Դաւթար (1778-1800)

Յանցելում ամին` թող զի մայիսի ԻԲ. ընդ Տէր Ստեփանի որդւոյն գրեալ համառօտ թուղթն, գրեցաք ի յօգոստոսի մուտն երկարօրէն թուղթ մի ի մխիթարութիւն ի կողմանէ հոգելոյս եղբօրն քո, եւ ի պատասխանի քանեաց թղթոցն քոց. զոր եւ հանդերձ ինն թղթովք` զորս խնդրեալ էիր առ Սչովայու ազնիւ աղաչայ Յովաննէսն Քփրենց եւ առ որդիսն, եւ առ այլս, եւ առ այլս յայլուր, յղեցաք ի Հաշտարխան առ գործակալ պարոն Մկրտումն, գրելով եւ նմա զի հասուսցէ առ սիրելիդ: Իսկ յայսմ ամի ի մարտի ԻԹ ընկալաք զթուղթ քո յանցելոյ ամի օգոստոսի 18 ի Մոսկովու գրեցեալ, եւ ծանեաք զոր ինչ ծանուցեալ էիր: Բայց ընդ սակաւ մի բերկրութեան որ վասն ուրախալի պատմութեանց ինչ Տէրութեան կայիցդ, ստացաք զառաւել տրտմութիւն եւ զցաւ սրտի ընդ դառնաղէտ տարաժամ մահն միայնակ որդւոյն Ազնիւ Յովհաննէս Աղային, եւ վասն վախՃանի կենաց Քփրեանց Ազնիւ Աղաչայ Յովհաննիսին: Որպէս խնդրեալ էիր հարկաւոր գիտացաք գրել զմխիթարութիւնս առ ազնիւ Յովհաննէս աղայն, եւ ազնւուհի ամուսինն, եւ առ հանգուցեալ Աղաչայ Յովհաննէսի որդիսն, եւ առ երկուս ոմանս վասն նուիրացն, յորս եւ ձեռնարկեցաք իսկ ի գրել, բայց վասն յոգնապատիկ զբաղանաց, այն թուղթք ոչ հասին ընդ այնմ թղթոյ ուղեւորիլ, մինչ կարաւան ելանէր դէպ ի Թիֆլիզ, եւ թղթաբերս հարկաւորիւր ընդ նոսա ուղեւորիլ: Վասնորոյ զայս համառօտ թուղթ այժմ հասուցաք կարաւանին: Իսկ զայն թղթոց մնացեալսն, եւ զքոյդ թղթոյ լիալիր պատասխանին յառաջիկայ աւուրքս գրեալ յղեսցուք: Այլ արդ` այսու թղթով զայս իմա. զի որպէս կանխաւ գրեալ ունիմք քեզ, զՎարդան վարդապետն առաքեալ եղաք ի նուիրակութիւն Տիգրանակերտու: Բայց խղՃալին զշրջակայ թեմսն եւ զՏիգրանակերտու մեծ եկեղեցւոյ զգործ նուիրակութեան կատարեալ, եւ ի փոքր եկեղեցին եւս ձեռնարկեալ, ապա օրհասին մահու վերաժամանելով վախՃանեալ էր բարի մահուամբ, որոյ զհոգին Տէր լուսաւորեսցէ: Իսկ լուսահոգին ի հիւանդութեան կոչեցեալ էր զիշխանսն քաղաքին եւ զգանձապահսն մեր, եւ կտակեալ էր նոցա` յետ մահուան իւրոյ զսակաւ թերին գործոյն յանձնել օրհնաձիր որդւոյն իւրոյ Աբրահամ վարդապետին, եւ յետ վՃարմանն` ուղեւորել առ սուրբ Աթոռս, եւ գրել մեզ, զի քանի եղանակաւ շահեսցուք, եւ հրաման տացուք գալ ի Հաշտարխան ի տեսութիւն ծնողացն եւ դառնալ ի սուրբ Աթոռս ի միաբանութիւն սմին: Եւ օրհնեալ իշխանքն յանձն առեալ զամենայն կտակսն` յետ մահուանն զամենայն կայսն պահպանեալ էին` ի զննութենէ այլազգեացն, եւ զթերին գործոյն` Աբրահամ վարդապետին վՃարեցուցեալ էին, եւ ապա ամենայն արդեամբքն եւ կայիւքն ուղեւորեալ էին առ սուրբ Աթոռս. եւ զամենայն կտակսն լուսահոգւոյն վկայութեամբ գրեալ էին մեզ: Եւ որպէս կտակն էր, այնպէս արարաք, շահելով զԱբրահամ շնորհունակ վարդապետն` որքան արժանն էր, եւ հրաման եւս ետուք հանդերձ բաշպօրթիւ, զի եկեալ ի Հաշտարխան տեսանիցէ զծնօղսն եւ զընտանիսն եւ դառնայցէ ըստ ժամադրութեան: Ընդ նմին ի դէպ համարեցաք եւ զայս թուղթ առ սիրելիդ գրել, նախ` զի գիտասցես զորպէսն իրացն դորին, եւ երկրորդ` զի եթէ ի Հաշտարխան պատահիցես, սիրով եւ խնամարկութեամբ շահեսցես, եւ խաղաղութեամբ վերադարձուսցես առ սուրբ Աթոռս: Այսքան առ այս շատ լիցի: Զայլ որպէսն սրբոյ Աթոռոյս եւ մեր եւ զկասկածակրութիւն ի շարժմանէ լեզկեաց, եւ զայլ եւս որ ինչ հարկաւորիցի, միւս թղթովն ազդ արասցուք: Ողջ լեր ի Տէր:

Գրեցաւ ի ՌՄԽԱ թուոջս, ի յԱպրիլի ԺԲ. ի սուրբ Աթոռս Էջմիածին: