47. “The Evil Spirit of the Dark Valley”, tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No. 12 (1950), pp. 85-91.

Բակունցի մասին կայ հակիրճ ակնարկ մը։

Իր մասին

Անգլերէն

48. Mikirditchian Leon, “Aksel Bakounts and Literature of Soviet Armenia”, Arm. Rev., No. 46 (July, 1959), pp. 123-125.

ԲԱՐՍԵՂԵԱՆ ՊԵՐՃՈՒՀԻ, էջ 89

Անգլերէն

49. “After the Storm”, tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No. 10 (1950), pp. 36-42.

ԴԵՄԻՐՃԵԱՆ ԴԵՐԵՆԻԿ, էջ 95

Անգլերէն

50. “Libo”, Arm. Rev., No. 15 (1951), pp. 110-117. Էջ 111 կայ հակիրճ ակնարկ մը։

Իր մասին

Անգլերէն

51. Torossian S., “D. Demirchian”, Cauc. Rev., No. 5 (1957), pp. 155-156.

Սպաներէն

52. Կաճառի խմբագրութիւնը տարուան մահերը խորագիրին տակ կ՚անդրադառնայ Դ. Դեմիրճեանի մահուան (Գ. տարի, թ. 6 [Յունուար-Դեկտեմբեր 1956], էջ 72)։

 

ԴՈՒՐԵԱՆ ԵՂԻՇԷ, Էջ 98

Ֆրանսերէն

52. բ. “Ne me touche pas”, թրգմ. Ա. Նաւարեան, լոյս տեսած է 1914-ին (Արմաշու դպրեվանքին 25-ամեայ յոբելեանին առթիւ [Պոլիս, 1914], էջ 341-344։

Իր մասին

  53. Amirian Lemyel, “Elisee Tourian” (A biography), Bulletin of the Armenian Students’ Association of America, Boston, No. 9 (Dec., 1929), pp. 13-15.

Անգլերէն

ԴՈՒՐԵԱՆ ՊԵՏՐՈՍ, էջ 99

Անգլերէն

54. “The Little Lake”,

Հայ Սիրտ, պարբերաթերթ, ԻԳ. տարի, թ. 89 (1962, Յունուար), էջ 43-44։

Ֆրանսերէն

55. Հայր Արսէն Ղազիկեան կը գրէ Պ. Դուրեանէն կատարուած թարգմանութեանց առիթով. «Արշակ Չօպանեան Պրիւսելի La Pléiade ամսագրի մէջ հրատարակած է Դուրեանի 8-9 բանաստեղծութեանց ֆրանսերէն թարգմանութիւնը» (Հայկական նոր մատենագիտութիւն եւ հանրագիտարան հայ կեանքի [Վենետիկ, 1909], էջ 539։

Հայր Ղազիկեան չի յիշատակեր ամսագիրին տարին եւ թարգմանութեան ընդգրկած քերթուածները։

Էջ 103։ Մինաս Չերազի կողմէ կատարուած Պ. Դուրեանի քերթուածներուն թարգմանութենէն մաս մը կը յիշատակուի, ինչպէս՝ թ. 332, 333, 336, 338, 339 (էջ 103-104), L’Arménie թերթին մէջ տպուած։ Սակայն ամբողջութիւնը չէ յիշատակուած։ Հայր Ղազիկեան կը գրէ. «Մինաս Չերազ իր L’Armռnie թերթին մէջ “Vie et Poésies” խորագրով, թարգմանած է Դուրեանի բոլոր քերթուածները (1894-96, թ. 69-75, 77-84) [Նոյն, էջ 539]։ Նոյնը դարձեալ նոյն խորագիրով տես Muséon, Louvain, vol. XIII, 1894, pp. 357-366.

Կ՚ենթադրենք որ այս թարգմանութիւնները յետոյ ներմուծուեցան Մ. Չիրազի Poètes Arméniens (Paris, Leroux, 1913) հատորիկին մէջ, զոր խմբագրութիւնը կը յիշատակէ (էջ 47-48)։

56. թ. 335։ Աղեքսանդր Փանոսեանի կողմէ կատարուած նոյն թարգմանութիւնը լոյս տեսած է նաեւ Մեր տարեցոյցըին մէջ (խմբ.

Մերուժան Պարսամեան), Կ. Պոլիս, 1912, էջ 94-95։

Այս թարգմանութիւնը առաջին անգամ լոյս տեսած է Փարիզի La Rօche Littéraire ամսաթերթի 1887-ի Յունիսի թիւին մէջ։ Տեղեկութիւնը կը հաղորդէ թարգմանողը ինք (Շանթ, Ա. տարի, թ. 22 [1/14 Մայիս 1912], էջ 363)։

53. “Le Petit Père des Armռniens”, trad. par Minas Tchéraz, Haïastan, 1ère année, No. 3 (Mars, 1939), p. 8.

Արտատպում է Չերազի Poètes Arméniens հատորիկէն։ Տրուած է նաեւ Պ. Դուրեանի մասին կենսագրական ակնարկ մը։

  58. “Nouveaux Jours Noirs”, “Souhaits Ո l’Armռnie”, “Ma Mort”, trad. par VaskՌne Aykouni.  Հայ գիր, Ա. տարի, թ. 2 (Մայիս, 1939), էջ 44-45.

Սպաներէն

59. “El Lago”, trad. E. Balayan.  Կաճառ, Ա. տարի, թ. 3 (Յուլիս-Սեպտեմբեր 1954), էջ 196.

Նոյն էջին տակ կայ կենսագրական հակիրճ ակնարկ։

Արաբերէն

60. «Տրտունջք», թրգմ. Յովհաննէս Աղպաշեան, Էլֆիքր Էլճէտիտ ամս., Պէյրութ, Սեպտեմբեր, (1968), էջ 77-83։

Սկիզբը կայ ներածական ընդհանուր ակնարկ մը հայ գրականութեան մասին։

Ֆրանսերէն

Իր մասին

61. Aykouni VaskՌne, “Bedros Tourian”.  Հայ գիր, Ա. տարի, թ. 2 (Մայիս, 1939), էջ 40-43։

ԵՐԿԱԹ ՏԻԳՐԱՆ, էջ 113

Թիւ 383։ Կայ հեղինակի անուան սխալ եւ ոչ-ամբողջական տեղեկութիւն։ Կու տանք ամբողջական նկարագրութիւնը։

R..., A. de, Tigrane Yergate - Une Page du Martyrologue Arménien. Extrait de La Revue (ancienne Revue des Revues) du 15

Avril 1901. Paris, Typ. A. Davy, 1901, 20 p.

ԵՐՈՒԽԱՆ, էջ 112

Անգլերէն

62. “The Romance of Brother Marcos”, tr. by James G. Mandalian,

Arm. Rev., No. 16 (1951), pp. 42-48.

ԶԱՐԴԱՐԵԱՆ ՌՈՒԲԷՆ, էջ 112

Ֆրանսերէն

63. “Les Petrifiés”, trad. par Archag Tchobanian: Mercure de France, No. 18 (1896), pp. 201-202.

Արտատպած է Haïastan, Ա. տարի, թ. 3 (Մարտ, 1939), էջ 9։

64. “La Fiancée du Lac”, tr. A. Tchobanian, Ibid., pp. 202-204.

65. “Fleurs, Rouges Fleurs”, tr. A. Tchobanian. Ibid., pp. 204-208.

Այս երեք թարգմանութիւնները հետագային պիտի ներմուծւէին Clartռ Nocturne (Ցայգալոյս) ֆրանսերէն թարգմանութեան (1913) մէջ (էջ 1-15)։

Թիւ 401։ Կը յիշատակուի Clarté Nocturneը, սակայն չեն տրուած ընդգրկուած թարգմանութիւնները։

Թրքերէն

66. «Եօթը երգիչները», թրգմ. Սարգիս Սրենց, Էրմէնի Էտէպիաթի Նիմունելէրի (նմոյշներ հայ գրականութենէն), հրատ. Ահմէտ Իհսան եւ Ընկ. Պոլիս, տպ. Հալք Օսմանլի Շիրքէթի, 1328 (1913), էջ 3-12։

«Գամբռը», նոյն, էջ 65-71։

«Ծովակին հարսը», նոյն, էջ 102-104։

Անգլերէն

  66. “He Who Hath a Sultan in his Soul”, Arm. Rev., No. 1 (1948), pp. 44-48.

  67. “Cov Arakel”, tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No. 8 (1949), pp. 13-19.

68. “When Men did not die”, Arm. Rev., No. 28 (1954), pp. 24-27.

Սպաներէն

69. “El Laud de mi Padre”, trad. R. Ardzrouni.

Կաճառ, Ա. տարի, թ. 1 (Յունուար - Մարտ, 1954), էջ 11-՞։

Արաբերէն

70. «Մա քան իլինսան լա եամութ» (Մարդը չէր մեռներ), թրգմ.

Աղպաշ (Յովհաննէս Աղպաշեան), Ալսաղաֆալ ուաթանիէ, Պէյրութ,

Զ. տարի, թ. 4 (Սեպտեմբեր, 1957), էջ 27-29։

Սկիզբը կայ կենսագրական հակիրճ ակնարկ։

ԶԱՐԵԱՆ ԿՈՍՏԱՆ, էջ 115

Սպաներէն

71. “En la Llanura del Ararat”, trad. E. Balayan.

Կաճառ, Ա. տարի, թ. 1 (Յունուար-Մարտ, 1954), էջ 26-՞։

71. b. ”Tormenta”, trad. de Bautista M. Gizirian.

Նոյն, Ա. տարի, թ. 2 (Ապրիլ-Յունիս, 1954), էջ 112-115։

Վերջաւորութեան կայ կէս էջ կենսագրական ակնարկ։

Արաբերէն

72. «Աղօթք», թրգմ. Բարսեղ Չաթոյեան, Սաութ էլ թաղատտոմ, Հալէպ, 1950բ։

ԶՕՀՐԱՊ ԳՐԻԳՈՐ, էջ 119

Անգլերէն

73. “The Storm”, Arm. Rev. No. 1 (1948), pp. 57-62.

74. “The Postal”, tr. by James G. Mandalian, Ibid., No. 14 (1951), pp. 3-11.

75. “The Wrong Portrait”, Ibid., No. 25 (1954), pp. 14-16.

Ֆրանսերէն

76. “Résignation”, trad. Alexandre Panossian. Մասիս շաբաթաթերթ, Պոլիս, 1901, էջ 467։

77. “Le Retour”, թրգմ. Ժան (Յովհաննէս Մինասեան), Սէրվէթ ֆրանսերէն օրաթերթի (Պոլիս) չորս թիւերուն մէջ, Մայիս, 1902 (կը հաղորդէ Մասիս շաբաթաթերթը, 51-րդ տարի, 1902, թ. 22, էջ 343)։

78. «Ճօկօ», թրգմ. Ռօտոլֆ Սամիկեան (Տօմինօ), Սդամպուլ ֆրանսերէն օրաթերթ, Պոլիս, 1904, Ուրբաթ, 23 Ապրիլ (Տեղեկութիւնը կը հաղորդէ Մասիս շաբաթաթերթ, 1904, էջ 271)։

Նոյն տեղեկատուութեան մէջ կ՚ըսուի թէ նոյն թերթը յառաջիկային պիտի հրատարակէ Զօհրապի «Երջանիկ մահը» նորավէպին թարգմանութիւնը՝ դարձեալ Տօմինոյի կողմէ կատարուած։

Թրքերէն

78. բ. «Փոստալ», թրգմ. Սարգիս Սրենց, Էրմէնի Ատապիաթի Նիմունելէրի, Պոլիս, 1328 (1913), էջ 13-35։

«Ռեհան», նոյն, էջ 80-86։

«Զաբուղոն», նոյն, էջ 147-155։

79. Հայաթ Օլտըղի Կիպի (Քիւչիւք հիքէյէլէր), Էրմէնիճէ ասլընտան թէրճիւմա օլունմուշտըր. Սթանպուլ, Ահմէտ Իհսան վէ Շիրքէսի, Մաթպուա Հալք Օսմանլը Շիրքէթի, 1329 (1914), 190 էջ։

Զօհրապի Կեանքը ինչպէս որ է գիրքին թարգմանութիւնն է։ Յառաջաբանը գրած է Տ. Ք. (Տիրան Քէլէկեան), էջ 3-7։

Արաբերէն

80. «Երջանիկ մահը», թրգմ. Նիզար Խալիլի, Ալուաթան, Հալէպ, 19 Յուլիս, 1956։

Իր մասին

Ֆրանսերէն

81. V. A. “Krikor Zohrab”.

Արձագանգ շաբաթաթերթ, Փարիզ, Ա. տարի, թ. 20 (Ապրիլ 24, 1954), էջ 4։

ԹԵՐԶԵԱՆ ԹՈՎՄԱՍ, էջ 127

Իտալերէն

  82. Arsace II. Tragedia lirica in IV atte. Poesia (en italien et armռnien). Constantinople. Imp. Kirichjian, 1871. 111 p. (see A. Salmasian, Bibliographie de l’Armռnie, Erevan, 1969, p. 305.

ԹԷՔԷԵԱՆ ՎԱՀԱՆ, էջ 128

Անգլերէն

  83. “Rebellion Divine” & “The Church of Armenia”, tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No. 17 (1952), pp. 89-91.

Թիւ 519։ Տրուած է առանց թուականի։ Տպուած է 1951-ին։

Ֆրանսերէն

  84. “Cette Nuit ton souvenir” [Քու յիշատակդ այս գիշեր], “Dans la forêt” [Անտառին մէջ], թրգմ. Եդուարդ Սիմքէշեան, Տարեցոյց Ս. Փրկիչ հիւանդանոցի, Պոլիս, 1935, էջ 110-111։

Խմբագրութիւնը կը հաւատայ թէ Ե. Սիմքէշեան պատրաստած է կարեւոր ծաղկաքաղ մը մեր լաւագոյն քնարերգակներէն։ Արդեօք լոյս տեսա՞ծ է այդ ժողովածոն. մեզի անյայտ է։

Սպաներէն

85. “Memoria”, trad. de Alicia Ghiragossian. Կաճառ, թ. 30-31 (1967), էջ 15։

Կայ կենսագրական հակիրճ ակնարկ։

Արաբերէն

85. «Անունդ», թրգմ. Սաիտ Աքլ, Պէյրութ, 1936։

  Կը յիշատակէ թարգմանողը ինք, առանց տարի եւ աղբիւր նշելու (Տես՝ Սփիւռք շաբաթ., Զ. տարի, թ. 2 [18 Յունուար, 1964], էջ 4-5)։

ԹՈԹՈՎԵՆՑ ՎԱՀԱՆ, էջ 131

Անգլերէն

  86. “Jonathan’, tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No. 13 (1951), pp. 52-57.

ԹՈՒՄԱՆԵԱՆ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ, էջ 131

Անգլերէն

87. “Nazar the Brave”, Arm. Rev., No. 3 (1948), pp. 21-26.

87. b. “The Talking Fish”, tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No. 15 (1951), pp. 107-109.

Արաբերէն

88. Ախթամար, թրգմ. Ալի Քանաան (սուրիացի բանաստեղծ),

Դամասկոս, 1964-1965։ Լոյս տեսած է Սաուրա օրաթերթին մէջ։

89. «Ոսկու կարասը», թրգմ. Նիքոլա Թաուիլ, Ալ Սաղաֆալ-Ուաթանիա, Պէյրութ, թ. 19 (1969)։

90. «Ձախորդ Փանոսը», թրգմ. Նիքոլա Թաուիլ, Ալ Ախպար, Պէյրութ, 28 Սեպտեմբեր 1969։

91. «Նազար ըլշուճահ» (Քաջն Նազար), թրգմ. Աղպաշ (Յովհաննէս Աղպաշեան), Ալթարիխ ամս., Պէյրութ, 28-րդ տարի, Նոյ. 1969, էջ 71-77։

92. Անուշ, թրգմ. Նիզար Խալիլի, պատկերազարդեց Խանճեան։  Լոյս ընծայեց Յ. Թումանեանի ծննդեան 100-ամեակի Յանձնախումբը։ Հովանաւորութեամբ՝ Հալէպի Հ. Բ. Ը. Մ. ի։ Հալէպ, տպ. Ռոթոս, 1969, 60 էջ։

93. Անուշ, թրգմ. Նիզար Խալիլի, Ալթարիխ ամս., Պէյրութ, 29-րդ տարի, թ. 1 (1970), էջ 101, էջ 104-117։  Էջ 102-103 խմբագրութիւնը ունի ակնարկ Անուշի մասին։

94. Գիքոր, ռուսերէնէ թրգմ. Նիքոլա Թաուիլ, Ալթարիխ ամս., Պէյրութ, 29-րդ տարի, թ. 1 (1970), էջ 93-100։

95. «Ոսկու կարասը», թրգմ. Նիզար Խալիլի, պատկերազարդեց Լ. Խանամիրեան։ Հալէպ, տպ. Շահպա, 1968, 21 էջ։

96. Քաջն Նազար, թրգմ. Նիզար Խալիլի, պատկերազարդեց Խանճեան։ Լոյս տեսած Յ. Թումանեանի ծննդեան 100-ամեակի Յանձնախումբին ջանքերով, հովանաւորութեամբ Հալէպի Հ. Բ. Ը. Մ. ի ։ Լոյս ընծայելուն օգնեց Հայկազուն Գույումճեան։ Հալէպ, 1969, 34 էջ։

97. Սասունցի Դաւիթ, թրգմ. Նիզար Խալիլի, պատկերազարդեց Խանճեան։ Լոյս ընծայեց Յ. Թումանեանի ծննդեան 100-ամեակի Յանձնախումբը։ Հովանաւորութեամբ Հալէպի Հ. Բ. Ը. Մ. ի։ Հալէպ, 1969, 74 էջ։

98. «Ուլիկ աղբէր», թրգմ. Նիզար Խալիլի, պատկերազարդեց Յակոբ Միքայէլեան։ Հալէպ, անթուական, 26 էջ։

Իր մասին

Արաբերէն

99. Տաքրուպ, Մահմուտ, «Յովհաննէս Թումանեան - հայ ժողովուրդի գրագէտը», Ալթարիխ ամս., 29-րդ տարի թ. 1 (1970), էջ 86-89։

ԻՆՏՐԱ, էջ 141

Անգլերէն

  100. Poladian Vahan A., The Philosophy of Indra, as expressed in his book Nerashkharh, Beirut, 1952, 62 type-written pages.

Ներկայացուած է որպէս Մագիստրոս Արուեստիցի աւարտաճառ՝ Պէյրութի Ամերիկեան Համալսարանի Փիլիսոփայութեան Բաժանմունքին։

ԻՍԱՀԱԿԵԱՆ ԱՒԵՏԻՔ, էջ 141

Անգլերէն

101. “Captain Khazar”, tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No.

2 (1948), pp. 38-54.

102. “Ghengiz Khan”, Ibid., No. 23 (1953), pp. 106.

103. “Parounak Holds up a Caravan”, tr. by J. G. Mandalian, Ibid.,

No. 3 (1948), pp. 10-17.

104. “The Secret of Hagop Vartabed”, tr. by James G. Mandalian,

Ibid., No. 38 (1957), pp. 43-51.

105. Թիւ 620 ա։ Նոյն թարգմանողին կողմէ՝ Եղիշէ Պ. Չրաքեան, վերահրատարակուած է Հայաստանեայց Եկեղեցի ամսաթերթին մէջ (Նիւ Եորք, ԼԵ. տարի, 1973, էջ 145), վերնագիրին մէջ փոքր փոփոխութեամբ՝ “Our Chroniclers and our Troubadours”.

Ֆրանսերէն

106. “Le Foyer Paternel”, trad. A. Tchobanian.

Ապագայ, 26-րդ տարի, թ. 98 (26 Մարտ, 1947), էջ 4։

Արաբերէն

Թ. 633. Իսահակեանի այս գործը լոյս տեսած է Հալէպ եւ ո՛չ թէ Պէյրութ, ու թարգմանողներն են Բարսեղ Չաթոյեան եւ Խայրէտ էլ Տին Էլէսէտի։ Տպ. Ալ-Նահտա, 24 էջ եւ ոչ թէ 23 էջ։

Բ. տպագրութիւնը 1952-ին, Հալէպ։

Գրախօսականներ գրած են։

107-109. Ֆուատ Պուսթանի, Պէյրութի Էլ Մէքշուֆ գրական հանդէսին մէջ եւ Մուհամմէտ էլ Պիզմի՝ Դամասկոսի Արաբական Գիտական Կաճառի պաշտօնաթերթ՝ Ալ Մաճմուհ Ալ Ուլմիլ Արապիի 1944-ի Յուլիս-Օգոստոս միացեալ թիւին մէջ (էջ 7-8)։

Այս վերջին յօդուածին թարգմանութիւնը (որոշ յապաւումներով) կատարած է Սուին Չուլճեան եւ լոյս ընծայած Դէպի Երկիր պարբերագիրքին մէջ (Հալէպ), Ա. տարի, պրակ Գ. (Հոկտ. 1945), էջ 139-140։

110-112. «Մօր Սիրտը», թրգմ. Հայրապետ Շահոյեան, Ալնահար օրաթերթի յաւելուած, թ. 9536 (5 Յունիս 1966)։

Արտատպած է Նայիրի շաբաթաթերթը (Պէյրութ), ԺԴ. տարի, թ. 4 (19 Յունիս, 1966), էջ 8։

Հայրապետ Շահոյեանի կատարած թարգմանութեան շուրջ դիտողութիւններ ըրած եւ նոր թարգմանութիւն մը հրամցուցած է Բարսեղ Չաթոյեան՝ նոյն Ալնահար օրաթերթի յաւելուածի յաջորդ շաբթուան թիւին մէջ (էջ 3)։

113. «Պանդուխտը», թրգմ. Բարսեղ Չաթոյեան, Ալժէտիտ շաբաթ. (Պէյրութ), թ. 90 (5 Յուլիս, 1953)։

114. «Միհրաս Ապի» (Հօրս արօրը), թրգմ. Աղպաշ (Յովհաննէս Աղպաշեան), Ալ-Սաղաֆալ Ուաթանիէ (Պէյրութ), Ը. տարի, թ. 2 (Փետրուար, 1959), էջ 55։

114 բ. «Կեանքից թանգ բանը», թրգմ. Բարսեղ Չաթոյեան, Զարթօնք (արաբ. յաւելուած), Պէյրութ, թ. 5951։

Իր մասին

Անգլերէն

115. Darbinian Reuben, “Avetik Issahakian and the Soviet Regime”, Arm. Rev., No. 41 (1958), pp. 24-28.

Սպաներէն

116. Jitarova S., “El Poeto Avetik Isaakian”.

Հայ Մամուլ, շաբաթաթերթ, Բ. տարի, թ. 68 (28 Դեկտեմբեր, 1946), էջ 6, թ. 69 (11 Յունուար, 1947), էջ 6։

  117. Atapekian Margarita, “El Gran Poeta Avedik Isaakian”, Ibid., No. 82 (19 April 1947), p. 6.

Արաբերէն

118. «Բանաստեղծը՝ զոր կորսնցուց հայ ժողովուրդը», Ալ Սաղաֆալ Ուաթանիէ (Պէյրութ), թ. 11 (1957)։

119. «Գրականութեան եւ բանաստեղծութեան վարպետ՝ Հայաստանի մէջ - Աւետիք Իսահակեան մահացաւ (Աբու Լալայի հեղինակը)», Զարթօնք (արաբ. յաւելուած), Պէյրութ, թ. 5951։

ԽՐԻՄԵԱՆ ՀԱՅՐԻԿ, էջ 155

Ֆրանսերէն

  120. Tchobanian Archag, “l’Apôtre de l’Arménie Contemporaine: Sa Sainteté Mgrditch Khrimian”. Mercure de France, Paris, 15 Nov. 1906, pp. 181-201.

ՅԱԿՈԲ ՅԱԿՈԲԵԱՆ, էջ 165

Սպաներէն

121. “Murieron... No se Perdrieron!... ”, trad. Esteban Kalaidjian. Հայ Մամուլ, Գ. տարի, թ. 114 (29 Նոյեմբեր, 1947), էջ 11։

ՀԱՅԿԱԶ ԱՐԱՄ, էջ 167

Անգլերէն

  122. “The La Rosa Family”, tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No. 6 (1949), pp. 98-103.

123. “The Voice of the Race”. tr. by James G. Mandalian, Ibid., No. 12 (1950), pp. 33-43.

Էջ 44-ի վրայ կայ հակիրճ ակնարկ։

124. “In the Name of the Father”, Ibid., No. 18 (1952), pp. 67-74.

125. “The Misunderstanding”, Ibid., No. 20 (1952), pp. 53-58.

126. “In the Mountains of Kurdistan”, Ibid., No. 28 (1954), pp. 91-97.

127. “My Beloved Qarahissar: When that Day Comes”, Ibid., No.

40 (1957), pp. 96-98.

ՄԱԼԷԶԵԱՆ ՎԱՀԱՆ, էջ 173

Անգլերէն

128. “Vahan Malezian, AGBU and National Leader, Celebrates 90th Birthday’, Hoosharar, New York, vol. XLVIII, No. 19, (Oct. 1, 1961), p. 4.

ՄԱՌՔ ՀԱՅԿԱՆՈՅՇ, էջ 176

Ֆրանսերէն

129. “Langueur” [թախիծ], թրգմ. Եդուարդ Սիմքէշեան, Հայ կին (Կ. Պոլիս), ԺԱ. տարի, թ. 23 (1 Դեկտեմբեր 1930), էջ 4215։

ՄԱՀԱՐԻ ԳՈՒՐԳԷՆ, էջ 175

Անգլերէն

130. “The Blindman sees”, Arm Rev., No. 35 (1956).

ՄԻՍԱՔԵԱՆ ՇԱՒԱՐՇ, էջ 179

Իր մասին

Անգլերէն

131. Torossian S., “S. Missakian”, Cauc. Rev., No. 4 (1955), p. 158.

132. Mandalian James G., “Shavarsh Missakian”, Arm. Rev., No. 40 (1957), pp. 54-60.

Ֆրանսերէն

133. թ. 817։ Յօդուածագիրն է Կարապետ Փօլատեան։ Հայաստան, նոր շրջան, թ. 7։

Սպաներէն

134. Burunsuzian Hagop, “O. Jornalista Chavarch Missakian”. Կամք, Ժ. տարի, թ. 2 (1958), էջ 32։

ՄՈՒՐԱՑԱՆ, էջ 180

135. Թիւ 820։ Կը յիշատակուի Գէորգ Մարզպետունի վէպին ԺԲ. գլուխին թարգմանութիւնը։ Աղբիւրն է Hairenik Weeklyն։

Մուրացանի այս պատմական վէպին թարգմանութիւնը սկսած է Arm. Rev. ի 1952-ի աշնան թիւէն (թ. 17, էջ 143-157) եւ շարունակուած մինչեւ 1955-ի թիւը (թ. 31, էջ 135-144)։

Թարգմանողն է Ճէյմս Ճ. Մանտալեան։ Կ՚ենթադրենք, որ վէպին ամբողջական թարգմանութիւնն է։

  Թարգմանութեան սկիզբը գրուած է՝ Classic Books in Serial Form. Gevork Marzbedouni, A. Historical Novel (trans. from the Armenian).

Սկիզբը կայ կենսագրական կէս էջնոց ակնարկ մը Մուրացանի մասին։

ՆԱԶԱՐԵԱՆՑ ՀՐԱՆՏ, էջ 181

Սպաներէն

136. “La Sangre demiraza”, trad. de Alfonso Maseras. Կաճառ, Գ. տարի, թ. 6 (Յունուար-Դեկտեմբեր, 1956), էջ 49-51։

Վերջաւորութեան կայ կենսագրական հակիրճ ակնարկ։

Իտալերէն

Իր մասին

137. Cardile, Enrico, “Un Simbolista Armeno: Hrand Nazariantz, Apruptium, No. 21, 1913բ 1914բ

Յօդուածին թարգմանութիւնը լոյս տեսած է Թէոդիկի Ամէնուն Տարեցոյցը ին մէջ (Կ. Պոլիս, 8-րդ տարի, 1914, էջ 146-152)։

Ֆրանսերէն

138. Շնիպերժէ, Ա. «Համաշխարհային քնարականութիւնը – Հրանտ Նազարեանց», Cahiers Idéalistes, խմբ. Էտուար Տիւժարտէն, 1923, Մայիս 8։

Յօդուածը թարգմանած եւ Հայ կին (խմբ. ՝ Հայկանոյշ Մառք) կիսամսեային մէջ լոյս ընծայած է Յուլիանէ Սարգիսեան, (Դ. տարի, թ. 18 [1 Սեպտ. 1923], էջ 1439-1442)։

ՆԱԼԲԱՆԴԵԱՆ ՄԻՔԱՅԷԼ, ԷՋ 185

Անգլերէն

139. “Liberty”, Հայ Օգնութեան Միութիւն, պարբերաթերթ (Պոսթըն), ԺԶ. տարի, թ. 4(64), 1955, Հոկտեմբեր, էջ 56։ Հաւանաբար արտատպում է։ Կայ հակիրճ ակնարկ Նալբանդեանի մասին։

ՆԱՐՊԷՅ ԽՈՐԷՆ, էջ 188

Ֆրանսերէն

  140-141. “Le vent de la Patrie”, “Vivons Arméniens”, “Le Murmure du Patient”, trad. par Vaskène Aykouni. Հայ Գիր ամսագիր (Պէյրութ), Ա. տարի, թ. 3 (Յունիս, 1939), էջ 68-70։

Իր մասին

Ֆրանսերէն

142. Aykouni Vaskène, “Monseigneur Nar Bey”, Ibid., pp. 65-68.

ՇԱՆԹ ԼԵՒՈՆ, էջ 197

Անգլերէն

143. Ըստ Նաւասարդ տարեգիրքի խմբագրութեան (Դ. Վարուժան եւ Յ. Ճ. Սիրունի) յիշատակութեան, Հին Աստուածները թարգմանուած է անգլերէնի (1914, էջ 272)։

144. The Princess of the Fallen Castle. A drama in Four Acts. Tr. by Hagop Baytarian. Boston. The Christopher Publishing House, 1929, 133 p.

145. “The Women” Arm. Rev., No. 5 (1949), pp. 3-26. Կայ նկարը եւ կէս էջնոց ակնարկ, էջ 26։

Իտալերէն

  146. Gli Antichi Dei, di Levon Sciant. Tradotto da Giacomo Monico. Interprete Sig. Greggo Laca, armeno, R. Remporat and Figlio. Editori. Milano, Stabilimento Tipo - Litografico Perego 1917, 127 p.

Իր մասին

  147. Panian Karnig, “The Late Levon Chant”, Arm. Rev., No. 17 (1952), pp. 35-42.

ՇԻՐԱԶ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ, էջ 197, 313

Սպաներէն

148. “El Aguila y el Mosquito” (fabula), trad. Zohrab Der Jachadurian. Կաճառ, Ա. տարի, թ. 3 (Յուլիս-Սեպտեմբեր, 1954), էջ 197։

Արաբերէն

149. Թ. 947. «Սիամանթօ եւ Խճեզարէ», թարգմ. Նիզար Խալիլի, Ալուրուտ, (Պէյրութ), 1961-ի համարներուն մէջ։

Առանձին հատորով լոյս ընծայուած է Սիամանթոյի եւ Խճեզարէի սիրոյ պատմութիւնը վերնագիրով՝ նոյն թարգմանողին կողմէ (Պէյրութ, 1962)։

Վերամշակուած եւ Բ. տպագրութեամբ լոյս ընծայուած՝ նոյն թարգմանողին կողմէ (Հալէպ, 1967)։

Գրախօսական

150. Ղզէմ, Ապպաս Մէհտի, «Վկայութիւն մը Շիրազի սիրավէպի մասին», Սփիւռք շաբաթաթերթ, Գ. տարի, թ. 49-52 (31 Դեկտեմբեր, 1961), էջ 37։ Կը պարունակէ թէ՛ յօդուածին արաբերէն բնագիրը եւ թէ թարգմանութիւնը։

«Շիրազի նամակը իր թարգմանիչին», նոյն, Դ. տարի, թ. 9 (8 Մարտ, 1962), էջ 1։

ՇԻՐՎԱՆԶԱԴԷ, էջ 198

Ֆրանսերէն

151. “Fatma et Assad”, Trad. Serge d’Herminy, Paris, Les Milles  Nouvelles Nouvelles. No. 22, 125 p.

Անգլերէն

152. “Fatma and Assad”, tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No.  9 (1950), pp. 54-65.

Վերջաւորութեան կայ կենսագրական հակիրճ ակնարկ։

ՈՐԲԵՐԵԱՆ ՌՈՒԲԷՆ, էջ 202

153. Թիւ 978 բ. ։ “Le chemin de mon village”, Ա. Նաւարեանի թարգմանութիւնը արտատպած է Հայաստան ամսաթերթը, Ա. տարի, թ. 8 (Օգոստոս, 1939), էջ 8-9։

ՈՒՂՈՒՐԼԵԱՆ ՄԻՀՐԱՆ, էջ 276

Ֆրանսերէն

154. Réveil (Անդրադարձում) եւ Flirt (Եզերանք), թրգմ. Յ. Մինասեան, Սէրվէթ ֆրանսերէն թերթ, Պոլիս (կը յիշատակէ Արեւելեան մամուլը, 1903, թ. 26 [28 Յունիս], էջ 623)։

ՉԱՐԵՆՑ ԵՂԻՇԷ, էջ 203

155. Թիւ 986։ “J’aime ma douce Armռnie” քերթուածը արտատըպած է Հայաստան ամսաթերթը (Ա. տարի, թ. 3 [Մարտ, 1939], էջ 9)։

Իր մասին

155 b. Saroyan William, “Hayastan and Charentz”, Arm. Rev., No. 28 (1954), pp. 12-16.

ՉՕՊԱՆԵԱՆ ԱՐՇԱԿ, էջ 212

156. Թ. 1005. Գրախօսական Յակոբ Քիւֆէճեանի (Օշական) կողմէ։ Տես Նաւասարդ տարեգիրք, Պոլիս, Ա. տարի, 1914, էջ 258։

Սպաներէն

157. “La Primera Carta”, Trad. por Berg Agemian. Հայ Մամուլ, Բ. տարի, թ. 69 (11 Յունուար, 1947), էջ 6.

158. “Alma de Ninos”. Նոյն, թ. 70 (18 Յունուար, 1947), էջ 6. թ. 71. էջ 6. թ. 72, էջ 6. թ. 73, էջ 6. թ. 74, էջ 6։

Արաբերէն

159. «Երջանկութիւնը», թրգմ. Բարսեղ Չաթոյեան, Ալուաթան օրաթ., Հալէպ, Ա. տարի, թ. 151 (22 Փետրուար 1953), էջ 4։

Սկիզբը կայ կենսագրական ակնարկ։

Իր մասին

Ֆրանսերէն

  160. Minot A., “Archag Tchobanian”, Le Vert, Paris, 1918, Mai- Juin.

  161. Herminy, Serge d’, Notice biographique et bibliographique sur A. Tchobanian, Paris, 1925, 17 p.

  162. Jubilռ des 65 annռes d’activitռ littռtaire du grand poՌte armռnien Archag Tchobanian. Paris, Imp. Araxes, 1950, 96 p.

Անգլերէն

163. Buss Kate, “Archag Tchobanian”, Armenian Herald, Boston, 1917, Vol. I.

Սպաներէն

  164. Sarafian Jorge, “Archag Chobanian”, Կաճառ, Ա. տարի, թ. 3 (Յուլիս-Սեպտեմբեր, 1954), էջ 164-171։

165. Յօդուածը կը պարունակէ նաեւ Ա. Չօպանեանէն երկու քերթուածի թարգմանութիւն [“A Mi Madra” եւ “Cancion de Cuna a la Madre Armenia”].

ՊԱՐԹԵՒԵԱՆ ՍՈՒՐԷՆ, էջ 232

Անգլերէն

166. “A Drop of Water”, Tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No. 19 (1952), pp. 13-17.

ՊԱՐՈՆԵԱՆ ՅԱԿՈԲ, էջ 232

167-172. Թ. 1211. Անդրադարձ եւ գրախօսականներ.

Ծառուկեան Անդրանիկ, «Ապրիս, Նիզար Խալիլի», Նայիրի շաբաթ., Պէյրութ, ԺԱ. տարի, թ. 21 (13 Հոկտեմբեր, 1963), էջ 8։

Չաթոյեան Բարսեղ, «Ճշդումներ», նոյն, ԺԲ. տարի, թ. 16 (6 Սեպտեմբեր, 1964), էջ 4-5։

«Նիզար Խալիլի պատասխանը», նոյն, թ. 21 (Հոկտեմբեր, 1964), էջ 8։

Մէյսար, Օրհան, «Մեծապատիւ մուրացկաններ». նոյն, ԺԲ. տարի, թ. 28 (22 Նոյեմբեր, 1964), էջ 8։

  Մունէճճէտ, տոքթ. Սալահ, Հայաթ օրաթերթ, Պէյրութ, թ. 5466 (8 Փետրուար, 1964), էջ 6։

Սիպայի Մեթր Ֆատէլ, Պարգ էլ Շիմալ, Հալէպ։

173. «Ալ մութասաուիլուն ալ մուհթարամուն» (Մեծապատիւ մուրացկաններ), թրգմ. Աղպաշ (Յովհաննէս Աղպաշեան), Ալսաղաֆալ Ուաթանիա ամս., Պէյրութ, Է. տարի, թ. 4 (Ապրիլ, 1958), էջ 4143։  Սկիզբը կայ կենսագրական հակիրճ ակնարկ։

Իր մասին

Ֆրանսերէն

  174. Macler, Frederick, “La Littérature Moderne [Raffi, Baronian, Marie Sevadjian]”, Revue Foi et Vie, 1906, 16 Juillet.

175. Feydit, Frռderick, “La Comédie et la Satire en Arménie-Baronian et Odian”, Pazmaveb, Venice, 1960-1961.

Կը յիշատակուի այս աղբիւրը Ե. Օտեանի պարագային (թ. 1524), սակայն չէ յիշատակուած Յ. Պարոնեանի պարագային։

ՊԱՐՍԱՄԵԱՆ ՄԵՐՈՒԺԱՆ, էջ 234

176-177. “Vibrations” (Թրթռումներ), թրգմ. Flagey Etienne, Մասիս շաբաթաթերթ, Պոլիս, 1903, էջ 166.

Աղեքսանդր Փանոսեան այս թարգմանութեան առիթով դիտողութիւններ կ՚ընէ եւ նոր թարգմանութիւն մը կը հրամցնէ Մասիսի ընթերցողներուն (նոյն տարի, էջ 180)։

178. “Flora”, Trad. A. Navarian.

Մեր տարեցոյցը, Պոլիս, Գ. տարի (1912), էջ 96։

ՊԷՇԻԿԹԱՇԼԵԱՆ ՄԿՐՏԻՉ, էջ 237

179. Թիւ 1242։ Արտատպած է Հայաստան ամսաթերթը, Ա. տարի, թ. 2 (Փետրուար 1939), էջ 8։

ՊԷՇԿԷՕԹԻՒՐԵԱՆ ԳԱՐԵԳԻՆ, էջ 239

180. Թ. 1259 բ։ Le Pipeau. Արտատպած է Հայաստան ամսաթերթը, Ա. տարի, թ. 7 (Յուլիս, 1939), էջ 10։

ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ ՌԵԹԷՈՍ, էջ 90

181. “Elégie” (Fragment), թրգմ. Արմէն Տօրեան, Ովասիս, անկախ ամսաթերթ, Նիկոսիա (Կիպրոս), Ա. տարի, թ. 9-10 (ՅունուարՓետրուար, 1929), էջ 157։

ՍԻԱՄԱՆԹՕ, էջ 249

Անգլերէն

  182. Blackwell, Alice S., “An Armenian Poet: Siamanto”, Boston, Poet Lauret, 1917, vol. 28, p. (Salmaslian, p. 387).

183. P. 1320. Je veux mourir en chantant. Արտատպած է Հայաստան ամսաթերթը։ Ա. տարի, թ. 4 (Ապրիլ, 1939), էջ 14։

ՍԻՊԻԼ, էջ 254

Ֆրանսերէն

184. “L’Encens” - “Tes Yeux”, Trad. Vaskène Aykouni. Հայ Գիր, Ա. տարի, թ. 4 (Յուլիս, 1939), էջ 94։

Արաբերէն

185. «Նոր տարուան գիշեր», թրգմ. Բարսեղ Չաթոյեան, Ալհայաթ օրաթ., Պէյրութ, 1958։

Ֆրանսերէն

Իր մասին

186. Aykouni Vaskène, “Sibylle”. Հայ գիր, Ա. տարի, թ. 4 (1939), էջ 89-93։

ՍՎԱՃԵԱՆ ՄԱՐԻ, էջ 257

Թ. 1354 (Գրաւ) եւ թ. 1356 Un Paré նոյն գիրքն են։ Ֆրանսերէնը իր մէջ ունի վրիպակ։

Un Pari, Trad. de l’Armռnien par Frռderik Macler. Paris, Nouvelle Revue, 1902, Juin.

Իր մասին

Տես՝ Յ. Պարոնեան, թ. 174։

ՍՐՈՒԱՆՏՁՏԵԱՆՑ ԳԱՐԵԳԻՆ, էջ 257

Ֆրանսերէն

  187. Contes Arméniens, Trad. de l’Arménien par Frederick Macler, Paris, Ernest Leroux, 1905, 194 p.

Անգլերէն

188. “Hazaran Bulbul”, Tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No.  8 (1949), pp. 152-154.

ՎԱՐՈՒԺԱՆ ԴԱՆԻԷԼ

Անգլերէն

189. “Original Translations from D. Varoujan”, Tr. by Aram Tolegian, Arm. Rev., No. 25 (1954), pp. 37-54.

Թարգմանուած քերթուածներն են։

  Vahakn, A Going to Battle, Cadavers on the Wagon, To the Statue of Beauty, Oriental Bath, the Flickering Lamp, The Working Woman, To the Muse, Tillers, First Sprouts, the Ripe Field, Wheat Seas. Իւրաքանչիւր քերթուած ունի բացատրական մաս։

Սկիզբը կայ խմբագրական ակնարկ Դ. Վարուժանի մասին, իսկ էջ 40-ի վրայ հակիրճ ակնարկ մը Ա. Թոլիկեանի մասին։

Ֆրանսերէն

190. Թ. 1385։ “Les Montagnes Natales”.   Արտատպած է նաեւ Հայաստան ամսաթերթը, Ա. տարի, թ. 4 (Ապրիլ, 1939), էջ 13-14:

Թիւ 1450։ Ունի էջերու պակաս յիշատակում։ Ամբողջականն է՝ Revue des Revues 1896, թ. 23, էջ 457-465. թ. 24, էջ 562-569, 1897. թիւ 1, 73-81. թ. 2, էջ 158-166. թ. 3, էջ 270-78 (տե՛ս Հանդէս ամսօրեայ, ԻԸ. տարի, 1914, թ. 7, էջ 445)։

Սպաներէն

191. “El descreido”, trad. E. Balayan. Կաճառ, Ա. տարի, թ. 3 (Յուլիս - Սեպտեմբեր, 1954), էջ 195։ Կը հետեւի կենսագրական հակիրճ ակնարկ մը։

192. “La Obrera”, Trad. Kevork Philibossian. Հայ մամուլ, Գ. տարի, թ. 146 (24 Յուլիս, 1948) էջ 6։

Արաբերէն

193. «Կարօտի նամակ», թրգմ. Բարսեղ Չաթոյեան, Սաութ Էլթաղատտոմ օրաթերթ, Հալէպ, թ. 225 (30 Հոկտեմբեր 1950), էջ 3։ Լոյս տեսած է նաեւ Պէյրութի Ալժարիտա օրաթերթին մէջ (թուականը անյայտ)։

194. «Պատուէր», թրգմ. Բարսեղ Չաթոյեան, Ալպարիտ էլ Սուրի, գրական ամսաթերթ, Հալէպ, 16 Մարտ 1953։

195. «Վարուժանի բանաստեղծական երկերէն կտորներ» («Դիակի սայլը», «Ցորեանի ծովեր») եւ ուրիշ քերթուած մը, Ալնահար օրաթերթի գրական յաւելուած, Պէյրութ, թ. 9014 (1965)։

Իր մասին

196. “Daniel Varoujan”, Revue Quarterly of the Israel Oriental University, 1959, Vol. IX, No. 3.

(Տես՝ Սալմասլեան, էջ 403)։

ՐԱՖՖԻ, էջ 270

Գերմաներէն

  196. բ. Khent, Wien, 1905, 527 էջ։ Խմբ. ՝ Հերման Ֆոն Շթատէն (Տես՝ Րաֆֆի, Փարիզ, 1937, էջ 167)։

Թիւ 1448։ Խմբ. ՝ Լէօ Ռուբէնլին՝ նոյնինքն Աբգար Յովհաննէսեանն է։ Ճշդումը կատարած է տոքթ. Արտաշէս Աբեղեան (նոյն, էջ 166)։

197. Armeniens Leid, թրգմ. Պասքալ Օհանեանց (Տես՝ Ա. Ահարոնեան, թիւ 33)։ Րաֆֆիէն ունի երեք կտորի թարգմանութիւն՝

«Սովը», «Բիբի-Շարապանի»ն եւ «Խաչ-փուշ»ը։ Կայ նաեւ կենսագրական ակնարկ։

Անգլերէն

  198. “Classic Books in Serial Form - Samuel. A Historical Novel of Armenia 366-400 A. D. ” Tr. by James A. Tashjian, Arm. Rev. No. 1-16 (1948-1951).

Ա. թիւի էջ 130-ին վրայ կայ Րաֆֆիի նկարն ու իրեն նուիրուած հակիրճ ակնարկ։

Սպաներէն

199. “El Arax” (Fragmento). Կամք, Բ. տարի, թ. 4-6 (Յուլիս-Դեկտեմբեր, 1950), էջ 85։

Իր մասին

Ֆրանսերէն

200. Aykouni Vaskène, “Raffi”.  Հայ գիր, Ա. տարի, թ. 5-6 (Օգոստոս-Սեպտեմբեր, 1939), էջ 113-118։

201. Kazazian Hranouch, “Raffi”. Հայաստան, Ա. տարի, թ. 6 (Օգոստոս, 1947), էջ 4-5։

Սպաներէն

202. Apeghian Ardaches, “Raffi”. Կամք, Բ. տարի, թ. 4-6, էջ 81-84։

Րաֆֆիի համառօտ մատենագիտութիւնը պատրաստած է

Հրանտ-Սամուէլ, Րաֆֆի [կեանքը-գրականութիւնը-յիշողութիւններ], հրատ. ՝ Րաֆֆիի Ծննդեան 100-ամեակի Կազմակերպիչ Յանձնաժողովի (Փարիզ, տպ. Խ. Մաթիկեան, 1937), էջ 162-167։

ՌՈՒՍԻՆԵԱՆ ՆԱՀԱՊԵՏ, էջ 243

Անգլերէն

203. “Cilicia”, Tr. by E. Rice, Armenia, Boston IV (1910), No. 4, p. 7.

ՓԱՓԱԶԵԱՆ ՎՐԹԱՆԷՍ, էջ 277

Անգլերէն

  204. “The Naked Dervish”, Tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No. 20 (1952), pp. 31-32. Կայ հակիրճ ակնարկ գրողին մասին։

ՕՏԵԱՆ ԵՐՈՒԱՆԴ, էջ 281

Անգլերէն

  205. “A Mission to Dzabelvar”, Tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No. 18 (1952), pp. 4-27. Էջ 3-4 կայ ակնարկ ընկ. Փանջունիի մասին։

ՉՅԻՇԱՏԱԿՈՒԱԾ ԴԷՄՔԵՐ

Նման լուրջ մատենագիտական աշխատասիրութեան մը մէջ՝ երբ աննշան գրողներ, ինչպէս Վարդգէս Գարակէօզեան (էջ 163), Վահրամ Ապրիսեան (էջ 83), Հայկազ Գալուստեան (էջ 92), եւլն., ընդունուած են, ցաւալի է, որ անտեսուած են վաւերական գրագէտներ, ինչպէս՝ Համաստեղ, Յ. Օշական, Մ. Իշխան, Եդուարդ Պօյաճեան, Շ. Շահնուր, եւլն. ։ Մեր պրպտումներուն ընթացքին՝ վերոյիշեալ գրագէտներէն կատարուած թարգմանութիւններու հանդիպեցանք, զորս կը յիշատակենք այստեղ՝ այբուբենական կարգով։

ԳԵՂԱՐԴ ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ

(ՏՈՔԹ. ՅԱՐՈՒԹԻՒՆ ԳԱԶԱՆՃԵԱՆ)

Արաբերէն

206. «Փլած կամուրջը», թրգմ. Շաթօ Շաթոյեան (Բարսեղ Չաթոյեան), Ալատիպ, գրակ. ամսաթերթ, Պէյրութ, 17-րդ տարի, թ. 6 (Յունիս, 1958), էջ 48։

Հեղինակին անունը սխալմամբ գրուած է Գառնիկ Գազանճեան։

207. «Մեծ մօրս շալը», թրգմ. Շաթօ Շաթոյեան (Բարսեղ Չաթոյեան), նոյն, 18-րդ տարի, թ. 3 (Մարտ, 1959), էջ 18-19։

ԴԱՐԵԱՆ ԱՐՄԷՆ

Արաբերէն

  208. «Մին աճլի նասրէն» [Պատերազմի համար], թրգմ. Աղպաշ (Յովհաննէս Աղպաշեան), Ալսաղաֆա ալուաթանիա [Մշակութային ամսաթերթ], Պէյրութ, Ը. տարի, թ. 3-4 (1959), էջ 59-61։

ԹՕՓԱԼԵԱՆ ԲԻՒԶԱՆԴ

Ֆրանսերէն

209. Marie Atmadjian - Le Chevalier, “P. Topalian”. Ապագայ շաբաթաթերթ, Փարիզ, 25-րդ տարի, թ. 16 (25 Յուլիս, 1945), էջ 4։ Նոյն էջին մէջ կայ Թօփալեանէն ֆրանսերէնով քերթուած մը՝ Soif de l’lnconnu [Անծանօթին ծարաւը]։

ԻՇԽԱՆ ՄՈՒՇԵՂ

Անգլերէն

210. “The boy from the Orphanage”, Arm. Rev., No. 17 (1952), pp. 14-20.

Թարգմանութեան տակ կայ հակիրճ ակնարկ մը Իշխանի հրատարակած երկերուն մասին։

ԼԱՍ (ԼՈՒԻԶԱ ԱՍԼԱՆԵԱՆ)

Սպաներէն

211. “Malà” (un fragmento del poema homonimo), Trad. Esteban Kalaidjian. Հայ մամուլ, Բ. տարի, թ. 96 (26 Յուլիս, 1947), էջ 6։

Իր մասին

Սպաներէն

212. “Luisa Aslanian” (Las), Trad. Susana G. de Chalian. Նոյն, էջ 6-7։

ՀԱՄԱՍՏԵՂ

Անգլերէն

213. “Uncle Kar”, Arm. Rev., No. 1 (1948), pp. 86-88.

214. “Mitcho”, Ibid., No. 3 (1948), pp. 95-104.

215. “The Kiss”, Ibid., tr. by J. G. Mandalian, No. 6 (1949), pp. 3-23.

216. “The Pigeons”, Tr. by J. G. Mandalian, Ibid., No. 15 (1951), pp. 3-20.

217. “Oh For Those Good Old Days”, Ibid., No. 25 (1954), pp. 61-66.

ՊԷՐՊԷՐԵԱՆ ՄԱՆՆԻԿ

Անգլերէն

218. “Evening in Venice”, Ibid., pp. 27-29.

219. “To the Poet Siamanto”, Arm. Rev., No. 5 (1949), p. 127.

Յունարէն

220. Արեւաշող իմ ճամբան (Արեւով լուացուած), թրգմ. Փաւլոս Ղնեւթոս, Աղեքսանդրիա, 1945։

Բովանդակութիւն.

Նախաբան թարգմանիչի, էջ 5։

Արեւ է, էջ 14:

Գեղեցիկ Մայիս ամսուան հետ, էջ 16:

Ձմեռնային անտառներ, էջ 18:

Անտառի սարսուռը, էջ 20։

Մայիսի գիշեր, էջ 22։

Սիրտս թող տուի, էջ 24։

Կը ձիւնէ, էջ 26։

Կ՚անձրեւէ, էջ 28։

Անցուցած ենք, էջ 30։

Օբալիա, էջ 32։

Տղայական կիրք (մանկական ցանկութիւն), էջ 34։

Լիթի, էջ 36։

Հաճոյք, էջ 38։

Վարդի թերթ, էջ 40։

Երկու շղթաները, էջ 42։

Աշնանային առաւօտ, էջ 44։

Սիամանթօ բանաստեղծին, էջ 46։

Վրիքոլալքէս, էջ 48։

Ապրիլեան երեկոյ, էջ 50։

Սէր, էջ 52։

Հեղեղէն ետք, էջ 54։

Պալլադա, էջ 56։

Նուէր, էջ 58։

Ծաղիկներ սեղանի վրայ (կարգ մը ծաղիկներ սեղանի վրայ), էջ 60։

Հովը կը փչէ, էջ 62։

Հաճոյք, էջ 64։

Ծովային օրօր (նաւաստիական), էջ 68։

Ալիքներ, էջ 70։

Պաշտամունք, էջ 72։

Ինչ ես ըրեր սրտիս, էջ 74։

Րավասաքի, էջ 76։

Այս երեկոյ, էջ 78։

Ձիւնոտ գիշեր, էջ 80։

Խոշոր ծառերուն տակ, էջ 82։

Հրաշքը, էջ 84։

Կանաչին վրայ ընկողմանած, էջ 86։

Ձկնորսները, էջ 88։

Աշուն, էջ 90։

Կիները որոնք կը խնդան, էջ 92։

Իր մասին

Ֆրանսերէն

221. Yorick, “Mannig Berbռrian”.

Շինարար, Փարիզ, Զ. տարի, թ. 52 (Փետրուար, 1961)։

ՊՕՅԱՃԵԱՆ ԵՐՈՒԱՆԴ

Անգլերէն

222. “The Arab Urchin”, Arm. Rev., No. 40 (1957), pp. 61-64.

223. “Restaurateur Gazar”, Arm. Rev., No. 48 (1960), pp. 68-71.

ՏԱՐՕՆԵԱՆ ԵՐՈՒԱՆԴ

Անգլերէն

224. “Sheikh Fakhreddin’s Christmas Present to the Armenian People”, Tr. by James G. Mandalian, Arm. Rev., No. 17 (1952), pp. 78-81.

ՕՇԱԿԱՆ ՅԱԿՈԲ

Անգլերէն

  225. “The Women Who Fell from Heaven”, Arm. Rev., No. 3 (1948), pp. 52-55.

* * *

Հոս կ՚ուզենք անդրադառնալ կարեւոր հարցի մը։ Ունինք հայ գրողներ, որոնք իրենց գրական սկզբնաւորութիւնը կատարած են հայերէնով, եւ սակայն, հետագային պայմաններու բերումով՝ սկսած են ստեղծագործել օտար լեզուներով։ Այս է պարագան, օրինակ՝ Մերուժան Պարսամեանի, Ղեւոնդ Մելոյեանի, Լեւոն Զ. Սիւրմէլեանի եւ մասամբ՝ Շահան Շահնուրի։ Կ՚ենթադրենք որ իրենց հայերէն ստեղծագործութիւններով կը պատկանին հայ գրականութեան, իսկ օտար լեզուներով ստեղծագործութիւններով՝ օտար գրականութեանց։ Կազմողները ընդունած են Մերուժան Պարսամեանը (էջ 234), գիտութեամբ թէ անգիտութեամբ, չենք գիտեր, սակայն ճիշդ շարժած են։ Լեւոն Զ. Սիւրմէլեանի Լոյս զուարթը մեր գրականութեան արժանի գործերէն է եւ հեղինակը իր այդ գործով մաս կը կազմէ հայ գրականութեան։ Լոյս զուարթէն գտած ենք թարգմանութիւն մը, զոր կը յիշատակենք։

  226-227. «Մունաժաթ պիմունասապաթ ղարս իլ շաժարա» (Ասացուածք ծառ տնկելու առթիւ), թրգմ. Բարսեղ Չաթոյեան, Նայիրի շաբ., ԺԲ. տարի, թ. 12 (9 Օգոստոս, 1964), էջ 5։

Նախապէս լոյս տեսած է Պէյրութի Ալժարիտա օրաթերթին մէջ։

 

ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ ԵՒ ՔՆՆԱԴԱՏՈՒԹԻՒՆ, Էջ 287-299, 316-320

ՉՅԻՇԱՏԱԿՈՒԱԾ ՅՕԴՈՒԱԾՆԵՐ

228. Amirian Lemyel, “Armenian Literature since 1820”, The Armenian Student, New York, April 1931, pp. 18-23.

Կը շարունակուի յաջորդ թիւին մէջ (զոր ձեռքի տակ չունինք)։

229. Armenian L,. “Dar me Grakanoutioun” by Minas Tolelian. Cauc. Rev., No. 4 (1957), pp. 134-136.

230. Brussov, Valery, “The Poetry of Armenia”, Arm. Rev. Part I, Tr. by Queenie (Pambookjian) Amirian, No. 1 (1948), pp. 93-102. Part II, tr. by Dr. Arra Avakian, No. 2 (1948), pp. 115-117. Part III, No. 3 (1948), pp. 117-129. Part IV, No. 4 (1948), pp. 104-114.

Կ՚ենթադրենք որ Բրուսովի ՝ ռուսերէնով լոյս ընծայած հայ գրականութեան ծաղկաքաղին յառաջաբանին թարգմանութիւնն է։

231. Hovian Stepan, “The History of Armenian Literature and Its Study in Soviet Armenia”, Ibid., No. 27 (1954), pp. 51-56.

232. Khatchadourian A., “The Armenian Theater through Soviet Eyes”, Cauc. Rev., No. 2 (1956), pp. 41-52.

Արտատպած է

Arm. Rev., No. 38 (1957), pp. 137-147.

233. Marcel, Luc-Andrռ, “The Armenian Poetry”, Arm. Rev., No. 29 (1955), p. 107.

234. Mekhitarian Kourken, “A Quarter Century of Armenian Literature Abroad”, Ibid., No. 23 (1957), pp. 71-82.

Ունի հետեւեալ ենթաբաժանումները–գրականութիւնը, գրողներ եւ իրենց գործերը, Լ. Շանթ, Վ. Թէքէեան, Յ. Օշական, Կ. Զարեան, Ն. Աղբալեան, Ա. Ահարոնեան, երիտասարդ գրողներ։

  235. Tchobanian Archag, “The Armenian Poetry”, Armenia, Boston, IV, 1910, No. 1, pp. 2-3. No. 2, pp. 9-10. No. 3, pp. 8-9. No. 4, pp. 14-15.

  Կը յիշատակուի այս յօդուածը կտրատուած ձեւով եւ վրէպներով (թ. 1055-57, էջ 212)։ Ամբողջութիւնը յիշատակեցինք։ Սխալ տեղ յիշատակուած է այս յօդուածը։ Պէտք է փոխադրել գրականութեան պատմութեան բաժինը։

236. Թ. 105-ը գիրքին մէջ ներմուծուելու իրաւունք չունի։ Քաղաքական բնոյթով յօդուած մըն է (The Armenian Question and Europe)։ Հետաքրքրուողներուն համար նշենք, որ լոյս տեսած է նաեւ International Monthlyի 1902-ի Փետրուարի թիւին մէջ։

237. Torossian Aram, “The Mekhitarist Academy at St. Lazarus”, The Armenian Student, New York, April (1931), pp. 10-17.

238. Torossian S., “The Sixth Congress of Young and New Authors in Armenia”, Cauc. Rev., No. 6 (1958), pp. 146-147.

239. Torossian Viguene, “La Critique Littéraire en Arménie” Haïastan, 12e annռe, 1958, No. 8 (Aoօt), pp. 15-16.

240. Zarian Naտri, “Les poՌtes armռniens luttent pour la paix”, La Littérature Soviétique, No. 4 (Avril, 1951, pp. 181-185.

ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ԼՈՒՍԱԲԱՆՈՒԹԻՒՆ

Մամուլին մէջ գտնուող յօդուածներու պարագային, յիշատակած ենք տուեալ թերթին խմբագիրն ու հրատարակութեան վայրը՝ երբ վերցուած յօդուածները թիւով քիչ եղած են։ Կարգ մը պարագաներու, ինչպէս The Armenian Review, ուրկէ քաղուած աղբիւրները շատ են, թերթին անունը կրճատած ենք։ Հոս ամբողջականօրէն տեղեկութիւններ կու տանք անոնց մասին։

Arm. Rev., The Armenian Review, a Quarterly, published by the Hairenik Association, Boston, Mass., U. S. A.

Այլ տեղ (տես Հասկ հայագիտական տարեգիրք, նոր շրջան, Ա. տարի, 1988, էջ 332), աւելի լայն տեղեկութիւններ տուած ենք։

Cauc. Rev., Caucasian Review, Intstitute for the Study of the USSR, Munich, Germany.

Այս եռամսեայ պարբերաթերթը սկսած է լոյս տեսնել 1955-ին։

Մեզի ծանօթ են առաջին 10 թիւերը։ Ունեցած է հինգ հոգինոց խմբագրական կազմ, որուն մէջ որպէս հայ կը նշուի Ս. Թորոսեան։

Haïastan - Revue Mensuelle de la Jeunesse Arménienne (Օրկան Հ. Յ. Դ. Նոր Սերունդի), Փարիզ (Ֆրանսա)։

Սկսած է 1939 Յունուարին եւ որոշ վերիվայումներով, արտաքին ձեւի եւ բովանդակութեան փոփոխութիւններով՝ ցարդ կը շարունակուի։ Եղած է ամսաթերթ եւ շաբաթաթերթ։ Ձեռքի տակ ունինք

Ա. տարուան 1-8 թիւերը, որոնք ամբողջովին ֆրանսերէնով են։ Բ.

Համաշխարհային պատերազմէն ետք սկսած է վերհրատարակուիլ (1947) հայերէն եւ ֆրանսերէն բաժիններով։

Հայ մամուլ, քաղաքական, գրական, ժողովրդական շաբաթաթերթ, Պոէնոս Այրէս (Արժանթին)։ Սկսած է լոյս տեսնել 1945-ին։

Ունի սպաներէն բաժին։

Կամք, պաշտօնաթերթ Արմենիա Երիտասարդաց Միութեան, Պոէնոս Այրէս (Արժանթին)։ Եռամսեայ պարբերաթերթ։ Սկսած է 1949-ին։ Ունի սպաներէն բաժին։

Կաճառ (Ateneo), պարբերաթերթ Արժանթինահայ Համալսարանականներու Միութեան, Պոէնոս Այրէս։ Սկսած է լոյս տեսնել 1954ին։