Պատմութիւն Աղուանից աշխարհի

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ԳԼՈՒԽ ԺԸ
Յաղագս Ստեփաննոսի Սիւնեաց եպիսկոպոսի, երթալն Հոռոմս եւ բերելն զգրեանսն, որ յարեւելս ոչ կային եւ վախճան նորին եւ պատիժք, որ հասին յԱստուծոյ

Յայսոսիկ ժամանակս Ստեփաննոս Սիւնեցիտիովք դեռ եւս մանուկ գոլով կիրթ եւ յարավարժ իխոկումն գրոց եղեալ. հանդիպի նմա հակաճառելՍմբատայ ասպետի Հայոց երկաբնակի առն. եւ թողեալ զնայանհաւանութեան գնաց ի Հոռոմս. գտանէ անդմիայնակեաց զոմն ուղղափառ եւ առ նմա դադարեալ կայյուսման։ Իսկ երկբանակն այն Սմբատ գրէ առ թագաւորնՀոռոմոց, եթէ Ստեփաննոս հերձուածող եկեալ աստի՝բնակի առ այս անուն միայնակեցի։ Եւ յոյժ ցասուցեալթագաւորն՝ խնդրէ զնա ի դուռն. եւ տուեալ նմա խրատմիայնակեցին՝ ասել զինքենէ անբնակ անազգիմուրացիկ առաջի կայսերն։ Եւ լուեալ զայն՝ շիջաւցասումն բարկութեան բռնաւորին։ Յայնժամ գտեալհամարձակութիւն Ստեփաննոսի՝ ասէ ցկայսրն. «խնդիր էիմ ի քէն, զի բացցին արկեղք Սրբոցնե. եւ գտեալ անդոսկետիպ մի մատեան սակս հաւատոյ՝ մատոյց առաջինորա։ Եւ ընթերցեալ զայն ՝ առաքէ կայսրնզՍտեփաննոս ի Հռոմ քաղաք բերել անտի երիս գիրսհամաբարբառ այնմ գրոց սակս ճշմարիտ հաւատոյ, զիզաշխարհս յայնմ գրենոյն ի կրօնս դարձուսցեն։ Իսկնորա զգրեանն ի Հռոմայ առեալ եւ անփոյթ զհրամանինքնակալին արարեալ՝ դիմէ ի Դուին քաղաք, վասն զիկամ էր նորա զաշխահն յայնմանէ ուսուցանել։ Եւ իԲաբգենէ եւ ի Քուրդոյէ խնդրոյ լինի ձեռնադրեալյեպիսկոպոսութիւն Սիւնեաց։ Եւ զմի ամ կալեալզեպիսկոպոսութիւնն՝ սպանեալ լինի ի Մոզն գաւառի։Ասեն, թէ ի պիղծ կանաց եղեւ մահ նորա. զորոյ մարմիննառեալ բերին յԱրկազեան սենեակն եւ անտի փոխեցին իԹանատաց վանս ի հանգիստ։

Եւ ի բերել զգրեանն երանելւոյնՍտեփաննոսի ի Հռոմայ՝ յերրեակ դասուեպիսկոպոսութեանն Հայոց կարգեցաւեպիսկոպոսութիւնն Սիւնեաց։ Իսկ միայնակեաց ոմն՝Նոյ անուն, տեսանէր ի տեսլեանն, եթէ Ստեփաննոսզգոգն արեամբ լի ունէր առաջի փրկչին եւ ասէր. «տես, տէր, զայս, զի քո են դատաստանքդ արդարե։ Եւ ազդեալ իգաւառն զգալ բարկութեանն՝ բողոքէ կալ յաղօթս. եւ իվերուստ խաւար անտեսանելի կալաւ զՄոզանն սահման եւզաւուրս քառասուն շարժեցաւ վայրն եւխ որասոյզեղեալ ընկղմեցան կենդանւոյն հոգիք իբրեւ տասնհազար. վասն այնորիկ Վայոց Ձոր անուանեցաւ։