Գիրք Պատմութեան

Վասն վանից Հապէշից որ է Հայր Աբրահամ։

Ի վերայ Սրբոյ Յօհաննու եկեղեցւոյնմերոյ է՛ վանք Հապէշից. որոյ դուռն է ՚ի կարգս դրանմերոյ եկեղեցւոյն։ Ունի Բ եկեղեցի. մինն մեծ ՚իվայր, եւ մինն փոքր ՚ի վեր։ Եւ է՛ յետկոյս ՍրբոյԳողգոթային խաչելութեան տեղւոյն։ Եւ տեսանի ՚ի մէջայսմ փոքրիկ եկեղեցւոյս քառանկիւնի փոսիկ միզարդարեալ. ուր ասեն, թէ՝ Հայրն Աբրահամ աստ կամէրզենուլ զԻսահակ որդին իւր։ Եւ նայեցեալ յետկոյս, այսինքն ՚ի կողմն Գողգոթային, ետես զխոյն կախեալ՚ի Սաբեկայ։ Վասն այնորիկ կոչի վանքն ՀայրԱբրահամ։ Սա՛ Հապէշից գոլով ժամանակի ինչ կայր ՚իձեռս մեր. եւ այժմ յոյնք ունին զնա։ Ցուցանեն յոյնքձիթենի ծառ մի, ասելով՝ Ծառ Սաբեկայ. բայց ո՛չ ունիճշմարտութեան արմատ զի նորատունկ երեւի. մանաւանդթէ ՚ի վերայ շէնքի տնկեալ եւ ո՛չ ՚ի վերայ բուներկրի։ Ի հարաւակողմն գաւթիս երեւի աւերեալ շէն, եւ ՚ի վերայ նորին պարտէզ. որ է հանդէպ Սրբոյ ԴրաննՅարութեան։ Ասի անդ գոլ մթագոյն բանտ մի յորումզմահապարտսն բանտէին. գոլով ՚ի սկզբանէ բանտյաւուրս Հեղինէ մեծի դշխոյին, ուր արգել անդզՅուդա Կիւրեղն եւ զայլ հրէայսն վասն գտման ՍրբոյԽաչին. եւ այժմ փակեալ եւ խափանեալ է բանտս այս։Սակայն յարեւելս սորին գոյ աւերեալ եկեղեցի մի որ էմեծ եւ հռչակաւոր վանք յանուն Սրբոյն Պետրոսիառաքելոյն. զի ա՛ստ է բանտն Սրբոյն Պետրոսի ուրհրեշտակ Տեառն ՚ի գիշերի խթեաց զկողն նորա ասելով՝Արի՛. եւ վաղվաղակի շղթայքն անկան ՚ի նմանէ։ Այժմայլազգիքն ՚ի նոյն աւերմանն պահեն զնա։ Եւ գոլովմերձ Սրբոյ Յարութեան՝ տապախանա՛յ են արարեալ. եւտակաւին բանտն կայ եւ զպարտատեարսն երբեմն աստբանտեն։ Եւ էր յառաջագոյն սա՛, այլազգեացհիւանդանոց. որ ասի պիմարիստան. եւ այժմ իսպառքայքայեալ եւ աւերեալ է։ Եւ յարեւմտեան կողմնպարտիզիս գոյ վանք մի յունաց յանուն ՍրբոյԿարապետին, ազնիւ կաթողիկէ եկեղեցեաւ. եւ դուռն է՚ի վերայ ճանապարհին յորժամ գաս ՚ի Սուրբ Յակոբայմերձ բաղանեացն։ Վասն այսմ վանիցս ասեն այլազգիքնթէ, զկնի առման սրբոյ քաղաքիս ՚ի քրիստոնէից, ՚իմիջի սորին բնակեալ միաբանքն ամսաւ աւելի մարտարարեալ են ընդդէմ այլազգեաց. այսու պատճառաւմինչեւ ցայսօր ժամանակի ո՛չ տան հրաման շինութեանսորա, միայն թէ չոր քարիւք է պատեալ։