Արժանապատիւ
տէր
Ստեփաննոս
աւ.
քահանայ
Սիրեցեալ
որդի
մեր.
Ահա
քանի
ամք
անցին,
յորս
ի
քէն
գիր
ո'չ
ընկալաք
եւ
ոչ
գիտեմք,
յի՞նչ
միտս
կաս
եւ
յի՞նչ
գործս,
զի
որպէս
եւ
յապրիլին
գրեցի
քեզ,
սրբազան
կաթողկիոսն
մեր`
զբազմադիմի
գանգատանս
էր
մեզ
գրեալ
եւ
հրամայեալ,
որ
զքեզ
բերեմ,
որ
աւելի
խռովութիւն
չյառնէ
եւ
այլ
բանք
շատ:
Սիրական
որդի`
թէպէտ
եւ
վնասեալ
եղաք
յոյժ,
եւ
աշխատանքդ`
ըստ
մեծի
մասին
ի
կորուստ
գնաց
որպէս
եւ
գիտես,
բայց
մեք
բաւական
եմք
եւ
շնորհակալ
զջանիցդ
եւ
զտրոցն
օրհնեալ
ժողովրդեանն.
եւ
զքեզ
յաղագս
դաւոյ
չեմ
առաքեալ
եւ
ո'չ
իսկ
սիրեմ,
եւ
ոչ
իսկ
ախորժիմ
լսել
ի
սրբազան
կաթողիկոսէն
եւ
յայլոց`
զորս
լսեմ:
Դոքա
խէռլուք
են`
շատ
եւ
իշխանաւորք,
իսկ
դու
օտարական,
մուրացիկ
մի:
Մի'
առներ
որդի,
որպէս
եւ
է,
թօթափեա
զքեզ
ի
վիՃմանցդ
եւ
եկ
առ
մեզ
եւ
առ
ընտանիս
քոյ,
եւ
թող
դոցա`
որք
ամենեքեան
առ
հասարակ
դղրդեալք
են
եւ
զզուական
բանս
գրեն,
ոչ
միանգամ
եւ
մի
գրով,
այլ
բազմիցս,
զնոյն
գիրն
կրկնելով:
Տեղս
ով
ոք
լսէ,
նա
եւս
գայթակղի,
եւ
ամենեքեան
յարգի
ունին
զպարոն
Սարգիսն.
ուրեմն
հաշտեաց
ընդ
նմա
եւ
եկ,
մի'
եւս
յամենար.
առաջ
քանիցս
գրեալ
եմ
քեզ
եւ
այլոց
վասն
այսմ,
լաւ
է
պատառ
մի
հեշտութեամբ
եւ
խաղաղութեամբ,
քան
զբազումս
լի
խռովութեամբ.
առ
որ
ոչ
հաՃի
Աստուած,
եւ
ոչ
ընդունի
աստիՃան
մեր:
Մեր
գործն
է,
սէրն,
խաղաղութիւնն,
անոխակալ
գոլն
եւ
այլն.
եթէ
խաղաղութեամբ
տային
ինչ
ի
պահանջմանցդ
բարի
էր
յոյժ,
թէպէտեւ
լինէր
սակաւ,
բայց
մինչ
բանքն
դատաստանի
կարօտեցան,
հարկ
էր
քեզ`
բաց
է
ի
բաց
փախչել
եւ
այլ
կերպ
դուռն
գտանելոյ
ստանալ
զմասն
քոյ:
Առանց
այդմ
եւ
կարող
է
Աստուած
զմեզ
կերակրել,
որպէս
զագռաւունս
եւ
այլ
թռչունս`
ըստ
փրկչական
բարբառոյն:
Այլ
դու
մի'
տար
գայթակղութիւն
աշխարհի.
հնազանդեա'
բանիցս`
եւ
եկ
առ
իս:
Որդի
Աստուածատուրի
յաղագս
քանիցս
դրամ
եմ
առաքեալ
մեր
Եսայու
ձեռամբն,
եւ
քանիցս
գրեալ
այլոց`
սուտ
մահտեսին
այն,
զմեզ
խաբելով,
յօրէցօր
գինն
բարձրացոյց,
այժմ
քանիցս
գրով
թախանձեալ
եմ
սրբազան
կաթողիկոսին
մերոյ`
որպէս
եւ
իցէ`
չխնայել
զգինն`
առեալ
առ
մեզ
առաքեսցէ
ի
մխիթարութիւնն
մօր
նորին.
յուսով
եմ
որ
շուտով
առաքեսցեն:
Իսկ
յաղագս
Շուշանին`
յառաջ
յիսուն
թուման
խնդրէին
եւ
այժմ
ԱՃԾ
(150),
մեր
Նօնի
Յովհաննէսն
գրեալ
էր
մեզ,
եւս
պարոն
Մկրտումն
եւ
մեր
Թաղոյն,
գրեցի
նոցա,
ինձ
երբէք
չհարցանել.
ինչ
գին
որ
խնդրեն`
տան
եւ
առնուն
մինչեւ
երկու
հարիւր
թուման
եւս:
Այսմ
եւս
յուսամ,
որ
յայս
տարի
բերեն:
Իսկ
Թինաթինն
ի
Մօզդոկ,
առողջ
գոլով,
միայն
զկարօտութիւն
զաւակացն
կրէ
եւ
վասն
քոյ
գալստեանն
հարցանէ:
Յայս
երկու
ամս,
բաւական
գրեալ
եմ
քեզ
զորպէսն
մեր.
եւս
Տէր
Դաւիթի
անզգամութիւնն
եւ
վերջապէս
երեք
հազար
ոսկի
տալն
նմա
իւր
մուղաթովն
եւ
ուղեւորիլն,
որ
լսեմ
տակաւին
իմ
Մօսկով
գոլ,
եւ
սոյն
պարտք
մուդաթով
առեալ,
տակաւին
գրեմ
զվերադիրն,
քանզի
թէպէտ
ըստ
ողորմութեան
մեծի
ԿԱՅՍԵՐՆ
մերոյ`
թարց
մաքսի
ստացայ
զապրանս
մեր,
այլ
անիծեալ
կամպանիքն`
զզօրութիւն
ապրանացն
ծծեալ
դատարկ
պարկն
են
թողեալ
եւ
ոչ
այլ
ինչ,
վասնորոյ
թէպէտ
բացի
եւ
տեսի
այլ
ոչ
ինչ
ծախեալս
աստ`
եթէ
ոչ`
33
նումերա
սնդուղի
եղեալ
մնացորդքն,
որք
էին
8
զարով
մարմառ
47
ծաղկով
բարակ
մարմառ,
զարովն
ֆի
դանէն
ԺԸ
(18)
թուման,
իսկ
սպիտակ
ծաղկով
մարմառն
ֆի
դանէն
Ը
(8)
թուման:
Թէպէտ
մաքս
ոչ
ետուք,
բայց
բաւական
խարջ
արարաք.
մեղք
աշխատանաց
քոց
որ
ի
զուր
կորուսեր.
եթէ
այսպիսի
ապրանք
լինէր
եւ
կամ
լաւ
դօլբանդ,
լաւ
ծախիւր
աստ.
երանի
թէ
ոչ
լինէր
ապրանքն
որպէս
բազմիցս
եմ
գրեալ
քեզ.
այժմ
եւ
պարոն
Ստեփան
Աղաբաբն,
մարգարիտ
էր
առաքեալ
եղբօրն.
անձայն
եհաս
եւ
լաւ
գնով
ծախեցաւ:
Քոյ
սնդուղն
որպէս
եւ
ստացեալ
եմ,
այնպէս
ամբողջ
առաքեմ
ահա
ի
Հաշտարխան
մնալ
մինչեւ
զգալն
քոյ`
կամ
ժողովումն
զաւակացդ
եւ
տալ
նոցա:
Միամիտ
լեր:
Կանպանիքն`
ի
յառաքեցեալ
դաւթարէն
իւրեանց
12
կտոր
եւս
պակաս
են
առաքեալ
յետի
հիսապովն
եւ
ԱՃՀԵ
(175)
եւս
պարտք
առաքեալ,
զոր
հատուցաք:
Կայսերական
շնորհն
եւ
ողորմութիւնն
առ
ազգս
մեր`
բազմադիմի
են,
զի
որպէս
եւ
յապրիլին
գրեցի
քեզ`
յերկիրս
բնակեալ
ամենայն
քաղաքացն`
հանգոյն
Նախիջեւանու
պրվելեկ
շնորհեաց,
սրբազան
կաթողիկոսին
եւս
որպէս
գրած
եմ,
եւ
այժմ
Երւսաղէմայ
պատրիարգին,
նոյնպէս
զգեստ
եւ
պնակիս:
Իսկ
մեզ
կամեցաւ
զյատուկ
շնորհ
ինչ
ցուցանել
անակնունելի,
յամսոյս
9,
իւր
ձեռագիր
հրովարտակաւն
առաքեալ
էր
առ
մեզ,
զկարմիր
կավալեր
սրբոյն
Աննայի
ի
յառաջին
աստիՃանի
ընդ
աստեղ.
խնդութեամբ
ընկալեալ
կավալերն
ձգեալ
ի
պարանոց
մեր
եւ
աստղն
կարեալ
ի
կուրծս
յաջակողմեան
ի
վերայ
ֆէրէջուս.
մտի
եկեղեցի
ամբոխիւք
եւ
Աստուծոյ
մատուցի
զպարտաւորական
գոհութիւնս,
որ
ոչ
եթէ
զիս,
այլ
յերեսս
երկրի
տարածեալ
ազգիս
մերոյ`
արար
զայս
մեծ
այցելութիւնս
եւ
ողորմութիւնս.
ահա
օրինակ
հրովարտակին
առաքեցի,
ցուցանել
ամենայն
ժողովրդեանն`
օրհնութեամբ
մերով:
Գրաֆ
Սուվորովն
զֆանկսիզս
յոյժ
խորտակէ.
Տէր
մանրեսցէ
զնոսա:
Իսկ
սուրբ
Երուսաղէմ
սասանի
յոյժ
ի
թշնամւոյն:
Մէլիքքն
մեր`
բախտաւորեալն
եղեն
յետոյ
գրեցից:
Այլ
օրհնութիւն
ամենայն
ժողովրդեան
ուր
իցես:
Եւ
մնամ
վասն
ձեր
միշտ
աղօթարար`
Յովսէփ
Արքեպիսկոպոս
1799
մայիսի
15
ի
Պետրպօլք.
