Դաւթար (1778-1800)

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Առ Հաշտարխանու ինն ընտրեալ պատուելի հոգեբարձութիւնդ Հովուական պարտաւորութիւն իմ ստիպէր զիս` երկար մնալ ի մէջ հասարակութեան Ձերոյ եւ զամենայն կամս Աստուծոյ Ձեզ յառաջադրել, ըստ այնմ գնալ Ձեր ըստ կոչման քրիստոնէական պարտականութեան ձերոյ, այլ մինչ ոչ յաջողեցաւ մեզ եկաւորել, եւ զբանս կենաց յաւիտենականաց խօսիլ ի յունկս հասարակութեան ձերոյ, դուք որպէս զմարդիկ, մոռացեալ զմերս աշխատասիրական անձնադիր հովուութիւնն եւ զհայրական գթով ընկալնուլն ի նսեմացուցիչ բանից ոմանց, ո'չ միայն մխիթարիչք եղէք ինձ, այլ որպէս թէ տառապեցուցիք եւ զի մոռացայք զձերդ հնազանդական որպիսութիւն մոռացայք զիմս հայրութեան պատիւ, մոռացայք զիմս աշխատանք որ առ հասարակ ազգին եւ առ եկեղեցին Ձեր, ապա չէ զարմանք, նախ Փրկչի օրինակաւն, երկրորդ` սրբոյն Յովհանու Ոսկեբերանի, մեծին Ներսիսի եւ Սահակայ Պարթեւի. զի միոյն զրպարտեցին թէ` բարկացօղ է եւ ոչ ընտրէ զարժանն սիրոյն, վասնորոյ աքսորեցին ի վիՃակէն, Ներսէսի զրպարտեցին թէ դու յանդիմանօղ ես, իսկ մեծին Սահակայ զրպարտեցին թէ ե'կ կցորդ լե'ր ընդ մեզ ի յանկումն Արշակայ թագաւորին եւ մինչ սոքա ո'չ գտին ազգ մեր համաձայն կամաց իւրեանց, մինն մահու դեղով կորուսին եւ զմիւսն ի վիՃակէն արտաքսեցին թէ չկամիմք լինել մեզ Առաջնորդ, սուրբքն համբերութեամբ տարան ժամանակաւոր փորձութեանցն, այլ համբերութիւն նոցա լցեալ Ճշմարիտ վարձիւք, եկեղեցին Աստուծոյ մինչեւ ցայսօր զնոսա իբրեւ զսուրբ նահատակս տօնէ, զսոսա ունելով ինձ օրինակ, ամենայն որ լուայ ի քաղաքիդ ի ձէնջ համբերութեամբ տարայ եւ ոչ զոք ի ձէնջ վիրաւորեցի, իսկ որք վիրաւորեալք են, ստութեամբ են լցեալք եւ զրպարտանօք, որպէս եւ գիտէք սուրբ խղՃիւ զի ես ոչ եթէ ձեզ Առաջնորդ եմ լեալ ի մէջ քսան եւ չորս տարւոյն, այլ եւ իբրեւ զծնող եւ կամ որպէս դայեակ մի` որ սնուցանէ զմանկունս, եւ վասն հոգեւոր օրինաց ոչ ոք կարէ զմէնջ գանգատել, եթէ ոչ ստութեամբ եւ զրպարտութեամբ, որպէս Աստուած գիտէ ես զայս ամենայն ի բաց թողում եւ ոչ է տեղւոյս խօսիլ, այլ եւ ըստ ասից պարոն Մատթէոսին, պարտէիք դուք ամենեքեան գալ առիս ի կէսօրին, որ ունէիք վասն այլոց եւ վասն այլ ամենայն հարկաւորութեանցն հասարակութեան քաղաքի Ձերոյ ընդ ձեզ խօսիլ, այլ դուք ոչ եկիք, վասնորոյ եւ հասարակութեան Ձերոյ խօսիլ հարկաւորութիւնքն մնային. ես զայն ամենայն հարկաւորութիւնսն որ վասն իմ է թողում, եւ զոր կամիք զայն արարէք, այսօր կենդանի եմ եւ վաղն ոչ, վասնորոյ չունիմ մարտնչիլ ընդ ումէք, որպէս կամք է ձեր արարէք, այլ զհոգի ձեր եւ զմահ յիշելով, մի' խառնիք ի հոգեւոր բանս եւ զհասարակութեան պարզամտութիւնն պղտորէք, գիտացէք որ մահ կայ ամենեցուն, իսկ հոգեւորացն գրեալ եմ եւ սաստիկ պատուիրեալ մի' զոք գայթակղեցուցանել, այլ ընդ ամենեսին սիրով եւ համեստութեամբ վարիլ եւ զամենեսին շահել, որ եթէ նոքա ըստ այսմ եւ որպէս կանոնն ուսուցանէ նոցա, այնպէս ո'չ շարժիցին, գրեցէք առիս, բայց Ճշմարտութեամբ եւ ոչ նախանձու հոգւով, գիտասջիք զի եւ Ձեր Տէր գոյ յերկինս, զի եթէ հասարակութեամբ եկեալ լինէիք, եթէ արժան էր կարգելն զոք ի յաշխարհականաց անձանց ի հոգեւոր կանցիստօրին մերոյ, ի հարկէ խօսեցեալ էի, որպէս ինքն պարոն Մատթէոսն խօսեցեալ էր ընդ իս, այլ դուք ո'չ եկիք, եւ զայն մնաց անկատար, որոյ պատՃառն դուք էք եւ ո'չ ես: