Ջերմանց մխիթարութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Հաւաքումն համառօտ եւ պատմութիւն նախագիտութեան եւ ստածումն բժշկութեան վասն երեք ազգ ջերմերոյն միայն ասացեալ։

Պարտ է ամենայն մարդոյ որ զբժշկական արուեստս ՚ի հոգս է առել, եւ ունիցի փոյթ բժշկութեան զկատարեալն, որ քննէ աղէկ եւ իմանայ վասն ամենայն ցեղ ջերմանցն գիտութեան։ Եւ զայն պատճառսն որ զօտար ջերմն ընծայեն՝ ՚ի մարմնոյն ՚ի զատ պահէ. եւ իւր ջանսն առաւել ՚ի ջերմերոյն բժշկութեանս առնէ, քան վասն այլ ազգ հիւանդութեանցն։ Եւ ոչ մի փոքր ՚ի հիւանդութեանցն դիպելոց. զի սակաւ հիւանդութիւնն, յորժամ անփոյթ լինի եւ յամէ, զօրացեալ բազմանայ եւ յաղթէ մարմնոյն։

Արդ վասն ջերմանցն գիտութեան առաւել պէտ առնել արժան է յաղագս երից պատճառանաց։ Իսկ առաջին պատճառն այն է՝ որ ջերմն քան զամենայն ցեղ հիւանդութիւն ՚ի մարդիկ շատ հասնի. եւ այլ ինքն լինի պատճառ բազում եւ այլ ցեղ հիւանդութեանց։ Եւ երկրորդ պատճառն այն է՝ որ ամենայն ցեղ հիւանդութիւն ՚ի յանդամ մի լինի կամ ՚ի յերկուս, կամ ՚ի սակաւ մասունս մարմնոյն գործեն զցաւն. իսկ ջերմն բովանդակ ընդ ամենայն մասունս մարմնոյն լինի։ Իսկ երկրորդ պատճառն այն է՝ որ ջերմանն սկիզբն ՚ի սրտէն լինի, եւ ՚ի սրտէն սփռի ՚ի ձեռն շնչաւոր երակացն բովանդակ ընդ ամենայն մարմինն։ Ապա պարտ է բժշկաց քննել եւ իմանալ աղէկ, եւ ՚ի միտ առնուլ վասն երեք ազգ ջերմերոյն նախագիտութեան. նոյնպէս եւ զիւրեանց ստածումն եւ զբժշկութիւնն իմանալ, եւ անսղալ ստածել եւ բժշկել։