ՍԱՀՄԱՆՔ ԵՒ ՏՐԱՄԱՏՈՒԹԻՒՆՔ ԻՄԱՍՏԱՍԻՐՈՒԹԵԱՆ

1 Ընդ այսոսիկ հանդերձ աստուծով եւ առաջիկայ պրակք

ՊՐԱԿՔ Ե

2 Ուսեալք զհինգերորդ գլուխն, խնդրեսցուք եւ զվեցերորդն, յորում ասեմք քանիք եւ որպիսիք են սահմանք իմաստասիրութեան։ 3 Եւ պարտ է գիտել, թէ վեց են սահմանք իմաստասիրութեան, եւ են այսոքիկ։ 4 Նախ եւ առաջին, որ ասեն՝ թէ իմաստասիրութիւն է գիտութիւն գոյիցն, ըստ որում գոյք են։ 5 Երկրորդ, իմաստասիրութիւն է գիտութիւն աստուածայնոց եւ մարդկայնոց իրողութեանց։ 6 Երրորդ, որ ասէ՝ իմաստասիրութիւն է խոկումն մահու։ 7 Չորրորդ, առ այսոքիւք է սահման, որ ասէ, թէ իմաստասիրութիւն է նմանութիւն աստուծոյ ըստ կարողութեան մարդկան։ 8 Հինգերորդ, որ ասեն՝ թէ իմաստասիրութիւն է արհեստ արհեստից եւ մակացութիւն մակացութեանց։ 9 Վեցերորդ ի վերայ այսոցիկ, որ ասեն՝ իմաստասիրութիւն է սիրելիութիւն իմաստութեան։ 10 Զայսոսիկ եւ վեցերորդ գլուխն։

11 Եւթներորդ գլուխն, յորում ասեմք, թէ վասն է՞ր այսքան են սահմանք իմաստասիրութեան, եւ ոչ են յոլովք եւ ոչ նուազք։ 12 Վասն որոյ ասեմք երկուս պատճառս, զմինն ի բաժանմանէ եւ զմիւսն ի թուականութենէ։ 13 Եւ ի բաժանմանէն այսպէս։ 14 Են ոմանք որ ենթակայացեալք գոն եւ ոչ անուանեալք, որպէս այնոքիկ, որք ի խորսն գոն, քանզի են ոմանք ի խորսն, որք գոյութիւն ունին եւ ոչ հանդիպին անուանադրութեան առ ի մէնջ վասն ոչ տեսանելոյ զնոսա։ 15 Եւ դարձեալ, են ոմանք անուանեալք եւ ոչ ենթակայացեալք, որպէս արալէզն եւ եղջերուաքաղն, որք անուանին, բայց ոչ են ենթակայացեալք։ 16 Եւ դարձեալ, են ոմանք, որ անուանեալք են եւ ենթակայացեալք, որպէս մարդ եւ արհեստ. քանզի մարդ եւ արհեստ՝ եւ անուանեալք են եւ ենթակայացեալք։ 17 Իսկ իմաստասիրութիւն եւ անուանեալ է եւ ենթակայացեալ, եւ որպէս յեթէումն ուսաք՝ ընդ առաջինսն ունի զգոյութիւն, վասն զի իմաստասիրութիւն մայր է իմաստից եւ արհեստից եւ ընդհանուր մակացութեանց, քանզի ի նմանէն առնուն առաջս եւ սկզբունս ամենայն արհեստք եւ մակացութիւնք. որպէս երկրաչափն առնու խոստովանաբար, եթէ նշան է, որոյ մասն ոչ ինչ է, զորոյ զպատճառսն բնական իմաստասէրն գիտէ։ 18 Եւ դարձեալ, բժիշկն առնու խոստովանաբար, եթէ ի չորից տարերցդ բաղկացեալ գոյ մարմին, զորոյ զպատճառսն բնական իմաստասէրն գիտէ։ 19 Եւ դարձեալ, քերթողն առնու խոստովանաբար, եթէ էն եւ ովն բնութեամբ երկարք են, իսկ զպատճառսն երաժշտական իմաստասէրն գիտէ։

20 Արդ, իմաստասիրութիւն, որպէս ասացաք, եւ անուանի եւ գոյութիւն ունի, եւ ընդ առաջինսն ունի զգոյութիւն, եւ վասն զի անուանի՝ յանուանութենէ, այսինքն ի ստուգաբանութենէ, զսահմանն զայն, որ ասէ՝ թէ իմաստասիրութիւն է սիրելութիւն իմաստութեան։ 21 Եւ վասն զի ընդ առաջինսն ունի զգոյութիւն, ունի եւ զսահմանն զայն, որ յառաւելութենէ, որ ասէ՝ իմաստասիրութիւն է արհեստ արհեստից եւ մակացութիւն մակացութեանց։ 22 Եւ վասն զի ենթակայացեալ է, ունի ենթակայ, ունի եւ կատարումն. քանզի ամենայն արհեստ եւ ամենայն մակացութիւն ունի ենթակայ, ունի եւ կատարումն։ 23 Եւ զիւրաքանչիւր ոք ի դոցանէ կրկնակի. քանզի ունի հուպ ենթակայ եւ հեռի, եւ հուպ կատարումն եւ հեռի։

24 Եւ զի հաւաստի եղիցի մեզ ասացեալդ, վարժեսցուք զբանդ ի վերայ նաւարարութեան։ 25 Եւ պարտ է գիտել, զի նաւարարութիւն ունի ենթակայ, ունի եւ կատարումն, եւ զիւրաքանչիւր ոք ի դոցանէ կրկնակի, քանզի ունի հուպ ենթակայ եւ հեռի, եւ հուպ կատարումն եւ հեռի։ 26 Եւ հուպ ենթակայ զընդհանուր փայտ, իսկ հեռի ենթակայ զայս անուն փայտ, եւ զպատշաճ առ ի լինել ողնափայտ եւ քեղի. քանզի նախ եւ առաջին նաւակառոյցն առնու զընդհանուր փայտ, եւ ապա ի խնդիր գայ, թէ ո՞ր փայտ պատշաճ գոյ ողնափայտ լինել եւ ո՞վ է որ քեղի գոյ պատշաճ։ 27 Եւ դարձեալ, հուպ կատարումն ունի առնել նաւ. իսկ հեռի կատարումն ունի առնել այսպիսի ինչ նաւ. որգոն, այծեմնաձեւ կամ ճրագաձեւ։

28 Նոյնպէս եւ իմաստասիրութիւն ունի ենթակայ, ունի եւ կատարումն, եւ զիւրաքանչիւր ոք կրկնակի. քանզի ունի եւ հուպ ենթակայ եւ հեռի, եւ հուպ կատարումն եւ հեռի։ 29 Արդ հուպ ենթակայ ունի զընդհանուր գոյսս. իսկ հեռի ենթակայ ունի, որգոն, աստուածային եւ մարդկային իրողութիւնս։

30 Դարձեալ, հուպ կատարումն ունի զխոկումն մահու, այսինքն զմեռելութիւն ախտից, իսկ հեռի կատարումն ունի ի ձեռն մեռելութիւն առնելոյ ախտից՝ նմանիլ աստուծոյ ըստ կարողութեան մարդկան։ 31 Եւ արդ, վասն զի իմաստասիրութիւն ունի ենթակայ, ունի եւ կատարումն, եւ զիւրաքանչիւր ոք կրկնակի, որպէս եւ ասացաք. վասն այսորիկ եւ այլ եւս չորս սահմանս ունի։ 32 Երկուս յենթակայէ, մինն ի հուպ ենթակայէն, որ ասէ՝ թէ իմաստասիրութիւն է գիտութիւն էակացն, ըստ որում էակք են, եւ զմինն ի հեռի ենթակայէն, որ ասէ՝ իմաստասիրութիւն է գիտութիւն աստուածայնոց եւ մարդկայնոց իրողութեանց։ 33 Եւ երկուս դարձեալ ի կատարմանէ, զմինն ի հուպ կատարմանէն, որ ասէ՝ թէ իմաստասիրութիւն է խոկումն մահու, իսկ զմիւսն ի հեռի կատարմանէն, որ ասէ՝ թէ իմաստասիրութիւն է նմանութիւն աստուծոյ ըստ կարողութեան մարդկան։ 34 Արդ այս է պատճառ, որ ի բաժանմանէն է, թէ վասն է՞ր վեց են սահմանք իմաստասիրութեան։

35 Իսկ ի թուականութենէն այսպիսի ինչ է. ի թուոցն ոմանք կատարեալք գոն, եւ ոմանք անկատարք, եւ ոմանք գերակատարք։ 36 Եւ կատարեալ թիւ է, որոյ մասունքն շարադրեալք հաւասարք գոն բոլորին, որպէս վեցին, քանզի վեցին մասունքն շարադրեալք զվեցն ծնանին. քանզի ունի կէս՝ զերիսն, եւ երկեակ՝ զերկուսն, եւ վեցեակ՝ զմին, որ լինի վեց։ 37 Քանզի զչորրորդն ոչ առնու, զի եթէ զչորրորդն առնու, հարկաւորի հատանել զմիակն. քանզի չորրորդն վեցին՝ մի եւ կէս է։ 38 Իսկ թուականք ոչ հատանեն զմիակն, այլ մինչեւ ցմիակն վարին։

39 Իսկ գերակատարութիւն է թուոցն, որոյ մասունքն շարադրեալք, գերազանցեալք զբոլորիւն գտանին, որպէս երկոտասանին. քանզի երկոտասանին մասունքն շարադրեալք՝ զտասն եւ զվեց թիւն բացակատարեն. քանզի ունի կէս զվեցն եւ երրորդ զչորսն, եւ չորրորդ զերիսն, որ լինի տասն եւ երեք, եւ վեցերորդ՝ զերկուսն, եւ երկոտասաներորդ՝ զմին, որք լինին տասն եւ վեց։

40 Իսկ անկատարութիւն է, որով մասունքն շարադրեալք, պակասագոյն քան զբոլորն գտանին, որպէս ութն, քանզի ութին մասունքն շարադրեալք զեաւթն թիւ բացակատարեն. քանզի ունի կէս զչորսն, եւ չորրորդ զերկուսն, եւ ութերորդ զմինն, որ լինի եաւթն։

41 Արդ այսոքիկ այսպէս ունելով, վասն զի առաջին կատարեալ թիւ վեցն է, զի ոչ ոք է այլ յառաջ քան զսա կատարեալ թիւ, վասն այսորիկ վեց են սահմանք իմաստասիրութեան։ 42 Քանզի պարտ է մաւրն եւ պատճառին ամենայն արհեստից որպէս կատարելագունի՝ կատարելագունիւ զարդարել թուով։