Հայրէններու բուրաստանը

ՔՍԱՆԵՒԻՆՆԵՐՈՐԴ ՏԱՂԱՇԱՐՔ

Ա.

Դարձաւ ու ճուղապ երետ թէ՝ Հերի՛ք էպլէհ զըրուցես,

Տարի մ՛է ու չորս ամիս՝ կու սիրեմ, դու նո՞ր մի գիտես.

Ձագուկն առիւծուն եմ ես, զով սիրեմ՝ ի հուն հանեմ ես.

Արե՛կ որ զքեզ այլ սիրեմ ու տանիմ այլ աշխարհ ի ներս։

Չարկամն որ ի գալ տեսնում, քո  արե՛ւն որ լաւ ջանում ես.

Զարիւնս ի վերայ թափեմ, թո՛ւխ աչեր, դու կանգնէ՝՛ ու տե՛ս։

 

Բ.

Քո տունն ի յանտառ մորին եւ քո դուռն ի դէմ դիժարին։

Քո բերդն ի զէնճիլ նըման, ու հազար մըսալ զէնճիլին.

Ըզթեւն արծըւին առնում գամ մըտնում ի մէջ զէնճիլին.

Զճիկարն առիւծուն առնում, գամ մըտնում ի մէջ քո բերդին,

Կամ առնում ըզքեզ ՚ելնեմ, կամ թողում զգըլուխս ի տեղին։

 

Գ.

Մոմի նըմանակ ես դուն, զքեզ վառեն ի Հայմց Զատկին.

Ծառըն ռահէնի ես դուն որ ծաղկիս այն Ծառզարդարին.

Արեւուն նըման ես դուն, որ ծագիս Կանանչ Կիրակին.

Լուսընկի նըման ես դու, որ կանգնիս մէջ տասնուհընգին։

 

Դ.

Ով որ զքեզ յիսնէ զատէ, կ՚անիծեմ որ ելնէ հոգին.

Մէկէր պէմուրատ մեռնիմ, չըհասնիմ սըրտիս մուրատին.

Այս ալ անցանի, սուտ է որ չառնու ըզսէրն ի սըրտին։

 

Ե.

Լումին ջըրբեր ո՞վ տեսեր, արեգակն ու կուժն ի յուսին.

Երթար շուք կուտար վըզին, կու խաղար շամամն ի ծոցին։

Թէ այդ իմ տիլպէրըն չէ՞, մարգարտէ շարոցն ի վըզին։

 

Զ.

Հընցեր զինչ կըտրեն ըզմուշկն ու դընեն ի յոսկի սինին.

Արի թէ պագնեմ զսինին, հոտ առնեմ այն ամպարինին,

Զսուրաթն այլ ի դէմ իբեր՝ «Թող պագնէ՜ որ չելնէ հոգին»։

 

Է.

Աստուած է վերըն վըկայ որ զքեզ մէ՛կ սըրտով կու սիր՚ի.

Յանկարծ որ երկունք լինար, նա հան՚ի զմէկիկն ու մորթ՚ի։

Յարենէն շիշան առն՚ի, թուղթ գրէի՝ ի քեզ ղըրկէի,

«Ա՚ռ կարդա, կիւզէ՛լ, ու տե՛ս թէ վըրադ ինչե՜ր կու քաշ՛ի։

 

Ը.

Հընցեղ զինչ ամրան աւուրն օձն այրի ի դէմ արեւին,

Պագիկ մ՛երեսէդ դու տաս, որ ելլէ փափաքն իմ սըրտին։

Չերթամ ղարիպուկ մեռնիմ, չըմընայ հասրածն ի սըրտին։

 

Թ.

Կըրակն ի մորին անկաւ ու մընաց մոծիրն ի տեղին։

Հայրէն մ՚ի տեղըն ասաց թէ՝ Սիրոյ տէր մարդու սըրտին՝

Հանչանք ես հայրէն ասեմ որ երթայ իւր սէրն ի քամին։

 

Ժ.

Յաշխարհս ես ի ժուռ եկի, անուշ քան զսէրն ի՞նչ ուտելու.

Շաքար ու նապաթ կ՚ասեն, մօտ ի սէ՛րըն դառն ու թըթու։

Ով սիրու տէր չէ եղեր, թող ուտէ ու զհամըն առնու .

Եկեր է ղարիպ մ՛առեր հողթաւալ թաւալ կու տանի։

 

ԺԱ.

Ես սէրն ուտելու գիտ՚ի, հանգնելու  կամ վայելելու,

Քո սէրն անապակ գինի, ամենին չիտուիր խըմելու ։

 

ԺԲ.

Ա՜յ իմ կարմըրուկ խընձոր, ի՜նչ մահալ ունիս քաղելու.

Ա՜յ ի մ կարմըրուկ սուրաթ, զի՜նչ հէվար ունիս պագնելու.

— Հընցեղ եմ ի քո դիմաց զինչ Կարկառն ի դէմ Կատենու.

Եփրատ գետն ի մեր միջին, ճար չունիմ ի քեզ դէմ գալու։

— Գընա՛, սուտզըրոյց ես դու, երբ այդ ի՞նչ պատճառ դնելու.

Երէկ եմ անցեր զԵփորատ, ………

 

ԺԳ.

Գհշերս ես ի դուրս ելայ, գաւն ի ձեռս կ՚երթայի գինու.

Իմ եարն ի դէմըս դիպաւ, զիս ի յիւր տունըն կու տանի։

 

ԺԴ.

Քո սէրն իմ սըրտիս միջին կու այրի զէտ հում ճըրագու.

Արտասուս յերեսս ի վար կու թափի զինչ գետ ու առու։

 

ԺԵ.

Ա՜յ ի մ հաւատիկ Աստուած, չըձըգես ի ձեռըն սիրու.

Թէ ձեռն ի սիրու ձըգես, մի՝ ձըգեր ի խալխի լեզու.

Թէ խալխի լեզուն ձըգես, զիմ մահու օրըն մօտեցու.

Գլուխըս դընեմ ու մեռնիմ, որ չըգայ երեսս ամօթու։

 

ԺԶ.

Իմ եա՜ր, քեզ վատ չեմ ուզեր, դուն ինծի է՞ր ես խըռովեր.

Զայդ սուտ խըռովըդ իսկի մարդ ի սըրհէն չի հաներ։

Արեւն ի մօրէն ելեր, վերայ քո զէ՛ն եմ կամեցեր.

Քո սէրն ի ծըծում նըման՝ հաւասար յոսկերս է ցըրուեր։

Զըղեղն ոսկրէն ո՞վ եըան, չոր ոսկորն ի հողն է փըտտեր,

Փըտտի ու թաւալ առնու, հասարթն իւր սիրտն է մնացեր։

 

ԺԷ.

Չըկայ ո՛չ տըղայ ո՛չ ծեր որ սիրոյ կայծըն չէ կոխեր.

Չըկայ իմ խոցիս հէքիմ, այն որ կայ՝ նա դեղ չի գիտեր։

Գամ ըզգանգատս ո՞ւմ անեմ՝ իմ եարոջ որ երթար ասէր.

Երթամ Ստեղծօղի՛ն ասեմ զինչ որ յիմ ճակատս է գըրեր։

 

ԺԸ.

Լուսինն ի յամպուն ահուն շուտ երդամբն է արարեր (?),

Կէօզէլն արեւուն ահուն շուքն ի մեր երդիքն է արեր.

Սըներն ի գերան ասեն՝ Սիրոյ տէրն երդիքս է եկեր.

Սէներ խօսուն ո՞վ տեսեր կամ գերին զգերիս է մատներ.

Ճըրագ խամազ ո՞վ տեսեր կամ պատրուգ խապար տարուբեր.

 

ԺԹ.

Ի՜նչ մայր է ըզքեզ բերեր, ի՜նչ դայեակ ըզքեա սընուցեր.

Զքեզ եղնիկ սարին բերեր, ու շահէն բազան սընուցեր.

Լուսինըն քեզ ծիծ տըպւեր, արեգակն է դադրեցուցեր.

Քամին տարուբեր արեր, սուրբ կուսանքն օրօր ասացեր։

 

Ի.

Դեռ գարունըն չէր եղեր, իմ կիւզէլն ինձ վարդ էր ղըրկեր.

Թելիկ մի վարսին մազէն ի բոլոր վարդին փաթութեր.

Առի երեսիս դըրի. զիմ ելած հոգիս դարձուցեր.

Ես ըզվարդն ա՛լ ի՞նչ անեմ, զիմ տընակ ո՞վ է աւիրեր։

 

ԻԱ.

Գըրեր բարակիկ թըղթիկ իմ կիւզէլն ու ինձ է դրըկեր,

Թէ՝ «Ա՛ռ կարդա՛ տե՛ս, իմ եա՛ր, որ իմ սէրս ի խոստ ես եկեր»։

Ես ալ բարակիկ թղթիկ գրեր իմ եարին ուղարկեր.

«Ա՛ռ կարդա՛ ու տե՛ս, կիւզէ՛լ, ղալատ խօսք են հասկըցուցեր»։

 

ԻԲ.

Քո սէրն է անգին ղումաշ, ի վաճառ վասըն քո եկայ.

Տըւի զարեւուս թարկիկն, ի վերայ ծովուն նաւեցայ.

Է՜յ եար, ինձ բարիս առնուս, նաւս ունի զիս առ քեզ կուգայ.

Իմ մէկըն հազար եղաւ այն պահուն որ ըզքեզ տեսայ։

 

ԻԳ.

Ով զիս կըտրատէ մորթէ կարկոծէ, իմ կէս հախըն չէ.

Աչերս ի՞նչ տեսաւ ի քեզ, որ իմ սիրտս ըզքեզ կու սիրէ։

Ոչ ունիմ համբերութիւն, որ լըսեմ սահաթ մի քենէ.

Հանցեղ եմ ի քո սիրուդ՝ զինչ ամառ ծաղիկն ի ջըրէ։

 

ԻԴ.

Պիտէր ինձ հազար մաքի, հազարին եաթաղն ապիկի.

Պիտէր ինձ հազար ջորի ու հազրին բեռնակն ալ ոսկի.

Պիտէր ինձ ծովեր գինի ու նաւերդ ինձ տօստօքանի.

Իմ եարն ալ իմ քովս ըլնար, խըմէաք տարեկ մի քանի։