Գիրք Դատաստանի, Բ խմբ.

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Թ. գլուխ
Յաղագս թէ ո'չ է պարտ քրիստոնէի երթալ յատեան անօրինի, զի բազում է միջոցն, որպէս այժմ ցուցանէ բանս:

Յայտնի է ամենեցուն հեռիլինելն ի միմեանց հաւատացելոց եւ անհաւատից, յասելն առաքելոյ թէ` զի՞նչ միաբանութիւն է լուսոյընդ խաւարի կամ զի'նչ բաժին կայ հաւատացելոյն ընդանհաւատին, եւ այլն: Ուստի ուսանիմք յասացելոցս թէբազու'մ է' միջոցն. զի երբեմն որդի բարկութեան կոչէեւ երբեմն որդի խաւարի, ի Քրիստոսէ ուսեալ, զի ասէթէ` որ ոչ հաւատայ Որդւոյ ո'չ տեսցէ զկեանս, այլբարկութիւն Աստուծոյ մնայ ի վերայ նորա: Եւ դարձեալասէ - որ ոչ ծնանի ի ջրոյ եւ ի հոգւոյ ո'չ մտցէյարքայութիւնն Աստուծոյ: Եւ աւետարանիչնՅովհաննէս ասէ ի թուղթսն իւր թէ - որ ոչխոստովանեսցի զՅիսուս Քրիստոս մարմնով եկեալ, մոլորեցուցիչ է եւ նեռն: Եւ մարգարէքն ամպարիշտս եւհեթանոսս անուանեն զհեռացեալսն յուղիղ հաւատոյ: Զիթէպէտեւ մահմետականքդ այժմ խոստովանին զԱստուածՀայր, բայց զի զՈրդի արարած ասեն, վասն այնր անարգենեւ զՀայր, ըստ այնմ թէ` որ անարգէ զՈրդի, նա եւ ոչզՀայր ընդունի: Եւ զայս առաքեալ ուսուցանէ մեզ թէ`ոչ է պարտ ի դատաստանս նոցա գնալ, յասելն առԿորնթացիսն - ոչ ոք իցէ իմաստուն ի ձեզ որ կարիցէիրաւունս ընտրել ի մէջ եղբօր իւրոյ, այլ եղբայր ընդեղբօր դատիք եւ զայն ի մէջ անհաւատից. եւ թէ`զանարգս եկեղեցւոյ դատաւորս նստուցանէք: Զի նոքաըստ իւրեանց կրօնիցն առնեն զդատաստանն. զի թէպէտեւզսկիզբն դատաստանին յօրինացն Մովսիսի առին, բայցբազում իրօք կեղծաւորեալք շրջեցին ըստ իւրեանցկամացն: Վարին եւ սուտ վկայիւք եւ կեղծաւորդատաստանաւ, եւ զրպարտող ճ արտարօք եւ անղիղջերդմամբ: Զմեռեալս զրկեն կենդանեացն անուամբ եւզանժառանգսն բնաւին աւար հարկանեն բարեգործելոյպատճ առաւ: Որբոց այցելու լինին ագահելով, եւկանանց վարձանս տան: Զամենայն չարիս անխտիր գործեն, եւ զլուացումն հոգւոյ եւ մարմնոյ սրբութիւն կոչեն: Զհեշտութիւն մարմնոյ պատուեն եւ ոչինչ արգելուն իմարմնոյ կամաց: Զարքայութիւնն կանամբք խոստովանինեւ զդրախտն պոռնկանոց: Աստուծոյ սիրելի կոչենզմոլար առաջնորդն իւրեանց եւ բազում չարեաց զնորավկայեն: Զաստուածպաշտութիւն պարծին եւ հայհոյենզՈրդի նորա: Յարութիւն խոստովանին եւ զհոգւոյոչինչ հոգան: Զգինի չար ասեն եւ ի նոցանէ ոչ ոք է որոչ արբենայ: Թողում ասել զայլ չարիսն: Եւ արդ` որհաւատովք եւ գործովք այսչափ հեռի են ի մէնջ, զիա՞րդի դատաստանս նոցա ուղղութիւն գացի ըստ կրօնիցմերոց. զի թէպէտեւ կայ առ նոսա բազում ինչ դատաստանյօրինացն Աստուծոյ որ հաւանելի է մեզ իբրեւԱստուծոյ օրինաց եւ ոչ նոցա, զի նոքա ոչինչ ունին ճշմարիտ: Իսկ մեք որ հաւատացեալք եմք Քրիստոսի եւբաժանեալք եմք ի Հրէից եւ ի հեթանոսաց եւ իՍամարացւոց եւ ի հերձուածողաց եւ ի մահմետականաց, պարտ է մեզ ճ շմարիտ դատաստանաւ վարիլ եւ վեհագոյնքան զնոցայն եւ վշտակցաբար: Քանզի մեքզԵրրորդութիւնն Սուրբ խոստովանիմք միով բնութեամբեւ աստուածութեամբ, եւ զՈրդին Աստուծոյ պատուեմք: Աստուած ճ շմարիտ որ եղեւ մարդ ճ շմարիտ եւ է անքակմիութեամբ յաւիտեանս, եւ փութամք ի գործս բարիս: Եւթէ խաբիմք ինչ ի ցանկութիւնս աշխարհիս, ո'չկեղծաւորիմք, այլ խոստովանիմք եւ ապաշխարեմք եւհաւատամք թողութեան, եւ սիրելով զմիմեանսյանցաւորացն թողութիւն շնորհեմք. եւ այլ ամենայնօրինօքն Քրիստոսի վարիմք: Եւ արդ` որպէս բաժանեալեմք ի նոցանէ խոստովանութեամբ եւ հաւատովք եւգործովք, նոյնպէս պարտ է եւ դատաստանաւ բաժանեալլինել ի նոցանէ: Զի դատաստանս մեր պարտ է իրաւամբքեւ ճ շմարիտ եւ անկաշառ լինել, եւ ոչ սուտ վկայիւք, եւ ոչ պատրող ճ արտարօք, եւ զհոգի մեռելոց ոչ զրկելեւ ոչ զանժառանգսն անմասն հանել ի հոգւոյ բաժնից, եւ այլ նոյնպիսիքս: Իսկ նոցայն հեռի է յայսմամենայնէ: Արդ` որ այսպէս բաժանած եւ հեռի են իմիմեանց, ո'չ է պարտ քրիստոնէի գնալ ի դատաստանսնոցա: Իսկ որ յանդգնին եւ գնան, բազում չարեացկասկածանս տան զմէնջ եւ զօրինաց մերոց. զմէնջ` կա'մտգէտս լինել, կա'մ բազմօրինակ ախտաւորս, եւ զօրինացմերոց - որպէս թէ ո'չ ուսուցանէ ճ շմարտութեամբ, այլմոլարս եւ խոտորնակս: Եւ որ զայս առնեն` զի թողեալզդատաստանս մեր առ նոսա գնան, կատարի առ նոսաուսուցեալն յԱստուծոյ ի ձեռն մարգարէին թէ` վա'յձեզ, զի անուն իմ վասն ձեր հայհոյի ի մէջ հեթանոսաց: Քանզի զբազումս տեսանեմք այժմ, զի յորժամ ի հոգեւորդատաստանս մեր գիտեն թէ ոչ արդարանան դիմեն եւ գնանառ այլազգիս, զի թերեւս նոցա դատաստանաւնյաղթեսցեն ոսոխացն: Զոր չէ պարտ քրիստոնէի վասնստութեամբ յաղթութեանն երթալ առ այլազգիս, այլ առհաւատացեալսն երթալ թէպէտեւ ուղղութեամբ զրկիցի, գիտելով զի ի քրիստոնէից իրաւացի դատաստաննթէպէտեւ զրկումն հասանէ, բայց ի Քրիստոսէ առնուզվարձն: