Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

 

Յայսմ ժամանակի Վասակհայկազուն, որ Գաբուռն յորջորջէր՝ վասն զիփեսայացեալ էր Աշոտոյ իշխանաց իշխանի, իշխան ապաՍիւնեաց զնա կացուցանէր՝ յարքունուստ նմա առնելովպատիւ. որ բազում ճոխութեամբ վարեալ զիշխանականպետութիւն իւր, տիրելով միանգամայն Սիսականազգին։ Բայց զմեծ սպարապետութիւնն Հայոց տայ Աշոտեղբօր իւրում Աբասայ, որ էր այր քաջանձնեայ եւթիկնաւէտ, առոյգանձն եւ գեղեցիկ հասակաւ, կորովիեւ աջողակ ՚ի պատերազմունս. որ եւ աջակցեալ իսկեղբօր իւրում Աշոտոյ զամենեսեան հնազանդէր ընդլծով ծառայութեան. ՚ի բազում կողմանս բազում անգամարութիւն ցուցեալ՝ եւ հռչակաւոր եւ հոյակապ ՚ի մէջբազմաց երեւեալ։

Բայց յետ վախճանելոյ Աշոտոյմեծի եւ հռչակաւորի իշխանի տանն Արծրունւոյ եւդնելոյ զնա ՚ի ղիրիմս հարց իւրոց՝ պայազատէրզիշխանական պետութիւնն զայն Գրիգոր որդի նորա ընդնորա, որ Դերենիկն անուանիւր։ Եւ էր նա այր սէգ եւզգաստ եւ սօս ՚ի գնացս ոտից, եւ զօրաւոր արդեամբքեւ բանիւ, եւ տնօրինէր միշտ յամենայնբարեձեւութիւնս բերիլ։ Եւ վասն զի փեսայացեալ էրնա Աշոտոյ իշխանաց իշխանի, սակս այնորիկ հայրախնամկամօք եւ խոհական սիրելութեամբ միշտ խրատ բարեացնմա մատուցանէր. որ եւ ՚ի սկզբան անդ ընկալեալ՝հլու եւ զգօն մտօք հաւանէր ընդունիլ եւ յոտինզբոլոր թշնամիս ՚ի սադրելոյ նորա կացուցանէր. եւշինութեան եւ խաղաղութեան պարապեալ՝ յապահովս ՚իբնակութեան իւրեանց պատրաստէր զհայրենիտէրութիւնն իւր ՚ի բոլոր հինից։ Բայց յետոյ ՚ի կամսանձին զինչպիտութեան բերեալ՝ ոչ անսայր բանիխրատու աներոյ իւրոյ որպէս յերէկն եւ յեռանդն, եւչլինէր նմա այն յաջողումն ինչ ՚ի բարութիւնս։

Բայց մեծ իշխանն ՍիւնեացՎասակ, որ ըստ փաղաքշականին Իշխանիկ անուանիւր՝յաւէտ իմաստութեամբ եւ հեզահամբոյրհանդարտութեամբ եւ հաւանութեամբ մեծաւ հնազանդէրԱշոտոյ իշխանին իշխանաց, եւ խրատու նորա զունկնմատուցանէր խնամով՝ իբրեւ զօրէնս միշտ ՚ի սրտիիւրում պահելով։ Եւ ՚ի ձեռն այնորիկ յաւէտ իմնընդարձակագոյն զտուն տէրութեան իւրոյ յարդարէր ՚իբոլոր բարեմասն լրութիւնս. եւ կայր բազումխաղաղութեամբ ըստ ամենայն հանդիսիբարեպաշտութեան։

Բայց միւս եւս իշխաննՍիսական՝ Վասակ, որ Գաբուռն փաղաքշաբարանուանիւր՝ յայսմ ժամանակի վախճանեալ եւ եդեալ ՚իշիրիմս հարց իւրոց, պայազատէ զհայրենի տէրութիւննԳրիգոր որդի նորա ընդ նորա, որ Սուփանն յորջորջէր։Սա իմաստութեամբ եւ աջողաձեռնութեամբ եւշինութեամբ բազմաւ անդր եւս քան զպայմանն լնոյրզչափ հարց իւրոց։ Բայց առաւել յեկեղեցեաց Քրիստոսի՚ի շինութիւն եւ ՚ի նորոգութիւն զինքն վերաբերէր։

Իսկ մեծ եւ սուրբ հայրապետնԶաքարիայ իբրեւ եկաց յառաջնորդութեան անդ իբրեւամս քսաներկու՝ վախճանեալ դնի ՚ի քնարանի հարցնսրբոց։

Ապա իշխանն իշխանաց Աշոտ՝ընտրեալ զայր մի պատուական յընտանեաց տաննկաթողիկոսարանին, Գէորգ անուն՝ որ էր ՚իգիւղաքաղաքէն Գառնւոյ, հրամայէ ձեռնադրել զնայառաջնորդութիւն տանս Թորգոմայ։