Գիրք Դատաստանի, Բ խմբ.

ԿԳ. ՅԱՂԱԳՍ ԴԱՏԱՍՏԱՆԱՑ ԲԱԺԱՆՄԱՆ ԺԱՌԱՆԳՈՒԹԵԱՆ ՈՐՈՑ ՈՐԴԻՍ ԵՒ ԴՍՏԵՐՍ ԻՑԷ:

63. «Եւ նախ զայն ասասցուք զիերկու դուստր առն եղեալքն միոյ որդւոյ առցէ բաժին: Եւ այս վկայեալ է ի կանոնաց եւ յօրինաց նշանակեալըստ այսմ:

Խօսեցաւ Տէր ընդ Մովսիսի եւասէ. խօսեաց ընդ որդիսն Իսրայէլի եւ ասասցես ցնոսա. որ ոք ուխտիցէ ուխտս տալ զգինս անձին իւրոյ Տեառն, եղիցին գինք արուին ի քսանամենից մինչեւցվաթսնամեանս. եղիցին գինք նորա յիսուն երկդրամեանարծաթոյ ըստ սրբութեան սկեղն. եւ գին լիցին գինքերեսուն երկդրամեան: Ապա թէ ի հնգամենից մինչեւցքսանամեանս` լինիցին գինք արուին քսան երկդրամեանեւ ի գին տասն երկդրամեան:

«Նաեւ ի կազմածն տեսանի, զիկրկին աւուրց կարօտանայ էգն ի ծնունդն, ըստ որումթերին առաւ կողմն. եւ անունն իսկ նշանակէ, զի կինըստ կիսոյն անուանի մարմնոյն: Եւ թէպէտ ի միպատուէրդ աւելի է հնգիւ քան զերկպատիկն գինք ի գին`յաղագս կատարելութեան հասակին եւ կամ յաղագսպիտոյից կարգաց, սակայն ըստ կազմածին ի միւսնցուցաւ արուին կրկին լինել: Յայդցանէ հաստատիներկու դուստր մի լինել որդի ի ժառանգութիւնս: Բայցգիտելի է եւ զայն եւս զի` կարգեալ դստերքն երկուքնմի որդի է, այլ ոչ որ ի տանն է. զի ժառանգ հրամայեցաւ, յորմէ յայտ է զի զորդւոյ առնու զբաժին: Եւ այլքնզկէս եղբօր առնլով ելեալքն` նմանապէս զոյգ գտանինեղբարցն, ըստ հրամանի Տեառնն` եթէ չիցէ որդիդուստրն ժառանգիցէ: Այլ այս դատեալ եղեւ ըստկազմածին եթէ զերկուս դստերս մի առնելի է եղբայր. եւ ցուցաւ ըստ Տեառն հրամանի` եթէ ժառանգէ նմաորդւոյ` որ ի տանէ: Այլ կամ լիցի եւ զայս եւս ըստ հաճոյից ընտրել - եթէ զամենա՞յն դստերս զերկուսն միառնլի է եւ եթէ զեղեալսն: Այլ ինձ այսպէս թուի եթէ`ելեալն ի տանէ բաժնիւ եւ առնն եղեալն երկուսն միլեալ` զոյգ ընդ եղբօրն առնու բաժին իւրով կրկինբաժնաւն. ապա որ ի տանն` հաւասար եղբարցն ժառանգէզհօրն: Հաստատի ըստ այսմ որդւոց եւ դստերաց հաւասարլինել ժառանգութիւնն հօր, ըստ որում եւ Աստուածզոյգ ետ զժառանգութիւն արքայութեան արանց եւկանանց: Սակայն աւանդապահք կարգաց եկեղեցւոյ արքեւ ոչ կանայք են. նմանապէս թէպէտ բաժանորդք ընդեղբարս ժառանգութեանն քորք են, այլ ոչ ժառանգապահքյորժամ եղբարք իցեն: Եւ եթէ հայր իցէ կինն միայնառցէ մասն, եւ ո'չ մայր ո'չ քոյր մասնաւորին: Այլորդի դստեր ոչ ժառանգէ եւ ո'չ առցէ մասն, բայց թէմինչ կենդանի իցէ` գրով ժառանգ առնիցէ, զի իւր սերմնդուստր է եւ ոչ որդի դստերն: Նոյն լիցի եւ խորթն: Սակայն իշխան է կենօքն ժառանգեցուցանել զնոսա եթէկամեսցի իբր զօտարս: Եւ թէ խորթն կամ որդի դստերն իտան հօր իւրում աշխատեալ իցէ, իբր վարձկանի առցէվարձ եւ ոչ մասն. նոյնպէս եւ թոռնն. զի եւ Առաքեալ ոչընդ որդիս զնոսա համարի ասելով` խորթք էիք եւ ոչորդիք: Ապա թէ ոք զկանանցն ընդդէմ այսմ դիցէ, զի իբրզորդւոց - զծնունդս նոցա հրաժարեցուցանէ իխնամութիւնսն, գիտասցէ զի պսակաւն ընդ մօրնընտանութիւն եղեւ եւ խափանի ամուսնութիւնն: Այլ զիսերմն ոչ է հօրն` ոչ ժառանգէ. զի թէ Աբրահամ եւ ոչզիւր ծնունդսն արար արժանի ժառանգ լինել, ո՞րչափօտար ծնունդն: Նաեւ ո'չ եղբայր մօրն եւ ո'չ որդինորա, եւ ո'չ որդի քուերն, եւ ո'չ մօրքոյր եւ ո'չնորին որդի, կամ հօրքոյր կա'մ ժառանգեն եւ կա'մմասնաւորին, բայց եթէ կանխաւ ստանայցէ: Իշխան է եւզծառայս ստանալ ժառանգս թէ կամեսցի, որպէս ի կանոնսեպիսկոպոսաց եցոյց: Թերեւս ծառայս ստացեալ իցէ. յայտ է թէ ժառանգս, որոց զինչսն ասաց թողուլ: Իսկյորժամ դուստրն ժառանգէ որ ի տանն իցէ, հօրեղբայրեւ նորին որդի ժառանգել ոչ կարեն եւ ոչ մասնաւորիլ. ապա թէ առն լեալ իցէ եւ գայցէ ժառանգ, հօրեղբայրնմասն առցէ դանգ, այլ ոչ որդի նորա, բայց թէ պատահի իհարցն ժառանգութիւնսն դատաստան լինել: Իսկ թէչիցեն որդիք եւ դստերք, մինչ ի չորրորդ զարմն որ իհօրէն ժառանգիցեն, եւ այլ ոչ եւս, եւ ոչ ի մարցնտոհմէե: